33 Ambtshalve toetsing?

Moet de rechter ambtshalve toetsen of een persoon onmiddellijk betrokken is bij de rechtsverhouding waarop de verklaring voor recht ziet? A-G Asser meent in zijn conclusie voor HR 1 juli 1993, NJ 1994, 461 (De Drie H.L.O.’s Westland/gemeente ’s-Gravenhage) van niet. Asser motiveert zijn stelling niet. In de hiervoor besproken uitspraak van de rechtbank Zutphen toetste de rechter ambtshalve of de verklaring voor recht betrekking had op de rechtsverhouding tussen partijen, maar of hij daartoe gehouden was, blijkt uit de uitspraak niet.1 De Hoge Raad heeft zich tot op heden niet uitgelaten over de vraag of het in art. 3:302 BW opgenomen vereiste van onmiddellijke betrokkenheid een vereiste van openbare orde is. Het is dus onzeker of de rechter ambtshalve moet toetsen of een persoon onmiddellijk bij de rechtsverhouding betrokken is.2 Naar mijn idee zou de rechter dat ambtshalve moeten toetsen omdat ook de vraag of sprake is van een onmiddellijk betrokken persoon het ‘algemeen belang’ raakt in die zin dat als de bepaling niet van openbare orde is, met name het gevaar bestaat dat de rechterlijke macht wordt belast met procedures die niet strekken tot verwezenlijking van materiële rechten en bevoegdheden van partijen.3 Ter illustratie van die stelling verwijs ik naar de hiervoor besproken uitspraak tussen E-Court Services tegen de Stichting E-Court.4