4.4.1 Inleiding

Als de civielrechtelijke zorgplicht door de MiFID-loyaliteitsverplichting wordt bepaald, moet ook bij het systeem van de cliëntclassificatie uit MiFID aangesloten worden.1 Zoals besproken is de reikwijdte van de MiFID-loyaliteitsverplichting grotendeels afhankelijk van de kwalificatie van de cliënt en dus is deze kwalificatie van groot belang.2 In deze paragraaf bespreek ik de uitwerking van het systeem van cliëntclassificatie ten aanzien van de niet-particuliere cliënt.

Op grond van MiFID kan een cliënt worden aangemerkt als niet-professionele cliënt, professionele cliënt of in aanmerking komende tegenpartij. De in aanmerking komende tegenpartij komt bij beleggingsdienstverlening aan niet-particuliere cliënten niet vaak voor. Allereerst kan slechts sprake zijn van een in aanmerking komende tegenpartij bij execution only-dienstverlening en niet bij vermogensbeheer of beleggingsadvies. Ten tweede sluit MiFID uit dat ondernemingen die voldoen aan de omvangvereisten van de ‘grote onderneming’ als in aanmerking komende tegenpartij kunnen worden gekwalificeerd. Slechts institutionele cliënten of financiële ondernemingen worden aangemerkt als in aanmerking komende tegenpartij en dat zijn niet de partijen ten aanzien waarvan onduidelijkheid van de civielrechtelijke zorgplicht vaak speelt. Aangezien de rol van de in aanmerking komende tegenpartij voor dit onderzoek nihil is, beperk ik mij bij de uitwerking van mijn benadering dat de MiFID-loyaliteitsverplichting de civielrechtelijke zorgplicht bepaalt tot de niet-professionele en professionele cliënt.

De professionele cliënt is onder te verdelen in vier subgroepen: financiële ondernemingen, nationale en regionale overheden, ‘grote ondernemingen’3 en andere institutionele cliënten. Een niet-particuliere cliënt kan tot alle van deze vier subgroepen behoren. Wanneer een niet-particuliere cliënt niet tot één van deze subgroepen behoort, is hij geen professionele cliënt en behoort hij automatisch tot de niet-professionele cliënten. Ongeacht of een niet-particuliere cliënt als niet-professioneel of professioneel kwalificeert, rust op de beleggingsdienstverlener een civielrechtelijke zorgplicht.4

Er zijn geen algemene criteria te geven op basis waarvan bepaald kan worden of de niet-particuliere cliënt een niet-professionele of professionele cliënt is. Dit dient van geval tot geval bekeken te worden. Hoe dit in de praktijk werkt, illustreren de volgende paragrafen. De kwalificatie van de publieke instelling, de semi-publieke instelling en het MKB komen aan bod. In het civiele recht is veel discussie ontstaan over de bescherming die deze partijen zouden genieten bij beleggingsdienstverlening, vandaar de keuze voor de uitwerking van de kwalificatie van deze drie niet-particuliere cliënten. Grote ondernemingen die de drempel van het MKB overstijgen, lijken in het algemeen als professionele cliënt te kwalificeren volgt uit paragraaf 4.4.4.