Hof Amsterdam, 17-12-2010, nr. 23-000751-10

De verdediging heeft bewijsuitsluiting van de zogenaamde OVC-gesprekken bepleit op de grond dat het gebruik van de gesprekken in strijd is met het recht op een eerlijk proces als neergelegd in artikel 6 EVRM, in samenhang met de artikelen 8 en 13 EVRM.

Zij heeft daaraan het volgende — zakelijk — ten grondslag gelegd.

Volgens bestendige jurisprudentie moet onder een organisatie als bedoeld in artikel 140 (en dus ook 140a) Sr worden verstaan:

In zijn conclusie in de onderhavige zaak merkt de advocaat-generaal (AG) bij de Hoge Raad (onder 27 en 28) het volgende op:

Met verwijzing naar HR 22 januari 2008, LJN BB7134, merkt de AG op dat de Hoge Raad het feit dat twee personen van een groep gedurende ongeveer dezelfde tijd in gestructureerd verband hebben samengewerkt, kennelijk voldoende acht om ook de overige personen van die groep te beschouwen als behorend tot de organisatie, zonder dat van hen een dergelijke structuur in de samenwerking wordt vastgesteld.

De aangehaalde opmerkingen van de AG acht het hof juist en neemt het hof als uitgangspunt.

Binnen het hiervóór geschetste juridische kader zal het hof bezien of en in hoeverre de verdachten moeten worden aangemerkt als behorend tot organisaties als bedoeld in artikel 140 en 140a Sr. Het oogmerk van die organisaties blijft daarbij voorshands buiten beschouwing, evenals de vraag of, en zo ja, welke, verdachten daaraan hebben deelgenomen.

Op grond van de verklaringen van een aantal van hen, alsmede van een aantal getuigen, zoals [A. el M.], [A.A.] en [M.C.], staat het volgende vast. Alle verdachten, alsmede de eveneens in de tenlastelegging genoemde [N.A.] (hierna: [N.A.]), [Z.A.] (hierna: [Z.A.]), [R.B.] (hierna: [R.B.]), [M. el B.] (hierna: [M. el B.]), [Z.T.] (hierna: [Z.T.]), [S.A.], [M.B. ] en [R. al I.], waren min of meer regelmatige bezoekers van bijeenkomsten die regelmatig werden gehouden in de woning van één van hen, [M.B. ], aan de [adres], waar zij in kleiner of groter verband met elkaar spraken over onder meer het geloof en de politiek, onder meer aan de hand van teksten. Daarbij werd gebruik gemaakt van laptops waarop ook films van onthoofdingen en slachtingen werden getoond. Wanneer genoemde [R. al I.] aanwezig was gaf hij uitleg over zijn opvatting van de islam, waarin een nauwe uitleg van het begrip Tahweed (de enigheid van God) centraal stond. Bij afwezigheid van [R. al I.] waren er anderen, kennelijk gevorderde volgelingen zoals [M.B.] en [N. el F.], die in dezelfde opvatting van de islam onderwezen. [R. al I.] heeft hierin ook onderwezen tijdens dergelijke bijeenkomsten in Schiedam. In oktober 2003 daarnaar gevraagd vergeleek hij zijn optreden met dat van een christelijk evangelist. Het beeld van een catecheet die zijn catechisanten in opeenvolgende bijeenkomsten schoolt, komt ook naar voren uit de geluidsopnamen van de huiskamerbijeenkomsten, die zich in het dossier bevinden.

Bij een aantal verdachten werden documenten aangetroffen, die de deskundige [P.] heeft aangeduid als scholingsteksten. Hij acht het zeer aannemelijk dat deze gebruikt werden bij de huiskamerbijeenkomsten. Ook zijn bij verdachten lesaantekeningen aangetroffen en cassettebandjes met oproepen tot de gewelddadige jihad.

Bij vrijwel alle verdachten werden geschriften van [M.B.] aangetroffen. Deze geschriften geven blijk van een zeer nauwe opvatting van het begrip Tahweed, waarbij de gewelddadige jihad wordt gepredikt. In zijn verklaring als getuige ter terechtzitting van het gerechtshof Den Haag van 9 mei 2007 heeft [M.B. ] opgegeven volledig achter de inhoud van deze geschriften te staan. Het hof leidt uit zijn verklaring en overigens uit de inhoud van het dossier af dat het aan deze geschriften ten grondslag liggende gedachtegoed een belangrijke rol heeft gespeeld tijdens de bijeenkomsten in zijn woning.

Ook werden bij een aantal verdachten dezelfde Nederlandse teksten van anderen dan [M.B.] aangetroffen en versies van de Maktaba Kubra. Hoewel de inhoud daarvan (grotendeels) slechts aan de hand van de rapporten van de deskundige [P.] van 19 augustus 2005 en 13 september 2007 kan worden beoordeeld, zoals door hem nader toegelicht ter terechtzitting in eerste aanleg en in het eerste hoger beroep, bij het gerechtshof Den Haag, wijst het voorhanden hebben van deze documenten, (mede) gelet op de inhoud ervan, in ieder geval op een grote belangstelling voor de uitleg van de islam en meer in het bijzonder de gewelddadige aspecten rond die uitleg.

Op de bij een aantal verdachten inbeslaggenomen computers bevond zich een overweldigende hoeveelheid geluids- en beeldmateriaal met reportages, verslagen en beelden van onderdrukking van moslims en van de training en krijgsverrichtingen van jihadstrijders. Volgens de deskundige [P.] worden deze beelden gebruikt om de jihad te rechtvaardigen en tot jihad op te roepen. Hij noemt dit typisch materiaal dat gebruikt kan worden voor scholing en rekrutering (voor jihad). Tijdens de huiskamerbijeenkomsten werd dit soort materiaal vertoond, bekeken en beluisterd, kennelijk met dit doel. Overigens valt op dat de bij de verdachten in gebruik zijnde computers en andere gegevensdragers veel overeenkomsten in bestandsstructuren (zoals bij de Maktaba Kubra) bevatten, hetgeen duidt op onderlinge uitwisseling van bestanden en coördinatie daarbij. Aan het voorgaande doet niet af dat de deskundige [P.] slechts een beperkt deel van de in beslag genomen bestanden ook qua inhoud heeft kunnen onderzoeken. Voorts valt op dat een aantal van de verdachten op of rond dezelfde datum lid is geworden van de MSN-groep MuwahhidinDeWareMoslims.

De contouren van een groep, die meer is dan een toevallige verzameling individuen, worden hiermee zichtbaar: de bijeenkomsten vonden regelmatig plaats, er was vanaf eind 2002 een vaste plek van samenkomst (de woning van [M.B. ]), er was een gastheer ([M.B. ]), er waren min of meer vaste aanwezigen. De aanwezigen kwamen regelmatig niet zomaar bijeen, maar werden geschoold door een ervaren leraar ([R. al I.]) of een gevorderde volgeling, mede aan de hand van scholingsteksten en met het gebruik van een laptop als leermiddel. Binnen deze groep werden geschriften uitgewisseld waarin op godsdienstige gronden de democratische rechtsorde wordt verworpen en de jihad, in de betekenis van de gewapende strijd, en het martelaarschap verheerlijkt. Gezien de onderlinge verspreiding van deze geschriften acht de deskundige [P.] het aannemelijk dat leden van de groep zich bezighielden met de bestudering en mogelijk ook het vertalen en samenstellen van geschriften. Maar ook afgezien daarvan, vormt de onderlinge uitwisseling een aanwijzing voor structurele samenwerking binnen de groep. Dit geldt ook ten aanzien van de uitwisseling van cassettebandjes en computerbestanden waarin de jihad wordt verheerlijkt.

Op 2 oktober 2003 voerden [J.W.] en [S.A.] een chatgesprek over het ronselen van personen voor trainingen voor de jihad. Daarin wees [S.A.] [J.W.] terecht omdat deze niet de juiste mensen (‘alleen maar grappenmakers’) naar hem toestuurde en door zijn gepraat de hele groep in gevaar bracht. Ook dit duidt op een gestructureerde samenwerking. Hierbij verdient opmerking dat dit chatgesprek gelet op de inhoud, waaronder de reactie van [S.A.], geenszins wijst op alleen maar ‘fantasie’ of ‘stoerdoenerij’, zoals [J.W.] in het algemeen met betrekking tot de door hem gevoerde chatgesprekken heeft gesteld.

Een aanwijzing voor de aanwezigheid van een gestructureerd samenwerkingsverband kan voorts gevonden worden in de lijstjes waarop is aangetekend wie van de groepsleden in welke maand een financiële bijdrage had gegeven voor de vrouw van [S.A.], die op dat moment was gedetineerd. Hieruit blijkt een bijzondere loyaliteit tussen de leden van de groep, waaraan zij binnen de groep op een georganiseerde manier vorm gaven. Het hof geeft hiermee overigens geen oordeel over de vraag of deze geldelijke ondersteuning moet worden gezien als een deelnemingshandeling.

Ter terechtzitting van de rechtbank van 21 december 2005 werd [S.A.] als getuige gehoord. Gevraagd wat hem en de anderen, die hij allemaal kende, bond en of zij er een specifieke geloofsopvatting op na houden, antwoordde hij eerst: ‘De Tawheed’ , om daaraan toe te voegen: ‘Wij verwerpen jullie, jullie systeem, wij haten jullie’ en ‘de islam is ook politiek’ en ‘Jihad is voor mij iets moois’. Hieruit blijkt van een gezamenlijk gedachtegoed van de groep, waarbij in het midden kan blijven of dit gedachtegoed door alle verdachten in dezelfde mate werd gekoesterd. Waar de verdediging stelt dat [S.A.] hier alleen voor zichzelf gesproken heeft en ‘wij’ dus moet worden gelezen als ‘ik’, wijst het hof op de aan de uitspraak van [S.A.] voorafgaande vraag, waarin uitdrukkelijk de binding tussen hem en de anderen aan de orde wordt gesteld. Het kan dan ook niet zo zijn dat hij hier uitsluitend op zichzelf doelde. Evenmin is aannemelijk geworden dat [S.A.], zoals de verdediging suggereert, heeft bedoeld te zeggen dat hij het ongeloof haat, maar niet de persoon zelf. Door de door [S.A.] gekozen bewoordingen kan het niet anders zijn dan dat hij niet alleen heeft gedoeld op het ongeloof (‘systeem’), maar ook op de personen (‘jullie’) die in dat systeem leven.

Vlak vóór de moord op Theo van Gogh overhandigde [M.B. ], ervan overtuigd dat hij als martelaar zou sterven, een envelop met daarin zijn nalatenschap — een USB-stick met daarop een aantal geschriften — aan [R.B.]. De geadresseerde was [Z.T.]. Onderdeel van de nalatenschap was een nog niet eerder gepubliceerde ‘Open Brief aan het Nederlandse Volk’. [M.B. ] schreef [Z.T.] dat hij de beslissing over de verspreiding van deze brief overliet aan ‘jullie broeders’ en adviseerde hun hierover een ‘sjoera’ — vergadering — te beleggen. Met ‘jullie broeders’ kan [M.B. ] niet anders bedoeld hebben dan een groep waarvan hij deel uitmaakte en die zou voortbestaan na zijn overlijden. Die door hem bedoelde groep moest in een vergadering overleggen over de voors en tegens van de publicatie van deze open brief — door de deskundige [P.] een oorlogsverklaring aan het Nederlandse volk genoemd —, kennelijk een lastig punt waarover de groep gezamenlijk tot een beslissing moest komen. Deze brief aan [Z.T.] vormt de bevestiging van wat al bleek uit de eerder genoemde aanwijzingen, namelijk dat zich hier voordoet een groep waarvan de deelnemers participeren in een duurzame onderlinge samenwerking.

Het hof zal nu eerst onderzoeken in hoeverre het oogmerk van de organisatie (mede) gericht was op de nog aan de orde zijnde misdrijven van de artikelen 131 en 137d Sr, voor zover mondeling of bij afbeelding, en 132, eerste lid, Sr, voor zover ten aanzien van een afbeelding, te begaan. Daarbij richt het hof zich vooral op de gebleken uitlatingen die mondeling of bij afbeelding zijn gedaan.

Wat betreft de hier bedoelde uitlatingen, mondeling of bij afbeelding, heeft het hof het oog op mondelinge uitlatingen die zijn gedaan en afbeeldingen (bijvoorbeeld zoals vastgelegd in de geluid-/filmbestanden die bij het vooronderzoek zijn aangetroffen) die zijn vertoond tijdens ‘huiskamerbijeenkomsten’ in de woning van [M.B. ] en tijdens gesprekken van/met [M.C.] en de verdachten [N. el F.], [A.H.] en [I.A.], alsmede op de mondelinge uitlatingen van [Z.T.] en de verdachten [J.W.] en [I.A.] in de woning aan de [adres], zoals daarvan blijkt uit de daarvan gemaakte opnamen (OVC). Andere uitlatingen, mondeling of bij afbeelding, behoeven in dit verband niet aan de orde te komen, gelet op het verhandelde ter terechtzitting, in het bijzonder hetgeen daarbij door de advocaten-generaal en door of namens de verdachten naar voren is gebracht.

Gelet op de artikelen 131 en 137d Sr kan het oogmerk van de organisatie ten aanzien van de in die artikelen voorziene strafbare feiten slechts aanwezig worden geacht, indien komt vast te staan dat bepaalde opruiende, of bepaalde tot haat of gewelddadig optreden aanzettende uitlatingen, mondeling of bij afbeelding, in het openbaar zijn gedaan, althans dat was beoogd zodanige uitlatingen aldus te doen.

Wat afbeeldingen betreft, is komen vast te staan dat opruiende of tot haat of gewelddadig optreden aanzettende afbeeldingen, bijvoorbeeld zoals vastgelegd in de aangetroffen geluid-/filmbestanden, aan bepaalde individuele personen, en aan een besloten kring van personen met uitsluiting van de massa, zijn vertoond, bijvoorbeeld bij gelegenheid van de huiskamerbijeenkomsten, maar niet dat zulke afbeeldingen aan het publiek (in de zin van een willekeurig, onbepaald en onbeperkt aantal mensen) zijn vertoond. Van opruiende of tot haat of gewelddadig optreden aanzettende uitlatingen in het openbaar bij afbeelding is niet gebleken. Evenmin is gebleken dat de organisatie beoogde alsnog over te gaan tot het doen van enige zodanige uitlating in het openbaar bij afbeelding.

De in het vooronderzoek aangetroffen geluid-/filmbestanden behoeven in dit verband geen verdere bespreking, gelet op het verhandelde ter terechtzitting, hetgeen wil zeggen dat het hof heeft geconstateerd dat aan het bedoelde materiaal bij het aan de orde zijnde onderdeel van het onderzoek naar het oogmerk van de organisatie geen belang toekomt en er bij het onderzoek ter terechtzitting door de advocaten-generaal of door of namens de verdachten in dit verband ook geen beroep op is gedaan althans geen zodanig beroep dat daarop nader ingegaan zou moeten worden.

Ook is niet komen vast te staan dat opruiende of tot haat of gewelddadig optreden aanzettende mondelinge uitlatingen in het openbaar zijn gedaan. Ook op dit punt is niet anders gebleken dan dat zulke mondelinge uitlatingen wel jegens bepaalde individuele personen, en aan een besloten kring van personen met uitsluiting van de massa, zijn gedaan, bijvoorbeeld bij gelegenheid van de genoemde huiskamerbijeenkomsten, maar niet dat deze uitlatingen tot het publiek (in voormelde zin) waren gericht. Verder is ook niet gebleken dat de organisatie beoogde alsnog over te gaan tot het doen van enige zodanige mondelinge uitlating in het openbaar.

Opmerking verdient dat het hof de personen die aan de genoemde huiskamerbijeenkomsten deelnamen, aanmerkt als een besloten kring van personen met uitsluiting van de massa, ook al namen aan die bijeenkomsten ook wel eens enkele anderen dan leden van de organisatie deel. Er is immers geen bewijs voor dat die enkele andere personen — zoals [E.M.] en [M.C.] — kunnen worden aangemerkt als een willekeurig, onbepaald en onbeperkt aantal mensen. Bewijs heeft het hof ook niet aangetroffen voor de ‘mening’ van de advocaten-generaal dat ‘onbekend gebleven vrienden, kennissen en buurtgenoten’ de huiskamerbijeenkomsten hebben bezocht, laat staan voor de veronderstelling dat het daarbij ging om een willekeurig, onbepaald en onbeperkt aantal mensen. Er is ook geen houvast voor de veronderstelling dat in de opmerking van de verdachte [J.W.] ter terechtzitting in dit hoger beroep, dat de woning van [M.B. ] een ‘soort inloophuis’ was — waarop de advocaten-generaal zich hebben beroepen — besloten ligt dat ook andere personen dan de eerder genoemde enkele anderen toegang tot de huiskamerbijeenkomsten hadden (welke opmerking overigens alleen in de zaak tegen de verdachte [J.W.] zelf een rol zou kunnen spelen). In dit verband is ook van belang dat het hof — anders dan de advocaten-generaal — naast de zeven verdachten en [R. al I.], [S.A.], [M.B. ] en [Z.A.], ook [N.A.], [R.B.], [M. el B.] en [Z.T.] als leden van de organisatie aanmerkt. Het hof verwerpt dus het standpunt van de advocaten-generaal, dat de bijeenkomsten bij [M.B. ] ‘tot op zekere hoogte openbaar’ waren.

Wat de misdrijven van artikel 132, eerste lid, Sr betreft, is uit het onderzoek ter terechtzitting en het dossier niet gebleken dat — bij de vaststelling van het oogmerk van de organisatie — de uitlatingen die mondeling of bij afbeelding zijn gedaan, die hier aan de orde zijn, in toereikende mate in verband kunnen worden gebracht met het verspreiden van opruiende afbeeldingen en het ter verspreiding in voorraad hebben van zodanige afbeeldingen, althans met het beogen daarvan. In het bijzonder houdt ook hetgeen de advocaten-generaal bij hun requisitoir onder het kopje ‘4.3.2.1 Mondeling verspreiden’ hebben aangevoerd, niets in wat in dit verband ter zake kan dienen. Deze uitlatingen kunnen dus niet bijdragen tot het bewijs ervan dat de organisatie mede tot oogmerk had het plegen van de in artikel 132, eerste lid, Sr voorziene misdrijven van het verspreiden van de daar bedoelde afbeeldingen en het ter verspreiding in voorraad hebben van zulke afbeeldingen.

Naast de gebleken uitlatingen die mondeling of bij afbeelding zijn gedaan, heeft het hof zich ook in dit verband gericht op de gebleken uitlatingen die bij geschrift zijn gedaan, welke uitlatingen zijn neergelegd in documenten die in het vooronderzoek, soms op papier en meestal in bestanden in computers, op USB-sticks en dergelijke, zijn aangetroffen, waaronder ook in e-mails of elders, naar aanleiding van chatsessies of contacten via MSN-messenger, neergelegde documenten. Uit het onderzoek ter terechtzitting en het dossier is niet gebleken dat uit deze schriftelijke uitlatingen kan volgen dat het plegen van de nog aan de orde zijnde misdrijven van de artikelen 131 en 137d Sr, voor zover mondeling of bij afbeelding, en 132, eerste lid, Sr, voor zover ten aanzien van een afbeelding, te begaan, binnen het oogmerk van de organisatie viel. Het verhandelde ter terechtzitting geeft geen aanleiding tot nadere toelichting van dit oordeel.

Aldus, en ook overigens, is uit het onderzoek ter terechtzitting en het dossier niet gebleken van houvast voor het verwijt dat het oogmerk van de organisatie mede gericht was op het in het openbaar mondeling of bij afbeelding opruien, op het verspreiden van opruiende afbeeldingen, op het daartoe in voorraad hebben van dergelijke afbeeldingen, of op het in het openbaar mondeling of bij afbeelding aanzetten tot haat of gewelddadig optreden, zodat ook de desbetreffende onderdelen van de tenlastelegging niet bewezen kunnen worden geacht.

Ter vermijding van misverstand zij hier opgemerkt dat het oordeel dat de hier genoemde uitlatingen, mondeling of bij afbeelding, niet in het openbaar in de zin van de artikelen 131 en 137d Sr zijn gedaan en dat deze uitlatingen en de genoemde schriftelijke uitlatingen niet kunnen bijdragen tot het bewijs ervoor dat het oogmerk van de organisatie mede gericht was op het plegen van de nog aan de orde zijnde misdrijven van de artikelen 131, 132, eerste lid, en 137d Sr, voor zover mondeling of bij afbeelding te begaan, onverlet laat dat deze uitlatingen wel van belang kunnen zijn voor het bewijs van andere onderdelen van de tenlastelegging.

Thans komt nader aan de orde het verwijt dat de bedoelde organisatie tot oogmerk had het plegen van de volgende (terroristische) misdrijven, kort gezegd: het in het openbaar — bij geschrift — tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag opruien, als voorzien in artikel 131 Sr; het verspreiden of het — om verspreid te worden — in voorraad hebben van geschriften waarin tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag wordt opgeruid, als voorzien in artikel 132, eerste lid, Sr; het in het openbaar — bij geschrift — aanzetten tot haat of gewelddadig optreden, als voorzien in artikel 137d Sr; bedreiging met enig misdrijf waardoor de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar wordt gebracht, of met enig misdrijf tegen het leven gericht, al dan niet schriftelijk en onder een bepaalde voorwaarde, of bedreiging met een terroristisch misdrijf, als voorzien in artikel 285 Sr. Bij het onderzoek van dit verwijt richt het hof zich allereerst op de gebleken uitlatingen die bij geschrift zijn gedaan, welke uitlatingen zijn neergelegd in documenten die in het vooronderzoek, soms op papier en meestal in bestanden in computers, op USB-sticks en dergelijke, zijn aangetroffen, waaronder ook in e-mails of elders, naar aanleiding van chatsessies of contacten via MSN-messenger, neergelegde documenten.

De advocaten-generaal hebben zich specifiek beroepen op passages in een 25-tal documenten, (hierna aan te duiden met het nummer en de titel die er in de bijlage bij het requisitoir aan zijn gegeven), die daarom hier worden besproken.

Kennisneming van de inhoud maakt duidelijk dat 13 van die documentpassages klaarblijkelijk niet kunnen bijdragen tot het bewijs van het hier aan de orde zijnde oogmerk van de organisatie, te weten de passages in: (159)‘Tijd’, (159)‘Isoleercel’, (159)‘Eerlijk’, (188)‘Hoe de Taghoet te verwerpen’, (189)‘Democratie en Islam’, (190) ‘De noodzaak van de Shariah’, (191)‘De vier basistermen in de Qoran’, (192) ‘Open brief aan de liegende ‘Aalim en Imam’, (197) ‘Op welke manier de Taghoet te verwerpen’, (198)‘In bloed gedoopt’, (200) ‘Gebieden van het goede en verbieden van het slechte’, (201) ‘Open brief aan Wilders’ en (207) ‘Dit is de weg’. Niets immers wat in die documentpassages voorkomt, valt aan te merken als (in enige relevante mate) opruiend, aanzettend tot haat of gewelddadig optreden, dan wel bedreigend, in de zin van de desbetreffende wetsartikelen. Dat is niet anders als de inhoud van die passages wordt beschouwd in de context van de desbetreffende documenten. Dit geldt in het bijzonder ook voor passages waarin de wens wordt uitgesproken dat moslimstrijders wraak zullen nemen op groepen ‘vijanden’, of waarin bedreigingen worden geuit met datgene wat Allah zal doen, bij leven of na de dood van de personen tot wie die bedreigingen zijn gericht.

Ter vermijding van misverstand zij hier opgemerkt dat het oordeel dat voormelde 13 documentpassages niet kunnen bijdragen tot het bewijs van het hier aan de orde zijnde oogmerk van de organisatie, onverlet laat dat deze passages en de documenten waarin deze passages voorkomen, wel van belang kunnen zijn voor het bewijs van andere onderdelen van de tenlastelegging.

De 12 andere documenten van genoemd 25-tal kunnen echter wél bijdragen tot het bewijs van het oogmerk van de organisatie, doordat zij naar inhoud of strekking moeten worden aangemerkt als opruiend, aanzettend tot haat of gewelddadig optreden, dan wel bedreigend, in de zin van de desbetreffende wetsartikelen. Ook wat deze documenten betreft heeft het hof zowel gelet op de specifieke passages waarop de advocaten-generaal zich hebben beroepen, als op de context van die passages en, in het algemeen, op de omstandigheden.

(193) ‘De fundamenten van de islam’, door [M.B. ] op 16 oktober 2003 samengesteld, wijst op de verplichting vijandschap te tonen aan een ongelovige (kafir). Dit geschrift moet worden aangemerkt als aanzettend tot haat tegen de ongelovigen.

(194) ‘De ware moslim’, door [M.B.] op 24 februari 2004 vertaald en ingeleid, wijst op de verplichting de ongelovigen te haten, hun vijandschap te tonen, hen te verafschuwen, een afkeer van hen te hebben en hen te bestrijden, dood of levend. Dit geschrift moet worden aangemerkt als aanzettend tot haat en gewelddadig optreden tegen de ongelovigen.

(187)‘To catch a wolf’, door [M.B.] in maart 2004 geschreven, richt zich onder meer tot de Nederlandse (moslim-)jeugd met een oproep tot de gewelddadige jihad en maakt verder duidelijk dat het ‘ons doel’ is de aanhangers van de leugens te terroriseren met Allah, het zwaard van Allah te gebruiken tegen het ‘leugenachtige kankergezwel’ — de democratie — en met Allah een revolutie in gang te zetten, die de ‘rotte democratische rechtsgang’ omverwerpt, kennelijk (ook) in Nederland. Dit geschrift moet worden aangemerkt als opruiend tot gewelddadig optreden tegen het openbare gezag en als de bevolking van Nederland bedreigend met misdrijven waardoor de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar wordt gebracht (vanaf 10 augustus 2004: ook met terroristische misdrijven).

(206) ‘Het slagveld: de veiligste plek op aarde’, door [M.B.] vóór 29 juni 2004 vertaald, verheerlijkt het vechten in de jihad en het daarbij sterven als martelaar op het slagveld en ruit daardoor indirect op tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag.

(204)‘Verplichting van het doden van degene die de profeet uitscheld[t]’, eveneens van de hand van [M.B. ], bevat een door hem in juli 2004 vertaalde, geheel uit zijn verband losgemaakte fatwa (‘het is verplicht om degene die de Profeet uitscheld[t], moslim of kafir, te doden’) van de 14e-eeuwse Ibn Taymiyya, waarin [M.B. ] de legitimering van de moord op Van Gogh zocht. Dit geschrift houdt een bedreiging met een tegen het leven gericht misdrijf in van iedereen, onder de voorwaarde dat hij de profeet uitscheldt.

Een viertal open brieven is door [M.B.] in augustus (het hof neemt aan: op of na 10 augustus) en oktober 2004 geschreven.

In (186)‘Open brief aan het Nederlandse volk’ waarschuwt [M.B. ] de Nederlanders dat zij de dood en de martelingen van ‘onze’ (d.w.z. de moslim-) broeders en zusters met hun bloed zullen moeten inlossen en dat zij overal — in tram, bus, trein, winkelcentrum, enz. — een doelwit voor de jihadstrijders zijn geworden. Deze brief moet worden aangemerkt als de bevolking van Nederland bedreigend met misdrijven waardoor de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar wordt gebracht en met tegen het leven gerichte misdrijven, alsmede met terroristische misdrijven.

De (202)‘Open brief aan Hirshi Ali’ houdt in een bedreiging van Hirsi Ali met een tegen het leven gericht misdrijf: zij heeft de profeet beledigd en is afvallig; voor onrechtplegers als zij zal er geen genade zijn en tegen hen wordt slechts het zwaard opgeheven; slechts de dood zal waarheid en leugen scheiden.

De (196)‘Open brief aan de wethouder van Amsterdam: Abou Taleb’ bevat de mededeling dat Aboutaleb een ketter en een kafir (d.w.z. ongelovige) is — hetgeen in [M.B. ]'s toenmalige opvatting meebracht dat hij gedood moest worden — en de mededeling dat het ‘ons’ zou verheugen de sharia in te voeren met het te pletter laten vallen van Wilders van de Euromast en aldus dit gebouw met Wilders' bloed om te dopen tot executiegebouw voor ‘deze misdadigers’ totdat er een hoger gebouw is. Deze brief moet worden aangemerkt als Aboutaleb en Wilders bedreigend met een tegen het leven gericht misdrijf.

In de (199)‘Open brief islamitisch ummah’ vraagt [M.B. ] de moslimgemeenschap, mede die in Nederland, of het niet tijd voor wraak en opoffering is voor de verkrachtingen en mishandelingen van de broeders en zusters van die gemeenschap. Dat houdt in een indirecte oproep tot het plegen van misdrijven die als opruiing daartoe moet worden aangemerkt.

[M.B. ]'s (195)‘Millat Ibrahim’, dat vóór 7 oktober 2004 is gemaakt, houdt in de mededeling dat voor ‘ons’ verplicht zijn haat en vijandschap tegenover de vijanden van Allah, onder wie de regerenden die tawaghiet zijn (d.w.z. die, in strijd met de eenheid van God, naast God worden aanbeden), hun legers, politie en bewakers, en de oproep aan de moslims tot de gewapende jihad om de oemma (d.w.z. de moslimgemeenschap) te bevrijden, waarbij leven tegen dood wordt geruild en rood — kennelijk: de kleur van bloed — de enige kleur is. Dit geschrift moet worden gekenschetst als opruiend tot enig strafbaar feit en tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag.

In de (203)‘Brief voor Bo[u]yeri’, op 7 november 2004, vijf dagen na de moord op Van Gogh, vermoedelijk geschreven door [J.W.], wordt die moord toegejuicht, gezegd dat er geen twijfel aan mag bestaan dat het een verplichting voor de moslims is mensen zoals Van Gogh te doden en wordt de ongelovigen onder meer voorgehouden dat ‘wij’ zijn gekomen met de tweede zwarte dood, om ‘jullie’ uit te roeien. Deze brief houdt in een bedreiging van de ongelovigen met een tegen het leven gericht misdrijf en opruiing tot enig strafbaar feit.

(205)‘Zestien argumenten voor de jihad’, van de hand van Abdullah Bergkamp en andere ‘Nederlandse samenstellers’, spoort de moslims aan de jihad niet achterwege te laten en maant hen aan te blijven vechten, wijst hen erop dat jihad alleen gewapend gevecht betekent en roept hen dringend op deze boodschap verder te verspreiden. Dit geschrift bevat opruiing tot enig strafbaar feit en tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag.

Aldus zijn van deze 12 geschriften er twee als aanzettend tot haat of gewelddadig optreden, vier als opruiend, vier als bedreigend en twee als zowel opruiend als bedreigend aangemerkt, terwijl twee van de (mede) bedreigende geschriften (mede) betrekking hebben op bedreiging met terroristische misdrijven.

Eén of meer van deze 12 documenten zijn aangetroffen in computers, op USB-sticks of in een organizer van de verdachten [J.W.], [Y.E.], [A.H.] en [M.F.B.] en, als verwijderd, op een USB-stick van de verdachte [M. el M.] en voorts bij dergelijke gegevensdragers van andere in de tenlastelegging genoemde leden van de organisatie, dan de verdachten, zoals [N.A.].

Ook de verdachte [I.A.] had, in elk geval op 6 november 2004, de beschikking over alle, althans enkele van de, voormelde open brieven en één of meer andere van de genoemde 12 documenten.

Het behoeft geen betoog dat in elk van deze 12 geschriften, die hier als opruiend, aanzettend tot haat of gewelddadig optreden en/of bedreigend zijn aangemerkt, onmiskenbaar de grenzen van de eenieder toekomende vrijheid zijn godsdienst te belijden en/of de grenzen van het eenieder toekomende recht op vrijheid van meningsuiting (waaronder mede begrepen: de vrijheid inlichtingen of denkbeelden te ontvangen en te verstrekken) zijn overschreden en dat de beperkingen van (de uitoefening van) die vrijheden en rechten, voor zover die door de onderhavige strafrechtelijke vervolging worden gemaakt, bij de wet zijn voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de openbare veiligheid, voor de bescherming van de openbare orde of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. Die noodzaak ontbreekt in het bijzonder ook niet waar het gaat om de bescherming die artikel 137d Sr aan een meerderheidsgroep als ‘de ongelovigen’ biedt. Doorslaggevend is steeds dat van specifieke passages van elk van deze 12 geschriften, in hun context bezien, onmiskenbaar een voldoende duidelijk en reeds aanwezig gevaar van concrete, zeer ernstige, aanmerkelijke, rampzalige gebeurtenissen uitgaat.

Gelet op het verhandelde ter terechtzitting, in het bijzonder gelet op hetgeen daarbij door de advocaten-generaal en door of namens de verdachten naar voren is gebracht, behoeven andere schriftelijke uitlatingen dan de zo-even besproken documenten in dit verband niet aan de orde te komen.

Gelet op de artikelen 131 en 132, eerste lid, Sr, moet worden aangenomen dat de zes (mede) als opruiend aangemerkte geschriften slechts kunnen bijdragen tot het bewijs van het hier aan de orde zijnde oogmerk van de organisatie, indien komt vast te staan dat dit oogmerk mede gericht was op: het in het openbaar bij zodanig geschrift opruien, en/of het verspreiden of — om verspreid te worden — in voorraad hebben van zodanig geschrift. Gelet op artikel 137d Sr geldt dat de twee als aanzettend tot haat of gewelddadig optreden aangemerkte geschriften slechts tot genoemd bewijs kunnen bijdragen indien komt vast te staan dat het oogmerk van de organisatie mede gericht was op: het in het openbaar bij zodanig geschrift aanzetten tot haat tegen mensen of gewelddadig optreden tegen persoon of goed van mensen wegens hun godsdienst of levensovertuiging.

Uit het onderzoek ter terechtzitting en het dossier volgt in toereikende mate dat dit oogmerk mede op dit alles was gericht. Als vaststaand kan worden aangenomen dat de acht (mede) als opruiend of tot haat of gewelddadig optreden aanzettend aangemerkte geschriften alle door één of meer leden van de organisatie zijn verspreid of — om verspreid te worden — in voorraad zijn gehad en ook dat het verspreiden of het daartoe in voorraad hebben door de organisatie was beoogd, terwijl bovendien moet worden aangenomen dat met de verspreiding openbaarmaking was beoogd, zodat die verspreiding tevens in het openbaar opruien en/of aanzetten tot haat of gewelddadig optreden zou opleveren. Daarbij is van belang dat uit de bewijsmiddelen volgt dat de verspreiding die al heeft plaatsgevonden, reeds gericht was op het publiek en niet beperkt bleef tot een besloten kring van personen (in de zin waarin die termen ook hierboven, onder 3.2.2.1, zijn gebruikt).

Het hof grondt het zojuist omschreven oordeel onder meer op de volgende vaststellingen.

Vrijwel al die geschriften zijn door leden van de organisatie onder andere leden van de organisatie verspreid.

Het geschrift (187)‘To catch a wolf’ is op 1 juni 2004 op internet gepubliceerd.

[M.B. ] heeft zelf een aantal documenten, naar het hof begrijpt: documenten van zijn hand, op internet geplaatst en wist ook dat ‘mijn’ documenten stonden op een MSN-groep, waarvan is gebleken dat deze voor eenieder toegankelijk was, welke documenten [M.B. ] deels zelf op die groep heeft geplaatst.

Het geschrift (204)‘Verplichting van het doden van degene die de profeet uitscheld[t]’ is vóór of op 2 oktober 2004, kennelijk door verspreiding, in handen van [B.L.] gekomen.

Het geschrift (205)‘Zestien argumenten voor de jihad’ eindigt met een dringende oproep aan de lezer de verspreiding van dat geschrift voort te zetten, bijv. door het te printen of op internet te publiceren of het e-mailbericht waarin het is opgenomen, door te sturen.

Van (187)‘To catch a wolf’ zijn bovendien door [M.B. ] ongeveer 150 exemplaren op straat uitgedeeld.

[Z.T.] heeft — kennelijk vóór 2 november 2004 — teksten van [M.B. ] gekregen, waaronder (187)‘To catch a wolf’, de (199) open brief aan de islamitische oemma en (195)‘Millat Ibrahim’. Hij kreeg documenten van [M.B. ] meestal via een USB-stick en kwam deze ook wel op internet tegen. [Z.T.] kopieerde ze ‘altijd’ op zijn computer en stuurde ze dan per e-mail naar [getuige B.], die ze dan meermalen, vanuit diverse internetcafés, op grote schaal verder verspreidde, naar vele andere e-mailadressen en ook via het forum van marokko.nl. [Z.T.] heeft ook aan [M.B. ] verteld dat hij verscheidene van diens open brieven aan [getuige B.] had gegeven en dat [getuige B.] deze had verspreid.

[M.B. ] heeft kort vóór 2 november 2004 een USB-stick en een begeleidende brief in een enveloppe ‘nagelaten’ aan [R.B.], ter overhandiging aan [Z.T.], na 2 november 2004. In de begeleidende brief aan [Z.T.] wordt de wens geuit dat op de USB-stick vastgelegde bestanden worden verspreid, binnen de rest van de oemma en ‘verder aan de wereld’. Tot de op de USB-stick vastgelegde bestanden behoren (187)‘To catch a wolf’, de (199) open brief aan de islamitische oemma en (205)‘Zestien argumenten voor de jihad’.

Van betekenis is ook dat het voorlaatst genoemde geschrift als ‘open brief’ is betiteld.

Verder is — onder meer — nog van belang, in dit verband, dat de verdachte [I.A.] op 6 november 2004 het plan heeft opgevat en met de verdachte [J.W.] besproken om ‘To catch a wolf’ en ‘al die brieven’ — waaronder mogelijk mede was begrepen de zojuist genoemde open brief van [M.B. ] — te bundelen en te laten afdrukken om ze te verspreiden.

Gelet op het verhandelde ter terechtzitting, in het bijzonder gelet op hetgeen daarbij door de advocaten-generaal en door of namens de verdachten naar voren is gebracht, behoeven andere uitlatingen, al dan niet bij geschrift gedaan, dan de tot nu toe besproken uitlatingen in dit verband geen bespreking.

Blijkens het onderzoek ter terechtzitting en het dossier zijn in deze zaak slechts aan de orde bedreigingen die door uitlatingen in woorden, schriftelijk of mondeling, geschieden. Wat betreft schriftelijke bedreigingen zijn, gelet op het hierboven overwogene, nog alleen de zes hierboven (mede) als bedreigend aangemerkte geschriften aan de orde.

Gelet op artikel 285 Sr moet worden aangenomen, voor zover thans van belang, dat schriftelijke en mondelinge bedreigende uitlatingen slechts kunnen bijdragen tot het bewijs van het hier aan de orde zijnde oogmerk van de organisatie, indien de volgende aspecten komen vast te staan: dat de bedreigingen voldoende concreet en duidelijk verwoord zijn, dat de bedreigde (groepen) personen daadwerkelijk op de hoogte van de bedreigingen raken, dat de bedreigingen van dien aard zijn en onder zodanige omstandigheden geschieden dat bij de bedreigde (groepen) personen de redelijke vrees kan ontstaan dat datgene waarmee wordt bedreigd, zal worden verwezenlijkt, alsmede dat op dit alles het oogmerk van de organisatie is gericht.

Daarbij is niet steeds vereist, waar het gaat om een bedreigde groep, dat een en ander voor alle leden van die groep komt vast te staan; in de regel zal het voldoende zijn als het voor een voldoende groot aantal personen die zich tot de bedreigde groep kunnen rekenen, is vast komen te staan.

Mondelinge bedreigingen hebben zich blijkens het onderzoek ter terechtzitting en het dossier onder meer voorgedaan tijdens huiskamerbijeenkomsten en bij andere gelegenheden, echter steeds bij afwezigheid van de bedreigde personen. Niet is vast komen te staan dat de bedreigde persoon of personen daadwerkelijk op de hoogte van die mondelinge bedreigingen zijn geraakt, of dat beoogd was de bedreigde persoon of personen op de hoogte van die bedreigingen te doen geraken. Ook overigens is niet gebleken dat mondelinge bedreigingen door de organisatie waren beoogd.

Van schriftelijke bedreigingen is uit het onderzoek ter terechtzitting en het dossier slechts gebleken ten aanzien van de zes laatstgenoemde geschriften. Uit voormeld onderzoek en dossier volgt dat de voormelde aspecten ten aanzien van die geschriften in toereikende mate zijn komen vast te staan.

Gebleken is dat de bedreigingen voldoende concreet en duidelijk verwoord zijn.

Gebleken is ook dat in die geschriften bedreigde individuele personen daadwerkelijk op de hoogte van de bedreiging zijn geraakt. Dat geldt met name voor Hirsi Ali, Aboutaleb en Wilders, zoals blijkt uit hun verklaring in het vooronderzoek. Wat betreft de in die geschriften bedreigde groepen personen — de bevolking van Nederland, iedereen, de ongelovigen — kan ook in toereikende mate als vaststaand worden aangenomen dat telkens een voldoende groot aantal personen die zich tot de bedreigde groepen konden rekenen, daadwerkelijk op de hoogte van de bedreiging is geraakt. Voor zover niet kan worden geoordeeld dat juist dit op de hoogte raken (van individuele personen en groepen van personen) telkens al door de organisatie was beoogd, is in elk geval in voldoende mate komen vast te staan dat de organisatie beoogde het op de hoogte raken op enig tijdstip, toen of later, te bewerkstelligen. In dit verband is van belang dat het hof heeft vastgesteld dat ook de bedreigende brieven — evenals de opruiende of tot haat of gewelddadig optreden aanzettende brieven — alle door (toedoen van) leden van de organisatie op internet zijn gepubliceerd, op straat uitgedeeld, en/of op grote schaal per e-mail verspreid, alsmede dat ook verspreiding in gebundelde en afgedrukte vorm werd beoogd.

Voorts volgt uit de gebezigde bewijsmiddelen in voldoende mate dat de bedreigingen die door middel van de geschriften reeds zijn geschied of nog waren beoogd, van dien aard waren en onder zodanige omstandigheden geschiedden of zouden geschieden dat bij de bedreigde personen en bij een aantal personen die zich tot de bedreigde groepen konden rekenen, de redelijke vrees kon ontstaan dat de bedreiging zou worden verwezenlijkt.

Ook volgt uit de gebezigde bewijsmiddelen in toereikende mate dat het daarbij niet om individuele acties van leden van de organisatie ging, maar dat op dit alles het oogmerk van de organisatie was gericht.

Het hof stelt voorts vast dat één van de in de tenlastelegging bedoelde organisaties vanaf 10 augustus 2004 mede tot oogmerk had het plegen van terroristische misdrijven, te weten bedreigingen van de bevolking van Nederland met de volgende terroristische misdrijven: ‘een aanslag ondernemen met het oogmerk om de grondwettige regeringsvorm te vernietigen of op onwettige wijze te veranderen, begaan met een terroristisch oogmerk’, voorzien in artikel 94 in verbinding met 83 Sr, respectievelijk ‘moord, begaan met een terroristisch oogmerk’ en/of ‘doodslag, gepleegd met een terroristisch oogmerk’, voorzien in de artikelen 288a en 289, in verbinding met 83, Sr. Bij die vaststelling komt in het bijzonder ook belang toe aan de geschriften (187)‘To catch a wolf’ en (186)‘Open brief aan het Nederlandse volk’. Deze geschriften behoren tot de zes ten aanzien waarvan hierboven reeds is overwogen dat de voormelde aspecten in toereikende mate zijn komen vast te staan. Uit de gebezigde bewijsmiddelen, en in het bijzonder ook uit de geschriften zelf, volgt ook zonder meer dat de misdrijven waarmee de organisatie het oogmerk had te bedreigen, zouden worden begaan met het oogmerk de fundamentele constitutionele structuren van Nederland te vernietigen of ernstig te ontwrichten, dan wel (een deel van) de bevolking van Nederland ernstige vrees aan te jagen, en aldus met een terroristisch oogmerk als gedefinieerd in artikel 83a Sr.