Rb. Limburg, 05-08-2020, nr. C/03/256457 / HA ZA 18-528

[handelsnaam eiseres] baseert zijn vorderingen op nakoming van de twee overeenkomsten tussen [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] en de onbekende derden-kopers.

Als meest verstrekkende verweer heeft [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] aangevoerd dat [handelsnaam eiseres] niet-ontvankelijk is in zijn vorderingen. Hij stelt daartoe dat [handelsnaam eiseres] bij de koop/verkoop van de fosfaatrechten slechts als bemiddelaar is opgetreden namens niet nader genoemde derden-kopers, zodat de vorderingen toekomen aan en slechts kunnen worden ingesteld door deze derden-kopers en [handelsnaam eiseres] derhalve geen (materieel of formeel) belang heeft bij de vordering.

[handelsnaam eiseres] stelt zich op het standpunt dat de derden-kopers hem hebben gevolmachtigd om namens hen op te treden en al datgene te doen om de levering van de fosfaatrechten aan hen tot stand te doen komen. Op grond van deze volmacht heeftook procesvolmacht, dus de bevoegdheid om [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] in eigen naam in rechte aan te spreken tot nakoming van de vordering jegens de derden-kopers.

De rechtbank is van oordeel dat [handelsnaam eiseres] niet-ontvankelijk is in zijn vorderingen. Zij overweegt daartoe het volgende.

In deze procedure staat het volgende vast. [handelsnaam eiseres] heeft opgetreden als bemiddelaar bij de verkoop van fosfaatrechten van [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] aan (onbekende) derden-kopers. [handelsnaam eiseres] is geen partij bij deze overeenkomsten en heeft geen zelfstandig vorderingsrecht jegens [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] . [handelsnaam eiseres] is voorts geen landbouwer en beschikt niet over een registratienummer bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

[handelsnaam eiseres] heeft desgevraagd ter mondelinge behandeling uitdrukkelijk verklaard dat hij deze procedure in eigen naam en voor rekening van de derden-kopers voert, aangezien deze onbekend wensen te blijven. Het is zijn bedoeling dat [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] in deze procedure veroordeeld wordt de door [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] verkochte fosfaatrechten rechtstreeks te leveren aan de onbekende derden-kopers.

Bevoegdheid tot vertegenwoordiging

De vraag die eerst beantwoord dient te worden, is of [handelsnaam eiseres] bevoegd is om de derden-kopers te vertegenwoordigen en voor hen in rechte op te treden.

[gedaagden in conventie, eisers in reconventie] betwist dat [handelsnaam eiseres] daartoe bevoegd is. [handelsnaam eiseres] stelt dat deze bevoegdheid is vastgelegd in artikel 10 van de bemiddelingsovereenkomsten tussen hem en de derden-kopers.

De rechtbank overweegt dat uit artikel 10 van de bemiddelingsovereenkomsten tussen [handelsnaam eiseres] en beide derden-kopers (productie 8 zijdens [handelsnaam eiseres] ) volgt dat de derden-kopers [handelsnaam eiseres] hebben gemachtigd om "voor en namens koper [de (onbekende) derden-kopers, rechtbank] al datgene te doen dat noodzakelijk is ter uitvoering van de overdracht en levering van bovengenoemde rechten [de verkochte fosfaatrechten, rechtbank]", "alles op naam van de verkoper, evenals waar nodig op zijn eigen naam."

Gelet hierop heeft [handelsnaam eiseres] voldoende onderbouwd gesteld dat hij van de derden-kopers de bevoegdheid heeft verkregen voor hun rekening rechtshandelingen te verrichten, zowel in eigen naam als in naam van de derden-kopers. De rechtbank gaat er daarbij van uit dat daar waar in beide overeenkomsten in de laatste zin staat "alles op naam van de verkoper" [onderstreping rechtbank], dit een verschrijving betreft en in plaats daarvan "koper" wordt bedoeld. Dit leidt de rechtbank af uit de redactie van de rest van het betreffende artikel en ook uit de omstandigheid dat in een overeenkomst tussen [handelsnaam eiseres] en de derden-kopers geen bevoegdheid kan worden verleend die aan een verkoper – die geen partij is bij deze overeenkomst – toebehoort.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat [handelsnaam eiseres] krachtens artikel 10 van voornoemde bemiddelingsovereenkomsten in beginsel bevoegd is om de derden-kopers te vertegenwoordigen en voor hun rekening rechtshandelingen te verrichten, zowel namens de derden-kopers als in eigen naam. Onder de bevoegdheid tot het verrichten van rechtshandelingen dient tevens te worden begrepen het voeren van een procedure voor rekening van een ander.

Ontvankelijkheid

Ondanks hetgeen hiervoor onder rechtsoverweging 4.10 is overwogen, is de rechtbank van oordeel dat [handelsnaam eiseres] niet kan worden ontvangen in zijn vorderingen.Zij overweegt daartoe het volgende.

[handelsnaam eiseres] heeft ter mondelinge behandeling verklaard dat hij de procedure voert in zijn eigen naam, maar dat het zijn expliciete bedoeling is dat niet hij, maar de derden-kopers gebonden worden door de beslissingen in dit vonnis.

De rechtbank stelt voorop dat de Hoge Raad heeft bepaald dat in rechte kan worden opgetreden door een vertegenwoordiger die een rechtsvordering instelt of als verweerder verschijnt in naam van een met name aangeduide volmachtgever om wiens belangen het in het betrokken geding gaat (vgl. HR 26 juni 1985, NJ 1986, 307) [cursivering rechtbank].

In het geval van procesvertegenwoordiging dient de 'materiële procespartij' te worden onderscheiden van de 'formele procespartij'. De materiële procespartij is de partij wier rechten en belangen in het geding zijn. De formele procespartij is de partij die, ofwel in hoedanigheid van vertegenwoordiger, ofwel in eigen naam, de procedure voert en de procesbeslissingen neemt. Om te kunnen bewerkstelligen dat de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit een eventueel veroordelend vonnis tot het vermogen van de materiële procespartij gaan behoren, waarbij de formele procespartij "er tussenuit valt", zal, gezien voornoemde overweging van de Hoge Raad, de materiële procespartij uitdrukkelijk als zodanig in het geding bekend moeten worden gemaakt. Ingevolge vaste rechtspraak moet deze bekendmaking reeds bij het inleidende processtuk plaatsvinden. De formele procespartij zal dus in de dagvaarding of in het verzoekschrift duidelijk moeten maken dat en namens welke materiële procespartij hij optreedt, omdat hij deze hoedanigheid later – op straffe van niet-ontvankelijkheid – niet meer kan aannemen.

In het onderhavige geval is daaraan niet voldaan. De dagvaarding vermeldt als eiser [handelsnaam eiseres] en niet in zijn hoedanigheid van vertegenwoordiger

van (…). Ook verder in de dagvaarding wordt niet bekendgemaakt wie de derden-kopers zijn aan wie de fosfaatrechten geleverd zouden moeten worden. [handelsnaam eiseres] heeft ook uitdrukkelijk aangegeven dat de derden-kopers onbekend wensen te blijven.

Nu de materiële procespartij niet met name is genoemd, kan een veroordelend vonnis haar ook niet binden. Om een veroordeling uit te kunnen spreken, dienen zowel de veroordeelde partij als de partij ten gunste van wie de veroordeling wordt uitgesproken in het dictum bij naam te worden genoemd. Een veroordeling ten gunste van een onbekende partij, waarbij zaken geleverd moeten worden aan een niet nader genoemde (rechts)persoon, is niet uitvoerbaar en leidt onvermijdelijk tot executieproblemen. Nu de derden-kopers in deze procedure onbekend wensen te blijven, is een veroordeling ten gunste van hen derhalve niet mogelijk.

Los van het hiervoor overwogene is het in beginsel wel mogelijk om in eigen naam te procederen voor een partij die onbekend wenst te blijven. In dat geval kan de formele procespartij in een procedure een beroep doen op de vorderingsrechten van een onbekende materiële procespartij, op grond van een door de materiële procespartij aan haar verleende bevoegdheid. In een dergelijk geval draagt de formele procespartij, die procedeert in eigen naam maar voor rekening van een ander (de materiële procespartij), de rechtsgevolgen van die rechtshandeling zelf: de formele procespartij wordt zelf gebonden door de beslissingen in het vonnis. Vervolgens bestaat bij de formele procespartij, op grond van haar overeenkomst met de materiële partij, een verbintenisrechtelijke verplichting om de feitelijke gevolgen 'over te hevelen' naar de sfeer van de materiële procespartij, die daardoor in de procedure onbekend kan blijven. Dit is bijvoorbeeld aan de orde in gevallen van cessie ter incasso.

In het onderhavige geval biedt dit echter geen soelaas. Immers moet daarvoor [handelsnaam eiseres] procederen in eigen naam, waardoor hijzelf gebonden wordt door de beslissingen in het vonnis en de fosfaatrechten ingevolge een veroordelend vonnis aan hem moeten worden geleverd. Een dergelijke constructie is bij fosfaatrechten naar hun aard echter niet mogelijk, nu deze rechten slechts kunnen worden overgedragen aan een bij de RVO geregistreerde landbouwer. [handelsnaam eiseres] voldoet daaraan niet en heeft overigens uitdrukkelijk verklaard dat hij niet beoogt fosfaatrechten op zijn naam te verkrijgen.

[handelsnaam eiseres] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] worden begroot op:

- griffierecht 1.950,00

- salaris advocaat 4.267,50 (2,5 punten × tarief € 1.707,00)

totaal € 6.217,50

in reconventie

[gedaagden in conventie, eisers in reconventie] vordert het conservatoir beslag zoals gelegd op de aantoegekende fosfaatrechten door [handelsnaam eiseres] op te heffen, op straffe van een dwangsom. [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] stelt dat zijn belang bij opheffing van het beslag is dat hij dan geen afzonderlijke procedure hoeft te starten.

Artikel 704 lid 2 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bepaalt dat conservatoir gelegd beslag van rechtswege vervalt als de afwijzing van de eis in de hoofdzaak in kracht van gewijsde gaat. Het beslag eindigt dus niet met de afwijzing, ook niet als deze is uitgesproken bij een uitvoerbaar bij voorraad verklaarde uitspraak. De afwijzing zal eerst definitief moeten worden. De rechtbank is van oordeel dat hetzelfde geldt in het geval de vordering niet is afgewezen, maar de eiser in zijn vordering niet-ontvankelijk is. Weliswaar kan in een hoofdzaak of afzonderlijk kort geding onmiddellijke opheffing van het beslag worden gevorderd, maar dan moet er meer worden aangevoerd dan de enkele stelling dat de conventionele vordering is afgewezen of de eiser niet-ontvankelijk is verklaard (zie onder andere: HR 30 juni 2006, NJ 2007/483 (Bijl/Van Baalen), herhaald in HR 17 april 2015, NJ 2017/155 (Hwang/Nidera c.s.)). Dat is niet gebeurd. De rechtbank ziet in het door [gedaagden in conventie, eisers in reconventie] aangevoerde dan ook onvoldoende grond om over te gaan tot onmiddellijke opheffing van het conservatoir gelegde beslag.

[gedaagden in conventie, eisers in reconventie] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [handelsnaam eiseres] in reconventie worden begroot op€ 543,00 aan salaris advocaat (2 punten × factor 0,5 × tarief € 543,00).