HR, 12-06-2015, nr. 14/04015

Belanghebbende acht dit oordeel van het Hof onbegrijpelijk bezien in het licht van hetgeen ondergetekende bij de rechtbank in eigen persoon heeft waargenomen, de tekst van de uitspraak van de rechtbank en het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting bij de rechtbank.

In het proces-verbaal is omtrent het nieuwe feit de volgende passage opgenomen:

In de uitspraak oordeelt de rechtbank dat de inspecteur ter zitting zijn primaire stelling dat sprake is van een nieuw feit, heeft laten varen.

Volgens belanghebbende laat dit geen andere conclusie toe dan dat de inspecteur zijn stelling heeft prijs gegeven, mede bezien in het licht van uw arrest van 14 augustus 2009, nr. 08/00066, ECLI:NL:HR:2009:BJ5125.

De inspecteur heeft zijn uitlating gedaan ten overstaan van een rechter en een griffier van de rechtbank naar aanleiding van een gerichte vraag van de rechtbank. Vraag en antwoord zijn in het proces-verbaal opgenomen, dat is ondertekend door de voorzitter en de griffier.

Vervolgens is dezelfde kamer ondubbelzinnig tot de slotsom gekomen dat de uitlating van de inspecteur zodanig moet worden opgevat dat de inspecteur zijn stelling heeft prijs gegeven. Belanghebbende heeft geen enkele aanleiding om te veronderstellen dat de voorzitter en de griffier — die te dezen zijn te beschouwen als objectieve en neutrale waarnemers/getuigen — de inspecteur onjuist heeft begrepen. Al is het maar omdat een en ander strookt met de waarneming van ondergetekende.

Belanghebbende vermag voorts op geen enkele wijze in te zien waarom het Hof, dat zelf niet aanwezig was op de zitting bij de rechtbank en verder geen andere kenbronnen heeft dan het proces-verbaal en de uitspraak, meent dat een en ander anders moet zijn gelopen. Als er al sprake zou zijn van onjuistheden (quod non) dan dienen deze door de rechtbank zelf te worden herzien.

Het Hof miskent op deze wijze vaste rechtspraak waarin is bepaald dat de juistheid van het proces-verbaal van de zitting het uitgangspunt vormt (zie bijvoorbeeld ABRS 19 februari 2003, JB 2003/83, ABRS 22 december 2010, JB 2011/32 en CRvB 16 februari 2000, RSV 2000/85, HR 22 april 2011, 10/03541, NTFR 2011/1019). Om te spreken met ABRS 19 februari 2003, JB 2003/83: ‘Zolang geen door de Voorzitter van de meervoudige kamer of het lid van de enkelvoudige kamer ondertekend herzien proces-verbaal voorligt, dat ook overigens voldoet aan de eisen van artikel 8:61 van de Awb, moet worden uitgegaan van de juistheid van het aanwezige proces-verbaal van het verhandelde ter zitting.’ Ook hieruit blijkt overigens dat de rechtbank eventuele fouten zelf dient te herstellen.

Behalve dat het Hof met zijn oordeel bovengenoemde jurisprudentie miskent zet het tevens de functie en de waarde van het proces-verbaal en daarmee het bepaalde in artikel 8:61 van de Awb op de tocht als het vrijelijk de inhoud van het proces-verbaal kan aanpassen.

Belanghebbende ziet voorts geen aanleiding om de inspecteur op dit punt als het ware in bescherming te nemen. De inspecteur wordt geacht een professionele procespartij te zijn, die onder alle omstandigheden ten minste als gelijkwaardige partij ten opzichte van een belastingplichtige dient te worden beschouwd. In ieder geval nimmer als onderliggende partij. Dat geldt zeker in een zaak als de onderhavige waarin de fiscus bij de rechtbank met — maar liefst — vijf personen ter zitting is verschenen. Onder die omstandigheden mag de fiscus als meer dan een professionele partij beschouwd worden die weet wat zij zegt en weet wat de consequenties zijn van deze of gene verklaring of stellingname.

Bij een opstelling met veel verdedigers bestaat in de sport het risico dat de spits van de tegenpartij er toch doorheen loopt, omdat niet duidelijk is wie van de vele verdedigers die spits nu precies had moeten dekken. Dat is echter geen reden het spel af te fluiten. In de onderhavige zaak is dat niet anders. De fiscus is met vijf man ter zitting van de rechtbank verschenen, waaronder kennelijk een procesdeskundige (zie paragraaf 2.4.3 van het Besluit beroep in belastingzaken, 20-12-2011, nr. BLKB2011/2376M, Stcrt, nr.23744). Geen van de aanwezigen namens de fiscus heeft zich geroepen gevoeld om — voor zover nodig op de voet van artikel 8:61, lid 8, van de Awb — aan de bel te trekken ter zitting dan wel akte te vragen van een opmerking, verklaring of een andere afspraak of beslissing tijdens de zitting. Dat dient voor rekening van de fiscus te blijven.

Aldus kan volgens belanghebbende de uitspraak van het Hof niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen zodat belanghebbende de mogelijkheid heeft het oordeel van de rechtbank over de kwade trouw in hoger beroep nogmaals aan de orde te stellen.

In uw arresten van 25 juni 1958, nr. 13.596, ECLI:NL:HR:1958:AY1185 en van 12 april 1989, nr. 25.719, ECLI:NL:HR:1989:ZC4020, heeft u overwogen dat de in de aangifte vermelde gegevens moeten worden vergeleken met de gegevens die in het dossier van de belastingplichtige aanwezig zijn dan wel de gegevens die in het dossier van de belastingplichtige aanwezig hadden moeten zijn.

In het licht van deze arresten heeft het Hof geoordeeld dat de onderzoeksplicht van de Inspecteur niet zo ver gaat dat deze bij het opleggen van de aanslag IB/PVV ook akten, die in 2001 bij de afdeling Registratie en Successie in het kader van de overdrachtsbelasting zijn gedeponeerd en niet in het dossier van de belastingplichtige zijn opgenomen, dient te raadplegen.

Dit oordeel is volgens belanghebbende niet juist. Voor zover het Hof aansluiting zoekt bij uw arrest van 11 november 2005, nr. 40.056, NTFR 2005/1516, meent belanghebbende dat dit arrest herziening behoeft naar aanleiding van de reorganisatie van de Belastingdienst per 1 januari 2013. De toenmalige scheiding van de eenheden Registratie en Successie van de andere eenheden is per die datum komen te vervallen. In uw arrest van 11 november 2005 verwijst u onder meer naar rechtsoverweging 5.25 van de conclusie van de Advocaat-Generaal bij hetzelfde arrest. In de rechtsoverwegingen 5.26 tot en met 5.28 van dezelfde conclusie werpt de A-G de vraag op of de uitkomst genoemd in 5.25 anders zou moeten zijn als gevolg van de reorganisatie.

Deze vraag van de A-G beantwoordt belanghebbende bevestigend. Na de reorganisatie gaat het immers niet meer om de vraag of de eenheid Registratie en Successie de stukken had moeten doorsturen maar gaat het erom dat de stukken aanwezig waren op dezelfde eenheid. De Inspecteur had deze daarom kunnen en moeten raadplegen. Te meer omdat de reorganisatie als doel had alle belastingen van een belastingplichtige door één kantoor te laten behandelen. Dat de Belastingdienst de zaken vervolgens zo inricht dat de stukken als de onderhavige ‘niet binnen armlengte’ beschikbaar zijn kan niet voor rekening komen van belanghebbende. Net zo min als de omstandigheid dat de Belastingdienst heeft nagelaten een zodanig digitaal systeem in te richten dat het eenvoudig is te stukken te raadplegen dan wel de inspecteur een melding krijgt van gegevens die zijn gedeponeerd.

Het Hof heeft dit miskend in zijn uitspraak. Deze kan daarom niet in stand blijven. Volgens belanghebbende is sprake van een ambtelijk verzuim en moeten de onderhavige navorderingsaanslagen dientengevolge worden vernietigd.

Met verschuldigde hoogachting,