6.1.1 Inleiding

385. Alvorens in hoofdstuk 7 de met ingang van 1 januari 1992 ingrijpend gewijzigde regeling van het cumulatief derdenbeslag te bespreken (art. 478) is het dienstig om in dit hoofdstuk eerst de op bepaalde onderdelen eveneens vrij ingrijpend gewijzigde regeling van het conservatoir (derden)beslag te bespreken. Om twee redenen is voor deze volgorde gekozen. In de eerste plaats omdat, afgezien van de regeling van het cumulatief beslag, het derdenbeslag als zodanig reeds uitvoerig in de hoofdstukken 3, 4 en 5 in zijn belangrijkste kenmerken, gevolgen en problemen behandeld is. De bespreking van het conservatoir derdenbeslag kan daarop naadloos aansluiten, nu dit beslag niet wezenlijk verschilt van het executoriaal derdenbeslag, waarvan het immers als het ware de 'voortrein' vormt. Dit vindt ook zijn bevestiging in het feit dat de wetgever het conservatoir derdenbeslag in een zestal korte bepalingen (art. 718-723) heeft weten te regelen. In de tweede plaats is voor deze volgorde gekozen, omdat het de mogelijkheid biedt bij de bespreking van het cumulatief derdenbeslag tevens het conservatoir derdenbeslag, en met name de gevolgen daarvan voor een eerder of daarna gelegd executoriaal derdenbeslag te betrekken. De samenloop van - soms gedurende lange tijd liggende - conservatoire en executoriale derdenbeslagen, komt in de praktijk immers veelvuldig voor.

Het conservatoir derdenbeslag kan - naast de regeling van het executoriaal derdenbeslag - vanzelfsprekend niet los worden gezien van de wettelijke regeling van het conservatoir beslag in het algemeen. Ontkomen zal dan ook niet kunnen worden aan bespreking van de relevante bepalingen van Boek 3, Titel 4, eerste afdeling (art. 700-710). Deze artikelen behelzen de 'algemene bepalingen' die voor elk conservatoir beslag gelden. Voor deze - enigszins globale en beschrijvende - bespreking zal in belangrijke mate worden gesteund op de gangbare handboeken1, de parlementaire geschiedenis2 en de - overigens nog steeds betrekkelijk schaarse - jurisprudentie van de Hoge Raad. Daarnaast is er wel veel lagere rechtspraak van met name de kort gedingrechter die hierna, waar nodig, aan de orde zal komen. Ook met betrekking tot het conservatoir beslag ontbreekt bij ons een werkelijk diepgaande bespreking van de materie in het algemeen en van de afzonderlijke beslagsoorten in het bijzonder. Vermelding verdient hier echter nog wel - zij het meer curiositeithalve - de in 1856 van de hand van Vos de Wael verschenen dissertatie over conservatoir derdenbeslag.3 Die wetenschappelijke bewerking van het beslag- en executierecht is en blijft in ons land stiefmoederlijk bedoeld.