5.6.4 Toepassingsgebied (i): betalingen vóór faillissement

Het voorgaande bleef voor wat betreft het rechtsgevolg binnen de door de Hoge Raad in het arrest Ontvanger-Hamm q.q. geslagen piketpalen. Ik zou daar buiten willen treden met betrekking tot betalingen die het gevolg zijn van een onmiskenbare vergissing en vóór de datum van faillissement op de betaalrekening zijn bijgeschreven, maar die op de dag van faillietverklaring nog niet zijn gerestitueerd. De Hoge Raad oordeelt dat in deze gevallen de solvent een vordering uit onverschuldigde betaling heeft en dus genoegen moet nemen met de positie van concurrent schuldeiser. Toepassing van de regel dat iedere vermogensovergang van giraal geld dient te worden gerechtvaardigd door een rechtsverhouding tussen solvent en accipiënt of de eisen van een ongestoorde geldcirculatie, brengt met zich mee dat in beginsel ook vóór de datum van faillissement een revindicatoire aanspraak kan ontstaan. Hiervoor constateerde ik al dat de argumenten waarmee de plicht tot restitutie wordt aangenomen voor abusieve betalingen tijdens faillissement, evenzeer van toepassing zijn op betalingen die kort voor faillissement door een vergissing op de betaalrekening van de aanstaande failliet zijn bijgeschreven.1