Rb. Amsterdam, 04-06-2010, nr. 13/706271-10 , nr. 10/2398

De vordering is behandeld op de openbare zitting van 21 mei 2010. Daarbij zijn de officier van justitie, de opgeëiste persoon en zijn raadsman mr. M.P.M. Balemans, advocaat te Amsterdam gehoord. De opgeëiste persoon is bijgestaan door een tolk in de Somalische taal.

Aan het EAB ligt een arrestatiebevel (Untersuchungshaftbefehl) van 9 april 2010 ten grondslag (dossiernummer 160 Gs 281/10).

Het EAB houdt het verzoek in om overlevering ten behoeve van een door de justitiële autoriteiten van de uitvaardigende lidstaat ingesteld strafrechtelijk onderzoek. Dit onderzoek betreft het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar het recht van Duitsland strafbaar feit.

Dit feit is omschreven in onderdeel e) van het EAB, waarvan een door de griffier gewaarmerkte fotokopie als bijlage aan deze uitspraak is gehecht.

Namens de opgeëiste persoon is betoogd dat niet kan worden vertrouwd op de informatie in het EAB in het bijzonder waar het betreft de rechtsmacht die Duitsland stelt te hebben over het feit. In het EAB is vermeld dat het schip de Taipan onder de vlag van de Bahama's voer. Desgevraagd door de officier van justitie hebben de Duitse autoriteiten vervolgens geschreven dat het schip onder de Duitse vlag vaart en ter zitting is door de verdediging informatie overgelegd waaruit valt af te leiden dat het schip onder de vlag van Liberia vaart. Omdat het EAB op dit onderdeel onduidelijk is, kan ook niet op de rest van de informatie in het EAB worden vertrouwd en dient de overlevering te worden geweigerd wegens ongenoegzaamheid van de stukken.

De officier van justitie heeft gesteld dat het EAB genoegzaam is. Uit het feit dat de Duitse autoriteiten een EAB uitvaardigen blijkt reeds dat zij rechtsmacht hebben over het feit, bovendien hebben zij dat nog eens expliciet bevestigd. De officier van justitie gaat ervan uit dat het schip onder Duitse vlag vaart. In dit verband heeft zij erop gewezen dat er meerdere containerschepen zijn die de naam Taipan hebben. Maar zelfs al zou onduidelijkheid bestaan over de vlag waaronder het schip heeft gevaren, dan doet dat geen afbreuk aan het feit dat Duitsland rechtsmacht heeft, aldus de officier van justitie.

De rechtbank overweegt het volgende.

Voorop staat dat de rechtbank op basis van het interstatelijk vertrouwensbeginsel en het principe van wederzijdse erkenning er op dient te vertrouwen dat indien een uitvaardigende autoriteit een EAB uitvaardigt, zij rechtsmacht heeft voor het feit waarvoor zij overlevering vraagt. De rechtbank gaat er dan ook van uit dat Duitsland rechtsmacht heeft. Daar komt in dit geval nog bij dat de Duitse autoriteiten desgevraagd door het Openbaar Ministerie hebben bevestigd dat Duitsland rechtmacht heeft over het feit, waarbij zij hebben verwezen naar de desbetreffende overgelegde Duitse wetsartikelen. Zij hebben daarbij geschreven dat het containerschip Taipan, van de Hamburgse rederij Komrowski Befrachtungskontor, onder Duitse vlag vaart. Waar door het Openbaar Ministerie is geïnformeerd bij de Duitse autoriteiten naar de rechtsmacht voor Duitsland en deze autoriteiten daarop hebben geantwoord dat zij rechtsmacht hebben aangezien het schip Taipan onder Duitse vlag vaart, is de rechtbank van oordeel dat zij op deze informatie dient te vertrouwen. De omstandigheid dat het EAB vermeld dat het schip onder de vlag van de Bahama's vaart en de verdediging heeft gesteld dat het schip onder de vlag van Liberia vaart, maakt daarom niet dat de rechtbank twijfelt aan de vraag of Duitsland over rechtsmacht beschikt. Het brengt de rechtbank evenmin tot het oordeel dat niet zou kunnen worden vertrouwd op de overige informatie die de Duitse autoriteiten hebben verstrekt, zoals dat het een Duits schip betreft, dat de kapitein de Duitse nationaliteit heeft en dat er een Duits bemanningslid aanwezig was ten tijde van de kaping. Nu voorts het EAB een zodanige omschrijving van het feit bevat dat het voor de opgeëiste persoon duidelijk is waarvoor zijn overlevering is gevraagd en het voor de rechtbank mogelijk is te onderzoeken of aan de voorwaarden voor overlevering is voldaan, is van ongenoegzaamheid van de stukken geen sprake. Het verweer wordt verworpen.

De opgeëiste persoon heeft ter zitting verklaard dat de bovenvermelde personalia juist zijn en dat hij niet de Nederlandse, maar de Somalische nationaliteit heeft.

De uitvaardigende justitiële autoriteit heeft het feit aangeduid als een feit waarvoor het vereiste van toetsing van dubbele strafbaarheid niet geldt.

Uitgaande van de in rubriek e) van het EAB vermelde gegevens heeft zij in redelijkheid tot dat oordeel kunnen komen. Het feit valt onder nummers onder nummer 16, 21 en 30 op bijlage 1 bij de OLW, te weten:

Ontvoering, wederrechtelijke vrijheidsberoving en gijzeling

Racketeering en afpersing

Kaping van vliegtuigen of schepen

Volgens de in rubriek c) van het EAB vermelde gegevens is op dit feit naar het recht van Duitsland een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste drie jaren gesteld.

De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat in Nederland een strafrechtelijke vervolging is aangevangen ten aanzien van dezelfde feiten als waarvoor de overlevering van de opgeëiste persoon wordt verzocht. De aanhouding van de opgeëiste persoon heeft plaatsgevonden op basis van artikel 381 van het Wetboek van Strafrecht. Daarna hebben, nog voordat een EAB was uitgevaardigd, meerdere verhoren plaatsgevonden, en niet kan worden volgehouden dat dit alleen vragen met betrekking tot het vaststellen van de identiteit en ‘militairy intelligence’ betroffen. Gezien de aard van de vragen, was sprake van een verhoor in het kader van strafvervolging. Na de aanhouding op 5 april 2010 heeft de opgeëiste persoon zich in de Nederlandse rechtssfeer bevonden. De vervolging is dus in Nederland aangevangen en dient hier ook te worden afgemaakt, nu er nauwelijks binding is met de Duitse rechtssfeer. Door de minister van justitie is niet conform artikel 9, tweede lid, van de OLW opdracht gegeven om de vervolging te staken omdat hij die staking aan bepaalde voorwaarden heeft verbonden. Een stakingsopdracht dient onvoorwaardelijk te zijn.

De officier van justitie heeft gemotiveerd verweer gevoerd en zich op het standpunt gesteld dat geen sprake is van een lopende vervolging in Nederland. De enkele aanhouding op basis van het Nederlandse Wetboek van Strafrecht, levert nog geen vervolging op in de zin van artikel 9 OLW, waarbij zij heeft verwezen naar de rechtspraak van deze rechtbank als gepubliceerd onder LJN BJ0779 en AZ7643. Voorts heeft de officier van justitie gesteld dat, voor zover de rechtbank haar standpunt dat van een aangevangen vervolging geen sprake is niet zou onderschrijven, de weigeringsgrond van artikel 9 OLW niet aan de orde is. In dit verband heeft zij gewezen op de brief van de Minister van Justitie van 12 mei 2010 waarin deze opdracht geeft tot staking van de vervolging, doch uitsluitend voor zover de rechtbank tot het oordeel komt dat sprake is van een lopende vervolging. Tevens wordt aan de opdracht tot staking door de Minister van Justitie de voorwaarde verbonden dat de overlevering wordt toegestaan en de vervolging in Duitsland zal plaatsvinden.

De rechtbank overweegt als volgt.

De opgeëiste persoon is op 5 april 2010 door het boarding team van het Nederlandse Marineschip Hr.Ms. Tromp aangehouden op grond van artikel 381 juncto artikel 4, sub 5, van het WvSr en is aan boord van dit schip tot 14 april 2010 gedetineerd gebleven. Uit het proces-verbaal van officier van justitie M.H. Baan van het Landelijk Parket van 19 april 2010 is gebleken dat deze periode nodig was om de opgeëiste personen (varend) via Djibouti en vervolgens (per vliegtuig) naar Nederland over te brengen. Na hun aankomst in Nederland zijn de opgeëiste personen aangehouden op grond van artikel 21 van de Overleveringswet in verband met het feit dat de Duitse autoriteiten op 9 april 2010 EAB's hadden uitgevaardigd.

De rechtbank is — onder verwijzing naar haar uitspraak van 24 april 2009 (LJN BJ0779) — van oordeel dat in de onderhavige zaak geen sprake is geweest van ‘vervolging’ als bedoeld in artikel 9 van de OLW. De aanhouding van de opgeëiste persoon kan niet als zodanig worden aangeduid. Uit eerder genoemd proces-verbaal van 19 april 2010, blijkt dat na de aanhouding uit onderzoek is gebleken dat het gekaapte schip eigendom is van een Duitse reder en dat zich onder de bemanning twee personen met de Duitse nationaliteit bevonden op basis waarvan reeds op 9 april 2010 door Duitsland EAB's werden uitgevaardigd. In deze relatief korte periode van onderzoek kan naar het oordeel van de rechtbank niet gesproken worden van een aangevangen vervolging. Evenmin kan hieruit worden afgeleid dat het de bedoeling was van de Nederlandse autoriteiten om de opgeëiste persoon in Nederland voor het feit te vervolgen. De omstandigheid dat de opgeëiste persoon enkele malen is verhoord, maakt niet dat van vervolging sprake is, nu de verhoren op het marineschip alleen hebben plaatsgevonden met het oog op identificatie en ‘military intelligence’. In dit verband heeft de rechtbank geen aanleiding om te twijfelen aan de mededelingen van de officier van justitie zoals gedaan in een brief van 12 mei 2010 aan één van de raadlieden van de opgeëiste personen en herhaald ter zitting, te weten dat er geen strafrechtelijke verhoren hebben plaatsgevonden. Volgens de officier van justitie zijn de bemanningsleden van de Tromp door officier van justitie Baan nadrukkelijk geïnstrueerd verdachten nog niet strafrechtelijk te verhoren vanwege het feit dat zij nog niet waren voorzien van rechtskundige bijstand en hebben de ondervragingen alleen in het kader van ‘militairy intelligence’ plaatsgevonden. De verhoren zijn alleen bestemd voor militaire doeleinden en hebben geen bewijskracht. De omstandigheid dat de opgeëiste persoon eerst op 14 april 2010 op grond van de OLW is aangehouden, maakt niet dat sprake is van een aangevangen vervolging in Nederland, nu dit tijdsverloop gerechtvaardigd wordt door feit dat de opgeëiste persoon eerst varend en vervolgens met een vliegtuig overgebracht moest worden.

Nu de opgeëiste persoon in Nederland niet wordt vervolgd voor dezelfde feiten als waarvoor de overlevering is verzocht, is er geen sprake van een weigeringsgrond als bedoeld in artikel 9 van de OLW. Een opdracht van de minister van Justitie tot staking van de vervolging is dan ook niet nodig. Het verweer, dat de stakingsopdracht geen onvoorwaardelijke staking van de vervolging behelst, behoeft daarom geen bespreking.

Tenslotte overweegt de rechtbank dat de omstandigheid dat Nederland ook rechtsmacht heeft, geen grond oplevert om de door Duitsland verzochte overlevering te weigeren. Voor zover de opgeëiste persoon te kennen heeft gegeven dat hij in Nederland terecht wenst te staan, geldt dat de Overleveringswet geen grondslag biedt om de officier van justitie op te dragen de vervolging zelf ter hand te nemen.

Nu ten aanzien van het feit waarvoor de overlevering wordt gevraagd is vastgesteld dat aan alle eisen is voldaan die de OLW daaraan stelt, dient de overlevering te worden toegestaan.

Artikelen 2, 5, 7 van de Overleveringswet.

STAAT TOE de overlevering van [opgeëiste persoon] aan de officier van justitie (Staatsanwalt) bij het Openbaar Ministerie (Staatsanwaltschaft) te Hamburg ten behoeve van het in Duitsland tegen hem gerichte strafrechtelijk onderzoek naar het waarvoor zijn overlevering wordt verzocht.

Aldus gedaan door

mr. A.R.P.J. Davids, voorzitter,

mrs. W.H. van Benthem en I.V. Ottens, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. D. Smeets, griffier,

en uitgesproken ter openbare zitting van 4 juni 2010.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, van de OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.