HR, 21-09-1994, nr. 29 765

In 's Hofs oordeel dat het de Inspecteur vrijstond de foutieve waardering van de leveringsverplichting in het oudste openstaande jaar (1987) te corrigeren, en dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij door de toepassing van de foutenleer in een slechtere positie is geraakt dan andere belastingplichtigen die boekwinst behalen met verkoop van onroerende zaken, ligt besloten de verwerping van belanghebbendes stelling dat in het onderhavige geval de Inspecteur de foutenleer niet zou mogen toepassen en de fout slechts zou mogen herstellen overeenkomstig de wettelijke bepalingen inzake de navordering, zodat ook onderdeel c faalt.

Het Hof heeft geoordeeld dat toepassing van de foutenleer niet met zich brengt dat rekening moet worden gehouden met gederfde vermogensaftrek. Het heeft dit mede gegrond op zijn oordeel dat belanghebbende tegenover het nadeel dat zij de vermogensaftrek heeft gederfd, in vergelijking met de situatie dat de winst ter zake van de verkoop van het pand in 1983 zou zijn verantwoord, ook voordelen heeft genoten, zoals een liquiditeits- en een rentevoordeel, en dat zij niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij in 1987 - waarmee het Hof klaarblijkelijk bedoelt: door het uitstel van de heffing tot 1987 - per saldo nadeel heeft geleden. 3.5.3. Onderdeel d van het middel strekt ten betoge dat het Hof ten onrechte niet de voor de jaren 1984, 1985 en 1986 gederfde vermogensaftrek in aanmerking heeft genomen, dat voor de toepassing van deze aftrek niet de eis kan worden gesteld dat belanghebbende nadeel heeft geleden, en dat de Inspecteur het recht op de aftrek en de hoogte daarvan niet heeft bestreden. 3.5.4. Indien bij de bepaling van de winst over enig jaar blijkt dat in een voorgaand jaar een tot de winst van dat jaar te rekenen bedrag door een onjuiste waardering van een activum of een passivum ten onrechte niet in aanmerking is genomen, staat het de inspecteur behoudens bijzondere omstandigheden - omtrent het bestaan waarvan in het onderhavige geval de uitspraak van het Hof en de stukken van het geding geen aanwijzingen inhouden - vrij de winst over eerstbedoeld jaar te berekenen uitgaande van een juiste waardering van de desbetreffende balanspost, en het dientengevolge tot uitdrukking komende waarderingsverschil aan dat jaar toe te rekenen. Daarbij dient evenwel aan de belastingplichtige, indien het herstel op deze wijze van de in het verleden gemaakte fout voor hem tot nadelige gevolgen leidt, een redelijke tegemoetkoming te worden geboden, hetgeen mede kan inhouden dat de in voorgaande jaren gederfde vermogensaftrek alsnog in aanmerking moet worden genomen. 3.5.5. Blijkens 's Hofs hiervóór in 3.5.2 weergegeven oordeel, dat als van feitelijke aard in cassatie niet op zijn juistheid kan worden getoetst, heeft belanghebbende door het herstel in 1987 van de in 1983 gemaakte fout geen nadeel geleden, zodat voor een tegemoetkoming als hiervóór in 3.5.4 bedoeld geen aanleiding bestaat. De uitspraak van het Hof en de stukken van het geding rechtvaardigen voorts, anders dan het middel onderstelt, niet de gevolgtrekking dat de Inspecteur zich met het standpunt van belanghebbende te dezer zake heeft verenigd. 3.5.6. Ook onderdeel d van het middel treft derhalve geen doel.

Het Hof heeft overwogen dat, indien belanghebbende in 1983 een vervangingsreserve had gevormd, deze reserve uiterlijk in 1987 in de winst had dienen te worden opgenomen, aangezien - naar 's Hofs oordeel - van bijzondere omstandigheden in de zin van artikel 14, lid 2, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 niet is gebleken. Dit oordeel kan als van feitelijke aard in cassatie niet op zijn juistheid worden getoetst, zodat onderdeel e, voor zover dat zich tegen dit oordeel richt, eveneens faalt. De overige klachten van dit onderdeel kunnen evenmin tot cassatie leiden. Zulks behoeft, gezien artikel 101a van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu de klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.