Hof Arnhem, 23-09-2003, nr. 201/310

2.1

2.2

2.3

2.4

-

zij het ten overvloede - op de daar vermelde gronden tot het oordeel gekomen dat, indien de Stichting al als ‘houder van penningen’ kan worden aangemerkt, de gedane vordering dan ‘alleen de op dat moment onder de Stichting bevindende uitkering treft’, en dus niet ook de nadien nog verschuldigde (‘toekomstige’) uitkeringen omvat.

grief III

Ten onrechte is de rechtbank op de gronden vermeld in de rechtsoverwegingen 4.9 en 4.10 tot het oordeel gekomen dat (niet de Stichting maar) de Bundesknappschaft ‘de uitkering verschuldigd is en schuldenaar blijft totdat

[R. v. N.] de gelden heeft ontvangen.’.

5.1

5.2

5.3

5.4

5.5

5.6

c.

pensioen en lijfrente;

(…)

verschuldigd is aan een belastingschuldige, is op vordering van de ontvanger verplicht de belastingaanslagen van de belastingschuldige te betalen, voor zover één en ander vatbaar is voor beslag.

2.

Een huurder, een pachter, een curator in een faillissement en een houder van penningen is op vordering van de ontvanger verplicht uit de gelden die hij aan de belastingschuldige verschuldigd is of uit de gelden of de penningen die hij ten

behoeve van de belastingschuldige onder zich heeft, de belastingaanslagen van de belastingschuldige te betalen. (…)

5. Degene jegens wie een vordering is gedaan is verplicht aan die vordering te voldoen (…).

6.

5.7.

Anders dan de rechtbank is het hof van oordeel dat de Stichting kan worden beschouwd als houder van penningen in de hierboven bedoelde zin. Niet valt in te zien waarom de Stichting niet zou behoren bij de door de wetgever gegeven

voorbeelden van personen/ambtsdragers die zorgdragen voor doorbetaling van door hen ten behoeve van een ander ontvangen gelden.

Krachtens het bepaalde in artikel 54 van de Toepassingsverordening (Verordening EEG nr. 1408/71) dient de Bundesknappschaft ervoor zorg te dragen dat de Stichting telkens uiterlijk twintig dagen voor de vervaldatum van de uitkering beschikt over een borderel in tweevoud met daarin opgenomen het aan [R. v. N.] verschuldigde bedrag. Vanaf dat moment staat vast dat de Stichting is gehouden tot betaling aan [R. v. N.] van het door de Bundesknappschaft opgegeven bedrag.

De door de Stichting daardoor verkregen vordering op de Bundesknappschaft wordt maandelijks achteraf verrekend. Weliswaar heeft de Stichting op het moment van betaling aan [R. v. N.] dus nog geen betaling van de Bundesknappschaft ontvangen, doch vanaf het moment van ontvangst van de borderel heeft zij een tot haar vermogen behorende vordering op de Bundesknappschaft. De omstandigheid dat betaling door de Bundesknappschaft eerst later (door verrekening) plaatsvindt, doet naar het oordeel van het hof niet af aan het karakter van doorbetaling, zoals door de wetgever bedoeld.

5.8.

Grief I is derhalve terecht opgeworpen.

5.9.

Grief II is gericht tegen de door de rechtbank onder 4.8 gegeven overweging ten overvloede (betrekking hebbende op de beide onder 5.4 genoemde periodes):

‘Uitgaande van de grondslag dat de Stichting “houder van penningen’ is, gaat het in deze zaak om beslag op - ten tijde van de vordering van de Ontvanger - toekomstige goederen (de toen nog niet opeisbare uitkeringen). Volgens de hiervoor al genoemde Memorie van Toelichting moet de regeling van artikel 19 Iw90 worden gezien als een vereenvoudigde vorm van het executoriaal derdenbeslag. Volgens de regeling van dat executoriaal derdenbeslag is derdenbeslag op toekomstige vorderingen mogelijk als het vorderingen van de executieschuldenaar betreft die deze uit een ten tijde van het beslag reeds bestaande rechtsverhouding (met de derde/beslagene) rechtstreeks zal krijgen. Het vermeende houderschap van de Stichting voldoet niet aan dat criterium. De tekst van artikel 19 lid 2 Iw90 wijst op een fixatie naar het moment van de beslag-legging, zodat het beslag alleen de op dat moment onder de Stichting bevindende uitkering treft. Dit volgt ook uit artikel 475 lid 1 Rv.’.

5.10.

De Ontvanger voert in hoger beroep aan dat aldus wordt miskend dat het niet gaat om toekomstige maar om bestaande - zij het alleen nog niet opeisbare - vorderingen.

De Ontvanger wijst op een in beginsel steeds doorlopende rechtsverhouding tussen [R. v. N.] enerzijds en de Stichting (als verbindings- en betalingsorgaan van de Bundesknappschaft) anderzijds.

5.11.

Het hof verenigt zich volledig met het door de rechtbank overwogene (zie hiervoor onder 5.9) en verwerpt het door de Ontvanger in hoger beroep daartegen aangevoerde.

Zoals de Ontvanger in eerste aanleg (conclusie van repliek onder 3.7) ook zelf heeft aangevoerd, spelen verschillende rechtsverhoudingen een rol, te weten enerzijds

(i)

de rechtsverhouding tussen [R. v. N.] en de Bundesknappschaft met betrekking tot de uitkeringen als zodanig,

en anderzijds

(ii)

de rechtsverhouding tussen de Bundesknappschaft en de Stichting op grond van de Toepassingsverordening tot betaling van die uitkeringen.

De Ontvanger heeft betoogd dat [R. v. N.] op grond van dit samenstel van wettelijk bepaalde rechtsverhoudingen zich telkens periodiek tot de Stichting dient te wenden om zijn maandelijkse uitkering te verkrijgen en heeft daaraan de conclusie verbonden dat er in zoverre óók een rechtsverhouding tussen hem, [R. v. N.], en de Stichting bestaat.

Deze conclusie van de Ontvanger leidt echter niet tot een ander dan het hiervoor onder 5.9 gegeven oordeel. Ook volgens de Ontvanger kan [R. v. N.] zich immers slechts periodiek, namelijk alleen maandelijks, met betrekking tot de over die maand te betalen of betaalde uitkering, wenden tot de Stichting. De toekomstige uitkeringen kunnen niet worden geacht voort te vloeien uit een tussen [R. v. N.] en de Stichting bestaande rechtsverhouding als bedoeld in artikel 475, eerste lid, Wetboek van burgerlijke rechtsvordering.

Grief II faalt derhalve.

5.12.

Grief III richt zich tegen het oordeel dat (niet de Stichting, maar) de Bundesknappschaft de uitkering verschuldigd is en schuldenaar blijft totdat [R. v. N.] de gelden heeft ontvangen.

5.13.

Het hof verwijst naar hetgeen het hiervoor ten aanzien van grief II heeft overwogen.

Daaruit volgt dat de Stichting met betrekking tot de ‘lopende’ maandelijkse uitkering over april 1999, die per de eerste van die maand aan [R. v. N.] zou worden overgemaakt (zie productie 1 bij memorie van grieven), kan worden aangemerkt als schuldenaar omdat de Stichting tot betaling daarvan was gehouden nadat zij daartoe van de Bundesknappschaft de (maandelijkse) opdracht, volgens artikel 54 van de Toepassingsverordening uiterlijk twintig dagen vóór de vervaldatum van de uitkering ontvangen, had verkregen.

Grief III treft derhalve slechts ten dele doel.

5.14.

Ten slotte overweegt het hof dat het bij exploot van 23 juni 1999 op de voet van artikel 19, zesde lid, Iw90 gelegde executoriaal (derden)beslag onder de Stichting ten laste van [R. v. N.] niet ertoe leidt dat de Ontvanger aanspraak heeft op nòg een maandelijkse uitkering. Volgens de Memorie van Toelichting op voornoemd artikel heeft de wetgever dat niet bedoeld. Aldaar is over dit beslag opgenomen:

‘Het derdenbeslag wordt alsdan geacht te gelden vanaf het tijdstip van het doen van de vordering, mits in het derdenbeslag de relatie met de vordering is gelegd.’.

Naar het oordeel van het hof is in het beslagexploot van 23 juni 1999 de relatie met de vordering voldoende gelegd door het noemen van de vordering van 17 maart 1999, de verwijzing naar een eerder uitgevaardigd bevel met aanslagnummer en de vermelding van een met de vordering overeenkomend bedrag vermeerderd met kosten. De om-standigheid dat daarbij, kennelijk bij vergissing, de naam van een andere persoon als belastingschuldige is genoemd doet daaraan niet, althans onvoldoende, af.