4.3.5.2 De keuze om een deskundigenadvies in te winnen

De Belgische civiele rechter schakelt een deskundige in als hij niet beschikt over de technische kennis die nodig is om bepaalde feiten vast te stellen of de gevolgen ervan te beoordelen. Het resultaat van een deskundigenonderzoek is meestal een bewijsmiddel van (een) partij(en).1 In de bodemprocedure kan de rechter ambtshalve en op verzoek van (een) partij(en) deskundigen benoemen (art. 962 GW). Of de rechter een deskundigenadvies inwint, is overgelaten aan de rechter die over de feiten oordeelt.2 Sinds 1 september 2007 behoort de rechter die een deskundige inschakelt, in de beslissing de omstandigheden te vermelden die een deskundigenonderzoek nodig maken (art. 972 GW). Hierin komt het door de wetgever voorgestane subsidiaire karakter van deskundigenbewijs tot uitdrukking.

Verder kan de rechter bevelen dat een deskundige aanwezig is om een technische toelichting te verstrekken wanneer bewijs door andere middelen wordt geleverd (art. 986 GW). Volgens Mougenot wordt hiervan weinig gebruik gemaakt.3

België kent naast het deskundigenonderzoek in de bodemprocedure andere vormen van deskundigenonderzoek, waaronder vormen die zich laten vergelijken met het Nederlandse voorlopig deskundigenbericht en het door partijen overeengekomen (minnelijke) deskundigenonderzoek. Op het minnelijke deskundigenonderzoek zijn de regels van het deskundigenonderzoek in opdracht van de rechter niet van toepassing. Ook in het minnelijk deskundigenonderzoek moet de deskundige onpartijdig zijn, aan partijen gelegenheid geven opmerkingen te maken en het advies motiveren.4