Rb. Breda, 08-10-2008, nr. AWB 07/1049

De inspecteur heeft aan belanghebbende een naheffingsaanslag overdrachtsbelasting opgelegd tot een bedrag van € 45.554, ter zake van de levering van onroerende zaken aan belanghebbende bij notariële akte van 9 juli 2001. Daarbij is tevens een beschikking heffingsrente afgegeven tot een bedrag van € 6.978.

De inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 26 januari 2007 de naheffingsaanslag alsmede de beschikking heffingsrente gehandhaafd.

Belanghebbende heeft daartegen bij brief van 6 maart 2007, ontvangen bij de rechtbank op 7 maart 2007, beroep ingesteld. Ter zake van dit beroep heeft de griffier van belanghebbende een griffierecht geheven van € 38.

De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende heeft, na daartoe door de rechtbank in de gelegenheid te zijn gesteld, schriftelijk gerepliceerd, waarna de inspecteur schriftelijk heeft gedupliceerd.

Belanghebbende heeft vóór de zitting, bij brief van 2 juni 2008, nadere stukken ingediend. Voorts heeft belanghebbende, bij brief van 4 juli 2008, een pleitnota met een drietal bijlagen ingediend. Deze stukken en de pleitnota met de daarbij behorende bijlagen zijn in afschrift verstrekt aan de inspecteur.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 16 juli 2008 te Breda. Aldaar zijn verschenen en gehoord, de gemachtigde van belanghebbende, alsmede de inspecteur.

De inspecteur heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan belanghebbende. Belanghebbende heeft verklaard geen bezwaar te hebben tegen overlegging van de drie bij deze pleitnota behorende bijlagen. Van het verder ter zitting verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift aan deze uitspraak is gehecht.

In geschil is of de in 2.1 genoemde verkrijging van onroerende zaken geheel, dan wel gedeeltelijk, is vrijgesteld van de heffing van overdrachtsbelasting op grond van artikel 15, eerste lid, letter l van de Wet op Belastingen van Rechtsverkeer (hierna: de WBRV). Het geschil spitst zich uiteindelijk toe op het antwoord op de volgende vragen:

Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Voor hetgeen ter zitting hieraan is toegevoegd verwijst de rechtbank naar het proces-verbaal van de zitting.

Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar, vernietiging van de naheffingsaanslag en vernietiging van de beschikking heffingsrente.

De inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

Subsidiair concluderen partijen tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar, verlaging van de naheffingsaanslag tot een bedrag van € 34.905 en dienovereenkomstige verlaging van de beschikking heffingsrente.

In artikel 15, eerste lid, letter l van de WBRV wordt de verkrijging krachtens de Landinrichtingswet vrijgesteld. Ingevolge artikel 13 van de Landinrichtingswet kan landinrichting onder meer plaatsvinden in de vorm van ruilverkaveling bij overeenkomst.

Artikel 17 van de Landinrichtingswet definieert ruilverkaveling bij overeenkomst als de vorm van landinrichting waarbij drie of meer eigenaren zich verbinden bepaalde, hun toebehorende onroerende zaken samen te voegen, de verkregen massa op bepaalde wijze te verkavelen en onder elkaar bij notariële akte te verdelen. Ingevolge artikel 121 van de Landinrichtingswet kan men mede tot een ruilverkavelingsovereenkomst toetreden, ten einde tegen inbreng van geld kavels of tegen inbreng van onroerende zaken een geldsom te bedingen. Nu in genoemd artikel 17 wordt gesproken over onroerende zaken, is niet expliciet in de wet bepaald dat opstallen niet in de vrijstelling delen.

De rechtbank overweegt dat de in geschil zijnde verkrijging onderdeel uitmaakt van een kavelruil bij overeenkomst en dat, anders dan de inspecteur meent, geen sprake is van een normale koop van onroerende zaken. Belanghebbende is naar het oordeel van de rechtbank tot de kavelruil toegetreden op de wijze als bedoeld in artikel 121 van de Landinrichtingswet. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat - zoals onder 2.3 is vastgesteld - de DLG bij beschikking van 5 juli 2001 met de kavelruil heeft ingestemd als gevolg waarvan de onderhavige kavelruil bij overeenkomst onder de werking van de Landinrichtingswet is gebracht. Verder is daarbij van betekenis dat de in geschil zijnde verkrijging in de genoemde beschikking niet is uitgezonderd zulks in tegenstelling tot de onder 2.3 genoemde transacties tussen de partijen 1 en 2 in de overeenkomst. Tenslotte valt niet in te zien dat, zoals de inspecteur kennelijk meent, niet langer van een ruilverkaveling kan worden gesproken zodra er een of meer opstallen staan op één of meer te ruilen percelen grond.

De inspecteur stelt dat doel en strekking van de vrijwillige kavelruil zijn gelegen in het samenvoegen van gronden en het vergroten van percelen in een klein gebied met een beperkt aantal deelnemers in het belang van de landbouw.

De rechtbank overweegt dat de voornoemde doelstelling inderdaad is geformuleerd in de Nota naar aanleiding van het eindverslag Landinrichtingswet, Tweede Kamer, zitting 1982-1983, 15 907, nr. 11, blz. 24 en 27. Naar het oordeel van de rechtbank is daaruit evenwel niet af te leiden dat de wetgever de mogelijkheid heeft willen uitsluiten dat ook opstallen deel uitmaken van een vrijwillige kavelruil.

De rechtbank verwerpt de stelling van de inspecteur dat de vrijstelling van overdrachtsbelasting bij vrijwillige kavelruil parallel loopt aan de subsidiëring van kosten door het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. De rechtbank begrijpt deze stelling aldus dat de inspecteur refereert aan de passage uit de beschikking van de DLG van 5 juli 2001 zoals opgenomen onder 2.3.

Naar het oordeel van de rechtbank valt het bestaan van de hiervoor genoemde parallel niet af te leiden uit enige wettelijke bepaling. De onder 2.3 aangehaalde passage sluit naar het oordeel van de rechtbank slechts de subsidiëring van de kosten uit voor de overdracht van gebouwen binnen de overeenkomst. Deze uitsluiting laat naar het oordeel onverlet dat de overdracht van gebouwen wel deel kan uitmaken van de ruilverkaveling bij overeenkomst als zodanig.

Het door de inspecteur ter illustratie aangehaalde besluit van de staatssecretaris van Financiën van 12 november 2004, nr. CPP2004/1679M, onder meer gepubliceerd in VN 2004/64.22 (hierna: het besluit) kan hem, wat daar ook van zij, gezien de datum van publicatie niet baten.

Gelet op al het vorenoverwogene, dient de eerste in geschil zijnde vraag bevestigend te worden beantwoord. Nu belanghebbende met betrekking tot de eerste in geschil zijnde vraag in het gelijk wordt gesteld en het beroep derhalve gegrond is, behoeven de andere vragen geen beantwoording meer en dient te worden beslist als hierna vermeld.

De rechtbank vindt aanleiding de inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar en het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken.

Bij brief van 2 juni 2008 heeft belanghebbende de rechtbank verzocht om vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte proceskosten. Daarvoor is, ingevolge artikel 2, derde lid van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit), slechts plaats bij aanwezigheid van bijzondere omstandigheden.

De aanwezigheid van bijzondere omstandigheden als bedoeld in 5.2 is in het kader van het verzoek om proceskostenvergoeding gesteld noch gebleken.

De in 5.1 genoemde kosten zijn dan ook op de voet van het Besluit voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.127 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift en 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 161, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 0,5 punt voor het indienen van de conclusie van repliek en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1).

De rechtbank: