Rb. Limburg, 23-05-2013, nr. 475670 BR VERZ 12-50

Ingevolge het bepaalde in artikel 4:149, tweede lid BW kan een executeur pas worden ontslagen als sprake is van “gewichtige redenen”. De kantonrechter stelt voorop dat onder het begrip “gewichtige redenen” niet alleen moet worden begrepen de situatie waarin de executeur tekort is geschoten in de uitvoering van zijn taken, maar tevens – ook al is van tekortschieten geen sprake – de situatie waarbij het vertrouwen van een of meer erfgenamen is weggevallen en de relatie ernstig is verstoord. Daarvoor is overigens niet voldoende als een of meer erfgenamen ongefundeerd stel(len)(t) geen vertrouwen meer te hebben in de executeur. Wel kan voldoende zijn als er sprake is van wantrouwen dat van voldoende omvang en gewicht is, langdurig aan de gang is en niet aanstonds van grond ontbloot is (zie ook gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 21-11-2006, LJN AZ4506).

De kantonrechter is, zoals hij tijdens de mondelinge behandeling ook reeds heeft geoordeeld, niet althans onvoldoende gebleken dat [verweerder] in zijn hoedanigheid van executeur tekort is geschoten in de uitvoering van zijn taken. In zoverre kan die grond dus niet leiden tot het ontslag van [verweerder] als executeur van de nalatenschap van [overledene].

Wel constateert de kantonrechter dat er sprake is van wantrouwen dat van voldoende omvang en gewicht is, dat langdurig aan de gang is en niet aanstonds van grond ontbloot is. In het verzoekschrift is reeds gesteld dat het banksaldo op 30 september 2011 € 5.682,90 bedraagt. Het banksaldo op 1 januari 2012 bedraagt € 480,30. Bij brief van 20 februari 2013 heeft de gemachtigde van [verzoeker] nogmaals gevraagd hoe dit verschil heeft kunnen ontstaan. Ter zitting heeft [verweerder] hierover uitleg gegeven, maar eveneens is gebleken dat de onderliggende stukken (nog) steeds niet zijn toegestuurd aan [verzoeker]. Ook niet nadat [verzoeker] daarom bij brief van 20 februari 2013 heeft gevraagd, heeft [verweerder] deze stukken aan [verzoeker] doen toekomen. Datzelfde geldt voor de maandelijkse reserveringen voor verzekeringen en belastingen ad € 90,00 van de woning, staande en gelegen aan de [adres sub 3]. [verweerder] heeft tijdens de voorzetting van de mondelinge behandeling gesteld dat hij hiervan wel een staat kan opmaken, maar ook hier geldt dat deze staat op het moment van de voortzetting van de mondelinge behandeling nog altijd niet is opgemaakt. Uit de brief van 20 februari 2013 van de gemachtigde van [verzoeker] had [verweerder] mogen en moeten afleiden dat [verzoeker] grote waarde hechtte aan een onderbouwing van deze maandelijkse reserveringen en belastingen. De hiervoor aangehaalde voorbeelden illustreren dat stukken ter onderbouwing en specificatie van diverse posten, ondanks herhaald verzoek van [verzoeker] en zijn gemachtigde, niet door [verweerder] zijn opgemaakt en verstrekt. Hierdoor is, zoals ter zitting is gebleken, het vertrouwen van [verzoeker] in [verweerder] als executeur ernstig geschaad. Uit hetgeen partijen hebben aangevoerd is duidelijk dat dit wantrouwen langdurig aan de gang is, vooral ook nu in het verzoek uitvoerig is ingegaan op de problemen die na de ontbinding van het huwelijk tussen [echtgenoot] en [overledene] zijn ontstaan, en die na het overlijden van [overledene] in [jaar] zijn verergerd. Alhoewel de kantonrechter ten tijde van de voortgezette mondelinge behandeling tot zijn vreugde heeft kunnen constateren dat de persoonlijke verhoudingen tussen [verzoeker] en [verweerder] dankzij een succesvolle mediation van mevrouw [mediator] weer zijn genormaliseerd, laat dit succes onverlet dat [verzoeker] voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat aan het wantrouwencriterium van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch (zie 4.1) is voldaan.

De stelling van [verweerder] dat het beheer van de nalatenschap bijna is afgewikkeld, leidt niet tot een ander oordeel, nu in ieder geval vast staat dat de executeur nog werkzaamheden dient te verrichten in verband met de uitkering van [echtgenoot] aan de nalatenschap, omdat de boedelscheiding tussen [overledene] en [echtgenoot] nog altijd niet is afgewikkeld. Gelet op de voorgeschiedenis is voldoende aannemelijk dat de afwikkeling van deze boedelscheiding ook voor partijen een bron kan blijven van nieuwe conflicten.

Dat de benoeming van een andere executeur (hoge) kosten met zich brengt, is ter gelegenheid van de voortgezette mondelinge behandeling aan [verzoeker] voorgehouden. Deze extra kosten (die ten laste van de nalatenschap komen voordat die verdeeld wordt) zijn uiteraard vervelend, maar kunnen niet afdoen aan het oordeel dat er gewichtige redenen zijn om [verweerder] ontslag als executeur te verlenen.

De conclusie uit het vorenstaande, in onderlinge samenhang bezien, is dat [verweerder] ontslag als executeur zal worden verleend.

[overledene] heeft in haar testament bepaald dat indien een benoemde executeur komt te ontbreken, de rechtbank, sector kanton, een vervanger kan benoemen. Wat betreft de persoon van de te benoemen vervanger, heeft de kantonrechter ter zitting reeds te kennen geven dat hij, indien hij zal overgaan tot ontslag van de executeur, in ieder geval niet

[schoonbroer sub 2] zal benoemen tot executeur van de nalatenschap. De griffier heeft vervolgens namens de kantonrechter telefonisch contact opgenomen met notaris mr. J.G. Hoekstra (geen bloed- of aanverwant van de kantonrechter die deze beschikking wijst), verbonden aan Hoekstra en Geurten Notarissen, aan de [adres sub 4]. Mr. J.G. Hoekstra heeft aan de griffier laten weten een benoeming tot executeur te aanvaarden, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat de door hem gewerkte uren worden voldaan. De kantonrechter zal mr. J.G. Hoekstra dan ook als executeur van de nalatenschap van [overledene] benoemen.

Inzake het verzoek ex artikel 4:164 lid 2 BW

De hiervoor besproken gewichtige redenen die hebben geleid tot het ontslag van [verweerder] als executeur, brengen in dit geval mee dat er ook gewichtige redenen zijn om [verweerder] te ontslaan uit zijn hoedanigheid van testamentair bewindvoerder. Dat de verplichtingen van een testamentair bewindvoerder juridisch gezien los staan van de verplichtingen die een executeur heeft, doet aan het voorgaande niet af.

De kantonrechter stelt voorop dat de bepalingen in hoofdstuk 6 (“bewind”) van het testament van [overledene] toepasselijk zijn, aangezien de afstammelingen van [overledene] (haar zonen [verzoeker] en [zoon]) op het moment van haar overlijden jonger dan vijfentwintig jaar waren.

Zoals hiervoor reeds onder rechtsoverweging 2.2 is overwogen, is niet gesteld of gebleken dat [verweerder] bij notariële akte een opvolgend bewindvoerder heeft benoemd. Evenmin is gesteld of gebleken dat [overledene] daarin zelf heeft voorzien. Voorts staat vast dat krachtens het testament voor elke rechthebbende dezelfde bewindvoerder optreedt. De kantonrechter zal zelf een bewindvoerder benoemen, zijnde voormelde notaris mr. J.G. Hoekstra, die zich aan de griffier eveneens bereid heeft verklaard om als bewindvoerder op te treden. In haar testament heeft [overledene] aan de bewindvoerder verzocht om geen loon in rekening te brengen, maar alleen zijn onkosten. Door de manier waarop deze bepaling is geformuleerd, is het niet uitgesloten dat aan de bewindvoerder een beloning kan toekomen ([overledene] heeft “slechts” verzocht om geen loon in rekening te brengen). Bovendien had [overledene] niet kunnen voorzien dat de kantonrechter een professionele bewindvoerder zou benoemen. Mr. J.G. Hoekstra heeft te kennen te geven dat hij een benoeming tot bewindvoerder wil aanvaarden, indien hij de uit hoedanigheid van zijn bewindvoerderschap verrichte werkzaamheden op basis van een uurtarief kan declareren. Dit komt de kantonrechter niet onredelijk voor, mede gelet op het feit dat een professionele partij tot opvolgend bewindvoerder is benoemd en partijen ter zitting op het kostenaspect hiervan zijn gewezen.

Ten slotte wijst de kantonrechter [verweerder] er nog op dat, nu aan zijn bewindvoering een einde komt, hij rekening en verantwoording dient af te leggen aan de rechthebbenden (in casu: [verzoeker] en [zoon]) en aan de opvolgend bewindvoerder (in casu: notaris mr. J.G. Hoekstra). Het komt de kantonrechter redelijk voor dat deze rekening en verantwoording uiterlijk 1 augustus 2013 door [verweerder] dient te zijn afgelegd.

Inzake beide verzoeken

In de aard van de zaak wordt aanleiding gezien om de kosten van deze procedure op hierna te bepalen wijze te compenseren.