Hof Leeuwarden, 14-12-2010, nr. 200.021.074/01, nr. 200.020.487/01

De rechtbank heeft in het bestreden vonnis onder 2 (2.1 tot en met 2.8) een aantal feiten als vaststaand aangemerkt. Daarover bestaat tussen partijen geen geschil, zodat ook het hof van die feiten zal uitgaan. Het volgende staat mitsdien vast.

[Man en vrouw 1] als verkopers en [man en vrouw 2] als kopers hebben op 9 oktober 2006 een koopovereenkomst gesloten met betrekking tot de woning gelegen aan de [adres] voor een koopsom van € 350.000,-- kosten koper. De akte van levering zou gepasseerd worden op 28 december 2006.

Artikel 10.3 van de koopovereenkomst luidt:

Omdat de akte van levering niet op 28 december 2006 is gepasseerd heeft makelaardij [naam] te Gieten (hierna: de makelaar) namens [Man en vrouw 1] [man en vrouw 2] op 28 december 2006 schriftelijk in gebreke gesteld en hen gesommeerd uiterlijk 5 januari 2007 hun verplichtingen na te komen. Voorts is meegedeeld dat [Man en vrouw 1] vanaf 28 december 2006 aanspraak maken op vergoeding van geleden en te lijden schade. Ook op 5 januari 2007 heeft geen levering plaats gevonden.

Op 5 januari 2007 heeft de makelaar aan [man en vrouw 2] schriftelijk meegedeeld dat [Man en vrouw 1] nakoming van de overeenkomst vorderen en dat de boetebepaling van artikel 10.3 van de overeenkomst met ingang van 6 januari 2007 in werking trad.

De makelaar heeft van der Linde c.s. vervolgens op 19 januari 2007 meegedeeld dat [Man en vrouw 1] bereid waren de boete vast te stellen op € 10.000,--, mits levering uiterlijk op 22 januari 2007 zou plaatsvinden. [man en vrouw 2] zijn op deze datum niet ten kantore van de notaris verschenen.

De raadsvrouwe van [Man en vrouw 1] heeft [man en vrouw 2] op 24 januari 2007 meegedeeld dat het voorstel van 19 januari 2007 met betrekking tot het boetebedrag van € 10.000,-- was komen te vervallen en dat zij alsnog in de gelegenheid werden gesteld om op 26 januari 2007 mee te werken aan notariële levering van de onroerende zaak.

De akte van levering is gepasseerd op 26 januari 2006.

Het hof zal eerst het incidenteel appel behandelen. De grieven I tot en met VI die alle gericht zijn tegen het oordeel van de rechtbank dat Arci Groep toerekenbaar tekort is geschoten, lenen zich voor een gezamenlijke behandeling.

[man en vrouw 2] betogen dat Arci Groep bij het realiseren van een hypothecaire geldlening met de ING Bank tekort is geschoten in haar verplichtingen om de kredietaanvraag zodanig te begeleiden dat deze tijdig zou worden afgehandeld en haar verplichting om [man en vrouw 2] van de gang van zaken op de hoogte te houden. Ten gevolge van deze tekortkomingen door Arci Groep kon volgens [man en vrouw 2] de hypothecaire geldlening niet tijdig, dat wil zeggen vóór de overeengekomen datum van levering d.d. 28 december 2006, uitbetaald worden.

[man en vrouw 2] stellen daartoe het volgende. Arci Groep heeft aan de bank verkeerde gegevens over de hoogte van het loon van Van der Linde gegeven. Daardoor werden over de hoogte van het te verstrekken krediet en de vorm waarin dat zo gebeuren onjuiste voorstellen gedaan door de bank.

Nadat de bank zelf achter de juiste gegevens kwam heeft zij Arci Groep daarover geïnformeerd. Daartoe verwijzen [man en vrouw 2] naar de e-mail van 28 november 2008 van de ING Bank aan Arci Groep, waarin onder meer het volgende staat:

De hoogte en de vorm van het krediet moesten daarna worden aangepast. Arci Groep heeft [man en vrouw 2] daarover niet geïnformeerd. Arci Groep heeft, aldus nog steeds [man en vrouw 2], gedurende de periode van 28 november tot 27 december 2006 geen aktie genomen om tot een aangepaste financiering te komen, wetend dat de bank op grond van de vorige offerte geen krediet zou verstrekken.

[man en vrouw 2] stellen dat de bank in een e-mail van 27 december 2006 Arci Groep nogmaals gewezen heeft op de ontstane situatie. Pas vanaf dat moment heeft Arci Groep aktie genomen om tot een nieuwe financiering te komen. Uiteindelijk heeft zij pas op 11 januari 2007 een nieuwe kredietaanvraag bij de bank ingeleverd.

Daardoor kon de levering van de woning pas op 26 januari 2007 plaatsvinden. De boete was toen al door [man en vrouw 2] verbeurd.

Arci Groep heeft de opgetreden vertraging niet weersproken, maar zij stelt dat zij geen onjuiste hoogte van het loon van Van der Linde heeft doorgegeven aan de bank en dat zij voor de ontstane vertraging in de afhandeling niet aansprakelijk gesteld kan worden nu deze werd veroorzaakt, doordat van der Linde c.s. te laat de vereiste gegevens hebben aangereikt.

Het hof overweegt dienaangaande het volgende. In het licht van de onderbouwde stellingen van [man en vrouw 2] gaat het hof voorbij aan het verweer dat Arci Groep geen onjuiste gegevens aangaande het loon van Van der Linde heeft doorgegeven.

Ook aan de stelling van Arci Groep dat de vertraging in de afhandeling, welke op zich zelf onweersproken blijft, voor rekening van [man en vrouw 2] dient te komen, omdat deze te laat gegevens hebben verstrekt gaat het hof voorbij. Daartoe overweegt het hof het volgende. Arci Groep is een professionele dienstverlener die er haar bedrijf van heeft gemaakt te bemiddelen bij de totstandkoming van hypothecaire kredieten. Zij was uit dien hoofde gehouden als dienstverlener de vereiste zorg in acht te nemen in haar contacten met consumenten als [man en vrouw 2] (artikelen 7:401 en 403 lid 1 BW). Zo dient zij de consument onder meer te bedienen met juiste, volledige en tijdige informatie, terwijl zij ook mededeling moet doen van de overwegingen die aan haar adviezen ten grondslag liggen. Het had derhalve op de weg van Arci Groep gelegen om, als juist zou blijken te zijn dat [man en vrouw 2] te traag waren met de aanlevering van gegevens, [man en vrouw 2] op de consequenties van die vertraagde aanlevering te wijzen en zonodig maatregelen te treffen waardoor in periode december 2006 de belangen van [man en vrouw 2] zoveel als mogelijk werden veilig gesteld.

Daarbij is het hof van oordeel dat Arci Groep niet simpelweg kan volstaan met haar nauwelijks onderbouwde stelling dat [man en vrouw 2] geen gegevens aanleverden. Weliswaar rust op [man en vrouw 2] de stelplicht en bij voldoende betwisting de bewijslast voor feiten en omstandigheden waaruit volgt dat Arci Groep de op haar rustende zorgvuldigheid heeft geschonden, maar daartoe hebben [man en vrouw 2] op zich voldoende gesteld. Op Arci Groep rust daartegenover als verlener van financiële diensten een verzwaarde stelplicht bij het weerspreken van de door [man en vrouw 2] gestelde feiten en omstandigheden (zie HR 15 december 2006, NJ 2007, 203). Aan de aldus vereiste onderbouwde weerspreking heeft Arci Groep niet voldaan, zodat de door [man en vrouw 2] gestelde feiten en omstandigheden vaststaan.

Daarmee staat, naar het oordeel van het hof, tevens vast dat Arci Groep de op haar rustende contractuele en wettelijke zorgplicht heeft geschonden en dat zij voor de daaruit voor [man en vrouw 2] voortvloeiende schade aansprakelijk is.

De incidentele grieven I t/m VI falen.

Grief VII is in de eerste plaats gericht tegen de proceskostenveroordeling door de rechtbank. Volgens Arci Groep is zij ten onrechte veroordeeld tot de betaling van de proceskosten in de hoofdzaak, omdat zij in die procedure geen partij was.

Arci Groep miskent hiermee dat zij niet veroordeeld is tot de betaling van de proceskosten in de hoofdprocedure, maar tot vergoeding aan [man en vrouw 2] van de proceskosten die zij in de hoofdzaak aan [man en vrouw 1] dienen te voldoen. De vordering van [man en vrouw 2] in de vrijwaringsprocedure omvat — gezien het petitum van de inleidende dagvaarding — niet alleen de hoofdsom in de hoofdprocedure maar ook de wettelijke rente daarover en de in de hoofdzaak geliquideerde proceskosten. Deze vordering is toewijsbaar (vgl. HR 26 januari 1996, NJ 1996, 378). Grief VII treft derhalve in zoverre geen doel.

Voor de buitengerechtelijke incassokosten die [man en vrouw 2] in de hoofdzaak aan [man en vrouw 1] dienen te betalen geldt hetzelfde als het hof hiervoor ten aanzien van de proceskosten van [man en vrouw 2] heeft overwogen: [man en vrouw 2] kunnen in de vrijwaringsprocedure vergoeding van deze kosten van Arci Groep vorderen. [man en vrouw 2] hebben in casu in de vrijwaringsprocedure gevorderd dat Arci Groep wordt veroordeeld tot betaling aan [man en vrouw 2] van datgene, waartoe [man en vrouw 2] in de hoofdzaak jegens [man en vrouw 1] mochten worden veroordeeld, hetgeen ook vergoeding van de betreffende buitengerechtelijke incassokosten omvat.

Arci Groep verwijt [man en vrouw 2] voorts dat zij geen verweer tegen de vordering van [man en vrouw 1] tot betaling van deze buitengerechtelijke proceskosten hebben gevoerd. Volgens Arci Groep was hier wel aanleiding toe geweest, aangezien [man en vrouw 1] niet hebben aangetoond dat de door hen gevorderde kosten daadwerkelijk zijn gemaakt.

Nu [man en vrouw 2] niet weerspreken dat van hen dit verweer verwacht had mogen worden en ook niet betwist dat dit verweer steekhoudend zou zijn geweest, zal het hof hiervan uitgaan. De vordering van [man en vrouw 2] zal daarom worden afgewezen voorzover deze ook de vergoeding van de buitengerechtelijke kosten omvat waartoe [man en vrouw 2] in de hoofdzaak zijn veroordeeld. In zoverre slaagt grief VII.

Grief VII heeft voor het overige geen zelfstandige betekenis naast de overige grieven en behoeft om die reden verder geen behandeling.

[man en vrouw 2] behoren in het hoger beroep tegen Van Lottum niet-ontvankelijk te worden verklaard nu zij geen grief hebben opgeworpen tegen het oordeel van de rechtbank dat hun vordering tegen Van Lottum dient te worden afgewezen (r.o. 4.12 van het bestreden vonnis).

Uit hetgeen het hof hiervoor in de hoofdzaak en in het incidenteel appel heeft overwogen volgt dat Arci Groep gehouden is tot vergoeding aan [man en vrouw 2] van de door hen aan [man en vrouw 1] verschuldigde (niet gematigde) boete ad € 22.050,-- vermeerderd met de schadevergoeding ad € 1.467,94. Grief 1 slaagt dan ook.

[man en vrouw 2] maken jegens Arci Groep voorts aanspraak op vergoeding van de schade die zij als volgt omschrijven: ‘ doordat de overwaarde van de woning van Vermeer door toedoen van Van Lottum niet gebruikt kan worden om de verbouwingen te bekostigen, nu de hypothecaire lening minder bedroeg dan Van Lottum had voorgespiegeld en er bij de verkoop van de woning van Vermeer een bedrag van € 53.000,00 dient te worden afgelost, daar waar dit bedrag vooreerst vrijelijk aan [man en vrouw 2] ter beschikking zou staan. De schade, ondermeer bestaand uit rentekosten, zo lang als de lening voortduurt, over het bedrag van € 53.000,00 wordt tevens van de Arci Groep en Van Lottum gevorderd.’ (inleidende dagvaarding sub 27). In hoger beroep stellen [man en vrouw 2] dat ook de extra kosten voor het opnieuw afsluiten van een lening om het overbruggingskrediet af te lossen en het eventuele verschil in rentelasten ten opzichte van de oorspronkelijke offerte van € 375.000,-- (5%) tot deze schade behoren. Deze vordering is door de rechtbank afgewezen waartegen zich grief 2 richt.

Het hof overweegt dat voor een veroordeling tot schadevergoeding op te maken bij staat is vereist dat het bestaan of de mogelijkheid van schade als gevolg van de toerekenbare tekortkoming aannemelijk is. Het hof is van oordeel dat [man en vrouw 2] hier niet in geslaagd zijn. Immers, door hen is niet voldoende onderbouwd dat zij mogelijk door de tekortkoming van Arci Groep los van de boete en de schadepost ten bedrage van € 1.467,94 financieel in een nadeliger positie zijn komen te verkeren dan in het geval dat van deze tekortkoming geen sprake zou zijn geweest. Ook zonder aankoop van de woning hadden zij woonlasten gehad, zij het met betrekking tot een andere woning die wellicht minder woongenot gaf. Al met al valt niet in te zien dat [man en vrouw 2] buiten de boete nog andere schade hebben geleden.

Grief 2 faalt.