Hof 's-Hertogenbosch, 23-12-2011, nr. 10/00438

Belanghebbende, ongehuwd, woont sedert omstreeks 1987 samen met A. Belanghebbende en A hebben op 4 juli 1988 een samenlevingsovereenkomst gesloten. Zij oefenen samen een levensmiddelenhandel uit, vanaf 1999 in de vorm van een vennootschap onder firma. Blijkens de vennootschapsakte komt de winst van de vennootschap die resteert na arbeidsbeloning en rentevergoeding, voor 60 procent toe aan belanghebbende en voor 40 procent aan A; deze winstverdeling kan echter elk boekjaar worden gewijzigd. Vanaf het begin van de samenleving tot heden is de winst bij helfte verdeeld. Belanghebbende en A hebben elkaar bij testament tot enig erfgenaam benoemd.

Op 18 februari 2005 hebben de bevoegde autoriteiten van België in het kader van een spontane gegevensuitwisseling op basis van Richtlijn 77/799/EEG gegevens verstrekt aan het hoofd van de FIOD/ECD Team Internationaal inzake Nederlandse ingezetenen. Het betreft gegevens van Van Lanschot Bankiers (Luxembourg) SA te Luxemburg (hierna: Van Lanschot). Deze gegevens bestaan uit afschriften van fotokopieën van diverse lijsten. Op deze lijsten zijn onder andere rekeningnummers, saldi, alsmede namen van rekeninghouders vermeld. De overzichten bevatten een briefhoofd waaruit blijkt dat de gegevens betrekking hebben op rekeningen aangehouden bij Van Lanschot.

Bij brief van 7 maart 2007 heeft de Inspecteur belanghebbende meegedeeld dat hij is geïdentificeerd als rekeninghouder bij Van Lanschot en verzocht gegevens en inlichtingen over de bankrekening cum annexis (hierna: de bankrekening) over de periode 1 januari 1995 tot en met 31 december 2005 te verstrekken. Bij brieven van 15 maart 2007 en 18 juni 2007 is dit verzoek herhaald.

Bij brief van 20 november 2007 zijn navorderingsaanslagen aangekondigd voor de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen over het de jaren 1995 en 2002 en voor vermogensbelasting over het jaar 1996.

Na aanvankelijk te hebben ontkend de bankrekening te hebben aangehouden, heeft belanghebbende bij brief van 30 november 2007 afschriften van stukken van Van Lanschot over de bankrekening verstrekt. Belanghebbende heeft tevens meegedeeld dat A voor de helft rechthebbende is tot de hoofdsom en de inkomsten van de bankrekening.

Bij brief van 4 december 2007 heeft de Inspecteur de hoogte en totstandkoming van de navorderingsaanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over het jaar 1995 en vermogensbelasting over het jaar 1996 meegedeeld. Deze brief bevat tevens de kennisgeving ex artikel 67g van de AWR betreffende de bijbehorende boeten.

Met dagtekening 14 december 2007 zijn de navorderingsaanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over de jaren 1995 en vermogensbelasting over het jaar 1996 met boeten opgelegd, alle gebaseerd op de door belanghebbende verstrekte gegevens.

De bankrekening staat uitsluitend op naam van belanghebbende. A is gemachtigd om belanghebbende bij de bank te vertegenwoordigen.

In het kader van de bewijslastverdeling heeft de Rechtbank het volgende overwogen:

"De rechtbank heeft belanghebbende ter zitting meegedeeld dat zij niet aannemelijk acht dat belanghebbende de litigieuze inkomsten had aangegeven, dat belanghebbende derhalve niet de vereiste aangifte had gedaan en dat dat ertoe leidt dat belanghebbende overtuigend aan moet tonen dat de uitspraak op bezwaar, waarbij de navorderingsaanslag is gehandhaafd, onjuist is."

Het Hof sluit aan bij deze overweging van de Rechtbank. Het Hof voegt daaraan toe dat, ook indien wordt verondersteld dat belanghebbende slechts tot de helft van de niet-aangegeven inkomsten is gerechtigd, sprake is van een niet aangegeven bedrag dat zowel absoluut als relatief omvangrijk is, hetgeen ertoe heeft geleid dat er een zowel in absolute als relatieve termen te laag belasting- en premiebedrag is aangegeven. Het Hof overweegt voorts dat belanghebbende, van wie naar 's Hofs oordeel niet kan worden gezegd dat hij niet als een redelijk denkend mens kan worden aangemerkt, moet hebben geweten dat de bedoelde inkomsten wel degelijk dienden te worden aangegeven. Derhalve moet hij zich ervan bewust zijn geweest dat door aangifte te doen zoals hij deed een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven. Belanghebbende dient derhalve te "doen blijken", ofwel overtuigend aan te tonen, dat de uitspraak op bezwaar onjuist is.

Voor de vraag wie de genieter is van inkomsten uit vermogen in de zin van artikel 24 van de Wet IB 1964, gelden de volgende uitgangspunten: (1) als genieter wordt beschouwd degene die daadwerkelijk over de inkomsten kan beschikken en (2) waar het gaat om rente op banktegoeden, is dat in de regel de rechthebbende, zijnde degene op wiens naam de rekening is gesteld, ofwel de rekeninghouder. Dit stemt overeen met de regel dat, bij echtelieden, inkomsten worden genoten door de echtgenoot die bestuursbevoegd is ter zake van een vordering op een bank in verband met een bankrekening, zijnde degene op wiens naam de bankrekening is gesteld (vgl. HR 10 maart 2006, nr. 38 044, BNB 2007/15).

Belanghebbende is de enige rekeninghouder van de bankrekening. Hij zal daarom overtuigend bewijs moeten leveren waaruit volgt dat er redenen bestaan om van de hiervoor onder 4.2 genoemde uitgangspunten af te wijken.

De bankrekening behoort niet tot een huwelijksgemeenschap, nu belanghebbende niet is gehuwd. Evenmin is gebleken dat de bankrekening behoort tot een andersoortige vermogensrechtelijke gemeenschap. Weliswaar laat de tussen belanghebbende en A gesloten en in het onderhavige jaar geldende samenlevingsovereenkomst van 4 juli 1988 de mogelijkheid open dat goederen tot een beperkte gemeenschap behoren, maar belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt, laat staan doen blijken, dat de bankrekening tot een zodanige gemeenschap behoort.

Zoals de Inspecteur terecht stelt, bestempelt het feit dat A beschikt over een machtiging ten aanzien van de bankrekening, haar niet tot rechthebbende van die bankrekening, nu een rechthebbende geen machtiging behoeft om opnames te doen ten laste van de bankrekening. Deze machtiging is dus veeleer een aanwijzing voor de opvatting dat A niet als rechthebbende van de bankrekening kan worden aangemerkt.

Voorts is gesteld noch gebleken dat A een persoonlijk vruchtgenot ten aanzien van de bankrekening heeft. In de samenlevingsovereenkomst is daaromtrent niets bepaald en dit blijkt ook niet uit enig ander stuk. Belanghebbende stelt voorts, ondersteund door de getuigenverklaring van A, dat het tussen hem en A, zonder uitdrukkelijke afspraak, duidelijk was, dat de tegoeden op de bankrekening voor hen gezamenlijk bedoeld waren (als spaarpotje) en dat de stortingen met haar goedvinden en in haar bijzijn plaatsvonden. Deze omstandigheden zijn echter onvoldoende om tot het oordeel te komen dat A (deels) als rechthebbende van de tegoeden, dan wel de opbrengsten daarvan, zou moeten worden aangemerkt. Evenmin kan men daaruit afleiden dat zij feitelijk de rente-inkomsten heeft genoten. Men zou daar slechts uit kunnen afleiden dat A op enig tijdstip obligatoir aanspraak zou kunnen maken op de (verrekening van de) helft van de waarde van de gespaarde tegoeden, inclusief de opgebouwde rente. Uit een zodanig obligatoir recht van A jegens belanghebbende vloeit echter niet voort dat belanghebbende in het onderhavige jaar voor het geheel of voor een gedeelte rechthebbende is van de vordering die belanghebbende op de bank heeft in verband met diens banktegoed (vgl. HR 18 december 2009, nr. 08/00669, BNB 2010/98).

Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen acht het Hof belanghebbende niet geslaagd in het leveren van het van hem verlangde bewijs. Nu tussen partijen niet in geschil is dat het bedrag van de inkomsten ƒ 20.315 bedraagt, is de navorderingsaanslag in zoverre terecht en tot het juiste bedrag opgelegd.

Gelet op de ernst van het feit acht het Hof een boete, na kwijtschelding, van 50 procent passend en geboden.

In beroep heeft belanghebbende het standpunt ingenomen dat de boete dient te worden verminderd, aangezien sprake is van overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM. In hoger beroep heeft belanghebbende deze grief niet meer herhaald. Het Hof heeft ambtshalve onderzocht of de boete verminderd dient te worden in verband met overschrijding van de redelijke termijn.

Naar het oordeel van het Hof is de redelijke termijn aangevangen op 20 november 2007. Uitgaande van deze aanvangsdatum van de termijn moet worden vastgesteld dat sinds die datum tot de uitspraak van de Rechtbank, afgerond op hele maanden, 31 maanden zijn verstreken. Voorts moet worden geconstateerd dat tussen de datum waarop het hoger beroep is ingesteld en de uitspraak van het Hof 19 maanden zijn verstreken. Het Hof is van oordeel dat de overschrijding van de redelijke termijn in eerste aanleg gedeeltelijk is gecompenseerd door voortvarendheid in hoger beroep. Het Hof heeft in de gedingstukken geen aanknopingspunt gevonden voor de aanwezigheid van bijzondere omstandigheden ter rechtvaardiging van de overschrijding van de redelijke termijn. Dit brengt mee dat sprake is van een overschrijding van de in artikel 6 EVRM bedoelde termijn met in totaal 2 maanden. Het Hof vermindert de boete met vijf procent tot een bedrag van ƒ 4.825,05.

Slotsom