HR, 12-04-2013, nr. 12/05848

In cassatie kan worden uitgegaan van de feiten zoals vermeld in het bestreden arrest onder 1.1 - 1.4. In het kort houden deze het volgende in:

Eiser is bij beschikking van 9 augustus 2010 ongewenst verklaard op grond van art. 67, lid 1 aanhef en onder c, Vreemdelingenwet 2000. Dientengevolge is hij een vreemdeling die geen rechtmatig verblijf in Nederland heeft in de zin van art. 8 Vreemdelingenwet 2000.

De rechtbank te 's-Gravenhage heeft eiser bij vonnis van 12 augustus 2010 ter zake van de in dat vonnis omschreven misdrijven veroordeeld tot een gevangenisstraf van 36 maanden. Dit vonnis is onherroepelijk geworden op 11 maart 2011. Eiser is ter tenuitvoerlegging van dit vonnis gedetineerd.

Een advocaat-generaal in het ressortsparket te Arnhem heeft op 1 maart 2012 schriftelijk aan eiser te kennen gegeven dat hij met ingang van zijn voorwaardelijke invrijheidstelling, op dat moment berekend op 9 april 2012, zich gedurende een proeftijd van 365 dagen dient te houden aan de wettelijke algemene voorwaarde dat hij geen strafbaar feit zal plegen.

Bij brief van 4 april 2012 heeft (een andere advocaat-generaal in) genoemd ressortsparket bericht dat eiser niet in aanmerking komt voor een voorwaardelijke invrijheidstelling, gelet op de wijziging van artikel 15, derde lid, Wetboek van Strafrecht die op 1 april 2012 in werking is getreden. De wijziging houdt in dat de regeling van voorwaardelijke invrijheidstelling van veroordeelden tot een gevangenisstraf van meer dan twee jaren niet van toepassing is op vreemdelingen die geen rechtmatig verblijf in Nederland hebben. Als gevolg hiervan moet eiser, gerekend vanaf 4 april 2012, nog 365 dagen detentie ondergaan.

Aan vreemdelingen die geen rechtmatig verblijf in Nederland hebben, kan de minister van Veiligheid en Justitie op grond van art. 570b Wetboek van Strafvordering (Sv) een strafonderbreking verlenen. Eiser heeft op 10 april 2012 daarom verzocht. De minister heeft het verzoek op 23 mei 2012 afgewezen, omdat eiser volgens informatie van de Dienst Terugkeer en Vertrek niet uitzetbaar is en daarom niet voor strafonderbreking in aanmerking komt. Een door eiser daartegen ingestelde beroep is door de beroepscommissie van de Raad van Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming bij uitspraak van 25 juni 2012 ongegrond verklaard.

Bij inleidende dagvaarding van 22 mei 2012 heeft eiser in kort geding gevorderd dat de voorzieningenrechter in de rechtbank te 's-Gravenhage de Staat zal verbieden de opgelegde gevangenisstraf verder ten uitvoer te leggen en zal bevelen eiser onmiddellijk in vrijheid te stellen.

De Staat heeft verweer gevoerd. Bij vonnis van 11 juni 2012 heeft de voorzieningenrechter de vordering afgewezen.

Eiser heeft tegen dit vonnis hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof te 's-Gravenhage. Bij arrest van 9 oktober 2012 (LJN: BY1321) heeft het hof het vonnis van de voorzieningenrechter bekrachtigd.

Eiser heeft tegen dit arrest - tijdig1. - beroep in cassatie ingesteld. De Staat heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep. Partijen hebben hun standpunten schriftelijk laten toelichten.

Ten tijde van de oplegging van de straf (12 augustus 2010) bepaalde art. 15 lid 2 Sr dat de veroordeelde tot tijdelijke gevangenisstraf van meer dan twee jaren voorwaardelijk in vrijheid wordt gesteld wanneer hij 2/3 gedeelte daarvan heeft ondergaan. Art. 15a Sr schreef voor dat de voorwaardelijke invrijheidstelling geschiedt onder de algemene voorwaarde dat de veroordeelde zich voor het einde van de proeftijd niet schuldig maakt aan een strafbaar feit. Daarnaast konden bijzondere voorwaarden worden gesteld. Art. 15d Sr somde gevallen op waarin voorwaardelijke invrijheidstelling achterwege kan blijven.

Bij wet van 17 november 2011, Stb. 545, in werking getreden op 1 april 2012, is in het Wetboek van Strafrecht een regel opgenomen die in de weg staat aan voorwaardelijke invrijheidstelling van een vreemdeling die niet rechtmatig in Nederland verblijf houdt. In het desbetreffende wetsvoorstel was aanvankelijk een wijziging van het derde lid van art. 15a Sr voorgesteld, in die zin dat bij voorwaardelijke invrijheidstelling als bijzondere voorwaarde zou kunnen worden opgelegd: "het voldoen aan een op grond van hoofdstuk 6 van de Vreemdelingenwet 2000 bestaande verplichting Nederland te verlaten en niet in Nederland terug te keren"2..

Bij tweede nota van wijziging stelde de staatssecretaris voor, de aanvankelijk voorgestelde bijzondere voorwaarde in art. 15a Sr te laten vervallen. Tegelijkertijd stelde hij voor aan het derde lid van art. 15 Sr toe te voegen dat het eerste en tweede lid van dit artikel (over de mogelijkheid van voorwaardelijke invrijheidstelling) niet van toepassing zijn indien "de veroordeelde een vreemdeling is die geen rechtmatig verblijf heeft in Nederland in de zin van artikel 8 van de Vreemdelingenwet 2000". Aan het schrappen van de mogelijkheid voor een ongewenst verklaarde vreemdeling om voor voorwaardelijke invrijheidstelling in aanmerking te komen lag volgens de staatssecretaris zowel een principiële als een praktische reden ten grondslag3.:

Het gewijzigde voorstel is uiteindelijk door de Tweede Kamer aanvaard. Ter verdediging van zijn voorstel betoogde de staatssecretaris onder meer:

Ook in de Eerste Kamer bestonden, in verband met het gelijkheidsbeginsel (gelijke behandeling van Nederlanders/rechtmatig verblijvende vreemdelingen/onrechtmatig verblijvende vreemdelingen) bedenkingen tegen het wetsvoorstel. De staatssecretaris bestreed de zienswijze dat het om gelijke gevallen gaat. Hij benadrukte dat de regering voornemens was een regeling tot stand te brengen waarmee het mogelijk is dat een tot vrijheidsstraf veroordeelde vreemdeling vervroegd vrij komt "mits het daadwerkelijk vertrek uit Nederland mogelijk is"5..

Tijdens de behandeling in de Eerste Kamer werd, onder verwijzing naar art. 1 Sr, gevraagd naar het overgangsrecht. Het wetsvoorstel voorzag niet in enige overgangsrechtelijke bepaling, evenmin als de genoemde tweede nota van wijziging. De staatssecretaris beantwoordde deze vraag als volgt6.:

In zijn toelichting in de tweede nota van wijziging had de staatssecretaris al opgemerkt dat de regering voornemens was de mogelijkheid te scheppen de tenuitvoerlegging van een opgelegde vrijheidsstraf voortijdig te beëindigen onder voorwaarde dat de vreemdeling uit Nederland kan worden verwijderd en niet in Nederland terugkeert. Een dergelijke voortijdige beëindiging was al mogelijk gemaakt voor de tenuitvoerlegging van een terbeschikkingstelling (zie art. 38la Sr). Artikel 570b Sv bepaalt dat de minister de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf kan onderbreken op verzoek van de betrokkene of ambtshalve. De minister kan hiervoor nadere regels stellen en heeft dat gedaan in de Regeling tijdelijk verlaten van de inrichting7.. Deze regeling is met ingang van 1 april 2012 gewijzigd door toevoeging van een nieuw artikel 40a8.. Het ligt in de bedoeling van de regering, de regeling van de strafonderbreking in art. 570b Sv te vervangen door een meer algemene regeling over detentieonderbreking, die de minister bijvoorbeeld ook de mogelijkheid biedt een lopende voorlopige hechtenis te onderbreken. Daartoe is inmiddels een wetsvoorstel ingediend9..

Middel 1 is gericht tegen rov. 4. Eiser neemt tot uitgangspunt dat in dit geval sprake is van een strafvonnis dat vóór 1 april 2012 onherroepelijk is geworden en waarvan de tenuitvoerlegging vóór 1 april 2012 is aangevangen. De rechtsklacht onder 1.1 - 1.3 houdt in dat het oordeel in de eerste drie volzinnen van rov. 4 blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting: indien de wetgever geen overgangsrecht heeft opgenomen en nalaat rekening te houden met de gevolgen van onmiddellijke inwerkingtreding van de wet, dient de rechter dat overgangsrecht vast te stellen. Dit geldt volgens het middel met name indien sprake is van evident onwenselijke gevolgen of indien onduidelijkheid bestaat omtrent de gevallen waarop de onmiddellijke inwerkingtreding van toepassing is.

In beginsel is een nieuwe wettelijke bepaling van toepassing vanaf het tijdstip van inwerkingtreding (onmiddellijke inwerkingtreding)10.. In cassatie staat vast dat het nieuwe artikel 15, derde lid onder c, Sr in werking is getreden op 1 april 2012. Een bepaling van overgangsrecht kan meebrengen dat een wettelijke bepaling die op 1 april 2012 in werking treedt uitgestelde of eerbiedigende werking heeft: bijvoorbeeld in die zin dat de nieuwe wettelijke regel niet geldt ten aanzien van strafvonnissen die vóór 1 april 2012 zijn uitgesproken of vóór die datum onherroepelijk zijn geworden of waarvan de tenuitvoerlegging vóór 1 april 2012 is aangevangen. Van een overgangsbepaling met uitgestelde of eerbiedigende werking blijkt niet uit de wettekst. Evenmin blijkt uit de parlementaire behandeling van wetsvoorstel 32 319 van een intentie tot het scheppen van zodanige overgangsbepaling. Anders dan het middelonderdeel veronderstelt, volgt uit het ontbreken van een overgangsrechtelijke bepaling niet dat de rechter de vrije hand heeft om zelf het overgangsrecht vast te stellen. Bij gebreke van een andersluidende bepaling van overgangsrecht, moet worden aangenomen dat de nieuwe regel in art. 15 lid 3 Sr met ingang van 1 april 2012 van toepassing is, ook op de op die datum lopende tenuitvoerlegging van een door de Nederlandse strafrechter opgelegde vrijheidsstraf11.. Het hof heeft deze hoofdregel toegepast en overwogen dat dit (slechts) anders kan zijn indien hier sprake zou zijn van een kennelijke omissie van de wetgever en de wetgever wél een overgangsregeling heeft beoogd. Dit oordeel geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting.

De overige klachten van het middel zijn gericht tegen het vervolg van rov. 4, waarin het hof tot de slotsom kwam dat hier geen sprake is van een kennelijke omissie waar de wetgever wel een overgangsregeling (met enigerlei vorm van eerbiedigende werking) heeft gewenst. De klacht in onderdeel 1.5, dat uit de parlementaire geschiedenis niet blijkt dat de wetgever bewust van overgangsrecht heeft afgezien, faalt. Blijkens het antwoord van de staatssecretaris (aangehaald in alinea 2.5 hiervoor) heeft hem voor ogen gestaan dat de bepaling in het gewijzigde derde lid van art. 15 Sr onmiddellijk in werking treedt, ook ten aanzien van die gevallen waarin het te executeren strafvonnis is uitgesproken vóór de datum van inwerkingtreding. Het antwoord heeft de Eerste Kamer geen aanleiding gegeven tot verder debat over het overgangsrecht. De omstandigheid dat niet alle in onderdeel 1.3 beschreven mogelijke varianten voor een regeling van overgangsrecht in het parlementair debat zijn doorgenomen, maakt dit niet anders. Wanneer er geen sprake is van een omissie van de wetgever, behoefde het hof ook geen aansluiting te zoeken bij de overgangsrechtelijke bepaling die gold ten aanzien van een eerdere wijziging van art. 15 Sr, zoals eiser in onderdeel 1.6 betoogt12..

Het bijkomende argument dat in de kennisgeving van 1 maart 2012 aan eiser is bekend gemaakt dat hij met ingang van 9 april 2012 voorwaardelijk in vrijheid zou worden gesteld (genoemd in onderdeel 1.7), is door het hof behandeld in rov. 7. Middel 3, hierna te bespreken, heeft daarop betrekking. Bij de beoordeling in cassatie moet onderscheid worden gemaakt tussen, enerzijds, de vraag of het oude dan wel het nieuwe recht van toepassing is en, anderzijds, de bescherming van een eventueel opgewekt vertrouwen met betrekking tot de mogelijkheid respectievelijk het tijdstip van voorwaardelijke invrijheidstelling.

Het bijkomende argument dat de wijziging, zoals deze bij tweede nota van wijziging in wetsvoorstel 32 319 werd aangebracht, was aan te merken als een ingrijpende wijziging die op grond van aanwijzing 277 in de Aanwijzingen voor de regelgeving voor advies had moeten worden voorgelegd aan de Raad van State13. (onderdeel 1.6), is door het hof behandeld in rov. 5. De Aanwijzingen voor de regelgeving zijn niet bindend voor de Staten-Generaal en overigens heeft het hof, in zoverre in cassatie onbestreden, beslist dat het oordeel omtrent de noodzaak van een (nieuw) advies van de Raad van State bij uitsluiting toekomt aan de regering en het parlement. De slotsom is dat middel 1 faalt.

Middel 2 is gericht tegen de verwerping, in rov. 6, van het standpunt dat de onderhavige wijziging zodanig ingrijpt in (het punitieve karakter van) de hem door de strafrechter opgelegde straf dat hier sprake is van het ten uitvoer leggen van een niet door de daartoe bevoegde rechter aan eiser opgelegde vrijheidsstraf. Het middel herhaalt het standpunt van eiser dat de tenuitvoerlegging in strijd is met art. 5 EVRM14..

Formeel beschouwd is in dit geval geen sprake van tenuitvoerlegging van een niet door de daartoe bevoegde strafrechter opgelegde vrijheidsstraf. Het was immers de (strafkamer van de) rechtbank te 's-Gravenhage die aan eiser een gevangenisstraf voor de duur van 36 maanden heeft opgelegd; niet de minister of het openbaar ministerie dat met de tenuitvoerlegging van het vonnis is belast. De verlenging van het onvoorwaardelijk ten uitvoer te leggen gedeelte van de straf met 365 dagen berust niet op een besluit van de minister of van het openbaar ministerie, maar is van rechtswege het gevolg van de wijziging van art. 15 lid 3 Sr per 1 april 2012.

Materieel beschouwd, heeft eiser wel een punt. Het gevolg van de wetswijziging, te weten dat eiser niet langer in aanmerking komt voor voorwaardelijke invrijheidstelling na ommekomst van 2/3 gedeelte van de hem opgelegde gevangenisstraf, staat minst genomen op gespannen voet met de verwachting die eiser aan de tot dan toe geldende wetgeving kon ontlenen. Het kost niet veel moeite, het beeld voor ogen te krijgen van een gedetineerde die de nog uit te zitten dagen op de muur van zijn cel aanstreept. Het staat de rechter echter niet vrij, wetten in formele zin te toetsen aan ongeschreven rechtsbeginselen, zoals het beginsel van rechtszekerheid of het vertrouwensbeginsel15.. Eiser heeft zich in dit geding dan ook niet daarop beroepen, maar op een verdragsbepaling; in het bijzonder op de stelling dat het effect van deze wetswijziging (namelijk dat eiser 365 dagen langer in de gevangenis moet doorbrengen dan met toepassing van de tot 1 april 2012 geldende wettelijke voorschriften omtrent de voorwaardelijke invrijheidstelling het geval zou zijn geweest) in strijd is met art. 5, lid 1 onder a, EVRM. Volgens eiser grijpt het rechtsgevolg van deze wetswijziging zodanig in (het punitieve karakter van) de door de strafrechter opgelegde vrijheidsstraf in, dat in wezen sprake is van een straf die niet door de strafrechter is opgelegd. In eerste aanleg had eiser al aangevoerd dat de strafrechter die de veroordeling heeft uitgesproken, bij het opleggen van de straf geen rekening heeft kunnen houden met het nadien gewijzigde art. 15 Sr16..

In dit geval heeft het hof mogen oordelen dat er geen sprake is van een schending van art. 5, lid 1, aanhef en onder a, EVRM. Immers, aan eiser is de vrijheid ontnomen overeenkomstig een wettelijk voorgeschreven procedure waarbij hij op rechtmatige wijze is gedetineerd na veroordeling door een daartoe bevoegde rechter, te weten de (strafkamer van de) rechtbank te 's-Gravenhage.

Het standpunt van eiser berust, naar de kern genomen, op zijn verwachting dat de strafrechter, zo deze bekend zou zijn geweest met deze wetswijziging (of, zo voeg ik toe, met de nota van wijziging waarin die wetswijziging werd voorgesteld), een lagere straf zou hebben opgelegd dan de 36 maanden gevangenisstraf die in feite aan eiser zijn opgelegd17.. Deze achterliggende gedachte vindt enige steun (niet in artikel 5, maar) in art. 7 lid 1 EVRM: geen zwaardere straf mag worden opgelegd dan die, welke ten tijde van het begaan van het strafbare feit van toepassing was. Hierbij verdient evenwel aantekening dat artikel 7 alleen betrekking heeft op het "opleggen" van een zwaardere straf. In de rechtspraak, ook van het EHRM, wordt onderscheid gemaakt tussen het opleggen van een straf en de tenuitvoerlegging van een door de rechter opgelegde straf. In dit geval is geen nieuwe straf opgelegd; slechts de regels omtrent de tenuitvoerlegging zijn veranderd.

Het onderscheid tussen de oplegging van een straf en de tenuitvoerlegging van de straf is niet altijd even helder, zo volgt uit de uitspraak van het EHRM inzake Kafkaris/Cyprus18.:

Het hof heeft de wetswijziging, die meebracht dat aan een vreemdeling die niet rechtmatig verblijf in Nederland houdt niet langer in aanmerking komt voor een voorwaardelijke invrijheidstelling, niet aangemerkt als het opleggen van een (zwaardere) straf, als bedoeld in art. 7 EVRM. Dat oordeel geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting en behoefde geen nadere toelichting om voor de lezer begrijpelijk te zijn. In het geding in eerste en tweede aanleg is niet aangevoerd dat de regimewijziging (het extra aantal dagen dat eiser feitelijk in de gevangenis moet doorbrengen) in enigerlei opzicht dient als of strekt tot bestraffing van overheidswege voor een gedraging die of enig nalaten dat aan eiser wordt verweten.

Het middel klaagt dat de weerlegging van eisers stelling door het hof - met name de overweging dat uit de jurisprudentie van het EHRM blijkt dat een wijziging van de wetgeving omtrent de executie van strafvonnissen waardoor de executie zwaarder op de gedetineerde drukt dan voorheen, niet meebrengt dat sprake is van een zwaardere straf dan opgelegd door de strafrechter - onbegrijpelijk is en/of blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting (middelonderdelen 2.1 - 2.3 en 2.12). Volgens eiser had de jurisprudentie van het EHRM, waarnaar het hof verwijst in rov. 6, betrekking op een gestelde schending van art. 7 EVRM en niet op een schending van art. 5 EVRM en is dat laatste nog een open kwestie; eiser had zich uitdrukkelijk op een schending van art. 5 EVRM beroepen (onderdelen 2.5 - 2.8). In de redenering van eiser kan uit de door het hof bedoelde jurisprudentie niet de gevolgtrekking worden gemaakt dat eisers beroep op art. 5 EVRM niet opgaat.

Hoezeer juist is dat eiser zich alleen had beroepen op een schending van art. 5, lid 1 onder a, EVRM (daarvan is ook het hof uitgegaan: zie rov. 3), dit maakt de verwijzing door het hof naar de rechtspraak van het EHRM niet rechtens onjuist, noch onbegrijpelijk. Het hof heeft zich kennelijk gericht op de achterliggende gedachte; zie alinea 2.16 hiervoor.

Daarnaast wordt aangevoerd dat de jurisprudentie van het EHRM, anders dan het hof heeft geoordeeld, wel ruimte biedt voor de opvatting van eiser. Volgens de toelichting op deze klacht is de vrijheidsstraf aan eiser opgelegd binnen een bepaald wettelijk kader. Een wijziging van de wettelijke regels omtrent de voorwaardelijke invrijheidstelling brengt volgens eiser mee dat tenuitvoerlegging niet langer betrekking heeft op de straf zoals die door de rechtbank te 's-Gravenhage is opgelegd. Daarbij acht eiser niet doorslaggevend dat de nationale rechter de (gewijzigde) wettelijke bepaling heeft gekwalificeerd als behorend tot het executierecht. Subsidiair klaagt het middel over een schending van art. 6 EVRM, nu sprake is van een straf die niet door de rechter is opgelegd.

Het middel miskent dat de straf zoals die door de rechtbank te 's-Gravenhage is opgelegd, hoe dan ook een gevangenisstraf voor de duur van 36 maanden is. Voor de toepassing van art. 5, lid 1, EVRM kan niet worden gezegd dat eiser op grond van een andere titel gedetineerd wordt gehouden19.. Dit laat zich illustreren aan de hand van het voorbeeld dat de algemene (of een opgelegde bijzondere) voorwaarde bij de voorwaardelijke invrijheidstelling wordt overtreden. Indien op grond van art. 15d - 15g Sr de v.i. wordt herroepen, wordt niet een nieuwe straf opgelegd, maar de oorspronkelijk opgelegde straf alsnog ten uitvoer gelegd.

In de vakliteratuur wordt de oplossing elders gezocht. In een recent tijdschriftartikel is Schoep van mening dat de afschaffing van de mogelijkheid voor gedetineerde ongewenst verklaarde vreemdelingen om voorwaardelijk in vrijheid te worden gesteld wel onder het bepaalde in art. 7 EVRM te brengen valt. De auteur stelt:

In de onderhavige zaak is niet aangevoerd dat, ingeval een strafonderbreking zou worden toegestaan, de daarbij te stellen voorwaarde gelijk te stellen is met het opleggen van een zwaardere straf dan welke kon worden voorzien ten tijde van het plegen van de strafbare feiten waarvoor eiser veroordeeld is. Eiser heeft zich niet op art. 7 EVRM beroepen. Zoals gezegd, is aan eiser geen strafonderbreking toegestaan; de tegen die beslissing openstaande rechtsgang is vruchteloos door eiser benut (vgl. rov. 8). Het door Snoep ingenomen standpunt kan eiser dus niet baten. De subsidiaire klacht, over een schending van art. 6 EVRM, lijkt mij een ontoelaatbaar novum. Hoe dan ook faalt deze klacht op de hiervoor aangegeven gronden. De slotsom is dat middel 2 faalt.

Ambtshalve merk ik op dat in voorkomend geval een beroep kan worden gedaan op het verbod van willekeur, dat in het begrip 'lawful' ("op rechtmatige wijze gedetineerd") in art. 5 lid 1 EVRM besloten ligt. De eisen die het EHRM daaromtrent stelt zijn kort geleden samengevat in EHRM 18 september 2012 (LJN: BY6421), EHRC 2012/223, onder 190 - 195, waaruit ik enkele fragmenten citeer:

In dit geding is in de feitelijke instanties geen beroep gedaan op het verbod van willekeur. Dit lag in de gegeven omstandigheden ook niet voor de hand, omdat de voortzetting van de detentie van eiser niet berust op een besluit van een Staatsorgaan om in een individueel geval de tenuitvoerlegging van de gevangenisstraf om te zetten in een detentie die uitzetting uit Nederland mogelijk maakt: het gaat in deze zaak om een nieuwe regel die zonder nader besluit en zonder aanzien des persoons voor alle gedetineerde vreemdelingen geldt die geen rechtmatig verblijf in Nederland hebben en aan wie een gevangenisstraf is opgelegd. De maximumduur van de detentie is in het geval van eiser niet onbeperkt: de detentie uit hoofde van het vonnis kan niet langer duren dan de 36 maanden die de strafrechter had opgelegd. Deze uitspraak van het EHRM is in zoverre van belang, dat de mogelijkheden voor de wetgever om een detentie "van kleur te doen verschieten" door het willekeurverbod begrensd zijn.

Over de resterende middelen kan ik kort zijn. Middel 3 komt op tegen rov. 7. Op die plaats heeft het hof overwogen dat de eenmalige onzorgvuldigheid (de op 1 maart 2012 aan eiser gedane mededeling met vermelding van 9 april 2012 als de datum van verwachte voorwaardelijke invrijheidstelling) niet ertoe leidt dat het openbaar ministerie eiser in vrijheid moet stellen op de grond dat eiser op die vermelding heeft vertrouwd. Het middel klaagt dat dit oordeel ontoereikend is gemotiveerd in het licht van de volgende, door eiser bij het hof naar voren gebrachte stellingen:

Het middel faalt. Het hof is in rov. 7 ingegaan op eisers stelling dat hij op de mededeling van de advocaat-generaal bij het hof heeft vertrouwd. Volgens het hof betekent dit echter niet dat eiser met onmiddellijke ingang in vrijheid moet worden gesteld, nu het de verplichting is van het openbaar ministerie om het vonnis van de strafrechter ten uitvoer te leggen. De eenmalige onzorgvuldigheid brengt volgens het hof geen verandering in die wettelijke verplichting. Het oordeel van het hof op dit punt is niet onbegrijpelijk voor de lezer en het oordeel is, ook beschouwd in het licht van hetgeen eiser in hoger beroep had aangevoerd, toereikend gemotiveerd.

Middel 4 klaagt over de kostenveroordeling. Het hof heeft toepassing gegeven aan de hoofdregel dat de in het ongelijk gestelde partij in de kosten van het geding wordt veroordeeld (art. 237 lid 1 Rv). Het middel bestrijdt dit niet, maar klaagt over een motiveringsgebrek omdat het hof niet is ingegaan op zijn stelling in appel, dat hij kort vóór zijn geplande (voorwaardelijke) invrijheidstelling van de gewijzigde regeling vernam, dat het om onduidelijke wetgeving en onbehoorlijk handelen van de Staat gaat en dat hij geen andere keuze had dan de Staat in rechte te betrekken. Gelet op die omstandigheden, zoals in de appeldagvaarding uiteengezet, achtte eiser het onredelijk dat hij in de proceskosten is veroordeeld.

Aan de motivering van een beslissing over de proceskosten worden geen hoge motiveringseisen gesteld, zeker niet als de hoofdregel is toegepast zoals het hof blijkens rov. 9 heeft gedaan. Wat betreft de klacht over de 'onredelijkheid', gaat het om een waardering waarvan de juistheid in cassatie niet kan worden getoetst. Het middel faalt.

De conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden,

a. - g.