HR, 28-06-2016, nr. 14/02679

3. Het eerste middel behelst de klacht dat het arrest van het hof ten aanzien van de zaak met parketnummer 05-514092-09 niet voldoende met redenen is omkleed, aangezien het arrest en de aanvulling bewijsmiddelen zoals bedoeld in art. 365a, tweede lid, Sv niet de gebezigde bewijsmiddelen bevatten.

4. Ten laste van de verdachte is in de zaak met parketnummer 05-514092-09 bewezen verklaard dat:

“hij op 02 augustus 2009 te Culemborg met anderen, op of aan de openbare weg, te weten op of aan de Zandstraat, openlijk in vereniging geweld heeft gepleegd tegen

- personen, te weten tegen [verbalisant 1] en [verbalisant 2] en [verbalisant 3] en [verbalisant 4] en [verbalisant 5] en [verbalisant 6] (allen opsporingsambtenaar werkzaam bij de Politie Gelderland Zuid) en

- goederen, te weten aldaar aanwezige politievoertuigen (toebehorend aan de Politie Gelderland Zuid),

welk geweld bestond uit het:

- vastpakken van en rukken of trekken aan opsporingsambtenaren en/of

- schreeuwen/roepen van de woorden: "kankerhomo's" en "teringlijders" en “wij, één tegen één, zonder wapens" en "ik maak jullie kapot" en "ik maak jullie dood" en "vuile kankerlijders, ik maak jullie helemaal dood" en "jullie moeten maar eens zonder wapens komen" en/of

- om die opsporingsambtenaren heen gaan staan en/of (aldus) die opsporingsambtenaren in te sluiten en/of

- voor de voertuigen van die politieagenten staan en (aldus) de (vrije) doorgang van die ambtenaren te benemen en/of

- slaan en schoppen en trappen tegen politievoertuigen en/of

- gooien van een steen door een ruit van een politievoertuig en/of

- fotograferen van bovengenoemde (gewelddadige) handelingen.”

5. De aanvulling bewijsmiddelen zoals bedoeld in art. 365a, tweede lid, Sv houdt ten aanzien van dit feit het volgende in:

“Zaak met parketnummer 05-514092-09 (gevoegd):

Deze zaak is in het ongerede geraakt, derhalve kan er geen uitwerking van de bewijsmiddelen plaatsvinden.”

6. De stukken van het geding houden, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende in:

(i) Op 18 maart 2016 heeft de rolraadsheer van de Hoge Raad bij brief aan de voorzitter van het hof verzocht om die inspanningen te verrichten, al dan niet door het doen van naspeuringen bij het parket en/of de politie naar mogelijke kopiestukken, die ertoe kunnen leiden dat de onderliggende stukken in de zaak met parketnummer 05-514092-09 alsnog ter beschikking komen.

(ii) Naar aanleiding van dit verzoek is door het hof een afschrift van het proces-verbaal van politie in de zaak met parketnummer 05-514092-09 naar de Hoge Raad toegezonden. Dit proces-verbaal is op 4 april 2016 bij de strafgriffie van de Hoge Raad ingekomen.

(iii) In de begeleidende brief van 31 maart 2016, gericht aan de rolraadsheer van de Hoge Raad, heeft een juridisch administratief medewerker van het hof het volgende meegedeeld. Het proces-verbaal betreft een kopie proces-verbaal dat afkomstig is uit het rechtbankdossier van een medeverdachte. Het proces-verbaal is gecontroleerd door één van de raadsheren van het hof, die heeft bevestigd dat dit het juiste proces-verbaal moet zijn.

(iv) Op 5 april 2016 is een afschrift van het proces-verbaal toegezonden naar de raadsman van de verdachte en is hij in de gelegenheid gesteld de ingediende schriftuur te wijzigen, aan te vullen dan wel één of meer middelen in trekken.

(v) Binnen de gestelde termijn heeft mr. Spong een aanvullende schriftuur ingediend. Daarin heeft hij de ingediende middelen gehandhaafd en in aanvulling daarop het volgende aangevoerd. Uit de in het nagezonden proces-verbaal van politie opgenomen verklaring van de verdachte blijkt dat de verdachte ontkent een intellectuele en/of materiële bijdrage van voldoende gewicht aan het geweld te hebben geleverd, hetgeen voor een bewezenverklaring vereist is. Het gaat de wettelijke taak van de Hoge Raad te buiten om te doen wat het hof had behoren te doen, te weten uit het omvangrijke proces-verbaal van politie een selectie en waardering van de bewijsmiddelen te maken, die de inhoud van de verklaring van de verdachte weerleggen.

7. Het middel behelst de klacht dat het arrest van het hof ten aanzien van het bewezen verklaarde feit niet de gebezigde bewijsmiddelen bevat, aangezien deze in het ongerede zijn geraakt. In een dergelijk geval kan het volgende worden voorop gesteld. De Hoge Raad rekent tot klachten over een ontbrekend processtuk ook een middel waarin naar de kern bezien wordt geklaagd dat de verkorte uitspraak niet op de voet van art. 365a, tweede lid, Sv is aangevuld met bewijsmiddelen.2.Wanneer een middel mede betrekking heeft op het niet uitgewerkt zijn van de bewijsmiddelen door het hof in een aanvulling op het verkorte arrest, behoort de raadsman van de verdachte op de voet van art. IV, derde lid, Procesreglement Strafkamer Hoge Raad 2013 (Stcrt. 2013, 36474) een verzoek aan de rolraadsheer van de Hoge Raad te doen tot aanvulling van het dossier met het ontbrekende stuk. Wanneer de raadsman dat heeft nagelaten, stuit het middel daarop af.3.

8. Uit de stukken van het geding blijkt niet dat de raadsman van de verdachte zich overeenkomstig art. IV, derde lid, Procesreglement Strafkamer Hoge Raad 2013 tot de rolraadsheer van de Hoge Raad heeft gewend met het verzoek tot aanvulling van het dossier met de ontbrekende bewijsmiddelen. In het onderhavige geval bestaat er evenwel aanleiding om af te wijken van hetgeen hiervoor onder 7 voorop is gesteld. Het hof had immers, voordat het hof het incomplete procesdossier heeft ingezonden naar de Hoge Raad, in de aanvulling bewijsmiddelen reeds opgenomen dat de stukken betreffende de zaak met parketnummer 05/514092-09 in het ongerede waren geraakt. Bovendien heeft de rolraadsheer van de Hoge Raad zelf navraag gedaan naar de ontbrekende stukken, terwijl het in het ongerede geraakte proces-verbaal van politie vervolgens boven water is gekomen. Daarbij komt dat met de toezending van het proces-verbaal van politie nog geen sprake is van een aanvulling met bewijsmiddelen waarop de bewezenverklaring steunt. Onder die omstandigheden meen ik dat aan de steller van het middel het bepaalde in art. IV, derde lid, Procesreglement Strafkamer Hoge Raad 2013 niet kan worden tegengeworpen.

9. Het feit dat het onderliggende dossier alsnog aan de Hoge Raad is toegezonden, laat onverlet dat ten aanzien van dit bewezen verklaarde feit geen uitwerking van de bewijsmiddelen heeft plaatsgevonden. Voorts is in het verkorte arrest ten aanzien van dit feit geen nadere bewijsoverweging opgenomen, waarin in voldoende mate de wettige bewijsmiddelen zijn vermeld waaraan de bewezenverklaring is ontleend. Gelet hierop kan in cassatie niet worden getoetst of het hof de bewezenverklaring uit de gebezigde bewijsmiddelen heeft kunnen afleiden. Aldus is de bewezenverklaring in de zaak met parketnummer 05/514092-09 niet met redenen omkleed.4.

10. Zoals de steller van het middel in zijn aanvullende schriftuur terecht opmerkt, voert het te ver wanneer de Hoge Raad aan de hand van het nagezonden proces-verbaal van politie zelf de ontbrekende inhoud van de aanvulling bewijsmiddelen zou vaststellen. Voor een onderzoek naar de bewijsbaarheid van het in de zaak met parketnummer 05/514092-09 ten laste gelegde, met inbegrip van de daarmee samenhangende waarderingen van feitelijke aard, is in cassatie geen plaats.5.

11. Ten overvloede merk ik nog op dat hier evenmin sprake is van een geval waarin de Hoge Raad de zaak, vanwege het ontbreken van (meerdere) dossierstukken, om doelmatigheidsredenen zelf kan afdoen door de inleidende dagvaarding nietig te verklaren op de grond dat na verwijzing of terugwijzing van de zaak de rechter naar wie de zaak zou worden verwezen of teruggewezen niet in staat zou zijn te beraadslagen en beslissen op de grondslag van de tenlastelegging. Het ontbrekende proces-verbaal van politie is in het onderhavige geval immers alsnog beschikbaar gekomen, zodat het hof na terugwijzing in staat is om te beraadslagen en te beslissen op de grondslag van de tenlastelegging.6.

12. Het middel slaagt.

13. Gelet op het slagen van het eerste middel, kan het tweede middel, dat de klacht behelst dat het hof in de zaak met parketnummer 05/514092-09 blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting ten aanzien van het bestanddeel “geweld plegen”, buiten bespreking blijven. In geval de Hoge Raad anders mocht oordelen en behoefte heeft aan een aanvullende conclusie waarin het tweede middel alsnog wordt besproken, zal ik daartoe overgaan.

14. Ambtshalve merk ik het volgende op. De verdachte heeft op 13 mei 2014 beroep in cassatie ingesteld. De Hoge Raad zal uitspraak doen nadat meer dan twee jaren zijn verstreken na het instellen van het cassatieberoep. Dit brengt mee dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM is overschreden. In het onderhavige geval behoeft de Hoge Raad evenwel niet ambtshalve te onderzoeken of de redelijke termijn in de cassatiefase is overschreden. Gelet op het slagen van het eerste middel, kan het tijdsverloop immers bij de nieuwe behandeling van de zaak door het hof aan de orde worden gesteld.7.

15. Het eerste middel slaagt, terwijl het tweede middel buiten bespreking kan blijven. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

16. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de beslissingen ter zake van het in de zaak met parketnummer 05/514092-09 ten laste gelegde en de strafoplegging, tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, teneinde in zoverre op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG