HR, 02-03-2021, nr. 19/04707

Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen (met weglating van verwijzingen):

Het hof heeft — voor zover van belang — de volgende nadere bewijsoverweging aan de bewezenverklaring gewijd:

De artikelen 1a en 2 WED luidden ten tijde van de tenlastegelegde gedragingen — voor zover relevant — als volgt:2.

De artikelen 1 en 2 Besluit vervoer gevaarlijke stoffen (verder ook wel BVGS) luidden ten tijde van de tenlastegelegde gedragingen als volgt:4.

Uit de definities in art. 1 BVGS wordt duidelijk dat het wettelijk kader van het vervoer van gevaarlijke stoffen in belangrijke mate uitwerking geeft aan internationale verdragen. Nederland is onder meer partij bij het COTIF.5. Bijlage C bij het COTIF houdt de Regulation concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Rail (RID) in. In het RID worden voorschriften gegeven voor het internationale vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorwegen. Het RID wordt tweejaarlijks gereviseerd.

Richtlijn 2008/68/EG betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen over land, in het bijzonder Bijlage II bij die richtlijn, integreert het RID in de Europese rechtsorde.6. De toepasselijke bepalingen van deze richtlijn luidden in de oorspronkelijke richtlijn, voor zover van belang, als volgt:

Het RID en — later — Richtlijn 2008/68/EG zijn in Nederland geïmplementeerd door de Regeling vervoer over de spoorweg van gevaarlijke stoffen (VSG). De daarin opgenomen voorschriften zijn ook van toepassing op het nationale vervoer van gevaarlijke stoffen.8. De artikelen 1, 2 en 3 VSG luidden ten tijde van de ten laste gelegde gedragingen — voor zover van belang — als volgt:9.

Uit dit samenstel van regelingen kan worden afgeleid dat de vermelding van de Nederlandse vertaling van het RID in art. 2 VSG, als bij de regeling behorende ‘bijlage’, dient te worden opgevat als een aanwijzing bij ministeriële regeling van gevaarlijke stoffen of categorieën van gevaarlijke stoffen ten aanzien waarvan handelingen als bedoeld in art. 2, eerste lid, WVGS niet zijn toegestaan of zijn toegestaan mits de daarbij gestelde regels in acht zijn genomen (zie art. 2, eerste lid, BVGS). Bijlage 2 is vervolgens een regeling die aanvullende voorschriften bevat (art. 2, tweede lid, BVGS).

Ten tijde van het onder 2 tenlastegelegde feit luidde voorschrift 1.9.5.4 NE van bijlage 2 van de VSG als volgt:

Ten tijde van de onder 3 en 4 tenlastegelegde feiten luidde voorschrift 1.4.2.2.5 van bijlage 1 van de VSG (RID 2013) als volgt:

Ten tijde van het onder 5 tenlastegelegde feit gold het RID 2015. Voorschrift 1.10.3.1.2 van het RID 2015 luidde als volgt:10.

Voorts gold ten tijde van het onder 5 tenlastegelegde feit voorschrift 1.9.5.1 NE van bijlage 2 bij de VSG. Dit voorschrift luidde destijds als volgt:11.

Ten tijde van het onder 6 tenlastegelegde feit luidde voorschrift 4.3.2.3.5 van bijlage 1 van de VSG (RID 2015) als volgt:

Het eerste middel klaagt dat het oordeel van het hof dat de gedraging bedoeld in het onder 2 tenlastegelegde feit in redelijkheid aan de rechtspersoon kan worden toegerekend onbegrijpelijk, althans onvoldoende is gemotiveerd, onder meer nu op het eerste gezicht sprake zou zijn van een incidentele fout van een werknemer en het hof niets heeft vastgesteld over ‘de houding van de rechtspersoon c.q. (het toezicht op) het beleid van de rechtspersoon ten aanzien van deze gedraging.’ In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat het hof het feit aan de verdachte zou hebben toegerekend op basis van de omstandigheid ‘dat de overtreding is verricht door een werknemer binnen de — geabstraheerde — normale bedrijfsvoering’. Het hof zou niet hebben vastgesteld dat sprake zou zijn ‘van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van deze overtredingen wordt bevorderd, of dat géén zorg wordt betracht om de overtredingen te voorkomen’. Van structureel niet-naleven zou evenmin blijken. De stellers van het middel wijzen ook op hetgeen tijdens het onderzoek ter terechtzitting door de wettelijk vertegenwoordiger van de verdachte is aangevoerd, in het bijzonder ook in het 'slotwoord van de verdachte’.12. Dat houdt onder meer in:

‘[verdachte] ziet het als haar taak hierbij in de ‘champions league’ te spelen. Hiertoe zetten dagelijks in Nederland zo'n 700 en in Europa zo'n 28.000 professionals zich in. Daarbij is training nodig. Iedere machinist, rangeerder en andere medewerker die met de afhandeling van het vervoer van gevaarlijke stoffen te maken heeft, krijgt regelmatig onderricht. Iedere werknemer, van ‘laag tot hoog’ in de organisatie krijgt training om de veiligheid van binnen uit, de veiligheid die niet van buitenaf opgelegd wordt, de veiligheid die tussen de oren van de mensen moet zitten te bewerkstelligen. Dit beleid lijkt zijn vruchten af te werpen, het aantal onregelmatigheden neemt af.’

Volgens de stellers van het middel heeft de wettelijk vertegenwoordiger daarmee aangevoerd dat er ‘middels onderricht en beleid alles aan wordt gedaan om (dergelijke) onregelmatigheden te vermijden en te voorkomen’.

De stellers van het middel beargumenteren het standpunt dat 's hofs vaststellingen ontoereikend zijn met verwijzingen naar jurisprudentie en literatuur, in het bijzonder het proefschrift van Hornman.13. In de conclusie in de samenhangende zaak met tien middelen (19/0471) is het eerste middel nagenoeg identiek onderbouwd. Kortheidshalve verwijs ik naar de bespreking van dat middel. Ik heb daar, in lijn met het Drijfmestarrest14., het standpunt betrokken dat afhankelijk van de omstandigheden van het geval (waarbij de delictsomschrijving in het bijzonder van belang is), daderschap van de rechtspersoon kan worden gebaseerd op de omstandigheden dat ‘het gaat om een handelen of nalaten van iemand die hetzij uit hoofde van een dienstbetrekking hetzij uit anderen hoofde werkzaam is ten behoeve van de rechtspersoon’ en/of dat ‘de gedraging past in de normale bedrijfsvoering van de rechtspersoon’. En dat er geen goede reden is om het niet betracht hebben van zorg door de rechtspersoon in alle gevallen tot een bewijsthema te maken.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat trein 477797 op 20 maart 2013 om 22.41 uur Oldenzaal is gepasseerd en op 21 maart 2013 om 1.04 uur op rangeeremplacement Amersfoort is aangekomen. Verdachte was de vervoerder. De trein was samengesteld uit twee spoorwagens beladen met UN 1017 Chloor (bewijsmiddel 2). Deze spoorwagens waren reservoirwagens. Uit de van Pro Rail ontvangen treingegevens blijkt dat deze trein meermalen een afwijking had van meer dan vijf minuten ten opzichte van de vastgestelde dienstregeling op het traject en dat de machinist geen melding heeft gedaan van de afwijkingen (bewijsmiddel 3). Daaruit heeft het hof kunnen afleiden dat in strijd met voorschrift 1.9.5.4 NE onder 1h van bijlage 2 bij de VSG is gehandeld.

Het hof heeft overwogen dat de verdachte als de geadresseerde van de ten laste gelegde normen valt aan te merken. En dat een (verboden) gedraging of (verboden) nalaten in redelijkheid aan een rechtspersoon kan worden toegerekend als de gedraging heeft plaatsgevonden dan wel is verricht in de sfeer van de rechtspersoon. Naar het oordeel van het hof is hiervan sprake nu ‘de handelingen bedoeld in de tenlastelegging werkzaamheden zijn die tot de taken van medewerkers van de verdachte behoren en passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte’. Daarmee heeft het hof beide eerder weergegeven in het Drijfmestarrest genoemde omstandigheden aan de toerekening van de tenlastegelegde gedragingen aan de rechtspersoon ten grondslag gelegd.

In 's hofs vaststellingen ligt besloten dat het gaat om handelen van een machinist die werkzaam was ten behoeve van de rechtspersoon. Over deze vaststelling van het hof wordt in cassatie niet geklaagd. Het hof heeft deze vaststelling kunnen betrekken bij het oordeel dat de verdachte ‘gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor heeft vervoerd’ en daarbij niet elke afwijking van meer dan vijf minuten ten opzichte van de vastgestelde dienstregeling onverwijld aan de verkeersleiding van Post Amersfoort heeft gemeld. Het tenlastegelegde feit betreft ‘handelen of nalaten van iemand die hetzij uit hoofde van een dienstbetrekking hetzij uit anderen hoofde werkzaam is ten behoeve van de rechtspersoon’. Ik betrek daarbij, dat het om handelen van de machinist ging dat in het kader van die dienstbetrekking plaatsvond.

Het hof heeft voorts uit de bewijsmiddelen kunnen afleiden dat de handelingen bedoeld in de tenlastelegging passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte. Uit bewijsmiddel 2 volgt dat verdachte de vervoerder was van de gevaarlijke stoffen. Ik betrek daarbij dat het gaat om overtreding van een veiligheidsvoorschrift dat rechtstreeks met het vervoer van gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor samenhangt. Over 's hofs vaststelling dat de tenlastegelegde handelingen passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte wordt in cassatie ook niet geklaagd. De klacht is, in de kern, dat 's hofs vaststellingen ontoereikend zijn. Het middel berust evenwel op een verkeerde rechtsopvatting voor zover het ervan uitgaat dat toerekening van gedragingen aan de verdachte slechts redelijk is als (is vastgesteld dat) sprake is van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van de betreffende overtredingen wordt bevorderd, geen zorg wordt betracht om deze overtredingen te voorkomen, dan wel het betreffende voorschrift structureel niet wordt nageleefd.

Het eerste middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat het oordeel van het hof dat de gedraging bedoeld in het onder 3 tenlastegelegde feit in redelijkheid aan de rechtspersoon kan worden toegerekend onbegrijpelijk dan wel onvoldoende gemotiveerd is, onder meer nu op het eerste gezicht sprake is van een incidentele fout van een werknemer en het hof niets heeft vastgesteld over ‘de houding van de rechtspersoon c.q. (het toezicht op) het beleid van de rechtspersoon ten aanzien van deze gedraging.’ In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat het hof het feit aan de verdachte zou hebben toegerekend op basis van de omstandigheid ‘dat de overtreding is verricht door een werknemer binnen de — geabstraheerde — normale bedrijfsvoering’. Het hof zou niet hebben vastgesteld dat sprake zou zijn ‘van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van deze overtredingen wordt bevorderd, of dat géén zorg wordt betracht om de overtredingen te voorkomen’. Dat sprake is van structureel niet-naleven zou evenmin blijken uit de bewijsconstructie.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat op 2 januari 2014 een inspectie is uitgevoerd op rangeeremplacement Waalhaven-Zuid te Rotterdam. Bij inzage van de overzichtslijst van spoorbezetting ingediend door de verdachte zagen verbalisanten dat op spoor 342 drieëntwintig open wagens waren geplaatst; op die lijst waren geen gegevens aangegeven in de kolommen GEVI en UN-nummer. Bij het kantoor van de verdachte werd een laadlijst verkregen waaruit bleek dat 7 van de open wagens waren beladen met gevaarlijke stoffen. Daaruit wordt door verbalisanten afgeleid dat verdachte niet heeft gewaarborgd dat de beheerder van de gebruikte infrastructuur (ProRail) te allen tijde gedurende het vervoer snel en onbeperkt toegang had tot de informatie die het de beheerder van de infrastructuur mogelijk maakt te voldoen aan de voorschriften van randnummer 1.4.3.6.b) (bewijsmiddel 4). De veiligheidsadviseur van verdachte heeft bevestigd dat de treingegevens onvolledig in het Rail Cargo systeem van verdachte zijn gezet en dat daardoor onvolledige gegevens bij ProRail zijn aangeleverd (bewijsmiddel 5).

Het hof heeft overwogen dat de verdachte als de geadresseerde van de ten laste gelegde normen valt aan te merken. En dat een (verboden) gedraging of (verboden) nalaten in redelijkheid aan een rechtspersoon kan worden toegerekend als de gedraging heeft plaatsgevonden dan wel is verricht in de sfeer van de rechtspersoon. Naar het oordeel van het hof is hiervan sprake nu ‘de handelingen bedoeld in de tenlastelegging werkzaamheden zijn die tot de taken van medewerkers van de verdachte behoren en passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte’. Daarmee heeft het hof beide eerder weergegeven in het Drijfmestarrest genoemde omstandigheden aan de toerekening van de tenlastegelegde gedragingen aan de rechtspersoon ten grondslag gelegd.

In 's hofs vaststellingen ligt besloten dat het gaat om handelen en nalaten van medewerkers van verdachte. Over deze vaststelling van het hof wordt in cassatie niet geklaagd. Het hof heeft deze vaststelling kunnen betrekken bij het oordeel dat de verdachte ‘een vervoermiddel, waarin zich gevaarlijke stoffen bevinden, heeft laten staan op het rangeeremplacement Waalhaven-Zuid’ en daarbij als vervoerder niet heeft gewaarborgd dat ProRail toegang kon krijgen tot de informatie die het haar mogelijk maakte te voldoen aan voorschrift 1.4.3.6 b) RID. Het tenlastegelegde feit betreft ‘handelen of nalaten van iemand die hetzij uit hoofde van een dienstbetrekking hetzij uit anderen hoofde werkzaam is ten behoeve van de rechtspersoon’. Ik betrek daarbij, dat het bij het niet waarborgen van toegang tot de informatie ging om nalaten dat in het kader van die dienstbetrekking plaatsvond.

Het hof heeft voorts uit de bewijsmiddelen kunnen afleiden dat de handelingen bedoeld in de tenlastelegging passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte. Uit bewijsmiddel 4 volgt dat verdachte de vervoerder was van de gevaarlijke stoffen. Ik betrek daarbij dat het gaat om overtreding van een verplichting die rechtstreeks met het vervoer van gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor samenhangt. Over 's hofs vaststelling dat de tenlastegelegde handelingen passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte wordt in cassatie ook niet geklaagd. De klacht is, in de kern, dat 's hofs vaststellingen ontoereikend zijn. Zoals aangegeven berust het middel evenwel op een verkeerde rechtsopvatting voor zover het ervan uitgaat dat toerekening van gedragingen aan de verdachte slechts redelijk is als (is vastgesteld dat) sprake is van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van de betreffende overtredingen wordt bevorderd, geen zorg wordt betracht om deze overtredingen te voorkomen, dan wel het betreffende voorschrift structureel niet wordt nageleefd.

Het tweede middel faalt.

Het derde middel klaagt dat het oordeel van het hof dat de gedraging bedoeld in het onder 4 tenlastegelegde feit in redelijkheid aan de rechtspersoon kan worden toegerekend onbegrijpelijk dan wel onvoldoende gemotiveerd is, onder meer nu op het eerste gezicht sprake zou zijn van een incidentele fout van een werknemer en het hof niets heeft vastgesteld over ‘de houding van de rechtspersoon c.q. (het toezicht op) het beleid van de rechtspersoon ten aanzien van deze gedraging.’ In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat het hof het feit aan de verdachte zou hebben toegerekend op basis van de omstandigheid ‘dat de overtreding is verricht door een werknemer binnen de — geabstraheerde — normale bedrijfsvoering’. Het hof zou niet hebben vastgesteld dat sprake zou zijn ‘van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van deze overtredingen wordt bevorderd, of dat géén zorg wordt betracht om de overtredingen te voorkomen’. Dat sprake is van structureel niet-naleven zou evenmin blijken uit de bewijsconstructie.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat op 16 juni 2014 op het emplacement Onnen in de gemeente Haren een inspectie is uitgevoerd. Daarbij bleek dat op spoor 304 zeven reservoirwagens stonden met oranje kenmerking, waarop als stofidentificatienummer 1268 (Aardoliedestillaten n.e.g.) vermeld stond. Blijkens het van ProRail ontvangen sporenoverzicht zouden op spoor 304 geen wagens beladen met gevaarlijke stoffen aanwezig moeten zijn. Daaruit wordt afgeleid dat de verdachte in strijd met voorschrift 1.4.2.2.5 van bijlage 1 van de VSG niet heeft gewaarborgd dat de beheerder van de gebruikte infrastructuur te allen tijde toegang had tot de informatie die het de beheerder mogelijk maakte te voldoen aan voorschrift 1.4.3.6.b) (bewijsmiddel 6). De veiligheidsadviseur van verdachte heeft verklaard dat (het feit dat) de gegevens van spoor 414a niet klopten in IGS te maken had ‘met het feit dat de verplaatsing van de trein naar spoor 304 nog niet was uitgevoerd door de procescoördinator’ van de verdachte (bewijsmiddel 7). Deze verklaring sluit niet naadloos aan bij het bewezenverklaarde feit. Nu daar in cassatie niet over wordt geklaagd kan daaraan bij de bespreking van het middel voorbij worden gegaan.

Het hof heeft overwogen dat de verdachte als de geadresseerde van de ten laste gelegde normen valt aan te merken. En dat een (verboden) gedraging of (verboden) nalaten in redelijkheid aan een rechtspersoon kan worden toegerekend als de gedraging heeft plaatsgevonden dan wel is verricht in de sfeer van de rechtspersoon. Naar het oordeel van het hof is hiervan sprake nu ‘de handelingen bedoeld in de tenlastelegging werkzaamheden zijn die tot de taken van medewerkers van de verdachte behoren en passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte’. Daarmee heeft het hof beide eerder weergegeven in het Drijfmestarrest genoemde omstandigheden aan de toerekening van de tenlastegelegde gedragingen aan de rechtspersoon ten grondslag gelegd.

In 's hofs vaststellingen ligt besloten dat het gaat om handelen of nalaten van medewerkers van verdachte. Over deze vaststelling van het hof wordt in cassatie niet geklaagd. Het hof heeft deze vaststelling kunnen betrekken bij het oordeel dat de verdachte ‘een vervoermiddel, waarin zich resten van gevaarlijke stoffen bevinden, heeft laten staan op het rangeeremplacement Onnen’ en daarbij als vervoerder niet heeft gewaarborgd dat ProRail toegang kon krijgen tot de informatie die het haar mogelijk maakte te voldoen aan voorschrift 1.4.3.6 b) RID. Het tenlastegelegde feit betreft ‘handelen of nalaten van iemand die hetzij uit hoofde van een dienstbetrekking hetzij uit anderen hoofde werkzaam is ten behoeve van de rechtspersoon’. Ik betrek daarbij, dat het bij het niet waarborgen van toegang tot de informatie ging om nalaten dat in het kader van die dienstbetrekking plaatsvond.

Het hof heeft voorts uit de bewijsmiddelen kunnen afleiden dat de handelingen bedoeld in de tenlastelegging passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte. Uit bewijsmiddel 6 volgt dat verdachte de vervoerder was van de gevaarlijke stoffen. Ik betrek daarbij dat het gaat om overtreding van een verplichting die rechtstreeks met het vervoer van gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor samenhangt. Over 's hofs vaststelling dat de tenlastegelegde handelingen passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte wordt in cassatie ook niet geklaagd. De klacht is, in de kern, dat 's hofs vaststellingen ontoereikend zijn. Zoals aangegeven berust het middel evenwel op een verkeerde rechtsopvatting voor zover het ervan uitgaat dat toerekening van gedragingen aan de verdachte slechts redelijk is als (is vastgesteld dat) sprake is van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van de betreffende overtredingen wordt bevorderd, geen zorg wordt betracht om deze overtredingen te voorkomen, dan wel het betreffende voorschrift structureel niet wordt nageleefd.

Het derde middel faalt.

Het vierde middel klaagt dat het oordeel van het hof dat de gedraging bedoeld in het onder 5 tenlastegelegde feit in redelijkheid aan de rechtspersoon kan worden toegerekend onbegrijpelijk dan wel onvoldoende gemotiveerd is, onder meer nu op het eerste gezicht sprake zou zijn van een incidentele fout van een werknemer en het hof niets heeft vastgesteld over ‘de houding van de rechtspersoon c.q. (het toezicht op) het beleid van de rechtspersoon ten aanzien van deze gedraging.’ In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat het hof het feit aan de verdachte zou hebben toegerekend op basis van de omstandigheid ‘dat de overtreding is verricht door een werknemer binnen de — geabstraheerde — normale bedrijfsvoering’. Het hof zou niet hebben vastgesteld dat sprake zou zijn ‘van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van deze overtredingen wordt bevorderd, of dat géén zorg wordt betracht om de overtredingen te voorkomen’. Dat sprake is van structureel niet-naleven zou evenmin blijken uit de bewijsconstructie.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat op 22 februari 2015 op rangeeremplacement Kijfhoek te Zwijndrecht een inspectie is uitgevoerd. Daarbij zagen verbalisanten dat op spoor 152 een trein stilstond met twintig reservoirwagens beladen met methanol. Op spoor 153 stond een trein stil met 25 open wagens. Op drie wagens bevonden zich tankcontainers met andere stoffen met een hoog gevarenpotentieel als bedoeld in voorschrift 1.10.3.1 van het VSG. De drie tankcontainers en twintig reservoirwagens waren alle beladen met een hoeveelheid van meer dan 3000 liter. Bij inzage van de aftekenlijst parkeercontrole bleek dat geen registratie was vermeld voor de sporen 152 en 153; de onderliggende wagenlijsten van beide treinen waren niet aanwezig. Een medewerker deelde mee dat deze lijsten niet aan hem waren verstrekt. Verbalisanten leiden uit deze bevindingen af dat in strijd met voorschrift 1.9.5.1 NE onder 4 van het VSG is gehandeld (bewijsmiddel 9). De vertegenwoordiger van de verdachte heeft verklaart ‘dat de controle niet is afgetekend’ (bewijsmiddel 8).

Het hof heeft overwogen dat de verdachte als de geadresseerde van de ten laste gelegde normen valt aan te merken. En dat een (verboden) gedraging of (verboden) nalaten in redelijkheid aan een rechtspersoon kan worden toegerekend als de gedraging heeft plaatsgevonden dan wel is verricht in de sfeer van de rechtspersoon. Naar het oordeel van het hof is hiervan sprake nu ‘de handelingen bedoeld in de tenlastelegging werkzaamheden zijn die tot de taken van medewerkers van de verdachte behoren en passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte’. Daarmee heeft het hof beide eerder weergegeven in het Drijfmestarrest genoemde omstandigheden aan de toerekening van de tenlastegelegde gedragingen aan de rechtspersoon ten grondslag gelegd.

In 's hofs vaststellingen ligt besloten dat het gaat om handelen of nalaten van medewerkers van verdachte. Over deze vaststelling van het hof wordt in cassatie niet geklaagd. Het hof heeft deze vaststelling kunnen betrekken bij het oordeel dat de verdachte ‘een vervoermiddel, waarin zich gevaarlijke stoffen bevinden, heeft laten staan op het rangeeremplacement Kijfhoek’ en daarbij als vervoerder geen registratie heeft bijgehouden van de controle en het onder toezicht staan van die vervoermiddelen terwijl die vervoermiddelen beladen waren met stoffen met een hoog gevarenpotentieel. Het tenlastegelegde feit betreft ‘handelen of nalaten van iemand die hetzij uit hoofde van een dienstbetrekking hetzij uit anderen hoofde werkzaam is ten behoeve van de rechtspersoon’. Ik betrek daarbij, dat het bij het nalaten een registratie bij te houden ging om nalaten dat in het kader van die dienstbetrekking plaatsvond.

Het hof heeft voorts uit de bewijsmiddelen kunnen afleiden dat de handelingen bedoeld in de tenlastelegging passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte. Uit de bewijsmiddelen 8 en 9 volgt dat verdachte de vervoerder was van de gevaarlijke stoffen. Ik betrek daarbij dat het gaat om overtreding van een verplichting die rechtstreeks met het vervoer van gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor samenhangt. Over 's hofs vaststelling dat de tenlastegelegde handelingen passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte wordt in cassatie ook niet geklaagd. De klacht is, in de kern, dat 's hofs vaststellingen ontoereikend zijn. Zoals aangegeven berust het middel evenwel op een verkeerde rechtsopvatting voor zover het ervan uitgaat dat toerekening van gedragingen aan de verdachte slechts redelijk is als (is vastgesteld dat) sprake is van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van de betreffende overtredingen wordt bevorderd, geen zorg wordt betracht om deze overtredingen te voorkomen, dan wel het betreffende voorschrift structureel niet wordt nageleefd.

Het vierde middel faalt.

Het vijfde middel klaagt dat het oordeel van het hof dat de gedraging bedoeld in het onder 6 tenlastegelegde feit in redelijkheid aan de rechtspersoon kan worden toegerekend onbegrijpelijk dan wel onvoldoende gemotiveerd is, nu op het eerste gezicht sprake zou zijn van een incidentele fout van een werknemer en het hof niets heeft vastgesteld over ‘de houding van de rechtspersoon c.q. (het toezicht op) het beleid van de rechtspersoon ten aanzien van deze gedraging.’15. In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat het hof het feit aan de verdachte zou hebben toegerekend op basis van de omstandigheid ‘dat de overtreding is verricht door een werknemer binnen de — geabstraheerde — normale bedrijfsvoering’. Het hof zou niet hebben vastgesteld dat sprake zou zijn ‘van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van deze overtredingen wordt bevorderd, of dat géén zorg wordt betracht om de overtredingen te voorkomen’. Dat sprake is van structureel niet-naleven zou evenmin blijken uit de bewijsconstructie.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat op 23 september 2014 een inspectie is uitgevoerd op het emplacement Venlo. Daarbij bleek dat op spoor 13 een trein met 21 reservoirwagens stond. Uit de bij verdachte opgevraagde vervoersdocumenten bleek dat deze reservoirwagens beladen waren met zware stookolie. Tijdens de controle aan de afsluiters zag en voelde verbalisant dat er een zwarte stroperige vloeistof aan de buitenzijde van de schroefkappen van alle reservoirwagens zat. Verbalisant verklaart dat hem ambtshalve bekend is dat zware stookolie een zwarte, stroperige, milieugevaarlijke stof is. Hij leidt uit een en ander af dat in strijd is gehandeld met voorschrift 4.3.2.3.5 van het VSG.

Het hof heeft overwogen dat de verdachte als de geadresseerde van de ten laste gelegde normen valt aan te merken. En dat een (verboden) gedraging of (verboden) nalaten in redelijkheid aan een rechtspersoon kan worden toegerekend als de gedraging heeft plaatsgevonden dan wel is verricht in de sfeer van de rechtspersoon. Naar het oordeel van het hof is hiervan sprake nu ‘de handelingen bedoeld in de tenlastelegging werkzaamheden zijn die tot de taken van medewerkers van de verdachte behoren en passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte’. Daarmee heeft het hof beide eerder weergegeven in het Drijfmestarrest genoemde omstandigheden aan de toerekening van de tenlastegelegde gedragingen aan de rechtspersoon ten grondslag gelegd.

In 's hofs vaststellingen ligt besloten dat de tenlastegelegde gedraging handelen of nalaten van één of meer medewerkers van verdachte betreft. Over deze vaststelling van het hof wordt in cassatie niet geklaagd. Het hof heeft deze vaststelling kunnen betrekken bij het oordeel dat de verdachte ‘gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor heeft vervoerd’ terwijl zich tijdens dat vervoer aan de buitenzijde van die reservoirwagens gevaarlijke resten van de vervoerde stof bevonden. Het tenlastegelegde feit betreft ‘handelen van iemand die hetzij uit hoofde van een dienstbetrekking hetzij uit anderen hoofde werkzaam is ten behoeve van de rechtspersoon’. Ik betrek daarbij, dat het bij het vervoer om handelen ging dat in het kader van die dienstbetrekking plaatsvond.

Het hof heeft voorts uit de bewijsmiddelen kunnen afleiden dat de handelingen bedoeld in de tenlastelegging passen in de normale bedrijfsvoering van de verdachte. Uit bewijsmiddel 10 volgt dat verdachte de vervoerder was van de gevaarlijke stoffen. Ik betrek daarbij dat het gaat om overtreding van een verplichting die rechtstreeks met het vervoer van gevaarlijke stoffen met een vervoermiddel per spoor samenhangt. Over 's hofs vaststelling dat de tenlastegelegde gedraging past in de normale bedrijfsvoering van de verdachte wordt in cassatie ook niet geklaagd. De klacht is, in de kern, dat 's hofs vaststellingen ontoereikend zijn. Zoals aangegeven berust het middel evenwel op een verkeerde rechtsopvatting voor zover het ervan uitgaat dat toerekening van gedragingen aan de verdachte slechts redelijk is als (is vastgesteld dat) sprake is van een bedrijfsorganisatieklimaat waarbinnen het begaan van de betreffende overtredingen wordt bevorderd, geen zorg wordt betracht om deze overtredingen te voorkomen, dan wel het betreffende voorschrift structureel niet wordt nageleefd.

De middelen falen en kunnen worden afgedaan met de aan art. 81, eerste lid, RO ontleende formulering. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG