HR, 12-08-2011, nr. 10/03624, nr. 10/05582

Door Gerechtshof Amsterdam is op 1 juli 2010 uitspraak gedaan in de zaak met kenmerk P 10/00292. Tegen deze uitspraak is beroep in cassatie ingesteld bij uw Raad. Dat cassatieberoep is geregistreerd onder nummer F 10/01757. Voornoemde Hofprocedure zag op de navorderingsaanslagen vermogensbelasting 1991 tot en met 2000 van belanghebbende. Omdat het Hof in zijn uitspraak van 1 juli 2010 verzuimd heeft het vermogen over 1991 vast te stellen, heeft het op 25 november 2010 alsnog uitspraak gedaan voor zover het de navorderingsaanslag vermogensbelasting 1991. Gelet op de directe samenhang tussen het thans ingestelde cassatieberoep en het voornoemde eerder ingestelde cassatieberoep, verzoeken wij uw Raad om proceseconomische redenen deze beide zaken gezamenlijk te behandelen en/of te voegen.

Schending dan wel verkeerde toepassing van het recht en / of verzuim van vormen die nietigheid met zich brengt, doordat het Hof heeft geoordeeld dat het acht slaan op de door belanghebbende nieuw aangevoerde grieven betreffende de vast te stellen vermogens van belanghebbende in strijd is met de goede procesorde.

Het Hof overweegt onder 5.3. van de bestreden uitspraak:

Het Hof is van oordeel dat het acht slaan op de door belanghebbende aangevoerde grieven in strijd zou zijn met de goede procesorde, omdat dit een nader feitenonderzoek zou vergen. Dit oordeel is in strijd met het recht en onvoldoende gemotiveerd.

In de eerste plaats miskent het Hof met dit oordeel dat het belanghebbende blijkens vaste jurisprudentie van uw Raad in beginsel vrij staat tot en met de mondelinge behandeling zijn standpunt te wijzigen en nieuwe grieven aan te voeren. In de uitspraak van 1 april 2010 heeft het Hof gelet op overweging 7.2. iedere beslissing ten aanzien van de vermogensbelasting aangehouden en was het onderzoek ten aanzien van de vermogensbelasting derhalve nog niet gesloten. Het onderzoek is pas gesloten aan het eind van de zitting van het Hof van 4 juni 2010. Als uitgangspunt heeft daarom te gelden dat belanghebbende nieuwe graven kon aanvoeren tot en met de zitting van 4 juni 2010. Het enkele feit dat belanghebbende de grieven eerder had kunnen aanvoeren, is blijkens vaste jurisprudentie geen reden om een schending van de goede procesorde aan te nemen.

Ten tweede miskent het Hof dat het in zijn uitspraak een afweging had moeten maken tussen het algemeen belang van een doelmatige procesgang en de belangen van procespartijen. Het moeten houden van een nader feitenonderzoek is primair een belang van het Hof zelf.

Het Hof heeft zich ten onrechte niet uitgelaten over de vraag in hoeverre het nadere feitenonderzoek een doelmatige procesgang zou schaden, noch heeft het zich uitgelaten over in hoeverre de inspecteur geschaad zou zijn in zijn procesbelang indien het Hof acht zou slaan op de grieven van belanghebbende. Aldus is het oordeel van het Hof niet naar de eisen der wet met voldoende redenen omkleed.

Ten derde miskent het Hof dat hetgeen belanghebbende nader heeft aangevoerd met betrekking tot de berekeningen van de inspecteur, binnen de kaders van de door het Hof aan de inspecteur verstrekte opdracht valt. De grieven van belanghebbende zien op een tweetal zaken:

Het Hof heeft ten onrechte geen acht geslagen op de grieven van belanghebbende betreffende de door de inspecteur gemaakte berekeningen van de vermogens van belanghebbende.

De uitspraak van het Hof van 25 november 2010 dient te worden vernietigd. Naar het oordeel van belanghebbende kan uw Raad de zaak zelf afdoen. Indien uw Raad tot de conclusie komt dat aangenomen moet worden dat belanghebbende gedurende de bestreden jaren over rekeningen bij Kredietbank Luxemburg beschikte en geen sprake is van onredelijke schattingen, dan dient bij het vaststellen van de vermogen op de bestreden aanslag vermogensbelasting 1991 het veronderstelde saldo slechts voor de helft bij belanghebbende in aanmerking te worden genomen en dient binnenlands vermogen buiten aanmerking te blijven. Het vermogen dienen dan te worden vastgesteld op de in de pleitnotitie van belanghebbende voor de zitting van het Hof van 4 juni 2010 genoemde bedragen (in gulden en euro):

Hierop dienen vervolgens nog de belastingvrije sommen voor ongehuwden in mindering te worden gebracht.

Dit impliceert eveneens dat indien en voor zover de vastgestelde vergrijpboete door uw Raad in stand wordt gelaten, deze aanpassing behoeft.

Wij verzoeken uw Raad de Minister van Financiën te veroordelen in het vergoeden van het griffierecht en de kosten van het hoger beroep en dit beroep in cassatie.

Omdat zich bijzondere omstandigheden voordoen in de zin van het Besluit proceskosten bestuursrecht, dienen de integrale kosten van dit cassatieberoep te worden vergoed. Per brief van 21 juli 2010 hebben wij het Hof ervan in kennis gesteld dat het Hof in zijn uitspraak van 1 juli 2010 met nummer P 10/00292 ten onrechte binnenlandse vermogens in aanmerking heeft genomen en er sprake moet zijn van een kennelijke vergissing (bijlage 2). Het Hof heeft vervolgens bij schrijven van 22 juli 2010 zonder enige inhoudelijke motivering dit verzoek om een hersteluitspraak terzijde geschoven (bijlage 3).

Nadat de Minister van Financiën had geconstateerd was dat sprake was van een omissie van het Hof met betrekking tot de vermogensbelasting over 1991, hebben wij telefonisch navraag gedaan bij het Hof en uw Raad over de status hiervan. Omdat toen bleek dat noch het Hof, noch uw Raad iets bekend was hieromtrent, hebben wij met het Hof afgesproken dat wij bij het Ministerie na zouden gaan wat precies de status van een en ander was en zouden wij vervolgens het Hof hierover berichten. In verband hiermee hebben wij de Minister per brief van 19 november 2010 om opheldering verzocht (bijlage 4). Naar aanleiding hiervan heeft de Minister telefonisch contact met ons opgenomen en zijn wij met hen overeengekomen dat de inspecteur een formeel verzoek tot het doen van een hersteluitspraak ten aanzien van de vermogensbelasting 1991 bij het Hof zou indienen.

Op vrijdag 26 november 2010 is ons kantoor telefonisch benaderd door het Hof en is doorgegeven dat de uitspraak betreffende de vermogensbelasting 1991 in de daarop volgende week aan ons zou worden toegezonden (bijlage 5). Per fax van 29 november 2010 hebben wij het Hof onze brief van 21 juli 2010 nogmaals onder de aandacht gebracht en verzocht om bij de hersteluitspraak het binnenlands vermogen buiten beschouwing te laten (bijlage 6).

Bij schrijven van 2 december 2010 heeft het Hof ons laten weten geen aanleiding te zien om deze omissie te herstellen (bijlage 7). Vervolgens hebben wij het Hof op 6 december 2010 geïnformeerd dat wij de handelwijze van het Hof aangaande het doen van de uitspraak over 1991 niet conform onze afspraken achtten en hebben wij erop gewezen dat het Hof niet voorbij had mogen gaan aan onze brief van 21 juli 2010 (bijlage 8). Voor het Hof was dit echter gelet op de brief van 13 december 2010 geen reden om alsnog de binnenlandse vermogens uit de bestreden aanslagen vermogensbelasting te elimineren (bijlage 9). Op 20 december 2010 hebben wij het Hof laten weten dat het over het hoofd zien van onze brief van 21 juli 2010 geen reden kan zijn om niet aan ons verzoek betreffende het elimineren van de binnenlandse vermogens tegemoet te komen en hebben wij dit verzoek herhaald (bijlage 10). Een reactie op dit verzoek hebben wij tot op heden nog niet ontvangen van het Hof.

Uit de voornoemde correspondentie blijkt dat het Hof onpleitbaar heeft gehandeld en de goede procesorde ernstig heeft geschonden door akkoord te gaan met de berekeningen van de inspecteur waarin binnenlands vermogen is opgenomen en door nimmer inhoudelijk in te gaan op onze bezwaren dienaangaande. Vooropgesteld zij dat het ongebruikelijk is dat een procespartij verzocht wordt om een op een aanslag vast te stellen bedrag te bepalen en men zich kan afvragen of het Hof deze opdracht überhaupt wel aan de inspecteur had mogen verstrekken. Wat hier ook van zij, van het Hof mag worden verlangd dat het de inspecteur aan zijn opdracht houdt en dat acht wordt geslagen op grieven van belanghebbende betreffende de reikwijdte van de opdracht. Reeds ter zitting van het Hof van 4 juni 2010 hebben wij de kwestie van het binnenlands vermogen in onze pleitnotitie aan de orde gesteld. Hierop heeft het Hof niet ter zake doend gereageerd in zijn uitspraak van 1 juli 2010. Vervolgens heeft het Hof evenmin inhoudelijk gereageerd op ons verzoek om een hersteluitspraak van 21 juli 2010.

In het kader van de hersteluitspraak over 1991 suggereert het Hof in de brief van 2 december 2010 dat het onze brief van 21 juli 2010 voor het eerst als bijlage bij onze brief van 29 november 2010 zou hebben ontvangen, doch dat als het Hof deze brief zou hebben ontvangen vóór het doen van de uitspraak op 25 november 2010, het vast had gestaan dat het Hof ten onrechte geen afweging heeft gemaakt of het al dan niet acht had moeten slaan op de brief van 21 juli 2010. Aangezien het Hof daadwerkelijk onze brief van 21 juli 2010 voor 25 november 2010 had ontvangen, heeft het Hof dus ten onrechte voornoemde afweging niet gemaakt. Men zou dan verwachten dat het Hof alsnog deze afweging zou gaan maken. In plaats daarvan komt het Hof terug van zijn constatering dat het ten onrechte deze afweging niet heeft gemaakt en weigert het wederom om de binnenlandse vermogens te elimineren.

Uit laatstgenoemde reactie leiden wij af dat het Hof zijn eigen belang centraal stelt en laat prevaleren boven het belang van het op de juiste bedragen vaststellen van de navorderingsaanslagen vermogensbelasting. Dat achten wij onacceptabel.

Daargelaten dat wij het onbegrijpelijk vinden dat het Hof in strijd met onze afspraken ambtshalve uitspraak doet zonder ons eerst omtrent het voornemen daartoe te infomeren, vinden wij het merkwaardig dat het Hof op 26 november 2010 ons kantoor telefonisch laat weten dat het uitspraak gaat doen, terwijl de uitspraak toen al gedaan zou zijn. Voorts komt het ons vreemd voor dat het Hof op 29 november 2010 niet zou kunnen nagaan of er reeds uitspraak was gedaan. Aangezien de uitspraak pas op 2 december 2010 aan partijen is verzonden, valt niet in te zien waarom het Hof in deze uitspraak geen overwegingen heeft gewijd aan onze brief van 29 november 2010.

De hiervoor beschreven handelwijze van het Hof beschouwen wij als een zware inbreuk op de goede procesorde. Belanghebbende is hierdoor ernstig benadeeld in zijn procesbelang. Dit zijn onmiskenbaar bijzondere omstandigheden in de zin van het Besluit proceskosten bestuursrecht die een veroordeling van de Minister van Financiën in de integrale kosten van het beroep voor het Hof alsmede van dit beroep in cassatie rechtvaardigen. Gaarne worden wij door uw Raad in de gelegenheid gesteld deze integrale kosten nader te specificeren.