HvJ EU, 08-11-2012, nr. C-351/11

Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van artikel 217 van verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad van 12 oktober 1992 tot vaststelling van het communautair douanewetboek (PB L 302, blz. 1), zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 82/97 van het Europees Parlement en de Raad van 19 december 1996 (PB 1997, L17, blz. 1; hierna: ‘douanewetboek’).

Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen KGH Belgium NV (hierna: ‘KGH Belgium’) en de Belgische Staat, vertegenwoordigd door de Federale Overheidsdienst Financiën (hierna: ‘FOD Financiën’), over de vraag of de onder deze laatste ressorterende douaneautoriteiten een douaneschuld geldig hebben geboekt in de zin van artikel 217, lid 1, van het douanewetboek.

Uit het verzoek om een prejudiciële beslissing blijkt dat het bij de verwijzende rechter aanhangige geding betrekking heeft op de vraag of de onder de FOD Financiën ressorterende douaneautoriteiten een douaneschuld ten laste van KGH Belgium geldig hebben geboekt in de zin van artikel 217, lid 1, van het douanewetboek.

Het hoofdgeding, zoals beschreven door de verwijzende rechter, strekt tot nietigverklaring van de beschikking van de administrateur douane en accijnzen van 19 maart 2009 en van de beschikking van de gewestelijke directeur douane en accijnzen te Antwerpen van 4 juli 2008, volgens welke op KGH Belgium een douaneschuld ten belope van een hoofdsom van 3 620,52 EUR rust.

Op 26 november 2009 heeft de FOD Financiën in reconventie gevorderd voor recht te zeggen dat de beschikking van 4 juli 2008 gegrond en geldig is en dat de douanerechten definitief en onbetwistbaar verschuldigd zijn.

Voor de verwijzende rechter heeft KGH Belgium aangevoerd dat uit artikel 217, lid 2, van het douanewetboek voortvloeit dat de lidstaten verplicht zijn in hun interne wetgeving te bepalen hoe de in artikel 217, lid 1, van het douanewetboek bedoelde boeking in de praktijk wordt verricht, zodat de schuldenaar kan nagaan of de douaneautoriteiten die boeking daadwerkelijk hebben verricht. Volgens de FOD Financiën rust op de lidstaten geen dergelijke verplichting.

KGH Belgium is ook van mening dat bij gebreke van wettelijke bepalingen ter zake in het Belgische recht, de douaneschuld niet geldig kon worden geboekt in de zin van artikel 217, lid 1, van het douanewetboek.

Volgens de FOD Financiën volstaat elke inschrijving van de douaneschuld op om het even welke drager om te concluderen tot een geldige boeking in de zin van artikel 217, lid 1, van het douanewetboek.

De FOD Financiën betoogt dat, ofschoon de Belgische Staat niet verplicht is om in zijn intern recht nadere voorschriften voor de boeking van een douaneschuld op te nemen, het Belgische recht dergelijke voorschriften kent.

Volgens de verwijzende rechter rijst aldus de vraag of, indien daadwerkelijk een Belgische wettelijke bepaling houdende vaststelling van nadere voorschriften voor de boeking is vereist, de bestaande Belgische wettelijke bepalingen overeenkomstig artikel 217, lid 2, van het douanewetboek, nadere voorschiften voor de boeking in de zin van artikel 217, lid 1, van het douanewetboek bevatten.

In die omstandigheden heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen de behandeling van de zaak geschorst en het Hof de volgende prejudiciële vragen gesteld:

In haar schriftelijke opmerkingen betoogt de Belgische regering dat de gestelde vragen tot op zekere hoogte buiten de bevoegdheid van het Hof vallen. Als gevolg van de door de verwijzende rechter gekozen formulering zouden deze vragen het Hof er immers toe brengen, uitspraak te doen over de verenigbaarheid van een aantal nationale bepalingen met artikel 217, lid 2, van het douanewetboek. Het Hof zou echter niet bevoegd zijn om uitspraak te doen over de verenigbaarheid van het nationale recht van een lidstaat met het recht van de Unie.

In dit verband dient eraan te worden herinnerd dat, volgens vaste rechtspraak, het Hof in het kader van een overeenkomstig artikel 267 VWEU ingeleide procedure weliswaar niet bevoegd is om uitspraak te doen over de verenigbaarheid van bepalingen van het nationale recht met het recht van de Unie of om nationale wettelijke of bestuursrechtelijke bepalingen uit te leggen, maar wel bevoegd is om de verwijzende rechter alle uitleggingsgegevens met betrekking tot het recht van de Unie te verschaffen die deze in staat stellen die verenigbaarheid te beoordelen bij de beslechting van het bij hem aanhangige geding (zie met name arresten van 15 december 1993, Hünermund e.a., C-292/92, Jurispr. blz. I-6787, punt 8; 6 maart 2007, Placanica e.a., C-338/04, C-359/04 en C-360/04, Jurispr. blz. I-1891, punt 36, en 10 november 2011, Foggia — SGPS, C-126/10, nog niet gepubliceerd in de Jurisprudentie, punt 29).

In het onderhavige geval dient, gelet op de formulering van die vragen, te worden geoordeeld dat deze een verzoek om uitlegging van artikel 217, lid 2, van het douanewetboek bevatten teneinde de verwijzende rechter in staat te stellen de nadere voorschriften voor de boeking van het bedrag aan rechten, de aard van de vereiste drager en het antwoord op de vraag of alleen het exacte bedrag aan douanerechten kan worden geboekt, te bepalen.

Bijgevolg moet het verzoek om een prejudiciële beslissing ontvankelijk worden verklaard.

Met zijn drie vragen, die samen dienen te worden behandeld, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 217, lid 2, van het douanewetboek aldus moet worden uitgelegd dat een lidstaat verplicht is, de nadere voorschriften voor de boeking van de uit een douaneschuld voortvloeiende bedragen aan rechten vast te stellen in zijn interne wetgeving, dat voor deze boeking een specifieke drager is vereist, en dat alleen het exacte bedrag aan rechten kan worden geboekt.

Er zij aan herinnerd dat uit artikel 217, lid 1, eerste alinea, van het douanewetboek voortvloeit dat de boeking erin bestaat dat de douaneautoriteiten het uit een douaneschuld voortvloeiende bedrag aan invoer- of uitvoerrechten in de boekhouding of op iedere andere drager die als zodanig dienstdoet, registreren (arrest van 16 juli 2009, Distillerie Smeets Hasselt e.a., C-126/08, Jurispr. blz. I-6809, punt 22).

Verder zij erop gewezen dat overeenkomstig artikel 217, lid 2, van dit wetboek de lidstaten de nadere voorschriften voor de boeking vaststellen en dat deze voorschriften kunnen verschillen naargelang de douaneautoriteiten, rekening houdend met de omstandigheden waaronder de douaneschuld is ontstaan, er al dan niet verzekerd van zijn dat de uit deze schuld voortvloeiende bedragen zullen worden betaald.

Aangezien artikel 217 van het douanewetboek geen nadere voorschriften voor de ‘boeking’ in de zin van deze bepaling en dus ook geen technische of vormelijke minimumvereisten vaststelt, moet deze boeking dus zodanig worden verricht dat de bevoegde douaneautoriteiten het exacte bedrag aan rechten bij invoer of bij uitvoer dat voortvloeit uit een douaneschuld, registreren in de boekhouding of op iedere andere drager die als zodanig dienstdoet, opdat met name de boeking van de betrokken bedragen met zekerheid kan worden vastgesteld, ook ten aanzien van de schuldenaar (arrest van 28 januari 2010, Direct Parcel Distribution Belgium, C-264/08, Jurispr. blz. I-731, punt 23).

Bijgevolg zijn de lidstaten niet verplicht om de nadere voorschriften voor de boeking van de douanerechten in hun nationale wetgeving vast te stellen en volstaan interne bepalingen van de douaneadministratie.

Voorts heeft het Hof met betrekking tot de aard van de vereiste drager reeds verklaard dat, gelet op de bij artikel 217, lid 2, van het douanewetboek aan de lidstaten verleende beoordelingsmarge, dient te worden geoordeeld dat de lidstaten kunnen bepalen dat het uit een douaneschuld voortvloeiende bedrag aan rechten wordt geboekt door de opneming van dit bedrag in het door de bevoegde douaneautoriteiten opgemaakte proces-verbaal van bevinding van een inbreuk op de toepasselijke douanewetgeving (reeds aangehaalde arresten Distillerie Smeets Hasselt e.a., punt 25, en Direct Parcel Distribution Belgium, punt 24).

Artikel 217, lid 2, van het douanewetboek bevat aldus geen enkele verplichting om als drager de boekhouding te kiezen; een papieren of elektronische drager volstaat, mits het exacte bedrag aan douanerechten daarin wordt opgenomen.

Wat de opneming van het exacte bedrag aan te boeken douanerechten betreft, is immers in punt 23 van het onderhavige arrest eraan herinnerd dat de boeking zodanig moet worden verricht dat de bevoegde douaneautoriteiten het exacte bedrag aan rechten bij invoer of bij uitvoer dat voortvloeit uit een douaneschuld, registreren in de boekhouding of op iedere andere drager die als zodanig dienstdoet.

Indien dat bedrag onjuist is, is ook het meegedeelde bedrag ongeldig. De douaneautoriteiten kunnen dit bedrag echter in de boekhouding rectificeren en de schuldenaar een nieuwe mededeling toesturen.

Volgens artikel 221, lid 1, van het douanewetboek moet de mededeling van het in te vorderen bedrag aan rechten immers zijn voorafgegaan door de boeking ervan door de douaneautoriteiten van de betrokken lidstaat en kan dit bedrag bij gebreke van boeking overeenkomstig artikel 217, lid 1, van het douanewetboek niet worden ingevorderd door deze autoriteiten, die hetzelfde bedrag echter opnieuw kunnen meedelen met inachtneming van de in artikel 221, lid 1, van het douanewetboek gestelde voorwaarden en de ten tijde van het ontstaan van de douaneschuld geldende verjaringsregels (zie met name beschikking van 9 juli 2008, Gerlach & Co., C-477/07, punt 30, en arrest Direct Parcel Distribution Belgium, reeds aangehaald, punt 39).

Bijgevolg dient, gelet op een en ander, op de gestelde vragen te worden geantwoord dat artikel 217, lid 2, van het douanewetboek aldus moet worden uitgelegd dat dit artikel, aangezien het geen nadere voorschriften voor de boeking in de zin van die bepaling bevat, het aan de lidstaten overlaat de nadere voorschriften voor de boeking van de uit een douaneschuld voortvloeiende bedragen aan rechten vast te stellen, zonder dat deze lidstaten verplicht zijn de nadere voorschiften voor deze boeking in hun nationale wetgeving op te nemen, met dien verstande dat deze boeking zodanig moet worden verricht dat de bevoegde douaneautoriteiten het exacte bedrag aan rechten bij invoer of bij uitvoer dat voortvloeit uit een douaneschuld, registreren in de boekhouding of op iedere andere drager die als zodanig dienstdoet, opdat met name de boeking van de betrokken bedragen met zekerheid kan worden vastgesteld, ook ten aanzien van de schuldenaar.

Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de nationale rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen. De door anderen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakte kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.

Het Hof (Vijfde kamer) verklaart voor recht:

Artikel 217, lid 2, van verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad van 12 oktober 1992 tot vaststelling van het communautair douanewetboek, zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 82/97 van het Europees Parlement en de Raad van 19 december 1996, moet aldus worden uitgelegd dat dit artikel, aangezien het geen nadere voorschriften voor de boeking in de zin van die bepaling bevat, het aan de lidstaten overlaat de nadere voorschriften voor de boeking van de uit een douaneschuld voortvloeiende bedragen aan rechten vast te stellen, zonder dat deze lidstaten verplicht zijn de nadere voorschiften voor deze boeking in hun nationale wetgeving op te nemen, met dien verstande dat deze boeking zodanig moet worden verricht dat de bevoegde douaneautoriteiten het exacte bedrag aan rechten bij invoer of bij uitvoer dat voortvloeit uit een douaneschuld, registreren in de boekhouding of op iedere andere drager die als zodanig dienstdoet, opdat met name de boeking van de betrokken bedragen met zekerheid kan worden vastgesteld, ook ten aanzien van de schuldenaar.

ondertekeningen