CRvB, 17-07-2012, nr. 10-1697 WWB

Onder staatssecretaris wordt in deze uitspraak ook begrepen diens rechtsvoorganger, de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

De Raad gaat uit van de volgende hier van belang zijnde feiten en omstandigheden.

Op 5 juli 2007 heeft de staatssecretaris de door appellant voor de uitvoering van de Wet werk en bijstand (WWB) over het vergoedingsjaar 2006 bij de Minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties ingediende verantwoordingsinformatie ontvangen met de bijlage bij de jaarrekening als bedoeld in artikel 58a van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze bijlage bevat een verslag van bevindingen met bijbehorende verklaring van de accountantsdienst gemeente Utrecht (accountant) van 11 april 2007. In dit verslag heeft de accountant ten aanzien van het zogeheten werkdeel WWB - voor zover hier van belang - gerapporteerd dat een bedrag van € 577.573,-- ten onrechte ten laste van het werkdeel is gebracht omdat het uitgaven voor uitvoeringskosten betreft en dat over de uitgaven tot een bedrag van € 15.267.059,-- onzekerheid bestaat omdat de rechtmatige besteding niet vastgesteld kon worden door het ontbreken van een relatie tussen de uitgaven en re-integratieactiviteiten. Bij aanvullend rapport van 29 mei 2007 heeft de accountant van laatstgenoemd bedrag alsnog € 13.936.330,-- als rechtmatig verantwoord aangemerkt.

Bij besluit van 16 juni 2008 heeft de staatssecretaris - voor zover hier van belang - op grond van artikel 70, eerste lid, van de WWB een bedrag van € 2.334.738,-- van appellant teruggevorderd.

Bij besluit van 4 november 2008 (bestreden besluit) heeft de staatssecretaris het bezwaar tegen het besluit van 16 juni 2008 gedeeltelijk gegrond verklaard en het teruggevorderde bedrag verlaagd tot € 1.958.595,--. Hieraan heeft de staatssecretaris ten grondslag gelegd, samengevat en voor zover hier van belang, dat appellant uitgaven tot een bedrag van € 739.895,-- heeft gedaan waarvan de rechtmatigheid van de besteding niet bij de jaarrekening over 2006 is verantwoord, zodat deze als onrechtmatig moeten worden aangemerkt. De staatssecretaris heeft voorts van het aanvankelijk als uitvoeringskosten aangemerkte bedrag van € 577.573,-- alsnog een bedrag van € 376.143,-- als rechtmatig besteed geaccepteerd.

De rechtbank heeft bij de aangevallen uitspraak het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

Appellant heeft zich in hoger beroep op de hierna te bespreken gronden gekeerd tegen de aangevallen uitspraak.

De Raad overweegt het volgende.

De WWB luidde, voor zover en ten tijde hier van belang:

“ Artikel 69

1.Onze Minister verstrekt jaarlijks ten laste van ’s Rijks kas aan het college:

De Raad heeft al eerder geoordeeld dat, gelet op het samenstel van de onder 4.1 aangehaalde bepalingen, het jaarlijks vaststellen door een accountant van financiële onzekerheden die de rapporteringstolerantie te boven gaan ertoe leidt dat de uitgaven niet althans niet met zekerheid kunnen worden verantwoord, zodat sprake is van onrechtmatige besteding (CRvB 17 april 2012, LJN BW3514).

Verder is van belang dat de door de accountant geconstateerde onzekerheden over de rechtmatigheid van de gedane uitgaven tot de in geding zijnde bedragen van € 632.318,-- en € 107.577,-- niet zijn opgeheven en dus terecht als onrechtmatig besteed zijn aangemerkt. Hetgeen appellant in dit verband heeft betoogd omtrent gemeentelijke en landelijke normen ten aanzien van financiële verantwoordingswijzen kan niet tot een ander oordeel leiden. Artikel 70, eerste lid, van de WWB is dwingendrechtelijk geformuleerd en toepassing van de onder 4.1 bedoelde sisa-regeling voor specifieke uitkeringen is daarbij leidend. Appellant heeft niet voldaan aan de verplichting om vóór 15 juli 2007 nadere of gecorrigeerde gegevens aan te leveren. Zoals de Raad in zijn uitspraak van 6 juli 2010, LJN BN1242 heeft overwogen bevat de wetsgeschiedenis aanknopingspunten voor een strikte benadering als door de staatssecretaris voorgestaan. Anders dan appellant heeft gesteld heeft de staatssecretaris een gerechtvaardigd belang bij het verbinden van consequenties aan het niet tijdig (dat wil zeggen vóór 15 juli van het jaar t + 1) naleven van de verplichting om tijdig en gecertificeerd een financiële verantwoording van gedane uitgaven aan te leveren. Het bieden van een herstelmogelijkheid om de rechtmatigheid van de gedane uitgaven op een later moment alsnog te verantwoorden staat haaks op het uitgangspunt van het systeem van jaarlijkse verantwoording volgens het kasstelsel, waarbij de rechtmatigheid van de gegevens uiterlijk op 15 juli van het daarop volgende jaar moet zijn aangetoond.

Appellant heeft nog aangevoerd dat het bedrag van de terugvordering hoger is dan de “schade” die de staatssecretaris heeft geleden. Appellant wordt daarin niet gevolgd, reeds omdat de vastgestelde onzekerheden niet zijn opgeheven. Overigens is ingevolge artikel 70, eerste lid, van de WWB de (omvang van de) terugvordering direct gerelateerd aan de als onzeker aangemerkte bedragen, die op hun beurt volgens de hierboven uiteengezette systematiek geacht worden onrechtmatig te zijn besteed.

Appellant heeft niet aannemelijk gemaakt dat hij te weinig tijd heeft gehad om orde op zaken te stellen dan wel om tot een juiste financiële verantwoordingsinformatie te komen. Dat hij naar zijn zeggen niet heeft kunnen anticiperen op de in de Regeling WWB opgenomen wijzigingen (Staatscourant 13 december 2006, nr. 243. pag. 27) ten aanzien van onder meer de indieningsdatum kan de Raad niet volgen, aangezien appellant daarover door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid reeds bij Verzamelbrief van 18 september 2006 is geïnformeerd.

Uitvoeringskosten

Omdat de accountant ten onrechte ervan was uitgegaan dat de kosten van door de gemeente, in eigen beheer en door speciaal daarmee belaste ambtenaren, verrichte re-integratieactiviteiten als uitvoeringskosten nimmer ten laste van het werkdeel WWB konden worden gebracht, is aan het college de gelegenheid geboden dit te herstellen. In een assurance-rapport “aanvullende verantwoording loonkostensubsidies werkdeel WWB 2006” van 8 oktober 2008 heeft een andere accountant Deloitte Accountants B.V. (Deloitte) gerapporteerd dat op basis van de toen voorhanden gegevens volledig herstel niet mogelijk was, omdat bij ontbrekende tijdsregistratie niet precies was na te gaan welk deel van de kosten aan re-integratievoorzieningen kon worden toegerekend. Op basis van aanstellingsbesluiten, (formatie)notities, mailwisselingen en intern gevoerde gesprekken heeft Deloitte van het aanvankelijk als uitvoeringskosten bestempelde bedrag van € 577.573 een bedrag van € 376.143,-- toegerekend aan directe kosten en het restant van € 201.430,-- aan indirecte kosten. De staatssecretaris heeft daarop een bedrag van € 376.143,-- alsnog ten laste van het werkdeel WWB gebracht en de terugvordering is voorts, wat deze uitgaven aangaat, beperkt tot een bedrag van € 201.430,--.

Uit hetgeen door appellant is aangevoerd leidt de Raad geen gehoudenheid af voor de staatssecretaris om tot verdergaande matiging van de terugvordering over te gaan dan in de bezwaarfase al is gebeurd. In dit verband is van belang dat de eerdere accountantsverklaring, inhoudende dat het hier uitvoeringskosten betreft, niet is ingetrokken of vervangen en dat Deloitte later in de assurance-rapportage van 8 oktober 2008 er nog op heeft geattendeerd dat de gemeente ten tijde in geding geen systeem van tijdschrijven kende. Dit betekent in ieder geval dat onzekerheid is blijven bestaan of het bedrag van € 201.430,-- wel direct en onverminderd aan de post re-integratievoorziening is toe te rekenen, zodat hoe dan ook sprake is van onrechtmatige besteding. In hetgeen appellant overigens heeft betoogd zijn geen zeer bijzondere omstandigheden te zien, die de staatssecretaris ertoe hadden moeten brengen niet onverkort aan de toepassing van artikel 70, eerste lid, van de WWB vast te houden. Daarbij moet worden bedacht dat niet elke onzekerheid tot terugvordering leidt, maar dat het hier gaat om onzekerheden die de rapporteringstolerantiegrens te boven gaan.

Het voorgaande brengt mee dat het hoger beroep niet slaagt. De aangevallen uitspraak moet daarom worden bevestigd.

Voor een veroordeling in de proceskosten bestaat geen aanleiding.