Tekst

De SW 1956 kent twee tariefgroepen: tariefgroep I voor partners en afstammelingen in de rechte lijn1., en tariefgroep II voor overige gevallen (zie artikel 24 SW 1956). Afstammeling is geen fiscaal gedefinieerd begrip, zodat dit wordt opgevat naar titel 11 (Afstamming) van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Daarbij geldt dat een kind, zijn ouders, en hun bloedverwanten in familierechtelijke betrekking tot elkaar staan (zie artikel 1:197 BW). Bloedverwanten in de rechte nederdalende lijn, stammen af van degene die ‘hoger’ staat in die lijn. Zo is een kind een afstammeling van diens ouder. Een schoonkind is geen bloedverwant van de schoonouders en (dus) ook geen afstammeling van hen. Bij de toepassing van artikel 24 SW 1956 moet echter ook het bepaalde in artikel 19 SW 1956 in ogenschouw worden genomen.

Voor de toepassing van de SW 1956 is in artikel 19 SW 1956 bepaald dat aanverwanten worden gelijkgesteld met bloedverwanten.2. Alhoewel in artikel 24 SW 1956 bij tariefgroep I niet het begrip bloedverwanten maar afstammelingen staat, leidt een redelijke wetsuitleg er toe dat op grond van de gelijkstelling in artikel 19, eerste lid, onderdeel b, SW 1956, op de verkrijging door een schoonkind van de schoonouder tariefgroep I van toepassing is.

In artikel 19, eerste lid, onderdeel b, SW 1956 is voor aanverwantschap een specifieke regel opgenomen die inhoudt dat de gelijkstelling tussen bloed- en aanverwanten ‘eindigt ingeval het partnerschap dat de aanverwantschap deed ontstaan anders dan door overlijden is geëindigd’. Hierbij wordt voor de SW 1956 afgeweken van het civiele recht, aangezien in artikel 1:3, derde lid, BW is bepaald dat aanverwantschap niet wordt opgeheven door het eindigen van het huwelijk. In de casus (van de aanleiding) eindigt het huwelijk door echtscheiding. Het huwelijk tussen C en D dat de aanverwantschap tussen B en D deed ontstaan, is door hun echtscheiding geëindigd. Hierdoor is D voor de SW 1956 geen aanverwant meer van B. Dezelfde wetsuitleg die resulteert in toepassing van tariefgroep I bij het schoonkind, leidt er dus eveneens toe dat als de gelijkstelling van artikel 19 SW 1956 ophoudt, tariefgroep I niet (meer) van toepassing is. Hierdoor is op de verkrijging door D tariefgroep II van toepassing.

De erfbelasting en schenkbelasting kennen aparte vrijstellingen voor kinderen (artikel 32, eerste lid, onder 4°, onderdeel b en c, SW 1956 en artikel 33, onder 5°, SW 1956). Artikel 2, derde lid, onderdeel i, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) definieert voor alle belastingwetten het begrip kind. Een kind is de ‘eerstegraads bloedverwant en aanverwant in de neergaande lijn’. Omdat aanverwantschap blijkens artikel 1:3, derde lid, BW in het burgerlijk recht blijft bestaan ondanks het eindigen van het huwelijk (door zowel overlijden als echtscheiding), kan de gedachte opkomen dat een ex-schoonkind (zoals D in de casus) in aanmerking komt voor de kindvrijstelling als deze verkrijgt van de ex-schoonouder. Gezien de bepaling in artikel 19 SW 1956 is dit niet de bedoeling van de wetgever. Zoals hierboven toegelicht eindigt immers door de echtscheiding tussen C en D, voor de SW 1956 de aanverwantschap tussen B en D. Artikel 2, derde lid, onderdeel i, AWR zet dus niet artikel 19 SW 1956 opzij.3.

Ook uit de parlementaire geschiedenis blijkt dat het een bewuste keuze van de wetgever is dat het aanverwantschap voor de SW 1956 —ook na invoeren van het kindbegrip in de AWR4. —blijft eindigen bij echtscheiding.

Een schoonkind dat tijdens het huwelijk dat de aanverwantschap deed ontstaan verkrijgt van de schoonouder, wordt aangeslagen naar tariefgroep I en valt onder de kindvrijstelling. Dat geldt ook als het huwelijk dat de aanverwantschap deed ontstaan, door overlijden is geëindigd. Als het huwelijk dat de aanverwantschap deed ontstaan anders dan door overlijden eindigde, wordt een verkrijging door het ex-schoonkind belast in tariefgroep II en geldt de vrijstelling voor overige verkrijgers.