HR, 30-06-2009, nr. 08/00397 E

Het Gerechtshof te Arnhem heeft verdachte op 6 februari 2007 voor de feiten 1 en 3 tot en met 9, telkens overtredingen van een voorschrift gesteld krachtens artikel 5:12, eerste lid van de Arbeidstijdenwet, begaan door een rechtspersoon, voor feit 10, overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 14, eerste lid van de Wet goederenvervoer over de weg, achtmaal gepleegd door een rechtspersoon en voor feit 11, overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 31 van de Wet goederenvervoer over de weg, begaan door een rechtspersoon, veroordeeld tot 36 geldboetes van € 860,00 voor de feiten 1en 3 tot en met 9, voor feit 10 tot acht geldboetes elk van€ 500,00 en voor feit 11 tot een geldboete van € 110,00.

De vertegenwoordiger van verdachte heeft cassatie ingesteld. Mr. V.Q. Vallenduuk, advocaat te Haarlem, heeft een schriftuur ingezonden, houdende twee middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt over het bewijs van de feiten 1 en 3 tot en met 9, voorzover het betreft het onderdeel ‘met een vrachtauto waarvan het kenteken- of registratiebewijs een laadvermogen van meer dan 500 kilogram vermeldde’.

Bewezenverklaard is telkens onder 1 en 3 tot en met 9 dat

De pleitnota in hoger beroep houdt onder meer het volgende in:

Het hof heeft hieromtrent overwogen:

Artikel 2.3.1. van het Arbeidstijdenbesluit vervoer (Besluit van 17 november 1998, Stb. 1998, 645, in het vervolg Atbv) had ten tijde van de bewezenverklaarde feiten als inhoud:

Artikel 2.1:1 van het Atbv bevat definities, onder meer van wat onder ‘vrachtwagen’ wordt verstaan:

De Wet goederenvervoer over de weg (Wet van 12 maart 1992, Stb. 1992, 145) geeft in artikel 1 onder 1 de volgende omschrijvingen:

Artikel 1.1. aanhef en onder bb Voertuigreglement, zoals dat luidde ten tijde van de bewezenverklaarde feiten, geeft de volgende omschrijving:

Het woord ‘vrachtauto’ in de tenlastelegging zal geacht worden dezelfde betekenis te hebben als in de hier toepasselijke wetgeving. Dat betekent dat een vrachtauto niet alleen een voor het vervoer van goederen ingericht motorrijtuig is, maar ook een samenstel van trekker en oplegger én een losse trekker.

Voor de bewezenverklaring van de feiten 1 en 3 tot en met 9 heeft het hof onder meer als bewijsmiddel gebezigd:

Het eerste middel klaagt dat het hof dit bewijsmiddel heeft gedenatureerd door daaruit een belangrijk onderdeel weg te laten. Het gaat dan om de volgende passages:

Ik moet bekennen dat het voor het bewijs gebezigde bewijsmiddel 1 gelet op hetgeen de verbalisant in zijn proces-verbaal op bladzijde 2, welk onderdeel niet in het bewijsmiddel is opgenomen, heeft gerelateerd, niet duidelijk is. Eerst verklaart de verbalisant dat het gaat om combinaties van een trekker met oplegger die alle een laadvermogen hadden dat de 500 kilogram te boven gaat, maar voorts verklaart de verbalisant dat alle overtredingen betrekking hadden op voertuigen te weten een combinatie van trekker met oplegger danwel een losse trekker. Omdat dezelfde verbalisant op bladzijde 2 verklaart dat een losse trekker geen laadvermogen heeft is het onderdeel van bewijsmiddel 1 waaruit blijkt dat het ook om losse trekkers kan gaan niet redengevend voor het bewijs van het feit dat gebruik is gemaakt van een vrachtwagen met een laadvermogen van meer dan 500 kilogram.

Het middel legt hier de vinger op een zere plek. De vraag is of dat tot vernietiging moet leiden. Artikel 2.3.1 Atbv heeft betrekking zowel op een vrachtauto waarvan het kenteken- of registratiebewijs een laadvermogen van meer dan 500 kilogram vermeldt als op een losse trekker. Ik heb mij afgevraagd of de bewezenverklaring niet telkens verbeterd kan worden gelezen in die zin dat in de bewezenverklaring eenvoudigweg telkens het onderdeel ‘waarvan het kenteken- of registratiebewijs een laadvermogen van meer dan 500 kilogram vermeldde’ wordt geschrapt. Maar dat zou betekenen dat onder de bewezenverklaringen ook gevallen te brengen zijn waarin het kentekenbewijs van de vrachtauto een laadvermogen van minder dan 500 kilogram zou aangeven. En dan zouden de bewezenverklaringen ook betrekking kunnen hebben op feiten die niet strafbaar zijn. Zij krijgen dan naar mijn mening een andere strafrechtelijke betekenis.

Dat het hof bewijsmiddel 1 heeft gebezigd ten aanzien van het onder 1 en 3 tot en met 9 bewezenverklaarde en dat in dat bewijsmiddel verbalisant verklaart over de feiten 4 tot en met 12 heeft ook geen betekenis, omdat in de oorspronkelijke tenlastelegging de feiten 4 tot en met 12 dezelfde feiten zijn als die het hof heeft bewezenverklaard, plus een feit waarvan het hof heeft vrijgesproken: in de opsomming van verbalisant is dat feit 5, in de nummering van het hof feit 2.

Nu bewijsmiddel 1 de mogelijkheid openlaat dat overtredingen zijn geconstateerd met betrekking tot losse trekkers is de bewezenverklaring van de feiten 1 en 3 tot en met 9, waarin telkens wordt gesproken van een vrachtauto waarvan het kenteken- of registratiebewijs een laadvermogen van meer dan 500 kilogram vermelde, naar mijn mening onvoldoende met redenen omkleed.

Wat de steller van het middel nog aanvoert over een onmogelijke bewijsopdracht die het hof aan verdachte zou hebben gegeven kan ik niet onderschrijven. Het hof is ervan uitgegaan dat de verbalisant heeft vastgesteld dat alle gecontroleerde vrachtauto's trekkers met opleggers waren met een laadvermogen dat meer was dan 500 kilogram. In de overweging van het hof ligt besloten dat verdachte dit uitgangspunt heeft kunnen bestrijden maar dat niet heeft gedaan. Met andere woorden, het hof heeft aangenomen dat er voldoende bewijs is en dat het aan verdachte is om het hof van het tegendeel te overtuigen, waarin verdachte niet is geslaagd.

Het tweede middel klaagt dat het hof de grondslag van de tenlastelegging heeft verlaten omdat het hof niet heeft gekozen uit de in de tenlastelegging genoemde landen.

Het arrest houdt hieromtrent het volgende in:

Het eerste lid van artikel 8 van Verordening (EEG) Nr. 3820/85 van de Raad van 20 december 1985 tot harmonisatie van bepaalde voorschriften van sociale aard voor het wegvervoer (PB L 370 van 31 december 1985) had ten tijde van de bewezenverklaarde feiten de volgende inhoud:

Art. 2 lid 1 van de Verordening verklaarde de Verordening van toepassing op het wegvervoer binnen de Gemeenschap.

Als zou zijn bewezenverklaard dat het vervoer had plaatsgevonden binnen de Europese Gemeenschap zou zich in ieder geval geen probleem voordoen. Zo een (soort) aanduiding is in het verleden al toereikend geoordeeld.1. De bedoeling van de steller van de tenlastelegging is geweest dat er internationaal transport is verricht vanuit Nederland waarbij andere Europese landen werden aangedaan. De Europese landen die uitdrukkelijk zijn genoemd zijn België, Duitsland en Frankrijk. Op het transport van Nederland en België en van Nederland en Duitsland is de Verordening en dus ook art. 2.5.1 van het Atbv van toepassing, evenals op het transport in Frankrijk. Maar de plaatsaanduiding van het vervoer heeft niet alleen de strekking om aan te geven dat het inderdaad om een overtreding van art. 8 van de Verordening gaat, maar toch ook om aan te geven waar het strafbaar feit zich heeft voorgedaan. Als is opgenomen in de tenlastelegging dat het strafbaar feit erin heeft bestaan dat er binnen de Europese Gemeenschap goederenvervoer heeft plaatsgevonden is dat kennelijk voldoende, zowel om het strafbaar feit als zodanig te beschrijven als om de plaats aan te duiden waar het feit zich heeft voorgedaan wanneer er op dat punt geen verweer wordt gevoerd.

Als de steller van de tenlastelegging er zich niet mee tevreden stelt het vervoer te situeren binnen de Europese Gemeenschap, maar afzonderlijke landen van die Gemeenschap wil aanwijzen mag, dunkt mij, de rechter niet nalaten uit hem voorgehouden alternatieven te kiezen, omdat de aanduiding van de afzonderlijke landen niet alleen duidelijk maakt dat het om artikel 8 van de Vordering gaat, maar ook om de plaats aan te geven waar het strafbaar feit zich heeft voorgedaan. Omdat het telkens om een land binnen de Europese Gemeenschap gaat is wel duidelijk dat het telkens om artikel 8 gaat, maar niet waar ieder feit is begaan.

Voorts ben ik van oordeel dat de bewezenverklaring voorzover die ook Frankrijk noemt niet wordt ondersteund door de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen. Van iedere bewezenverklaarde rit kan zelfs niet worden vastgesteld of de chauffeur Nederland via België dan wel via Duitsland heeft verlaten, maar zeker volgt niet uit de gebezigde bewijsmiddelen dat een van chauffeurs ook Frankrijk heeft bezocht.

Dus volgens mij is ook de bewezenverklaring ontoereikend gemotiveerd.

Zowel het eerste als het tweede middel lijkt mij terecht te zijn voorgesteld.

Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad het arrest van het hof voor zover dat betrekking heeft op de feiten 1 en 3 tot en met 9 zal vernietigen en de zaak zal terugwijzen naar het gerechtshof te Arnhem teneinde in zoverre op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan. Ambtshalve heb ik overigens geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het arrest voorzover dat beslissingen bevat over de feiten 1 en 3 tot en met 9 en tot terugwijzing van de zaak.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden