60 Deelconclusie

Het beginsel van proceskostenveroordeling op basis van het gelijk is door de jaren heen hetzelfde gebleven, ondanks het feit dat de druk daarop toenam en de onjuistheid en onrechtvaardigheid van het beginsel sterker werd gevoeld door de toenemende kosten. Het werd desondanks wegens maatschappelijke en rechtspolitieke overwegingen in stand gehouden. De noodzakelijke verlichting voor de druk van de kosten diende dus elders te worden gezocht; namelijk in de matiging van de kosten, onder meer door de afschaffing van zowel de dubbele rechtsbijstand als de vergoeding voor nodeloos gemaakte kosten.1 Aan de grondslag van het beginsel werd wel een draai gegeven; deze moet niet (meer) worden gezocht in een boete voor lichtvaardig procederen of aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad, maar in de billijkheid in de vorm van procesrisico en procesbeleid. Volgens de wetgever moet worden voorkomen dat het risico op een omvangrijke kostenveroordeling de vrijheid een ander in rechte te betrekken en verweer te voeren in gevaar brengt. De wetgever vindt hierin een verklaring of zelfs een rechtvaardiging voor het feit dat de verliezende partij niet in alle kosten die de ander redelijkerwijs heeft moeten maken wordt veroordeeld. Uit de daarop gerichte kritiek mag worden afgeleid dat het stelsel geen rustig bezit is.