Rb. Rotterdam, 02-08-2017, nr. C/10/518460 / HA ZA 17-44

Uit de stellingen van eiseressen en de hunnerzijds gegeven toelichtingen blijkt dat het eiseressen erom te doen is duidelijkheid te verkrijgen of V Marine iets van hen of een hunner te vorderen heeft, en zo ja: wat. Eiseressen vinden het niet gepast dat V Marine, na de beslaglegging in Safi in januari 2015 en de aldaar verkregen zekerheid, hen aan het lijntje houdt zonder een vordering ten gronde tegen hen aanhangig te maken.

Gezien het tijdsverloop sedert de beslaglegging in Safi, kan de rechtbank die mening van eiseressen billijken. Weliswaar zouden eiseressen ingevolge artikel 7 lid 2, laatste gedeelte, of lid 3 Beslagverdrag 1952 aan het gerecht in Casablanca hebben kunnen vragen om een termijn te stellen waarbinnen V Marine haar vordering ten gronde aanhangig diende te maken en hebben eiseressen dat kennelijk niet gedaan, maar van een partij die een schip aan de ketting legt en zodoende een fonds verkrijgt tot zekerheid van haar vordering mag worden verlangd dat zij haar vordering vervolgens binnen redelijke termijn instelt. Dat heeft V Marine niet gedaan.

De rechtbank heeft, echter, de vorderingen te beoordelen zoals eiseressen die hebben voorgelegd. Het gaat om – zo begrijpt de rechtbank het petitum, net als V Marine – vier vorderingen tot een verklaring voor recht die cumulatief ten grondslag liggen aan de onder (v) bedoelde vordering tot een bevel. Die beoordeling geeft de rechtbank hierna.

Eiseressen vorderen ten eerste een verklaring voor recht dat V Marine geen vordering heeft, noch ook ooit heeft gehad, op Dexhon of Zodiac of tegen de ‘Forest Park’ verband houdende met de leverantie van brandstof aan dat schip in Rotterdam in oktober 2014.

Daarover overweegt de rechtbank het volgende.

Die vordering heeft, mede gezien de bewoordingen “verband houdende met” een ruimere strekking dan de enkele vraag of Dexhon en Zodiac dan wel een hunner dienen te worden aangemerkt als schuldenaar van de koopprijs voor de partij stookolie die V Marine met behulp van de ‘Oostzee’ op 15 oktober 2014 heeft afgeleverd aan boord van de ‘Forest Park’.

Die enkele vraag naar de partijen bij de in 3.3 bedoelde koopovereenkomst, beantwoordt de rechtbank als volgt.

Desgevraagd heeft ieder van partijen verklaard dat Nederlands recht van toepassing is op de in 3.3 bedoelde koopovereenkomst.

De maatstaf voor de beantwoording van de vraag of OWB NL in dit geval al dan niet zelf als koper, wederpartij van V Marine moet worden aangemerkt ontleent de rechtbank aan de in artikel 3:33 BW en artikel 3:35 BW bepaalde wilsvertrouwensleer en aan de volgende arresten van de Hoge Raad:

HR 11 maart 1977, ECLI:NL:HR:1977:AC1877, NJ 1977, 521 (kribbebijter): “dat het antwoord op de vraag of iemand jegens een ander bij het sluiten van een overeenkomst in eigen naam – dat wil zeggen als wederpartij van die ander – is opgetreden, afhangt van hetgeen hij en die ander daaromtrent jegens elkaar hebben verklaard en over en weer uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben afgeleid en mochten afleiden; dat een bevestigend antwoord op deze vraag, die van feitelijke aard is, niet wordt uitgesloten door de omstandigheid dat die ander wist dat degene met wie hij handelde, dit ten behoeve van een opdrachtgever deed;”

HR 26 juni 2009, ECLI:NL:HR:2009:BH9284 (Wiggers/Makelaardij Sneek) rov. 3.3.1: “Het antwoord op de vraag of met elkaar onderhandelende partijen een overeenkomst hebben gesloten, is ervan afhankelijk wat zij jegens elkaar hebben verklaard, en over en weer uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben afgeleid en mochten afleiden. Tot de omstandigheden die in dit verband in aanmerking moeten worden genomen behoort de voor de wederpartij kenbare hoedanigheid en de context waarin partijen optraden.”.

HR 5 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2628 (Tulip) rov. 3.4.3: “Die vraag dient beantwoord te worden aan de hand van hetgeen de betrokkenen [..] jegens elkaar hebben verklaard en over en weer uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben afgeleid en mochten afleiden [..]. De vraag op welke wijze [de aangesproken partij] zich daarna tegenover derden heeft gepresenteerd is vooral van belang voor de vraag naar gebondenheid jegens die derden en is voor het onderhavige geschilpunt hooguit van zijdelingse betekenis.”.

Tussen partijen staat vast dat OWB NL en V Marine de gesprekken en correspondentie over die koopovereenkomst slechts met elkaar hebben gevoerd en dat zij die bevestigingen slechts aan elkaar hebben gestuurd, niet aan enige ander.

OWB NL heeft in haar bevestiging aan V Marine geschreven dat de koop voor haar rekening komt, zonder daarbij enige ander te noemen. V Marine heeft in haar bevestiging aan OWB NL als koper vermeld: “BUYER AND/OR MASTER AND/OR OWNER AND/OR MANAGING OWNERS AND/OR OPERATOR AND/OR CHARTERES OF MV “FOREST PARK” AND/OR [OWB NL]”.

Onder deze omstandigheden kon V Marine de mededelingen van OWB NL redelijkerwijs niet anders opvatten dan dat OWB NL voor zichzelf contracteerde. De omstandigheid dat V Marine diverse, niet nader geïdentificeerde betrokkenen bij de ‘Forest Park’ aan de naam van OWB NL toevoegde maakt dat niet anders. Voor zover V Marine daarmee beoogde ook enige ander schuldenaar van de koopprijs te maken, zou dat afstuiten op de onmogelijkheid om bij een overeenkomst een derde zonder diens toestemming met een last op te zadelen. Hetzelfde geldt voor zover V Marine zou betogen dat Dexhon of Zodiac ingevolge enige definitie in de NOVE-voorwaarden als (mede)schuldenaar naast OWB NL zou moeten worden aangemerkt.

Daarom oordeelt de rechtbank dat de betreffende koopovereenkomst tussen geen anderen dan V Marine en OWB NL is gesloten.

In beginsel is daarom geen ander dan OWB NL de schuldenaar van V Marine tot betaling van de koopprijs.

De omstandigheid dat V Marine in de adressering van de factuur diverse, niet nader geïdentificeerde betrokkenen bij de ‘Forest Park’ aan de naam van OWB NL toevoegde maakt dat niet anders. V Marine heeft kennelijk ook begrepen dat zij slechts met OWB NL van doen had, omdat zij de factuur naar het adres van OWB NL stuurde.

Feiten of omstandigheden op grond waarvan Zodiac of Dexhon schuldenaar van de koopprijs zijn geworden, zijn niet gesteld. Integendeel, zoals ook uit het overzicht van de vaststaande feiten blijkt, was het Dexhon en Zodiac tot de e-mail van V Marine van 6 november 2014 genoemd onder 3.8 onbekend dat deze betrokken was bij de leverantie van de door hen, althans Zodiac van OWB NL gekochte partij stookolie.

Derhalve komt de rechtbank tot de conclusie dat Dexhon noch Zodiac als schuldenaar van de koopprijs ter zake van de koopovereenkomst tussen V Marine en OWB NL valt aan te merken.

Zoals hiervoor gezegd, is de vordering tot de verklaring voor recht ruimer geformuleerd. De bewoordingen van de vordering omvatten onder meer enige vordering uit (indirecte) ongerechtvaardigde verrijking of uit onrechtmatige daad wegens het verbruiken van de betreffende partij stookolie na de mededeling van V Marine aan Zodiac van 6 november 2014 genoemd onder 3.8. V Marine voert aan dat zij zodanige vordering heeft op eiseressen, althans één hunner en dat die vordering ingevolge het toepasselijke Nederlands recht niet is verjaard.

Met partijen ervan uitgaande dat op een dergelijke vordering Nederlands recht van toepassing is, geldt voor zodanige vordering een verjaringstermijn van vijf jaren te rekenen vanaf de verrijking of de gedraging, derhalve vanaf een datum vanaf of na de aflevering van de stookolie aan boord van de ‘Forest Park’ op 15 oktober 2014. Die vijfjaarstermijn is nog niet verstreken. Nu zodanige vordering nog niet is ingesteld en partijen in dit geding geen voldoende specifieke en met feiten onderbouwde stellingen over die vordering hebben ingenomen, kan de rechtbank daarover thans niet tot het oordeel komen dat V Marine zodanige vordering niet (meer) kan geldend maken.

Wel kan de rechtbank reeds thans oordelen dat enig beroep van V Marine op inbreuk op een op de NOVE-voorwaarden, dan wel op de OWB-voorwaarden gebaseerd eigendomsvoorbehoud op de aan boord van de ‘Forest Park’ afgeleverde partij stookolie, geen kans van slagen heeft. Immers, in de beide sets voorwaarden (artikel 10.2, respectievelijk artikel H.2) wordt het de koper toegestaan de verkochte en afgeleverde partij stookolie te gebruiken voor de voortstuwing van het schip. Eiseressen hebben gesteld dat zij de geleverde stookolie slechts voor de voortstuwing van de ‘Forest Park’ hebben verbruikt. Het lag op de weg van V Marine om die, op zichzelf plausibele stelling, met feiten onderbouwd te betwisten, maar dat heeft V Marine niet gedaan.

Daarmee is, echter, nog niet volledig geoordeeld over een mogelijke vordering uit (indirecte) ongerechtvaardigde verrijking of uit onrechtmatige daad wegens het verbruiken van de partij stookolie na de mededeling van V Marine aan Zodiac van 6 november 2014 genoemd onder 3.8.

Derhalve kan de rechtbank de onder (i) gevorderde verklaring voor recht niet geven.

Eiseressen vorderen ten tweede een verklaring voor recht dat V Marine geen procedure tegen Dexhon of Zodiac aanhangig heeft gemaakt voordat enig verhaalsrecht op de ‘Forest Park’, als dat al bestaan zou hebben, door verjaring was teniet gegaan.

Daarover overweegt de rechtbank het volgende.

Tussen partijen staat vast dat V Marine tot nu toe geen vordering ten gronde tegen Dexhon of Zodiac aanhangig heeft gemaakt.

Partijen gaan – gezien de door hen genoemde wetsartikelen – uit van de toepasselijkheid van Nederlands recht.

Naar Nederlands recht heeft een schuldeiser verhaal op het gehele vermogen van zijn schuldenaar (artikel 3:276 BW). V Marine kan haar (op ongerechtvaardigde verrijking of onrechtmatige daad gegronde) vordering tegen Dexhon of Zodiac daarom op alle vermogensbestanddelen van Dexhon, respectievelijk Zodiac verhalen. Dus ook op de ‘Forest Park’, voor zover V Marine een vordering op Dexhon blijkt te hebben, dan wel op Zodiac en deze als rompbevrachter van het schip zou moeten worden aangemerkt.

Voor zover eiseressen voor hun beroep op verjaring van een verhaalsrecht verwijzen naar artikel 8:219 BW, zien zij eraan voorbij dat dat artikel slechts de verjaring van de voorrechten betreft, niet van het verhaalsrecht zelf.

Het is, echter, de vraag of Nederlands recht toepasselijk is, nu Dexhon noch Zodiac in Nederland is gevestigd en zich niet de situatie voordoet van een executie van vermogensbestanddelen van Dexhon, zoals de ‘Forest Park’, of van Zodiac in Nederland.

Denkbaar is dat Marokkaans recht van toepassing is omdat in Marokko op de ‘Forest Park’ conservatoir beslag is gelegd en ter vervanging van de met het beslag verkregen zekerheid (bij het gerecht) in Marokko een geldbedrag is gestort. Uit de door partijen overgelegde opiniebrieven van Marokkaanse juristen blijkt niet dat elke verhaalsmogelijkheid op het gestorte bedrag inmiddels is verjaard.

Ook is denkbaar dat een ander rechtsstelsel van toepassing is of wordt, naar gelang de plaats waar V Marine op de ‘Forest Park’ verhaal zou zoeken.

Derhalve kan de rechtbank de onder (ii) gevorderde verklaring voor recht niet geven.

Eiseressen vorderen ten derde een verklaring voor recht dat Dexhon noch Zodiac de debiteur is van enige vordering van V Marine met betrekking tot enige levering aan de ‘Forest Park’ in oktober 2015.

Daarover overweegt de rechtbank het volgende.

Ook deze vordering heeft, gezien de bewoordingen “enige vordering” en “enige levering” een ruimer bereik dan slechts de vraag of Dexhon dan wel Zodiac de schuldenaar is van de koopprijs onder de koopovereenkomst tussen V Marine en OWB NL.

De rechtbank verwijst naar hetgeen zij in 4.3 heeft overwogen. Niet kan worden uitgesloten dat Dexhon of Zodiac de schuldenaar is van enige vordering uit (indirecte) ongerechtvaardigde verrijking of onrechtmatige daad verband houdende met de levering van stookolie in Rotterdam in oktober 2014.

Derhalve kan de rechtbank de onder (iii) gevorderde verklaring voor recht niet geven.

Eiseressen vorderen ten vierde een verklaring voor recht dat Nederlands recht van toepassing is op de verhouding tussen V Marine enerzijds en Dexhon en Zodiac anderzijds, en dat V Marine onder dit recht op geen enkel moment gerechtigd was om beslag te doen leggen op de ‘Forest Park’ met betrekking tot vorderingen verband houdende met de levering van brandstof ex mts ‘Oostzee’ aan dat schip in oktober 2014, en geen rechten kan doen gelden op het ter opheffing van dat beslag in Marokko gestorte bedrag.

Daarover overweegt de rechtbank het volgende.

Voor zover de gevorderde verklaring voor recht betrekking heeft op slechts een vordering tot betaling van de koopprijs van de door V Marine aan OWB NL verkochte en aan boord van de ‘Forest Park’ op 15 oktober 2014 afgeleverde partij stookolie – de rechtbank verwijst daartoe naar 4.3 – heeft V Marine inderdaad niets van Dexhon of Zodiac te vorderen en daarom ook geen verhaal op dat schip of het (bij het gerecht) in Marokko gestorte bedrag ter vervanging van de met het beslag op dat schip verkregen zekerheid.

Echter, ook deze vordering is ruimer geformuleerd door de bewoordingen “verband houdende met de levering van brandstof”, waarmee ook een vordering uit (indirecte) ongerechtvaardigde verrijking of onrechtmatige daad verband houdende met de levering van brandstof binnen het bereik van de vordering ligt.

Derhalve kan de rechtbank de onder (iv) gevorderde verklaring voor recht niet geven.

Omdat de rechtbank geen van de onder (i) tot en met (iv) gevorderde verklaringen voor recht zal geven, komt de rechtbank aan de onder (v) gevorderde verklaring voor recht niet toe.

Omdat eiseressen geen nadere invulling hebben gegeven aan de onder (vi) bedoelde vordering, dient deze als onvoldoende gespecificeerd te worden afgewezen.

Slotsom

De rechtbank zal de vorderingen van eiseressen afwijzen.

De rechtbank zal eiseressen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten veroordelen. De rechtbank zal de tot deze uitspraak aan de zijde van V Marine gevallen kosten begroten op:

totaal € 1.748,00.

Nu V Marine voor een proceskostenveroordeling ten laste van Dexhon zekerheid heeft verkregen, ziet de rechtbank geen aanleiding om de veroordeling uitvoerbaar bij voorraad te verklaren.