Rb. Zutphen, 14-05-2009, nr. 101996 / KG ZA 09-121

RECHTBANK ZUTPHEN

Sector Civiel – Afdeling Handel

zaaknummer / rolnummer: 101996 / KG ZA 09-121

Vonnis in kort geding van 14 mei 2009

in de zaak van

de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid

CONSUMENTENBOND,

gevestigd te 's-Gravenhage,

eiseres,

advocaat mr. J.M. Beer te Amsterdam,

tegen

de stichting

STICHTING TALPA,

gevestigd te Winterswijk,

gedaagde,

advocaat mr. J. van Rhijn te Alkmaar.

Partijen zullen hierna Consumentenbond en Talpa genoemd worden.

1. De procedure

Consumentenbond heeft bij exploot van 14 april 2009 Talpa gedagvaard in kort geding.

Op 22 april 2009 heeft de mondelinge behandeling plaatsgevonden, waarbij partijen

-aan de hand van pleitnota’s en overlegging van producties- hun standpunten nader hebben toegelicht.

Tot slot hebben partijen om vonnis gevraagd.

2. De feiten

2.1. Van 19 tot 28 februari 1999 vond in de veilinghallen van de Coöperatieve Nederlandse Bloemencentrale (CNB) te Bovenkarspel de 66e editie van de West-Friese Flora plaats.

2.2. De West-Friese Flora is een bloemenshow waaraan ook een consumentenbeurs is verbonden. Het evenement was destijds zodanig ingericht, dat de 80.000 bezoekers die de bloemenshow bezochten na binnenkomst eerst door de consumentenbeurs werden geleid.

2.3. Op deze consumentenbeurs had een tweetal standhouders, [whirlpoolhouder A] Holding B.V. (hierna: [whirlpoolhouder A]) en [whirlpoolhouder B] B.V. (hierna: [whirlpoolhouder B]), whirlpools tentoongesteld.

2.4. Op 10 maart 1999 werd bekend dat een groot aantal personen tijdens hun bezoek aan de West-Friese Flora besmet was geraakt met de legionella-bacterie. In totaal zijn 242 personen besmet geraakt, van wie er uiteindelijk 32 zijn overleden.

2.5. [whirlpoolhouder A] heeft met haar assuradeur Nationale Nederlanden N.V. (hierna: Nationale Nederlanden) een vaststellingsovereenkomst gesloten, welke inhield dat Nationale Nederlanden het maximaal verzekerde bedrag (f. 1.000.000,--) stortte in een door [whirlpoolhouder A] ten behoeve van de slachtoffers op te richten stichting alsmede dat Nationale Nederlanden zeggenschap had over de te benoemen bestuursleden van deze stichting.

2.6. [whirlpoolhouder A] heeft in dit kader op 22 oktober 2002 Talpa opgericht.

In de statuten van Talpa (productie 4 van Consumentenbond) komen onder meer de navolgende bepalingen voor:

“(...)

Artikel 2. Doel

2.1. De stichting heeft ten doel het -op basis van een door de stichting op te stellen, naar maatschappelijke normen aanvaardbare uitkeringsregeling- doen van uitkeringen aan personen die personenschade geleden hebben (of nog zullen lijden) als gevolg van de legionellabesmetting die in de periode van negentien tot achtentwintig februari negentienhonderd negenennegentig heeft plaatsgevonden tijdens de West-Friese Flora in Hoogkarspel [Bovenkarspel, voorzieningenrechter](“Slachtoffer(s)”), voor zover rechtens in voldoende mate komt vast te staan dat de Slachtoffers de besmetting hebben opgelopen door/tijdens een verblijf op de West-Friese Flora in de hiervoor genoemde periode, en het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.

2.2. De stichting zal haar doel onder meer verwezenlijken door:

a. het risicomijdend beheren van fondsen;

b. het vaststellen van een uitkeringsregeling;

c. het mede beoordelen van aanvragen van de Slachtoffers;

d. het vaststellen van de hoogte van het bedrag dat aan een Slachtoffer kan worden verstrekt, en

e. het doen van uitkeringen aan de Slachtoffers.

Artikel 3.Vermogen

3.1. Het vermogen van de stichting wordt gevormd door verzekeringsuitkeringen. (…).”

2.7. Het bestuur van Talpa wordt thans gevormd door mevrouw [bestuurslid A], dochter van de statutair directeur van [whirlpoolhouder A] (adres: [adres]), de heer [bestu[adres]id B] (adres: [adres]), en mevrouw [bestuurslid C] (adres: [adres]). Talpa is gevestigd op het adres van [bestuurslid B] voornoemd aan [adres] te Winterswijk.

2.8. Nationale-Nederlanden heeft op 30 oktober 2002 een bedrag van

€ 577.724,11 betaald op rekeningnummer [nummer], welke rekening ten name van Talpa staat. Voormeld bedrag is het equivalent in euro’s van de maximale verzekeringsdekking ten bedrage van f. 1.000.000,--, vermeerderd met rente.

2.9. Op vordering van Consumentenbond heeft de rechtbank Alkmaar bij vonnis van 12 december 2002 (productie 3 van Consumentenbond) voor recht verklaard dat zowel [whirlpoolhouder A] als [whirlpoolhouder B] onrechtmatig heeft gehandeld jegens personen van wie vast komt te staan dat zij als gevolg van een bezoek aan de 66e West-Friese Flora, die van 19 tot 28 februari 1999 de Bovenkarspel werd gehouden, besmet zijn geraakt met de legionella-bacterie.

2.10. Bij arrest van het gerechtshof Amsterdam d.d. 25 oktober 2007 (productie 2 van Consumentenbond) is voormeld vonnis bekrachtigd.

Het hof heeft daarbij onder meer overwogen (in r.o. 6.37): “Gezien deze omstandigheden bestaat er een gerede kans dat een bezoeker van de 66e West Friese Flora die aantoont dat hij besmet is met de legionella-bacterie, die besmetting heeft opgelopen door de whirlpool van [whirlpoolhouder A]. Daarom acht het hof het, behoudens door [whirlpoolhouder A] te leveren tegenbewijs, in overeenstemming met redelijkheid en billijkheid uit te gaan van condicio sine qua non-verband tussen de gedraging van [whirlpoolhouder A] enerzijds en de door de bezoeker geleden schade als gevolg van besmetting met de legionella-bacterie anderzijds.”

Het hof heeft in de relatie tussen de slachtoffers en [whirlpoolhouder B] voormeld causaal verband niet aangenomen.

[whirlpoolhouder A] en [whirlpoolhouder B] hebben afgezien van cassatie. Voormeld vonnis van de rechtbank Alkmaar heeft daarmee kracht van gewijsde verkregen.

2.11. Bij brief van 2 maart 2009 zijn [whirlpoolhouder A] en Talpa namens Consumentenbond en de bij hem aangesloten slachtoffers gesommeerd om in overleg te treden omtrent uitkeringsregelingen ten behoeve van slachtoffers en opgave te doen van de gelden die thans voor uitkeringen aan slachtoffers beschikbaar zijn.

[whirlpoolhouder A] en Talpa hebben aan deze sommatie niet voldaan.

3. Het geschil

3.1. Consumentenbond vordert -na correctie van het petitum -:

a. Talpa te veroordelen om, onder verbeurte van een dwangsom van € 10.000,-- per dag dat zij hiermee na betekening van het vonnis in gebreke blijft, zich binnen 24 uur na het in deze te wijzen vonnis schriftelijk bereid te verklaren om met Consumentenbond in overleg te treden omtrent het vaststellen van een uitkeringsregeling, het beoordelen van aanvragen en het vaststellen en doen van uitkeringen aan slachtoffers, en het sluiten van een overeenkomst als bedoeld in artikel 7:907 BW betrekking hebbende op vergoeding van de schade van de in haar statuten bedoelde slachtoffers uit de bij Talpa beschikbare gelden, alsmede op de voet van artikel 3:300 BW te bepalen dat een door de voorzieningenrechter aan te wijzen vertegenwoordiger namens Talpa, en voor haar rekening en risico, met Consumentenbond in overleg kan treden omtrent sluiting van een overeenkomst als bedoeld in artikel 7:907 BW betrekking hebbende op vergoeding van de schade van de in haar statuten bedoelde slachtoffers uit de bij Talpa beschikbare gelden, indien binnen drie maanden na het in deze te wijzen vonnis, althans binnen een door de voorzieningenrechter te bepalen tijdsperiode, een overeenkomst in de zin van artikel 7:907 BW niet is tot stand gekomen;

b. Talpa te veroordelen om, onder verbeurte van een dwangsom van € 10.000,-- per dag dat zij hiermee na betekening van het vonnis in gebreke blijft, Consumentenbond binnen 24 uur na het in deze te wijzen vonnis in het bezit te stellen van afschriften van de bankbescheiden van bankrekening [nummer] en van andere ten name van Talpa gestelde bankrekeningen, zulks over de volledige tijdsperiode vanaf de oprichting in 2002 tot op heden;

c. het vermogen van Talpa onder bewind ex artikel 710 Rv te stellen met benoeming van een bewindvoerder, alsmede een termijn te bepalen waarbinnen de eis in hoofdzaak aanhangig gemaakt dient te worden,

een en ander met veroordeling van Talpa in de kosten van dit geding, te vermeerderen met rente en nakosten.

3.2. Talpa voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4. De beoordeling

ontvankelijkheid

4.1. Consumentenbond beoogt met zijn vorderingen dat Talpa overeenkomstig de statutaire doelomschrijving van Talpa met hem in onderhandeling treedt over de wijze van afdoening van de aanspraken van al degenen die tijdens hun bezoek aan de West-Friese Flora van 1999 besmet zijn geraakt met de legionella-bacterie (hierna: de slachtoffers). Onder de slachtoffers worden door Consumentenbond in deze tevens verstaan hun eventuele nabestaanden. Daarnaast vordert Consumentenbond van Talpa financiële opening van zaken en onderbewindstelling van het vermogen van Talpa. Consumentenbond heeft de vorderingen -anders dan waarvan Talpa lijkt uit te gaan- terecht niet alleen maar ingesteld ten behoeve van de slachtoffers die zich bij Consumentenbond hebben gemeld. De belangen ter bescherming waarvan de vorderingen zijn ingesteld, lenen zich in voldoende mate voor bundeling, zodat zij gerekend kunnen worden tot de gelijksoortige belangen waarop artikel 3: 305a BW het oog op heeft. Tussen partijen is niet in geschil dat Consumentenbond de hier aan de orde zijnde belangen ingevolge zijn statuten behartigt.

4.2. Het beroep op niet-ontvankelijkheid van Consumentenbond wordt dan ook verworpen.

verjaring

4.3. Talpa heeft aangevoerd dat de rechtsvordering van de individuele slachtoffers zowel jegens haar als jegens [whirlpoolhouder A] is verjaard.

4.4. Op grond van artikel 3: 310 lid 1 BW verjaart een rechtsvordering tot vergoeding van schade door verloop van vijf jaren nadat de benadeelde zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden.

4.5. Talpa staat niet in een contractuele relatie tot de individuele slachtoffers. Talpa is evenmin uit hoofde van onrechtmatige daad jegens de individuele slachtoffers aansprakelijk voor de door hen geleden schade. Talpa is niet méér dan een stichting die als doel heeft om de slachtoffers zoveel mogelijk schadeloos te stellen. In de statuten van Talpa staat geen termijn waarbinnen de slachtoffers zich bij haar moeten hebben gemeld om voor schadevergoeding in aanmerking te komen. Het verweer dat de vordering op Talpa is verjaard gaat dan ook niet op.

4.6. De door Consumentenbond in 2000 bij de rechtbank Alkmaar aanhangig gemaakte procedure is een collectieve actie als bedoeld in artikel 3:305a BW. Met de invoering van de collectieve actiebevoegdheid heeft de wetgever omwille van een effectieve en efficiënte afdoening van vormen van massaschade mogelijk gemaakt dat een belangenorganisatie een verklaring voor recht vordert ter zake van onder meer onrechtmatig handelen. Uit de wetsgeschiedenis van artikel 3: 305a BW blijkt, dat een vordering tot een verklaring voor recht in een collectieve actie de verjaringstermijn van een eventueel daarop aansluitende individuele rechtsvordering tot schadevergoeding stuit. Het betoog van Talpa dat een verklaring voor recht geen daad van rechtsvervolging is als bedoeld in artikel 3: 316 BW en daarom geen stuitende werking heeft, gaat dan ook niet op.

4.7. De verjaring van de rechtsvordering van de individuele slachtoffers is dan ook op grond van het bepaalde in artikel 3: 316 lid 1 BW gestuit door de in februari 2000 onder meer aan [whirlpoolhouder A] betekende dagvaarding, die tot het eindvonnis van de rechtbank Alkmaar d.d. 12 december 2002 heeft geleid. Consumentenbond is, zo blijkt uit r.o. 7.2. van voormeld vonnis van de rechtbank Alkmaar, in die procedure opgetreden zowel ter bescherming van de belangen van degenen die zich bij hem hebben gemeld als ter bescherming van de belangen van anderen die dat niet hebben gedaan, doch die wel tijdens een bezoek aan de 66e West-Friese Flora besmet zijn geraakt met de legionella-bacterie en als gevolg daarvan ziekteverschijnselen hebben opgelopen.

4.8. Uit het bepaalde in artikel 3: 316 lid 2 BW volgt dat geen nieuwe verjaringstermijn begint als de verjaring is gestuit door het instellen van een eis die door onherroepelijke toewijzing is gevolgd. Met andere woorden, van een eisende partij wordt niet verlangd dat zij hangende de procedure(s) stuitingshandelingen verricht.

4.9. De rechtbank Alkmaar heeft de subsidiaire vordering van Consumentenbond toegewezen, in die zin dat de rechtbank voor recht heeft verklaard dat zowel [whirlpoolhouder A] als [whirlpoolhouder B] onrechtmatig heeft gehandeld jegens personen van wie vast komt te staan dat zij als gevolg van een bezoek aan de 66e West-Friese Flora, die van 19 tot 28 februari 1999 de Bovenkarspel werd gehouden, besmet zijn geraakt met de legionella-bacterie. Dit betekent dat is voldaan aan de eerste voorwaarde waaraan moet zijn voldaan om tot aansprakelijkheid van [whirlpoolhouder A] te kunnen komen.

4.10. Het vonnis van de rechtbank Alkmaar is onherroepelijk geworden op 25 januari 2008. Vanaf dat moment moest [whirlpoolhouder A] er rekening mee houden dat individuele slachtoffers jegens hem aanspraak op schadevergoeding zouden gaan maken. Met het onherroepelijk worden van voormeld vonnis kwam een einde aan de tijdens de procedure(s) doorlopende stuiting van de verjaring. Dit betekent naar het oordeel van de voorzieningenrechter dat er voor ieder individueel slachtoffer en eventueel zijn nabestaanden een nieuwe verjaringstermijn is gaan lopen met ingang van 25 januari 2008. Op grond van artikel 3:319 lid 2 BW is de nieuwe verjaringstermijn gelijk aan de oorspronkelijke, doch niet langer dan vijf jaren. Nu de oorspronkelijke verjaringstermijn vijf jaren bedraagt, is de vordering van de individuele slachtoffers op [whirlpoolhouder A], indien voordien geen stuiting plaatsvindt, eerst op

25 januari 2013 verjaard.

4.11. Talpa heeft weliswaar nog aangevoerd dat een verklaring voor recht niet ten uitvoer kan worden gelegd, zodat geen sprake is van de in artikel 3: 319 lid 1 BW bedoelde eis die door toewijzing wordt gevolgd, maar dit verweer treft geen doel. De bedoeling van de wetgever is immers duidelijk: zolang als in het kader van een collectieve actie wordt geprocedeerd met als inzet een verklaring voor recht, behoeft het individuele slachtoffer wiens belangen bij die collectieve actie worden behartigd geen actie te ondernemen jegens de persoon die hij aansprakelijk houdt voor de door hem geleden schade. Indien de door Talpa verdedigde uitleg van artikel 3:319 lid 1 BW zou worden gevolgd, zou die bedoeling van de wetgever worden gefrustreerd. Daarom wordt het standpunt van Talpa verworpen.

4.12. Aan het vorenstaande doet niet af dat de slachtoffers die zich bij Consumentenbond hebben gemeld de brief van 28 november 2003, waarmee de verjaring zekerheidshalve werd gestuit, niet binnen vijf jaar hebben laten volgen door een nieuwe stuitingsbrief. De verjaring was immers al in februari 2000 door Consumentenbond gestuit en hangende de procedure in hoger beroep behoefde door individuele slachtoffers geen (nieuwe) stuitingshandeling te worden verricht.

De vordering onder 3.1.a.

4.13. Het is onmiskenbaar dat Consumentenbond met zijn vordering onder 3.1.a. beoogt dat de slachtoffers uiteindelijk schadeloos worden gesteld, maar nu Consumentenbond in het kader van dit kort geding niet heeft gevorderd om Talpa te veroordelen om de schade van de slachtoffers te vergoeden, staat het bepaalde in artikel 3: 305a lid 3 (tweede volzin) BW niet aan toewijzing in de weg.

4.14. Met de wettelijke regeling van artikel 7:907 e.v. BW heeft de wetgever beoogd de collectieve afwikkeling van massaschades als de onderhavige te vergemakkelijken.

Ofschoon in het algemeen niemand gedwongen kan worden om met iemand in onderhandeling te treden over het sluiten van een overeenkomst, ligt dit in het onderhavige geval toch anders.

4.15. [whirlpoolhouder A] heeft immers in het kader van een door haar met Nationale Nederlanden gesloten overeenkomst Talpa opgericht, teneinde aan de slachtoffers van wie rechtens in voldoende mate komt vast te staan dat zij de legionellabesmetting hebben opgelopen door/tijdens hun bezoek aan de West-Friese Flora in Bovenkarspel in de periode van 19 tot 28 februari 1999, financiële zekerheid te bieden voor verhaal van hun schade. In de statuten van Talpa staat niet het voorbehoud dat tevens moet vast staan dat de oorzaak van de door de slachtoffers opgelopen legionellabesmetting is gelegen in de whirlpool die door [whirlpoolhouder A] op de bij de West-Friese Flora behorende consumentenbeurs was opgesteld. De uitleg die Talpa aan artikel 2.1. van haar statuten geeft, dat eerst nadat tussen individuele slachtoffers en [whirlpoolhouder A] onherroepelijk vaststaat dat [whirlpoolhouder A] aansprakelijk is voor hun schade, die slachtoffers hun vordering bij Talpa kunnen indienen, wordt door de voorzieningenrechter niet overgenomen. De inhoud van de statuten bieden geen steun voor de door Talpa bepleite uitleg.

4.16. Het verweer van Talpa dat nog niets vaststaat en dat het “met de onrechtmatigheid nog alle kanten op kan”, is in haar relatie tot de individuele slachtoffers, gelet op het vorenstaande niet relevant. De inhoud van voormeld vonnis van de rechtbank Alkmaar en het daarop gevolgde arrest van het gerechtshof Amsterdam in aanmerking genomen, deelt de voorzieningenrechter voormelde inschatting van Talpa overigens niet.

4.17. Ook is het op grond van hetgeen hiervoor sub. 4.15. is overwogen in de relatie tussen Consumentenbond en Talpa niet van belang dat het gerechtshof Amsterdam van oordeel is dat het causaal verband tussen de onrechtmatige daad van [whirlpoolhouder A] en de schade van de slachtoffers vaststaat, behoudens tegenbewijs.

4.18. Daar waar het hier om massaschade gaat, is Talpa op grond van de maatschappelijke zorgvuldigheid overeenkomstig haar statutaire doelomschrijving gehouden om met Consumentenbond, die de belangen van alle in de statuten van Talpa bedoelde slachtoffers behartigt (dus niet alleen de belangen van de slachtoffers die zich bij Consumentenbond hebben gemeld), in onderhandeling te treden over de afwikkeling van de onderhavige massaschade. Niets meer en niets minder. Nu Talpa niet wordt verplicht om een overeenkomst te sluiten -de voorzieningenrechter kan alleen maar voor de slachtoffers en hun nabestaanden hopen dat het tot een overeenkomst komt- staat de vordering van Consumentenbond niet op gespannen voet met de contractsvrijheid.

4.19. Vast staat dat de legionella-besmetting reeds in 1999 heeft plaatsgevonden en dat de schade van de slachtoffers nog steeds niet is afgewikkeld. In het kader van dit kort geding kan er -gelet op haar verweer- gevoeglijk van worden uitgegaan dat [whirlpoolhouder A] niet door middel van een advertentie in een landelijk en een regionaal dagblad heeft laten weten dat zij ten behoeve van de slachtoffers Talpa had opgericht. [whirlpoolhouder A] heeft de oprichting van Talpa ook niet aan Consumentenbond kenbaar gemaakt, ofschoon Consumentenbond reeds vóór de oprichting van Talpa de belangen van de slachtoffers en eventueel hun nabestaanden behartigde. [whirlpoolhouder A] heeft daarentegen steeds aansprakelijkheid van de hand gewezen en ook na de oprichting van Talpa -zelfs nog tijdens een in 2008 bij de rechtbank Alkmaar gehouden comparitie van partijen- aangevoerd dat haar assuradeur geen dekking bood.

4.20. Talpa heeft zich niet aan de slachtoffers gepresenteerd.

Het betoog van Talpa dat zij staat ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel in Gelderland alsmede dat uit een gepubliceerd kort geding vonnis van 13 februari 2002 (KG 2002/93) van haar bestaan blijkt, is, nog afgezien van het feit dat dit laatste aantoonbaar onjuist is, mede tegen de achtergrond van het feit dat de schadetoebrengende gebeurtenis zich in Noord-Holland heeft afgespeeld, nauwelijks serieus te nemen. Eerst in februari 2009 zijn Consumentenbond en de individuele slachtoffers en hun nabestaanden bij toeval achter het bestaan van Talpa gekomen. Het behoeft geen nader betoog dat de psychische spankracht van de slachtoffers en hun nabestaanden, voor wie Consumentenbond in deze opkomt, niet nog langer op de proef mag worden gesteld in hun verlangen naar erkenning van hun rol als slachtoffer. Consumentenbond heeft dan ook een spoedeisend belang bij dit onderdeel van de vordering, dat daarmee voor toewijzing gereed ligt. Het spoedeisend belang van Consumentenbond geldt overigens ook ten aanzien van de overige onderdelen van de vordering.

4.21. Uit het vorenstaande volgt -voor alle duidelijkheid- dat in de onderhandelingen tussen Consumentenbond en Talpa niet van belang is of [whirlpoolhouder A] aannemelijk kan maken dat de oorzaak van de door de slachtoffers opgelopen legionellabesmetting niet is gelegen in de whirlpool die door [whirlpoolhouder A] op de bij de West-Friese Flora behorende consumentenbeurs was opgesteld.

4.22. Talpa heeft weliswaar nog aangevoerd dat [whirlpoolhouder A] en/of [whirlpoolhouder B] bij het overleg met Consumentenbond vertegenwoordigd moeten worden, maar gelet op de statutaire doelomschrijving van Talpa kan Talpa daarop zonder meer geen aanspraak maken. Dit neemt echter niet weg dat niet op voorhand kan worden uitgesloten dat [whirlpoolhouder A] en met name [whirlpoolhouder B] aan bedoeld overleg een positieve impuls zouden kunnen geven. Consumentenbond heeft zich hierover ter zitting niet uitgelaten.

4.23. Aan de vordering om met Talpa in overleg te treden, zal geen dwangsom worden verbonden. Een schriftelijke verklaring van Talpa dat zij bereid is tot overleg, zonder dat Talpa vervolgens (constructief) in overleg met Consumentenbond treedt, is immers al voldoende om het verbeuren van een dwangsom te voorkomen. Bij het opleggen van een dwangsom heeft Consumentenbond dan ook geen belang.

4.24. Voor het geval dat niet binnen drie maanden na betekening van dit vonnis tussen Consumentenbond en Talpa een overeenkomst tot stand is gekomen als bedoeld in artikel 7:907 BW, zal de voorzieningenrechter na te noemen advocaat als dwangvertegenwoordiger benoemen om namens Talpa voor haar rekening en risico in overleg te treden met Consumentenbond met het hiervoor omschreven doel. Die advocaat heeft zich daartoe bereid verklaard.

De vordering onder 3.1.b.

4.25. In het midden kan blijven of artikel 843a Rv een deugdelijke grondslag biedt voor dit onderdeel van het gevorderde.

Uit de statuten van Talpa kan immers worden afgeleid dat Talpa het door Nationale Nederlanden op haar rekening gestorte bedrag dient te beheren ten behoeve van de slachtoffers. De slachtoffers hebben er voldoende belang bij om te weten op welke wijze Talpa het geld heeft beheerd en hoeveel geld er op dit moment beschikbaar is voor schadevergoeding. Uit hetgeen in de gegeven omstandigheden volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt vloeit voort dat sprake is van een rechtsverhouding tussen de slachtoffers en Talpa, die voor Talpa een verplichting tot het doen van rekening en verantwoording aan de slachtoffers impliceert (Hoge Raad 8 december 1995, NJ 1996, 274). Talpa heeft weliswaar gesteld dat zij er op geen enkele wijze blijk van heeft gegeven gelden niet correct te (zullen) beheren, maar die stelling doet aan evengemelde verplichting niet af. Nu van een geldvordering geen sprake is, staat het bepaalde in de tweede zin van artikel 3:305 a lid 3 BW aan toewijzing van dit onderdeel van de vordering niet in de weg.

4.26. De hiervoor bedoelde verplichting van Talpa geldt -gelet op het bepaalde in artikel 3.1. van de statuten- alleen voor gelden die Talpa uit hoofde van verzekeringsuitkeringen onder zich heeft. Nu niet op voorhand kan worden uitgesloten dat Talpa bedoelde gelden in het kader van beheer op andere bankrekeningen heeft gestort om een zo hoog mogelijke rente te trekken, zal toewijzing van dit onderdeel van de vordering niet worden beperkt tot de door Consumentenbond vermelde bankrekening van Talpa. Talpa zal na te melden termijn worden gegund om de verlangde gegevens aan Consumentenbond te verstrekken. De dwangsom zal worden gematigd en gemaximeerd als hierna vermeld.

De vordering onder 3.1.c.

4.27. Wil een vordering tot onderbewindstelling als bedoeld in artikel 710 Rv voor toewijzing vatbaar zijn, dient het geschil dat partijen verdeeld houdt de vraag te betreffen wie de onder bewind te stellen goederen (waaronder ook geld is begrepen) toekomen, hetgeen een andere vraag is dan wie ten tijde van het bewind de rechthebbende daarop is.

4.28. Door het verweer te voeren dat de vordering van de individuele slachtoffers is verjaard en dat de slachtoffers zolang de aansprakelijkheid van [whirlpoolhouder A] niet onherroepelijk vaststaat, jegens Talpa geen aanspraak op schadevergoeding kunnen maken, heeft Talpa te kennen gegeven dat de gelden die zij uit hoofde van verzekeringsuitkeringen onder zich heeft niet aan de slachtoffers toekomen, terwijl Consumentenbond met een beroep op de statuten van Talpa de tegenovergestelde mening is toegedaan. Daarmee is het door artikel 710 Rv geëiste geschil gegeven en is voldaan aan de voorwaarde voor toewijsbaarheid van dit onderdeel van de vordering.

4.29. Met de onderbewindstelling van het vermogen van Talpa hangt samen de benoeming van na te noemen bewindvoerder (een advocaat), die zijn werkzaamheden onder toezicht van de voorzieningenrechter zal hebben te verrichten. Onder die werkzaamheden worden in elk geval verstaan het opstellen van een beginbalans en het uitbrengen van tussentijdse, met de voorzieningenrechter qua frequentie en inhoud nog nader in te vullen, rapportages. De hierna nader te noemen advocaat heeft zich bereid verklaard als bewindvoerder op te treden.

4.30. Op welke wijze Consumentenbond de in te stellen eis in de hoofdzaak formuleert is in deze niet van belang. Van de voorzieningenrechter wordt in deze door de wetgever niet méér verlangd dan dat hij -teneinde het bewind zo kort mogelijk te laten voortduren- een termijn bepaalt waarbinnen de eis in de hoofdzaak dient te worden ingesteld. Na te melden termijn doet recht aan de wederzijdse belangen. Ten aanzien van Talpa wordt hierbij overwogen dat zij -gelet op haar doelomschrijving- in haar functioneren nauwelijks wordt gehinderd door het bewind.

4.31. Talpa zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Consumentenbond worden begroot op:

- dagvaarding € 85,98

- vast recht € 262,00

- salaris advocaat € 816,00

Totaal € 1.163,98

4.32. De gevorderde nakosten zijn voor toewijzing vatbaar als na te melden.

4.33. Het meer of anders gevorderde zal worden afgewezen.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1. veroordeelt Talpa om zich binnen 24 uur na betekening van dit vonnis schriftelijk bereid te verklaren om met Consumentenbond in overleg te treden omtrent het vaststellen van een uitkeringsregeling, het beoordelen van aanvragen en het vaststellen en doen van uitkeringen aan slachtoffers, en het sluiten van een overeenkomst als bedoeld in artikel 7:907 BW betrekking hebbende op vergoeding van de schade van de in haar statuten bedoelde slachtoffers uit de daarvoor bij Talpa beschikbare gelden,

5.2. wijst, voor het geval dat binnen drie maanden na heden geen overeenkomst in de zin van artikel 7:907 BW is tot stand gekomen, mr. H.C. Brandsma, advocaat te Apeldoorn (adres: [adres]; telefoon: [nummer]) aan als vertegenwoordiger om namens Talpa, en voor haar rekening en risico, met Consumentenbond in overleg te treden omtrent sluiting van een overeenkomst als bedoeld in artikel 7:907 BW betrekking hebbende op vergoeding van de schade van de in de statuten van Talpa bedoelde slachtoffers uit de daarvoor bij Talpa beschikbare gelden,

5.3. veroordeelt Talpa om Consumentenbond binnen drie dagen na betekening van dit vonnis in het bezit te stellen van afschriften van de bankbescheiden van bankrekening [nummer] en van andere ten name van Talpa gestelde bankrekeningen, zulks over de volledige tijdsperiode vanaf de oprichting van Talpa in 2002 tot op heden,

5.4. veroordeelt Talpa om aan Consumentenbond te betalen een dwangsom, groot

€ 2.500,-- voor iedere dag dat Talpa in gebreke blijft aan de inhoud van de hiervoor sub. 5.3. geformuleerde veroordeling te voldoen, dit tot een maximum van € 50.000,--,

5.5. stelt het vermogen van Talpa als bedoeld in artikel 3.1. van haar statuten onder bewind ex artikel 710 Rv,

5.6. benoemt als bewindvoerder mr. B.A.I. Baks, advocaat te Groenlo (adres: [adres]; telefoon: [nummer]; telefax: [nummer]),

5.7. bepaalt de termijn waarbinnen Consumentenbond de eis in de hoofdzaak aanhangig dient te maken op 3 maanden na heden,

5.8. veroordeelt Talpa in de proceskosten, aan de zijde van Consumentenbond tot op heden begroot op € 1.163,98, te vermeerderen met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf de veertiende dag na betekening van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,

5.9. veroordeelt Talpa in de nakosten aan de zijde van Consumentenbond begroot op een bedrag van € 131,00, dan wel, indien de betekening van dit vonnis plaatsvindt, een bedrag van € 199,00, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de veertiende dag na de datum van dit vonnis dan wel vanaf de veertiende dag na betekening van dit vonnis, telkens tot aan de dag der algehele voldoening,

5.10. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

5.11. wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. R.M.A.G. van Valderen en in het openbaar uitgesproken op 14 mei 2009.