Hof Amsterdam, 23-03-2010, nr. 106.001.488/01

Appellant, hierna: [appellant], is bij dagvaarding van 2 maart 2004 bij het hof in hoger beroep gekomen van het vonnis van de rechtbank te Utrecht van 10 december 2003, onder zaak-/rolnummer 158455/HAZA 03-500 gewezen tussen [appellant] als eiser in conventie, gedaagde in (voorwaardelijke) reconventie, en geïntimeerde, hierna: de gemeente, als gedaagde in conven-tie, eiseres in (voorwaardelijke) reconventie.

[Appellant] heeft bij memorie zes grieven tegen het vonnis waarvan beroep aangevoerd, een productie in het geding gebracht en geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal vernieti-gen en, opnieuw rechtdoende, alsnog, bij arrest uitvoerbaar bij voorraad, de door hem in eerste aanleg in conventie ingestelde vordering alsnog zal toewijzen en de voorwaardelijke reconven-tionele vordering zal afwijzen, met veroordeling van de gemeen-te in de kosten van het geding in beide instanties.

De gemeente heeft bij memorie van antwoord de grieven be-streden, bewijs aangeboden en geconcludeerd tot bekrachtiging van het vonnis waarvan beroep, met veroordeling van [appellant] in de kosten van (naar het hof begrijpt) het geding in hoger beroep.

Partijen hebben hun zaak, alleen in de eerste ronde van het pleidooi in hoger beroep, mondeling doen bepleiten, [appel-lant] door zichzelf en de gemeente door mr. W.W.J. Timmermans, advocaat te Utrecht, beiden aan de hand van aan het hof overge-legde pleitaantekeningen. In overleg met partijen is de zaak, nadat beide partijen eenmaal aan het woord waren geweest, naar de rolzitting verwezen voor schriftelijke repliek aan de zijde van [appellant], op welke repliek de gemeente schriftelijk mocht dupliceren. Van de zitting is proces-verbaal opgemaakt dat zich bij de stukken bevindt.

[Appellant] heeft een memorie van repliek na pleidooi ge-nomen en daarbij producties in het geding gebracht. In verband met een inmiddels in het kadaster gewijzigde vernummering heeft [appellant] zijn vordering aangepast.

De gemeente heeft een memorie van dupliek na pleidooi ge-nomen en daarbij producties in het geding gebracht.

[Appellant] heeft een akte houdende uitlating producties genomen.

De rechtbank heeft in het vonnis waarvan beroep onder 2.1 tot en met 2.6 een aantal feiten vastgesteld. De vaststelling onder 2.5 vormt onderdeel van het in hoger beroep voortgezette dis-puut tussen partijen. Voor het overige zal, nu daaromtrent tus-sen partijen geen geschil bestaat, ook het hof van de door de rechtbank vastgestelde feiten uitgaan.

Kort samengevat komt deze zaak op het volgende neer.

[Appellant] vordert (na aanpassing van zijn eis zoals on-der 1.5 weergegeven) dat voor recht wordt verklaard dat het recht van nakoop dat [appellant] heeft verkregen bij akte van 21 augustus 2002 voor zover rustend op het onroerend goed ka-dastraal bekend [kadastrale aanduiding] door de gemeente dient te worden gerespecteerd en te worden nageleefd. In voorwaarde-lijke reconventie heeft de gemeente gevorderd, samengevat, dat indien het door [appellant] gestelde naastingsrecht nog be-staat, dit recht op grond van artikel 150, zesde lid, Over-gangswet Nieuw Burgerlijk Wetboek zodanig zal worden gewijzigd dat het in strijd met de redelijkheid en billijkheid is om het recht thans nog tegen de gemeente dan wel haar rechtsopvolgers uit te oefenen.

In het vonnis waarvan beroep heeft de rechtbank de vorde-ring van [appellant] afgewezen. Tot dit oordeel kwam de recht-bank op de grond dat het door [appellant] bedoelde recht, door de rechtbank aangeduid als naastingsrecht, "met ingang van de datum van de inwerkingtreding van de Wet houdende regelen om-trent opheffing van het recht van de Dertiende Penning, der-halve per 1 januari 1985, zo dat recht voor die datum nog mocht hebben bestaan, als afgeschaft heeft te gelden". De rechtbank heeft [appellant] veroordeeld in de proceskosten. De rechtbank heeft de door de gemeente voorwaardelijk ingestelde reconventionele vordering verstaan als niet te zijn ingesteld.

Tegen dit oordeel van de rechtbank zijn de grieven ge-richt. [Appellant] verwijt de rechtbank een verrassingsbeslis-sing te hebben genomen en daarmee in strijd met het fundamen-tele beginsel van hoor en wederhoor te hebben gehandeld. De beslissing van de rechtbank is volgens [appellant] ook on-juist. Daartoe voert [appellant] (onder meer) aan dat de door de rechtbank bedoelde wet van 3 oktober 1984 alleen betrekking heeft op de opheffing van de Dertiende Penning en daarmee (ooit) verbonden naastingsrechten, dat het door hem gestelde recht geen band heeft (gehad) met de Dertiende Penning en dat het aan hem toekomende recht derhalve niet is afgeschaft.

Het hof constateert

Het hof ziet reden om, alvorens het geschil tussen par-tijen te beslissen en onder aanhouding van iedere verdere be-slissing, deskundigen te benoemen ter beantwoording van de volgende vragen:

Het hof is voornemens twee deskundigen te benoemen, een rechtshistoricus en een archivaris.

[Appellant] beroept zich op de rechtsgevolgen van een door hem gesteld recht waarvan het bestaan door de gemeente gemotiveerd is bestreden. Dit zo zijnde ziet het hof reden te bepalen dat [appellant] het door de deskundigen te verlangen voorschot zal dienen te voldoen.

Het hof zal de zaak naar de rol verwijzen opdat partijen, eerst [appellant] en daarna de gemeente, zich kunnen uitlaten over de door het hof geformuleerde vragen en beoogde deskundi-gen.

Tenslotte wordt het volgende opgemerkt. Het hof is zich ervan bewust dat de gemeente in de procedure het standpunt heeft ingenomen dat, ook indien het door eiser gestelde recht nog zou bestaan en eiser rechthebbende zou zijn, eiser dat recht in de huidige tijd en in de omstandigheden van het on-derhavige geval niet meer kan uitoefenen, in welk verband ei-ser zich heeft beroepen op de artikelen 6:2 en 248 BW, op mis-bruik van recht en op afstand van recht en in welk verband ei-ser in voorwaardelijke reconventie wijziging (neerkomend op: opheffing) van het recht op de voet van artikel 150 lid 6 Overgangswet NBW heeft gevorderd, en dat, indien deze verweren zouden opgaan (c.q. de vordering in reconventie toegewezen zou moeten worden), het onderzoek zoals dat het hof voor ogen staat, zin ontbeert. Daarom overweegt het hof reeds nu dat het, op grond van hetgeen tot heden is aangevoerd en bekend is, onvoldoende reden ziet de gevoerde verweren en/of de vor-dering in reconventie te honoreren. Nadat het onderzoek is voltooid zal het hof een en ander opnieuw onder ogen zien en dienaangaande een gemotiveerde beslissing geven.

Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.

Het hof:

? verwijst deze zaak naar de rolzitting van het hof van 27 april 2010 voor uitlating door partijen als bedoeld onder 3.9, eerst door [appellant] en daarna door de gemeente;

? houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit arrest is gewezen door mrs. G.J. Visser, M.A.J.G. Janssen en J.C. Toorman en is in het openbaar door de rolraadsheer uit-gesproken op 23 maart 2010.