Hof Leeuwarden, 23-07-2009, nr. 24-001889-08

hij op of omstreeks 04 oktober 2007 in de gemeenten [gemeente 1], althans in het arrondissement Assen, en/of [gemeente 2], althans in het arrondissement Groningen, althans in Nederland, opzettelijk een persoon, genaamd [benadeelde], wederrechtelijk van haar vrijheid heeft beroofd en/of beroofd gehouden, immers heeft/is verdachte

hij op of omstreeks 04 oktober 2007 te [plaats 1], gemeente [gemeente 2], door geweld of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) [benadeelde] heeft gedwongen tot het ondergaan van (een) handeling(en) die bestond(en) uit of mede bestond(en) uit het seksueel binnendringen van het lichaam van die [benadeelde], hebbende verdachte

hij op 04 oktober 2007 in de gemeenten [gemeente 1] en [gemeente 2], opzettelijk een persoon, genaamd [benadeelde], wederrechtelijk van haar vrijheid heeft beroofd en/of beroofd gehouden, immers heeft/is verdachte

hij op 04 oktober 2007 te [plaats 1], gemeente [gemeente 2], door geweld en bedreiging met geweld en/of een andere feitelijkheid [benadeelde] heeft gedwongen tot het ondergaan van handelingen die bestonden uit het seksueel binnendringen van het lichaam van die [benadeelde], hebbende verdachte

verkrachting.

Strafbaarheid

Verdachte is klinisch geobserveerd in het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie, locatie Pieter Baan Centrum te Utrecht. P.A.E.M.T. Cremers, psycholoog, en J.M.J.F. Offermans, psychiater, hebben hun bevindingen over de persoon van verdachte neergelegd in een rapportage, gedateerd op 24 juni 2008. Met betrekking tot de vraag of, en zo ja, in welke mate verdachte het ten laste gelegde kan worden toegerekend, wordt onder meer het volgende overwogen, zakelijk weergegeven:

(...) Psychiatrisch-diagnostisch is er bij betrokkene sprake van een laaggemiddeld intelligente man bij wie sprake is van een persoonlijkheidsstoornis niet anderszins omschreven (NAO) met narcistische en antisociale trekken en een theatrale presentatie.

(...) Uit het onderzoek komt betrokkene vooral naar voren als een zeer egocentrische man

met geringe empatische vermogens en een hoog opgeklopt zelfbeeld. Hoewel betrokkene een aantal feitelijkheden aandraagt die een mogelijke relatie zouden kunnen hebben met het ten laste gelegde - zoals zijn woede over een niet betalende klant, de herinnering aan de breuk met zijn dochters die plaatsvond op ongeveer dezelfde leeftijd als van het huidige slachtoffer, de (inmiddels) onbevredigende seksuele relatie met zijn huidige partner - is bij geen van deze feitelijkheden de relatie met het ten laste gelegde zo evident dat dit tot enige mate van vermindering van de toerekeningsvatbaarheid zou moeten leiden. Voorts is er nog een aantal andere scenario's denkbaar (bijvoorbeeld het lustmatig volgen van zijn impulsen), die evenmin leiden tot een vermindering van de mate van toerekeningsvatbaarheid.

(...) In antwoord op de in hoofde gestelde vraag concluderen de ondergetekenden dat

onderzochte ten tijde van het plegen van de hem ten laste gelegde feiten lijdende was aan

een gebrekkige ontwikkeling zijner geestvermogens, maar dat deze feiten - indien bewezen - hem in volledige mate kunnen worden toegerekend.

Het hof neemt vorenstaande conclusie, inhoudende dat het ten laste gelegde de verdachte volledig kan worden toegerekend, over en maakt die tot de zijne. Ook overigens worden er geen strafuitsluitingsgronden aanwezig geacht.

Strafmotivering

Wat is er gebeurd op 4 oktober 2007.

Aan het begin van de middag fietst het slachtoffer, de 14-jarige [benadeelde], van haar school in [plaats 3] naar haar ouderlijk huis in [plaats]. Op de [weg 1] tussen [plaats 2] en [plaats] ziet zij een man, de latere verdachte, die staat te urineren. Even verderop staat een auto. Als [benadeelde] vlakbij de man is, maakt hij zijn gulp dicht, gaat met gespreide armen op het fietspad staan en belemmert haar zo de doorgang. Ze moet remmen. Verdachte pakt [benadeelde] bij haar arm en trekt haar van haar fiets. De fiets valt. Er ontstaat een worsteling. [benadeelde] schopt, slaat en schreeuwt om hulp. Verdachte trekt haar mee naar het rechterachterportier van de auto en duwt haar op de achterbank. Hij gebiedt haar daar te blijven liggen. Als zij diverse malen overeind probeert te komen, haalt hij een mes tevoorschijn en duwt dat tegen haar keel, waarna zij haar verzet staakt. Vervolgens rijdt hij weg in de richting van [plaats 1]. De autoportieren zijn voorzien van kindersloten, waardoor die voor [benadeelde] niet zijn te openen. [benadeelde] slaat met beide handen tegen de ramen, hetgeen - zoals later blijkt - niet onopgemerkt is gebleven, evenmin als haar op de [weg 1] achtergebleven fiets en schooltas. Verdachte gebiedt haar op de passagiersstoel naast hem te komen zitten. Hij zegt tegen haar: "Jij neuken". Hij stopt de auto bij een mestbassin aan de [weg 2] te [plaats 1]. [benadeelde] probeert daar tevergeefs het autoportier te openen. Verdachte klapt de passagiersstoel naar achteren en zegt [benadeelde] haar onderlichaam te ontdoen van kleding. Verdachte trekt zijn spijkerbroek en onderbroek uit. Hij zet de voeten van [benadeelde] uit elkaar op het dashboard. Vervolgens gaat hij op haar liggen en dwingt haar seksuele handelingen van diverse aard te ondergaan, zoals de hiervoor onder 2 vermelde handelingen. Daarna verlaat hij korte tijd de auto. Als hij terugkeert, zegt hij haar naar huis te zullen brengen. Hij zet haar af in de buurt van haar fiets en vraagt haar indringend - alvorens het autoportier te ontgrendelen - te zweren er met niemand over te praten, aan welk verzoek zij voldoet. [benadeelde] wordt opgevangen door de inmiddels gewaarschuwde politie. Verdachte vlucht met zijn auto en wordt na een achtervolging klem gereden en aangehouden.

[benadeelde] heeft gevreesd het gebeuren niet te zullen overleven. Haar lichamelijke en geestelijke integriteit is op grove wijze geschonden. Zij heeft als 14-jarige op ontluisterende, vernederende en angstaanjagende wijze kennis moeten maken met seksualiteit. Uit haar ten behoeve van de behandeling in hoger beroep geactualiseerde slachtofferverklaring blijken de gevolgen van het bewezen verklaarde voor [benadeelde]. Een overstap van het atheneum naar het havo was wegens concentratieproblemen geboden, waardoor zij haar toekomstplannen heeft moeten bijstellen. [benadeelde] gaf voorts aan regelmatig te worden overvallen door verdriet en boosheid, die zich redeloos op haar naasten richt, en nachtmerries waarin zij het gebeurde herbeleeft, maar dan met een fatale afloop. Ze zou graag vergeten hetgeen haar is overkomen, maar slaagt daar niet in. Ook de ouders van [benadeelde] hebben een zware schok te verwerken gekregen.

Het is evident dat een dergelijk incident tevens angst en onrust in de samenleving veroorzaakt, met name in de directe woonomgeving van [benadeelde].

Verdachte heeft zich aldus, naast de onder 1 bewezen verklaarde vrijheidsberoving, schuldig gemaakt aan verkrachting. Het wettelijk strafmaximum daarop bedraagt twaalf jaren. Zoals door de raadsvrouw ter terechtzitting naar voren is gebracht, is het Landelijk Overleg Voorzitters Strafsectoren (LOVS) tot een zogeheten oriëntatiepunt voor overtreding van de desbetreffende strafbepaling gekomen, inhoudende een gevangenisstraf van 24 maanden. Van dat oriëntatiepunt kan de rechter door de omstandigheden van het geval afwijken, zowel ten gunste als ten nadele van de verdachte. De raadsvrouw heeft betoogd dat de in eerste aanleg opgelegde gevangenisstraf voor de duur van tien jaren en, met name, de in hoger beroep door de advocaat-generaal gevorderde gevangenisstraf voor de duur van veertien jaren, gelet op het hiervoor genoemde oriëntatiepunt, buiten proportie is. Dat is haars inziens ook het geval, indien de eerdere veroordelingen van verdachte in Duitsland worden meegewogen, nu deze reeds meer dan twintig jaar eerder hebben plaatsgevonden.

Het hof is van oordeel dat de strafmaat in voornoemd oriëntatiepunt niet ziet op een verkrachting, gepleegd onder de omstandigheden als de onderhavige. In dit oriëntatiepunt is overigens opgenomen dat een verhoging kan worden toegepast op grond van strafverzwarende omstandigheden. Voor dergelijke gevallen zijn echter geen maatstaven aangelegd. Het oriëntatiepunt biedt reeds daarom weinig tot geen houvast.

Het hof heeft de op te leggen straf dan ook bepaald op grond van de ernst van de feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en de persoon van de verdachte. Die omstandigheden betreffen de zeer jeugdige leeftijd van het slachtoffer, de wijze waarop zij onverhoeds en onder bedreiging met een mes werd meegevoerd naar een afgelegen locatie en de vergaande aard van de aldaar gepleegde seksuele handelingen. Verdachte heeft door zijn daden het leven van een onschuldig jong meisje volledig ontregeld en haar - naar valt aan te nemen - psychisch ernstig beschadigd. Verdachte heeft kennelijk alleen oog gehad voor zijn eigen lusten.

Naast het feit dat het hof verdachte volledig toerekeningsvatbaar acht voor het hem ten laste gelegde, is het strafrechtelijke verleden van verdachte van belang. Anders dan de rechtbank, heeft het hof de beschikking over (vertaalde) afschriften van de vonnissen, waarin de feiten worden beschreven waarvoor verdachte in 1986 in Duitsland is veroordeeld. Het betreft een verkrachting alsmede een tweetal verkrachtingen en een poging tot doodslag op dat tweemaal door verdachte verkrachte meisje, waarbij treffende gelijkenissen zijn vast te stellen met de onderhavige delicten. Ten aanzien van die beide Duitse vonnissen heeft het hof vastgesteld dat het daarbij ging om meisjes van respectievelijk 14 en 18 jaar en dat de omstandigheden waaronder de feiten plaatsvonden gewelddadig waren. Verdachte is daarvoor veroordeeld tot langdurige gevangenisstraffen. Uit de informatie uit het Duitse strafregister blijkt voorts dat verdachte ook in 1975 is veroordeeld, ter zake van een poging tot verkrachting. Hetgeen door de raadsvrouw hierover is betoogd, namelijk dat deze delicten reeds zeer geruime tijd geleden hebben plaatsgevonden en deze - naar de ratio van het bepaalde in artikel 43a van het Wetboek van Strafrecht - niet meer mee dienen te wegen bij de straftoemeting in deze zaak, wordt door het hof niet gevolgd. Verdachte heeft van deze eerdere veroordelingen kennelijk niets geleerd. Hij dient daarom als gevaarlijk te worden beschouwd waar het gaat om (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, wanneer hij tegenslagen moet incasseren. Hij heeft een hang naar directe behoeftebevrediging, zoals ook blijkt uit de hiervoor aangehaalde rapportage van het Pieter Baan Centrum. Dan maakt hij (willekeurige) slachtoffers.

Verdachte heeft weliswaar spijt betuigd over het gebeuren met [benadeelde], maar het hof betwijfelt of die spijt oprecht is en of hij werkelijk voelt wat hij zijn slachtoffer heeft aangedaan.

Uit een oogpunt van generale en speciale preventie en gelet op de ernst van de bewezen verklaarde feiten en de strafverzwarende omstandigheden zoals die hiervoor zijn vermeld, acht het hof oplegging van een gevangenisstraf van na te melden duur noodzakelijk.

Teruggave

Het hof zal de teruggave aan verdachte gelasten van een GSM telefoon, merk Nokia, type 3510i;

Bewaring ten behoeve van de rechthebbende

Nu met betrekking tot de inbeslaggenomen personenauto, merk Mazda, kenteken [kenteken], geen persoon als rechthebbende kan worden aangewezen, zal het hof met betrekking tot dat voorwerp de bewaring ten behoeve van de rechthebbende gelasten.

Benadeelde partij

Uit het onderzoek ter terechtzitting van het hof is gebleken, dat de benadeelde partij [benadeelde],

wonende te [plaats], voor wie [gemachtigde], medewerker van het Bureau Slachtofferhulp Nederland te Assen als gemachtigde optreedt, zich in het geding in eerste aanleg heeft gevoegd en dat haar vordering ad € 3.007,07 in eerste aanleg geheel is toegewezen. Derhalve duurt de voeging ter zake van haar gehele vordering tot schadevergoeding van rechtswege voort in hoger beroep. De vordering beoogt tevens dat dat bedrag zal worden vermeerderd met de wettelijke rente.

Door en namens verdachte is de vordering in zoverre bestreden dat de gestelde schade aan de fiets van het slachtoffer ten bedrage van € 411,86 niet aannemelijk zou zijn gemaakt. Weliswaar is deze schade onderbouwd met een nota met een gelijkluidend bedrag, maar daaruit volgt volgens de raadsvrouw niet dat de uitgevoerde reparaties noodzakelijk waren als gevolg van het bewezen verklaarde.

Aannemelijk is geworden dat de gestelde schade aan de fiets het gevolg is van de worsteling tussen verdachte en de benadeelde partij en de wijze waarop de fiets dientengevolge is achtergelaten. Het hof heeft geen redenen om de opgave van de benadeelde partij daaromtrent in twijfel te trekken.

De vordering van de benadeelde partij zal dan ook worden toegewezen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf het moment van het ontstaan van de schade.

Gelet op het vorenstaande dient verdachte, als de in het ongelijk gestelde partij, te worden veroordeeld in de kosten van het geding door de benadeelde partij gemaakt, tot op heden begroot op nihil.

Schadevergoedingsmaatregel

Aan verdachte zal de verplichting worden opgelegd tot betaling aan de Staat van het ten behoeve van de benadeelde partij toe te wijzen bedrag.

Toepassing van wetsartikelen

Het hof heeft gelet op de artikelen 36f (oud), 57 (oud), 242 en 282 van het Wetboek van Strafrecht.

De uitspraak

HET HOF,

RECHT DOENDE OP HET HOGER BEROEP:

vernietigt het vonnis, waarvan beroep, en opnieuw recht doende:

verklaart het verdachte onder 1 en 2 ten laste gelegde bewezen, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart deze feiten en verdachte strafbaar;

verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte als voormeld onder 1 en 2 meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven als bewezen is aangenomen en spreekt verdachte daarvan vrij;

veroordeelt verdachte [verdachte] tot gevangenisstraf voor de duur van

twaalf jaren;

beveelt dat de tijd door de veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf geheel in mindering wordt gebracht;

gelast de teruggave aan verdachte van:

een GSM telefoon, merk Nokia, type 3510i;

gelast de bewaring ten behoeve van de rechthebbende van:

een personenauto, merk Mazda, kenteken [kenteken];

wijst toe de vordering van de benadeelde partij, [benadeelde], wettelijk vertegenwoordigd door haar ouders, wonende te [plaats], tot een bedrag van drieduizend zeven euro en zeven cent, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf het moment van het ontstaan van de schade;

veroordeelt verdachte in de kosten van het geding door de benadeelde partij gemaakt - tot aan deze uitspraak begroot op nihil - en in de kosten ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken;

legt aan verdachte tevens de verplichting op tot betaling aan de Staat van drieduizend zeven euro en zeven cent ten behoeve van het slachtoffer [benadeelde], wonende te [plaats];

beveelt dat vervangende hechtenis voor de duur van veertig dagen zal worden toegepast, indien noch volledige betaling noch volledig verhaal van het verschuldigde bedrag volgt;

bepaalt dat indien veroordeelde heeft voldaan aan de verplichting tot betaling aan de Staat van bovenvermeld bedrag, de verplichting om te voldoen aan de vordering van de benadeelde partij komt te vervallen, alsmede dat, indien veroordeelde aan de vordering van de benadeelde partij heeft voldaan, de verplichting tot betaling aan de Staat komt te vervallen.

Dit arrest is aldus gewezen door mr. P. Koolschijn, voorzitter, mr. L.T. Wemes en mr. J. Hielkema, in tegenwoordigheid van J.B. Schwerzel als griffier, zijnde mrs. Wemes en Hielkema voornoemd buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.