CRvB, 09-05-2014, nr. 13-5281 ANW

Zoals al in 2.2 is gemeld, heeft de rechtbank in de aangevallen uitspraak ook een oordeel gegeven over de toepassing van het woonlandbeginsel in Turkije. Het hoger beroep in die zaken heeft geleid tot een uitspraak van de Raad van 21 maart 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:845.

Ook in deze zaken moet voorop worden gesteld dat het de wetgever vrijstaat op grond van - wellicht begrijpelijke - nieuwe en gewijzigde inzichten ervoor te kiezen wetten zodanig te wijzigen dat het toe te kennen bedrag van uitkeringen die zijn bedoeld om te voorzien in een minimumbestaansniveau, wordt gerelateerd aan de kosten van levensonderhoud in het land waar de betrokkene woont. Bij de vormgeving van dergelijke wetgeving zal echter rekening gehouden moeten worden met de verplichtingen die voortvloeien uit verdragen en andere internationale instrumenten.

In artikel 1 van het NMV is de materiële werkingssfeer van het Verdrag geregeld. Onder deze werkingssfeer valt de nabestaandenverzekering, alsmede de wetten of regelingen die deze verzekering wijzigen of aanvullen. Hieruit volgt dat de ANW valt onder de werkingssfeer van het NMV. Nu betrokkenen, onweersproken, nabestaanden zijn van in Nederland verzekerd geweest zijnde werknemers of de met hen gelijkgestelden, vallen zij ook onder de personele werkingssfeer van het NMV, zoals neergelegd in artikel 2.

Nu het NMV van toepassing is in deze zaken, moet beoordeeld worden of de rechtbank de beroepen terecht gegrond heeft verklaard.

Artikel 5, eerste lid van het NMV luidt:

“De uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid, bij ouderdom of aan nabestaanden, de uitkeringen bij overlijden en de kinderbijslagen verkregen op grond van de wettelijke regelingen van een van de Verdragsluitende Partijen, kunnen op generlei wijze worden verminderd, gewijzigd, geschorst, ingetrokken of verbeurd verklaard op grond van het feit dat de rechthebbende of het kind woont op het grondgebied van een andere Verdragsluitende Partij dan die op het grondgebied waarvan het orgaan dat de uitkering verschuldigd is, zich bevindt.”

De nabestaandenuitkeringen die aan betrokkenen zijn toegekend met toepassing van de ANW zoals die gold voor de inwerkingtreding van de Wwsz op 1 juli 2012, moeten worden aangemerkt als ‘uitkeringen verkregen op grond van een wettelijke regeling van een van de Verdragsluitende Partijen’ zoals in dit artikel bedoeld. Artikel 5 van het NMV verbiedt dat door - aangepaste - nationale wetgeving deze uitkeringen op grond van het wonen in Marokko op een lager bedrag worden vastgesteld. Toepassing van de Wwsz leidt er voor betrokkenen toe dat zij feitelijk minder uitkering ontvangen dan voorheen. De stelling van appellant dat deze vermindering niet voortvloeit uit het wonen in Marokko, maar rechtstreeks uit het kostenniveau aldaar, kan de Raad niet overtuigen. Immers, dit kostenniveau is onlosmakelijk verbonden met het wonen in Marokko. In artikel 17, derde lid (nu vierde lid), van de ANW wordt ook gesproken over ‘het kostenniveau van het land waar de nabestaande woonachtig is’. Het bepalende criterium is daarom het wonen in een ander land dan Nederland, een andere lidstaat van de EU, een andere staat die partij is bij de EER, dan wel Zwitserland. Het gaat dus om de vraag in welk land iemand woont en welk percentage van het brutobedrag dat in Nederland in beginsel toegekend zou worden, bij dat land hoort.

Voor zover appellant stelt dat betrokkenen geen recht hadden op een bepaald bedrag aan nabestaandenuitkering, maar dat zij recht hebben op het bedrag ter grootte van het bestaansminimum in het land waar zij wonen, moet geconcludeerd worden dat die stelling geen steun vindt in de ANW. In de ANW wordt niet gesproken over de toekenning van een uitkering naar het bestaansminimum, laat staan het bestaansminimum van het land waar men woont. In het eerste lid van artikel 17 van de ANW, zoals die bepaling voor 1 juli 2012 luidde en ook nu nog luidt, staat dat de bruto nabestaandenuitkering op een zodanig bedrag wordt vastgesteld, dat het na inhouding van de van toepassing zijnde belastingen en premies uitkomt op 70% van het nettominimumloon. Er is aan betrokkenen daarom een bedrag toegekend ter hoogte van 70% van het (Nederlandse) nettominimumloon. Op grond van het derde lid van artikel 17 van de ANW zoals dat sinds 1 juli 2012 luidde (nu het vierde lid), wordt door de toepassing van het woonlandbeginsel slechts een percentage van dat bedrag uitbetaald. Dit kan niet anders worden gezien dan als een vermindering van het toegekende bedrag.

Het onder 4.3.2 tot en met 4.3.5 overwogene leidt tot het oordeel dat de vermindering van de nabestaandenuitkering van betrokkenen in strijd is met artikel 5 van het NMV. Op de stelling van appellant dat dit artikel niet mag worden uitgelegd met inachtneming van het associatierecht EU-Marokko en de rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU met betrekking tot artikel 7 van Vo 883/2004, voorheen artikel 10 van Vo 1408/71, behoeft daarom niet meer te worden ingegaan.

Uit hetgeen hiervoor onder 4.1 tot en met 4.3.6 is overwogen volgt dat het hoger beroep vergeefs is ingesteld en dat de aangevallen uitspraak, ook voor zover die betrekking heeft op betrokkenen, dient te worden bevestigd.