HR (P-G), 03-09-2010, nr. 09/01266 HR

In middel I (opgebouwd uit de onderdelen 1.1 t/m 1.7) wordt, naar de kern genomen, het hof verweten ten onrechte het in opdracht van NN uitgevoerde onderzoek als bewijsmiddel te hebben aanvaard. In verband met een beroep op art. 294 K kan immers uitsluitend door middel van strafrechtelijk onderzoek geleverd bewijs van brandstichting worden aanvaard, aldus het middel.

De klacht faalt omdat zij uitgaat van een onjuiste rechtsopvatting. Wanneer een verzekeraar zich ter bevrijding van zijn betalingsverplichtingen erop beroept dat de brand door merkelijke schuld aan de zijde van de verzekerde is veroorzaakt, rust de bewijslast ter zake in beginsel op de verzekeraar12.. Tenzij de wet anders bepaalt, kan bewijs worden geleverd door alle middelen13.. Noch in de wet zelf noch in de wetsgeschiedenis zijn aanwijzingen te vinden dat de in art. 294 K14. bedoelde schuld slechts door middel van een strafrechtelijk onderzoek mag worden geleverd. Een veroordelend, op tegenspraak gewezen en in kracht van gewijsde gegaan strafvonnis kan bewijsrechtelijk wel van doorslaggevende betekenis zijn in een zaak waarin de verzekeraar stelt dat sprake is van brandstichting. Een dergelijk vonnis levert immers — op grond van het bepaalde in art. 161 Rv — dwingend bewijs op van dat feit. Een strafvonnis kan dus wel een rol van betekenis spelen in de civiele procedure15., maar het staat de verzekeraar vrij het in verband met art. 294 K vereiste bewijs op andere wijze te leveren.

Middel II (opgebouwd uit de onderdelen 2.1 t/m 2.8) verwijt het hof — naar de kern genomen — ten onrechte het expliciete bewijsaanbod van [eiseres] te hebben gepasseerd (onderdelen 2.3 en 2.7).

Ook deze klacht faalt omdat zij uitgaat van een onjuiste rechtsopvatting. Aan bewijslevering wordt eerst toegekomen wanneer daartoe voldoende is gesteld16. en de waardering van het bewijs is aan de rechter is overgelaten, tenzij de wet anders bepaalt17.. In verband met een herroepingsprocedure zal de verzoeker daartoe dus voldoende (nieuwe) feiten moeten stellen die — wanneer zij eerder bekend waren geweest — tot een andere beslissing van de rechter zouden hebben kunnen leiden. De door [eiseres] aangedragen gronden voor herroeping zijn — waar het de interpretatie van getuigenverklaringen en andere bewijsmiddelen betreft — al in eerdere procedures aan de orde geweest en betreffen overigens speculaties en vermoedens die niet of onvoldoende zijn onderbouwd18.. In beide gevallen wordt aan bewijslevering wordt niet toegekomen. Het oordeel van het hof is derhalve noch onjuist noch onbegrijpelijk.

Ook voor zover in de onderdelen 2.2 en 2.3 is bedoeld te klagen dat het hof niet is ingegaan op (essentiële) stellingen van [eiseres] — zij verwijst in dit verband naar de conclusie van repliek vanaf sub 11 — is de klacht vergeefs voorgesteld.

De stellingen waar [eiseres] naar verwijst, komen er, samengevat, op neer dat het onderzoek van NN onrechtmatig was (onderdeel 11 cvr) en dat het bedrog blijkt uit het rapport van politieman [betrokkene 5] d.d. 14 mei 1987 (onderdelen 12 en 13). Voorts is door NN de identiteit van [getuige] verborgen gehouden (onderdelen 14 t/m 17), is door NN een bandje — waarvan het uitgetypt (volgens [eiseres] valselijk opgemaakt) verslag een twijfelachtige indruk maakt — aan toetsing door [eiseres] zelf onttrokken (onderdeel 17) en is door NN verzwegen dat [betrokkene 7]19. niet achter het rapport van Centrilab stond en dat Centrilab ‘helemaal niet zo deskundig is als men wil voorwenden’ (onderdeel 18). Tenslotte is volgens [eiseres] misleidend dat NN bij memorie van antwoord in appel van het tweede kort geding beweert dat de ‘brandstichters’ aan [betrokkene 6] zouden hebben verklaard dat er ether zou zijn ingebracht (onderdeel 19 en 20)20..

Het hof is op al deze punten in de rov. 7 en 8 ingegaan. In rov. 9 komt het hof tot de slotsom dat de door [eiseres] aangevoerde gronden (voor herroeping) veelal de interpretatie van getuigenverklaringen en andere bewijsmiddelen betreffen, hetgeen in de procedures zelf uitgebreid aan de orde is geweest en derhalve niet kan leiden tot herroeping en dat de overigens aangevoerde gronden speculaties of vermoedens betreffen die niet of onvoldoende zijn onderbouwd. Dit — in cassatie niet als zodanig bestreden — oordeel van het hof is onjuist noch onbegrijpelijk. De onderdelen zijn derhalve vergeefs voorgesteld.

In onderdeel 2.7 wordt nog geklaagd dat het hof het karakter van de herroepingsprocedure heeft miskend omdat het volstaat met te stellen dat zekere zaken in eerdere procedures aan de orde zijn geweest.

Het hof heeft geoordeeld dat de door [eiseres] aangedragen gronden onvoldoende zijn om het verzoek tot herroeping toe te wijzen omdat

Bovendien is volgens het hof niet aannemelijk dat bij het ontbreken of anders interpreteren van één van de in de eerdere uitspraken vermelde bewijsmiddelen tot een andere — voor [eiseres] gunstige — uitspraak zou zijn gekomen. In zoverre mist de klacht feitelijke grondslag en kan zij reeds daarom niet tot cassatie leiden.

Ook overigens kan het onderdeel niet tot cassatie leiden, omdat het hof — met zijn oordeel dat voor zover de door [eiseres] aangedragen gronden de interpretatie van getuigenverklaringen en andere bewijsmiddelen betreft, hetgeen in eerdere procedures uitgebreid aan bod is geweest, zij niet tot herroeping kunnen leiden — het karakter van de herroepingsprocedure niet heeft miskend. Herroeping is een door de rechtvaardigheid gevorderd laatste correctiemiddel op de uit de eis van rechtszekerheid voortvloeiende, ten slotte aan rechterlijke uitspraken verbonden onaantastbaarheid. De rechtszekerheid vordert dat een uitspraak eens voor partijen bindend moet zijn. De rechtvaardigheid stelt daartegenover dat een uitspraak ook dan slechts met een dergelijke binding mag worden bekleed, indien deze niet voor en der partijen ten onrechte op enig punt nadelig is gewezen of tot stand gekomen. Tegen deze achtergrond kan evenwel niet iedere onrechtvaardigheid, die men in een overigens onaantastbaar geworden rechterlijke uitspraak meent te ontdekken, aanleiding zijn de verworven bindende kracht te doorbreken. Het moet om ernstige gevallen gaan. Dit is niet het geval wanneer de klagende partij in het omstreden geding voldoende gelegenheid heeft gehad ter zake verweer te voeren en — zo nodig — bewijs te leveren, maar dit niet is gebeurd21..

Het middel verwijt het hof — in de kern — dat het in rov. 6 de stellingen van [eiseres] te beperkt heeft weergegeven. [Eiseres] verwijst in dit verband naar haar stellingen in de conclusie van repliek onder 16 t/m 25.

De klacht is vergeefs voorgesteld. Het hof heeft — in rov. 6 — een volledige weergave gegeven van de stellingen van [eiseres]. Voor zover [eiseres] doelt op een specifieke stelling die naar haar mening essentieel is voor de beoordeling en welke het hof buiten beschouwing heeft gelaten, had het op haar weg gelegen precies aan te geven op welke stelling zij het oog heeft. [Eiseres] heeft dit evenwel nagelaten.

Na het inleidende onderdeel 4.1 wordt in onderdeel 4.2 betoogd dat het hof in rov. 7 miskent dat [eiseres] zich er juist op heeft beroepen dat NN de waarheidsvinding heeft belemmerd. Dat wordt toegespitst op de omstandigheid dat [betrokkene 7] zich van het Centrilab-rapport heeft gedistantieerd, waarvan [eiseres] eerst na het verliezen van de laatste instantie op de hoogte is geraakt.

Het onderdeel faalt. Het hof heeft — met betrekking tot de stelling van [eiseres] dat [betrokkene 7] zich van het Centrilab-rapport zou hebben gedistantieerd — in rov. 7 geoordeeld dat ook indien die stelling juist zou zijn, dat nog niet tot de conclusie leidt dat het rapport gebreken vertoont en dat NN dát bewust heeft verzwegen, zodat het reeds daarom niet tot herroeping kan leiden. Dat oordeel is noch onjuist noch onbegrijpelijk.

Anders dan onderdeel 4.3 betoogt, is de enkele omstandigheid dat een van de beoordelaars afstand neemt van een rapport, onvoldoende om aan te nemen dat dat rapport gebreken vertoont, ook al omdat — vermeende — gebreken op inhoudelijke gronden dien(d)en en kunnen (konden) worden aangevoerd. Die enkele omstandigheid is eveneens onvoldoende om aan te nemen dat (in casu) NN — indien [betrokkene 7] afstand van het rapport zou hebben genomen — dat gegeven bewust heeft verzwegen.

De onderdelen 4.4 tot en met 4.7 verwijten het hof — samengevat — geen inhoudelijke beslissing te hebben gegeven over het niet ondertekenen van het Centrilab-rapport door [betrokkene 7] en zijn distantiëring daarvan.

De klacht is vergeefs voorgesteld omdat het hof hierop niet (nader) inhoudelijk behoefde in te gaan. Het hof heeft terecht geoordeeld dat ‘de opmerking dat NN heeft verzwegen dat [betrokkene 7] niet achter het rapport van Centrilab stond, hetgeen [betrokkene 7] tegenover [betrokkene 1] zou hebben verklaard en NN bij gebrek aan wetenschap heeft betwist, leidt — indien juist — nog niet tot de conclusie dat het rapport van Centrilab gebreken vertoont en dat NN dit bewust heeft verzwegen, zodat het reeds daarom niet tot herroeping kan leiden’.

Na de inleidende onderdelen 5.1, 5.2 en 5.3 blijken de onderdelen 5.4, 5.5 en 5.822. van middel V — in de kern — te klagen dat het hof in rov. 7 niet heeft onderkend dat de combinatie van het weglakken van de naam van [getuige] in het relaas van [betrokkene 6] en het deponeren van dat relaas met die weglating bij de politieman [betrokkene 5], laatstgenoemde (die ná bekendwording met die naam, [getuige] onbetrouwbaar noemde) heeft bewogen tot acties die hij zou hebben nagelaten indien hij aanstonds met de naam van [getuige] zou zijn geconfronteerd. Het hof overweegt — aldus de klacht — dan ook ten onrechte dat de stelling dat NN bewust informatie heeft achtergehouden om het politieonderzoek te beïnvloeden, niet meer is dan een speculatie die onvoldoende feitelijk is onderbouwd.

Het hof heeft in rov. 7 — op zich niet bestreden — geoordeeld dat de betrouwbaarheid van de getuige [getuige] tijdens de verschillende procedures aan de orde is gesteld en dat [betrokkene 5] hierover ook uitdrukkelijk is gehoord. De klacht kan hierom niet tot cassatie leiden. Voor zover het aanvankelijk weggelakt zijn van de naam van [getuige] [betrokkene 5] zou hebben bewogen tot acties die hij anders zou hebben nagelaten, had dit — zo 's hofs oordeel hierop zou zijn gegrond — reeds in de eerder procedures aan de orde kunnen en moeten komen. Overigens is in het onderdeel verzuimd aan te geven op welke plaats in het procesdossier een stelling van die strekking is terug te vinden, zodat het onderdeel ook niet voldoet aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv en ook daarop is gedoemd te stranden.

Middel VI verwijt, blijkens onderdeel 6.2, uitgewerkt in onderdelen 6.3–6.5, het hof dat het niet heeft onderkend dat er helemaal geen sprake is geweest van getuigen die zouden hebben verklaard omtrent het gebruik van ether.

Het hof heeft in rov. 7 geoordeeld dat [eiseres] voldoende gelegenheid heeft gehad om zich over het al dan niet spreken van door de getuigen over gebruik van ether in de betreffende procedures uit te laten. De klacht faalt reeds omdat het dat oordeel op zich niet bestrijdt.

Overigens kan de klacht ook bij gebrek aan belang niet tot cassatie leiden, nu het gebruik van ether geen dragende grond is (geweest) voor het oordeel dat brandstichting de meest waarschijnlijke oorzaak is geweest voor het ontstaan van de brand23..

Dit middel richt zich met name tegen rov. 4 en 5 (over de uitdraai van de alarmmeldingen).

Vooropgesteld moet worden dat in cassatie niet is bestreden dat de uitdraai van de alarmmeldingen al in 1987 in het geding is gebracht. Ook niet, althans vruchteloos, wordt bestreden dat [eiseres] in de diverse procedures waarin dit stuk is overgelegd, alle gelegenheid heeft gehad om desgewenst nader onderzoek te doen. De klacht (uitgewerkt in onderdelen 7.2 t/m 7.4) kan reeds hierom niet tot cassatie leiden. De omstandigheid dat [eiseres] eerder kennelijk geen aanleiding heeft gezien nader onderzoek te doen, doet hier niet aan af.

In onderdeel 7.5 wordt nog geklaagd dat het hof het bewijsaanbod van [eiseres] ten onrechte heeft verworpen. De klacht faalt. Het hof heeft geoordeeld dat het niet toekomt aan het bewijsaanbod door [eiseres] omdat zij haar stellingen ter zake van de beweerde valsheid in geschrifte door NN onvoldoende heeft onderbouwd. Dat oordeel is op zich niet bestreden. Voor zover het onderdeel beoogt dat oordeel wel te bestrijden, kan het evenmin tot cassatie leiden. Het oordeel dat [eiseres] haar stellingen onvoldoende heeft onderbouwd is een feitelijk oordeel dat zich niet met een rechtsklacht laat bestrijden. Ook voor zover het onderdeel beoogt te klagen dat dat oordeel onbegrijpelijk zou zijn, faalt het omdat [eiseres] nalaat aan te geven welke stellingen zij zou hebben betrokken, waar het hof geen rekening mee heeft gehouden.

Het middel richt zich met name tegen (de samenvattende) rov. 9.

Voor zover in onderdeel 8.2 wordt betoogd dat het hof ten onrechte niet het rapport [betrokkene 1] tot uitgangspunt heeft genomen, is het vergeefs voorgesteld. Het hof is in rov. 7 ingegaan op de stellingen van [eiseres], die zijn gebaseerd op het rapport [betrokkene 1] en komt — in rov. 9 — tot het oordeel dat de aangevoerde gronden onvoldoende zijn om het verzoek tot herroeping toe te wijzen. Dat oordeel is — zoals reeds uit het voorgaande blijkt — niet onbegrijpelijk. Voor zover [eiseres] heeft willen betogen dat het hof ten onrechte essentiële stellingen heeft gepasseerd, heeft zij nagelaten aan te geven welke stellingen dat zou betreffen, zodat de klacht ook op die grond niet tot cassatie kan leiden.

Voor zover in onderdeel 8.3 is bedoeld dat de verklaringen van [betrokkene 6] en [getuige] valse verklaringen zijn — die dankzij tipgeld zijn gehandhaafd — faalt het aanstonds omdat het onderdeel niet voldoet aan de eisen welke in verband met art. 407 lid 2 Rv worden gesteld. [Eiseres] geeft immers niet aan waar zij stellingen in dat verband zou hebben betrokken.