Rb. Amsterdam, 07-02-2011, nr. 13/670515-10 (PROMIS)

ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens op het adres

[adres] [woonplaats], gedetineerd in de Justitiële Jeugdinrichting "Amsterbaken, forensisch behandelcentrum" te Amsterdam.

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 24 januari 2011.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie

mr. A.J.M. Vreekamp en van hetgeen door de raadsvrouw van verdachte mr. C.E. Stassen-Buijs en door de verdachte naar voren is gebracht.

Verdachte wordt, kort samengevat, verweten dat hij zich tezamen en in vereniging schuldig heeft gemaakt aan wederrechtelijke vrijheidsberoving, afpersing, poging tot afpersing en het bezit van een vuurwapen en munitie. De volledige tenlastelegging is als bijlage aan dit vonnis gehecht en maakt daarvan deel uit.

De rechtbank heeft vastgesteld dat de dagvaarding geldig is, dat zijzelf bevoegd is tot kennisneming van de zaak, dat de officier van justitie ontvankelijk is in de vervolging en dat er geen redenen zijn voor schorsing van de vervolging.

Vaststaande feiten

De rechtbank gaat van de volgende feiten en omstandigheden uit1.

De rechtbank merkt op dat uit onderzoek en verklaringen kan worden vastgesteld dat NN1 [medeverdachte 1] is, dat NN2 [verdachte] is, dat NN3 [medeverdachte 3] is en dat NN4 [medeverdachte 4] is2.

[slachtoffer] wordt door NN1 gevraagd om op 21 mei 2010 naar station Amsterdam Sloterdijk te komen om naar een scooter te kijken. Rond 19:45 uur van die dag arriveert [slachtoffer] met zijn scooter op het station en wordt daar door NN1 en NN2 opgewacht. NN1 vraagt aan [slachtoffer] om met hen mee te lopen naar een afgelegen weg nabij het station. Hier aangekomen toont NN2 aan [slachtoffer] een vuurwapen en zegt hem zijn scooter neer te zetten en met hem mee te gaan3. NN2 zegt dat [slachtoffer] zijn telefoon (Blackberry) moet geven hetgeen hij doet. NN1 "pingt" een berichtje naar de moeder van [slachtoffer] dat [slachtoffer] later thuis zal komen4. NN2 zegt dat [slachtoffer] niet te veel vragen mag stellen en niet te veel mag praten. NN2 dreigt [slachtoffer] anders dood te schieten. NN2 zegt tegen [slachtoffer] dat hij weet waar [slachtoffer] woont en werkt en dat hij geen domme dingen moet doen. NN2 zegt dat [slachtoffer] niet mag wegrennen of schreeuwen of opvallend mag doen. Als [slachtoffer] dit toch doet zal NN2 hem doodschieten. [slachtoffer] loopt met NN1 en NN2 naar het station. Op het perron staat NN3 te wachten. Met zijn vieren nemen ze de trein naar Rotterdam5. Die avond arriveren de vier op Rotterdam Centraal. NN2 zegt tegen [slachtoffer] dat hij zijn pet naar beneden moet doen en met zijn hoofd naar beneden gericht moet gaan lopen. [slachtoffer] is bang dat hem wat wordt aangedaan. [slachtoffer], NN1, NN2 en NN3 lopen ongeveer een half uur door Rotterdam. Ze komen (tussen 21:00 uur en 21:30 uur6) aan bij een woning. NN2 geeft [slachtoffer] een rondleiding door het huis, terwijl hij het vuurwapen in zijn hand houdt en er handelingen mee verricht, zoals de slede naar achteren halen. NN1 en NN3 zijn inmiddels al naar boven gelopen. NN2 zegt tegen [slachtoffer] dat hij zijn zakken moet leegmaken7. NN2 brengt [slachtoffer] naar de zolderkamer van de woning. Daar moet hij op het bed gaan zitten8. [slachtoffer] is doodsbang9. NN2 wil van [slachtoffer] weten of hij onderweg niet heeft gekeken. [slachtoffer] zegt dat dit niet het geval is, maar NN2 zegt dat [slachtoffer] liegt. NN2 slaat [slachtoffer] vervolgens een paar keer met beide vuisten op zijn rechter arm. NN2 gaat even weg en komt kort daarna samen met NN1 en NN3 terug de kamer in. NN1 begint te filmen met een telefoon (Blackberry)10. NN2 slaat [slachtoffer] wederom op zijn arm. NN2 gaat weer even de kamer uit en komt vervolgens terug met NN4 die een bivakmuts op heeft. NN4 sluit het rolgordijn, opent het weer en vervolgens sluit hij dit weer. NN4 slaat met zijn vuist in zijn andere hand. NN2 zegt dat [slachtoffer] niet met hen moet focken en dat hij ze elke maand 500 euro moet geven. Dit zou uiteindelijk op iedere 28ste van de maand moeten gebeuren, te beginnen met 28 mei 201011. NN2 vraagt aan [slachtoffer] of hij het heeft gehoord. [slachtoffer] zegt dat dit het geval is. NN2 zegt dat [slachtoffer] liegt. NN2 vraagt "moet ik het er in slaan?" en vraagt aan [slachtoffer] "moet ik je fucking killen". NN2 vraagt wat de code is van de pinpas van [slachtoffer]. [slachtoffer] geeft de pincode, [pincode]. NN2 vraagt hoeveel er op staat. [slachtoffer] zegt 30 euro of zo. NN2 zegt dat hij of degene die [slachtoffer] niet herkent hem zal killen als [slachtoffer] grappen maakt of hem port (verraadt). NN2 zegt tegen NN1 "haal die niffi, haal die niffi"12. NN1 gaat vervolgens naar beneden en komt terug met een mes. NN1 geeft dit mes (kaasmes) aan NN2. [slachtoffer] moet vervolgens zijn mouw opstropen en NN2 zet het mes op de rechter bovenarm van [slachtoffer]13. NN3 zegt tegen [slachtoffer] dat hij niet mag schreeuwen en dat hij hem anders voor zijn tering schiet en dat dit geen grap is. Vervolgens begint NN2 met het mes in de rechter bovenarm van [slachtoffer] te prikken, te krassen en te snijden. Hij gaat met het mes heen en weer over de arm van [slachtoffer]. Er wordt gezegd " ik maak kipsaté van je". NN2 vraagt ondertussen opnieuw wanneer hij het krijgt. De filmer, NN1, vraagt aan [slachtoffer] "wat als ie het niet krijgt?". NN2 zegt vervolgens "wat als ik het niet krijg?". NN2 zegt dat hij bang is dat [slachtoffer] het niet gaat geven en het daarom duidelijk wil maken. Het vuurwapen wordt vervolgens op [slachtoffer] gericht. [slachtoffer] vraagt waar hij 'm van moet kennen. [slachtoffer] wordt tegen zijn hoofd geslagen14. NN2 zegt ook dat hij zijn scooter en kentekenpapieren bij hen moet inleveren. NN2 vraagt wat dat ding van [slachtoffer] kost. [slachtoffer] zegt 1000 euro. NN2 drukt het mes op de arm van [slachtoffer] en trekt het mes over de arm naar beneden. NN3 heeft ook gekrast. NN2 zegt dat als [slachtoffer] schreeuwt hij hem kapot maakt15. NN3 heeft het vuurwapen vast. Hij richt het op het hoofd van [slachtoffer]16. De mannen geven [slachtoffer] zijn simkaart terug die daarvoor uit zijn Blackberry is gehaald, zodat hij gebeld kan worden om af te spreken hoe alles gedaan moet worden. [slachtoffer] vraagt waar hij het naartoe moet brengen. NN2 zegt dat hij [slachtoffer] belt. Er wordt tegen [slachtoffer] gezegd dat, als hij niet luistert, zij hem zullen doodschieten of zijn moeder of zijn broertje. NN2 zegt tegen [slachtoffer] "je wilt toch niet dat je moeder dood gaat? Toch? Je wilt toch niet dat jij dood gaat toch?". NN2 zegt "ik pak je moeder en je broertje". [slachtoffer] schrikt heel erg en door de bedreigingen besluit hij naar hen te luisteren. [slachtoffer] geeft toe dat hij zal doen wat ze willen en dat hij iedere 28ste van de maand 500 euro aan hen zal betalen17. Daarna mag hij weg. [slachtoffer] is ongeveer twee uur in de woning vastgehouden. Waarna hij met NN1 en NN2 naar station Rotterdam Centraal loopt. Ook op de terugweg moet [slachtoffer] zijn hoofd naar beneden houden18.

Naar aanleiding van het bovenstaande doet [slachtoffer] op 26 mei 2010 aangifte bij de politie. [slachtoffer] heeft tijdens zijn aangifte zichtbare krassen op zijn arm19. Aangezien [slachtoffer] van de daders te horen heeft gekregen dat hij zal worden gebeld in verband met de overdracht van het geld op de 28ste van de maand, besluit de politie de telefoon van [slachtoffer] te tappen20. [slachtoffer] wordt op 28 mei 2010 gebeld door een van de daders en [slachtoffer] moet van hem om 20:00 uur naar het Haarlemmermeerstation komen, bij tramhalte 1621. Op basis van deze informatie en de door [slachtoffer] opgegeven signalementen wordt ter plaatse door de politie geobserveerd en worden twee personen aangehouden, te weten [verdachte] en [medeverdachte 3].22

In de broekzak van [medeverdachte 3] bevindt zich ten tijde van zijn aanhouding een telefoon (Blackberry) met daarop filmbestanden waarop de gebeurtenissen zijn vastgelegd23. Naar aanleiding van zijn verklaring en politieonderzoek komen [medeverdachte 1] en [medeverdachte 4] als medeverdachten in beeld24.

De politie doet onderzoek naar de woning waar [slachtoffer] is heengebracht en komt uit bij de [adres] te Rotterdam25. Bij een doorzoeking van de woning treft de politie een huurcontract aan mede op naam van [medeverdachte 4] en een giropas op naam van [verdachte]. Tevens wordt in een kast een op een vuurwapen gelijkend voorwerp aangetroffen, zwart met een zilverkleurige slede. De politie herkent de zolder waar [slachtoffer] heeft gezeten, op basis van de aangetroffen filmpjes26.

Het aangetroffen wapen in de woning in Rotterdam blijkt na onderzoek een vuurwapen van het merk FN, model High Power (DA), kaliber 9x19 (9mm Luger)27.

[medeverdachte 3] heeft ter terechtzitting verklaard dat het aangetroffen vuurwapen (afgebeeld op H100) op 21 mei 2010 is gebruikt bij bovengenoemde feiten. Daarnaast komt dit vuurwapen overeen met de beschrijving ervan door [slachtoffer] en ziet de politie op de filmpjes een dergelijk wapen28.

Uit onderzoek van de telefoons van de verdachten en de uitpeilgegevens blijkt onder meer het volgende. Op 21 mei 2010 tussen 18:42 en 19:22 uur hebben [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] sms-contact. [medeverdachte 1], [medeverdachte 3] en [verdachte] bevinden zich nabij station Sloterdijk. [medeverdachte 1] zegt dat ze nog op hem (slachtoffer) wachten. [medeverdachte 3] zegt dat de trein over 10 minuten gaat. [medeverdachte 1] zegt dat ze dat niet gaan redden, want hij is er pas over 15 minuten. [medeverdachte 3] verzendt een sms met de tekst "kk leier dan moeten we uur wachten die man krijgt extra pakkies nu". Op dat moment bevindt [medeverdachte 4] zich nog in Amersfoort. Om 20:44 uur peilt [medeverdachte 4] uit op het Stationsplein te Rotterdam. Om 21:40 uur peilt [medeverdachte 3] uit nabij de [adres]. Hij stuurt het sms-bericht "we zijn er" naar [medeverdachte 4]. [medeverdachte 4] reageert met "timer ik moet nog weg idioot". Ook [medeverdachte 4] peilt uit nabij de [adres]. Om 22:51 uur wordt [medeverdachte 1] gebeld door [medeverdachte 4]. Om 23:12 uur stuurt [medeverdachte 1] een sms aan [medeverdachte 4]. [medeverdachte 4] sms't direct terug. Om 23:48 uur verzendt [medeverdachte 1] een sms naar [medeverdachte 4]. [medeverdachte 4] peilt uit nabij de [adres] en [medeverdachte 1] nabij Rotterdam Centraal. Om 23:49 uur stuurt [medeverdachte 4] een sms naar [medeverdachte 1]. [medeverdachte 4] en [medeverdachte 1] peilen die nacht uit in Rotterdam. De volgende ochtend peilt [medeverdachte 4] weer uit in Amersfoort. [medeverdachte 1], [verdachte] en [medeverdachte 3] peilen op 22 mei 2010 nog steeds uit in Rotterdam, nabij de [adres]29.

In de woning van [medeverdachte 4] wordt de telefoon (Blackberry) van [slachtoffer] aangetroffen30.

[verdachte], [medeverdachte 1], [medeverdachte 3] en [medeverdachte 4] zijn alle vier van tevoren op de hoogte van de gemaakte plannen om [slachtoffer] vanuit Amsterdam mee te nemen naar de woning te Rotterdam met de bedoeling hem daar bang te gaan maken en (geld) af te persen31.

Op grond van al het voorgaande acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte:

op 21 mei 2010 te Amsterdam en Rotterdam en elders in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, opzettelijk [slachtoffer] wederrechtelijk van de vrijheid heeft beroofd en beroofd gehouden, immers hebben hij, verdachte, en zijn mededaders die [slachtoffer] (met de trein) onder begeleiding van hem, verdachte en meer van zijn mededaders meegenomen naar een woning in Rotterdam, waarbij hij, verdachte en zijn mededaders

De bewezen geachte feiten zijn volgens de wet strafbaar. Het bestaan van een rechtvaardigingsgrond is niet aannemelijk geworden.

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.

Het standpunt van het openbaar ministerie

De officier van justitie heeft bij requisitoir gevorderd dat verdachte ter zake van de door haar onder 1, 2, 3 en 4 bewezen geachte feiten zal worden veroordeeld tot een jeugddetentie voor de duur van 16 (zestien) maanden, met aftrek van voorarrest, waarvan 6 (zes) maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 (twee) jaren, met de bijzondere voorwaarde dat verdachte onder toezicht blijft van de (jeugd)reclassering met oplegging van de maatregel hulp en steun. Verder heeft de officier van justitie gevorderd dat de vordering van de benadeelde partij hoofdelijk gedeeltelijk wordt toegewezen voor een bedrag van € 2000,00 (tweeduizend euro) met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft zich op het standpunt gesteld dat kan worden volstaan met een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf gelijk aan het voorarrest en een voorwaardelijk strafdeel, waaraan reclasseringstoezicht kan worden verbonden. Het beeld dat verdachte een leidende en dwingende rol zou hebben gehad is onjuist en een groot onderscheid in strafmaat is niet terecht. Verdachte heeft een gebrekkige ontwikkeling van zijn geestvermogens, een lacunair geweten en een beperkt inlevingsvermogen. Hij is niet volledig of voldoende in staat geweest de reikwijdte van zijn handelen te overzien en de juiste keuzes te maken. Dit en het feit dat hij first offender is, zou tot uitdrukking moeten komen in de op te leggen straf. Verder dient de vordering van de benadeelde partij te worden gematigd, aldus de raadsvrouw.

Het oordeel van de rechtbank

De hierna te noemen strafoplegging is in overeenstemming met de ernst van het bewezen geachte, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals van een en ander ter terechtzitting is gebleken.

De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

Verdachte en zijn mededaders hebben zich schuldig gemaakt aan wederrechtelijke vrijheidsberoving, afpersing en een poging daartoe en verboden vuurwapenbezit. Dit zijn alle vier zeer ernstige feiten hetgeen ook tot uitdrukking komt in de hierop gestelde wettelijke strafmaxima.

Verdachte en zijn mededaders hebben de wederrechtelijke vrijheidsberoving, de afpersing en de poging daartoe, kracht bijgezet met de in de bewezenverklaring aangegeven verbale bedreigingen en fysieke handelingen in de richting van het slachtoffer. Hierbij zijn tevens een vuurwapen en een mes gebruikt. De strafwaardigheid van de feiten wordt hierdoor en doordat deze voornamelijk in een besloten ruimte hebben plaatsgevonden, verhoogd.

Het slachtoffer heeft fysiek letsel overgehouden aan het krassen met het mes. Maar met name dat deze gebeurtenissen voor het slachtoffer buitengewoon traumatisch zijn geweest, weegt voor de rechtbank zwaar. De ervaring leert dat slachtoffers van dergelijke ingrijpende gebeurtenissen nog lange tijd met de nasleep daarvan te kampen hebben. Dit blijkt ook uit de door de oudste rechter ter terechtzitting voorgelezen slachtofferverklaring. Het slachtoffer heeft aangegeven dat hij voor zijn leven en dat van zijn moeder en broertje heeft gevreesd. Hij slaapt slecht, is angstig en beleeft de gebeurtenissen regelmatig opnieuw. Daarbij heeft hij in zijn algemeenheid een angst ontwikkeld voor treinen en stations, hetgeen zijn dagelijks leven beheerst.

Verdachte en zijn mededaders hebben zich in ieder geval geen rekenschap gegeven van de mogelijke psychische schade die zij hun slachtoffer berokkenden en hebben uitsluitend hun eigen (materiële) belang voor ogen gehad.

Door de onderhavige gewelddadige en bedreigende strafbare feiten is de rechtsorde ernstig geschokt en bovendien brengen dergelijke feiten in de maatschappij gevoelens van onrust en onveiligheid teweeg.

De verdachte en zijn medeverdachten hebben zich ten slotte schuldig gemaakt aan het voorhanden hebben van een vuurwapen. Dit brengt een onaanvaardbaar risico voor de veiligheid van personen met zich.

De rechtbank acht het zeer zorgelijk en kwalijk dat deze ernstige feiten zijn gepleegd door drie minderjarige verdachten en een jongvolwassene. Daarbij zijn de verdachten planmatig en doordacht te werk gegaan. Daarbij houdt de rechtbank bij het opleggen van de straf rekening met het aandeel dat verdachte tijdens de gebeurtenissen heeft gehad. Met name is hierbij van belang dat verdachte verantwoordelijk is geweest voor het overgrote deel van de geweldshandelingen en een leidende rol heeft gespeeld, zoals de rechtbank afleidt uit de aangifte en de verklaringen van zijn medeverdachten.

Uit het Uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 22 juli 2010 blijkt dat verdachte niet eerder voor dergelijke feiten is veroordeeld.

De rechtbank heeft verder kennisgenomen van onder meer de volgende rapportages, die in het kader van de persoonlijke omstandigheden van verdachte zijn opgemaakt:

De op te leggen straf is gegrond op de artikelen 36f, 45, 47, 77g, 77i, 77x, 77y, 77z, 77gg, 282 en 317 van het Wetboek van Strafrecht en de artikelen 2, 26 en 55 van de Wet wapens en munitie.

De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot de volgende beslissing.

Verklaart bewezen dat verdachte het onder 1, 2, 3 en 4 tenlastegelegde heeft begaan zoals hiervoor in rubriek 4 is aangegeven.

Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hiervoor is bewezen verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.

Het bewezenverklaarde levert op:

ten aanzien van het onder 1 bewezenverklaarde:

medeplegen van opzettelijk iemand wederrechtelijk van de vrijheid beroven en beroofd houden

ten aanzien van het onder 2 bewezenverklaarde:

medeplegen van afpersing

ten aanzien van het onder 3 bewezenverklaarde:

poging tot medeplegen van afpersing

ten aanzien van het onder 4 bewezenverklaarde:

medeplegen van handelen in strijd met artikel 26 lid 1 van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een vuurwapen van categorie III, strafbaar gesteld bij artikel 55 lid 3 sub a van de Wet wapens en munitie

Verklaart het bewezene strafbaar.

Verklaart verdachte, [verdachte], daarvoor strafbaar.

Veroordeelt verdachte tot een jeugddetentie voor de duur van 16 (zestien) maanden.

Beveelt dat de tijd die door veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis is doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van die straf in mindering gebracht zal worden.

Beveelt dat een gedeelte, groot 6 (zes) maanden, van deze jeugddetentie niet tenuitvoergelegd zal worden, tenzij later anders wordt gelast.

Stelt daarbij een proeftijd van 2 (twee) jaren vast.

De tenuitvoerlegging kan worden gelast indien veroordeelde zich voor het einde van de proeftijd aan een strafbaar feit schuldig maakt.

Tevens kan de tenuitvoerlegging worden gelast indien veroordeelde gedurende de proeftijd de hierna vermelde bijzondere voorwaarde niet naleeft.

Stelt als bijzondere voorwaarde:

Veroordeelde moet zich onmiddellijk onder toezicht en leiding van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam dan wel de Stichting Reclassering Nederland, ressort Amsterdam, stellen. Vervolgens moet hij gedurende de proeftijd onder toezicht en leiding van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam dan wel van de Stichting Reclassering Nederland, ressort Amsterdam blijven en zich naar de door of namens deze instellingen te geven aanwijzingen gedragen, zolang deze instellingen dat nodig vinden.

Geeft aan genoemde instelling opdracht veroordeelde bij de naleving van die voorwaarde hulp en steun te verlenen.

Wijst de vordering van de benadeelde partij [slachtoffer], wonende op het adres [adres] toe tot een bedrag van € 2.000,00 (tweeduizend euro).

Veroordeelt verdachte aan [slachtoffer] voornoemd, het toegewezen bedrag te betalen, behoudens voor zover deze vordering reeds door of namens anderen is betaald.

Veroordeelt verdachte voorts in de kosten door de benadeelde partij gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog te maken, tot op heden begroot op nihil.

Bepaalt dat de benadeelde partij voor het overige niet-ontvankelijk in zijn vordering is.

Legt aan verdachte de verplichting op, aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer [slachtoffer], te betalen de som van € 2.000,00 (tweeduizend euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door jeugddetentie voor de duur van 40 (veertig) dagen, met dien verstande dat de toepassing van die jeugddetentie de hiervoor opgelegde verplichting niet opheft.

Bepaalt dat, indien en voor zover verdachte heeft voldaan aan een van voornoemde betalingsverplichtingen, daarmee de andere is vervallen.

Gelast de teruggave aan [verdachte] van: