Rb. Noord-Nederland, 31-07-2018, nr. 18/930117-15

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling strafrecht

Locatie Assen

parketnummer 18/930117-15

beslissing van de meervoudige kamer, Noordelijke Fraudekamer, d.d. 31 juli 2018 op een vordering van de officier van justitie tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel

in de zaak tegen

[veroordeelde] ,

veroordeelde,

geboren op [geboortedatum] te [geboortedatum] ,

wonende te [woonplaats] .

Procesverloop

De officier van justitie heeft d.d. 29 juli 2015 schriftelijk gevorderd dat de rechtbank het bedrag vast zal stellen waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel, als bedoeld in artikel 36e, vijfde lid, van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr), wordt geschat en aan veroordeelde de verplichting zal opleggen tot betaling aan de staat van een bedrag van € 1.773.376,00 ter ontneming van het uit het in de zaak met parketnummer 18/930117-15 voortvloeiende, wederrechtelijk verkregen voordeel (hierna: de ontnemingsvordering).

De rechtbank heeft bepaald dat een schriftelijke uitwisseling van standpunten plaats diende te vinden. De raadsman van veroordeelde, mr. N. van Schaik, advocaat te Utrecht (hierna: de raadsman), heeft een conclusie van antwoord ingediend. Vervolgens heeft de officier van justitie een conclusie van repliek ingediend en de raadsman een conclusie van dupliek.

De behandeling van de vordering heeft plaatsgevonden ter terechtzitting van 19 juni 2018. Verdachte is niet verschenen. De raadsman is verschenen en heeft verklaard uitdrukkelijk tot de verdediging te zijn gemachtigd. Het openbaar ministerie is ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. G.J. Heidema.

Bewijsmiddelen

De rechtbank baseert de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel op de volgende bewijsmiddelen:

1.1. Het "Rapport berekening wederrechtelijk verkregen voordeel hennepkwekerij [adres 1] " d.d. 10 november 2014 (hierna: de ontnemingsrapportage), voor zover hier van belang, zakelijk weergegeven, inhoudende:

Naar aanleiding van het aantreffen van een hennepkwekerij op het perceel [adres 1] heb ik een onderzoek ingesteld naar het wederrechtelijk verkregen voordeel uit hennepkweek. Op 3 juli 2013 werd door de politie een instap voor een doorzoeking gedaan in voornoemd perceel, alwaar een professionele hennepkwekerij werd aangetroffen. De hennepkwekerij bevond zich in de onder de woning gelegen kelder. In vier kweekruimtes werden in totaal 1.345 hennepplanten aangetroffen, waarvan 336 hennepstekken. In de in werking zijnde kweekruimtes bevonden zich 42 lampen van 600 Watt en 7 lampen van 700 Watt. Op het terrein bevond zich een groot kassencomplex. In een aangebouwde ruimte aan de kas en in een silo op het terrein werden ruimtes aangetroffen met daarin sporen die erop wijzen dat in deze ruimtes hennepkwekerijen hebben gezeten.

Het wederrechtelijk verkregen voordeel uit hennepteelt wordt in dit onderzoek berekend over de periode van 1 augustus 2005 tot 3 juli 2013. Voor de basis van het geschatte wederrechtelijk verkregen voordeel is het daadwerkelijke elektriciteitsverbruik genomen,

aangezien deze legaal werd afgenomen en derhalve door de elektriciteitsmeter werd geregistreerd. Dit grote stroomverbruik kon niet worden verklaard door andere grote stroomverbruikers op deze locatie.

Verdachte [veroordeelde] (hierna: [veroordeelde] ) heeft verklaard dat hij een bedrijf heeft gehad, genaamd [bedrijfsnaam 2] , en dat hij ten tijde van dit bedrijf spinazie, sla, andijvie, tulpen en chrysanten gekweekt heeft. Hoe lang hij deze producten gekweekt heeft is niet duidelijk geworden uit de verklaringen van [veroordeelde] . Hij kan ook geen verklaring geven voor het hoge stroomverbruik ten opzichte van deze legale teelt. Uit de getuigenverklaringen en bevindingen blijkt dat [veroordeelde] kennelijk voor een korte periode, hooguit een jaar, bloemen heeft gekweekt en dat deze kweek het hoge elektriciteitsverbruik niet kan verklaren.

[naam] (hierna: [naam] ) heeft als vorige eigenaar van het perceel [adres 1] en als voormalig tuinder verklaard over het elektriciteitsverbruik in een legale kwekerij. Hieronder volgen enkele passages uit zijn verklaring: "Het stroomverbruik van woning en kassen bedroeg in een jaar maximaal 30.000 kilowatt. Ik kan u verklaren dat ons gemiddelde verbruik van stroom jaarlijks ongeveer tussen de 20.000 en 30.000 kilowatt was. Dit was afhankelijk van het soort pootgoed dat wij dat jaar in de kas hadden staan. Dit betrof zowel het stroomverbruik van de woning als van de kas. Het verbruik van 30.000 kilowatt was in een piekjaar. Het was nooit hoger dan dit en dan hadden wij de kas op volledige productie draaien. Ik was toen werkzaam als tuinder. Ik kweekte voornamelijk eenjarig perkgoed. Dit waren onder andere Petunia’s, Geraniums en Fuchsia's. Ik had hiervoor op het terrein achter mijn woning een grote tuinkas gebouwd met een totaaloppervlakte van een halve hectare."

De heer [buurtbewoner] , wonend op de [adres 2] en de buurman van de familie [medeverdachte 1] , heeft verklaard dat hij al heel lang op zijn huidige adres woont. Ook heeft hij verklaard dat volgens hem [veroordeelde] maar één seizoen tulpen gekweekt heeft, dat dat in het begin was toen [veroordeelde] aan de [straatnaam] kwam wonen, dat hij deze tulpen verkocht in een tentje voor aan de weg en dat de kassen na de tulpen niet meer in gebruik waren.

Uit het onderzoek is gebleken dat [veroordeelde] contact heeft gehad met

verzekeringsmaatschappij [bedrijfsnaam 1] omtrent de uitkering van letselschade ten gevolge van een auto-ongeval in maart 2012. Uit het verslag van schaderegelaar Cordaet blijkt dat [veroordeelde] heeft aangegeven gedurende één jaar tulpen te hebben gekweekt maar hiermee te zijn gestopt omdat dit financieel onvoldoende opleverde.

Door [naam 2] , medewerkster fraudebestrijding van netwerkbeheerder Enexis (hierna: [naam 2] ), werden de gebruikersgegevens van gasafname van het perceel [adres 1] verstrekt. Hieruit blijkt dat [veroordeelde] vanaf 10 september 2005 contractant is. In de periode van 10 september 2005 tot en met 18 april 2006 is 6.979 m3 gas verbruikt. Gezien het gasverbruik is het aannemelijk dat er in deze periode tulpen en/of chrysanten zijn gekweekt. Het is dus aan te nemen dat [veroordeelde] één jaar lang een legale kwekerij heeft gehad. Het is onduidelijk hoeveel elektriciteit is verbruikt ten behoeve van deze legale kwekerij. Zoals vermeld, verklaarde [naam] dat hij in een piekjaar tussen de 20.000 kWh en 30.000 kWh gebruikte. Voor de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel zal, in het voordeel van [veroordeelde] , worden uitgegaan van het verbruik behorend bij een piekjaar en derhalve 30.000 kWh in het jaar 2005/2006 voor het kweken van tulpen en/of chrysanten.

Een berekening van het door de verdachten wederrechtelijk verkregen voordeel zal in deze

rapportage worden gemaakt over de hiervoor genoemde periode van een kleine acht jaar,

waarin verdachten continu één of meerdere hennepkwekerijen in bedrijf hadden. Deze tijdspanne wordt aangetoond door netwerkbeheerder Enexis in haar overzicht van het elektriciteitsverbruik vanaf 20 april 2005. Daarin wordt vanaf deze datum tot 3 juli 2013 een exorbitant hoog elektriciteitsverbruik aangetoond op het perceel. Op 21 juni 2005 heeft [medeverdachte 1] (hierna: [medeverdachte 1] ) de woning op dit perceel op naam gekregen. De datum van 1 augustus wordt gehanteerd omdat een kwekerij dient te worden opgebouwd en dat zou, gezien de datum van tenaamstelling, op 1 augustus 2005 gerealiseerd kunnen zijn.

Gedurende het onderzoek werd naast het kassencomplex een heimelijke ruimte aangetroffen die in het verleden gediend heeft als kweekruimte. [veroordeelde] heeft verklaard dat hij een inwerking zijnde hennepkwekerij heeft gehad in deze ruimte en dat dit een koelruimte betrof die over was van de tulpen. Hij heeft verklaard dat er in deze hennepkwekerij 600 hennepplanten stonden met 24 assimilatielampen en dat hij in totaal vijf keer heeft geoogst. Hij heeft verklaard dat de hennepkwekerij in juli 2012 is geript.

Aan de achterzijde van het kassencomplex werd een silo aangetroffen die door coniferen aan

het zicht onttrokken was. [veroordeelde] heeft verklaard dat hij een inwerking zijnde hennepkwekerij heeft gehad in de silo. Hij heeft verklaard dat daar 600 planten stonden en 34 lampen van 400 watt hingen en dat hij vijf à zes keer geoogst heeft.

[veroordeelde] heeft verklaard dat hij in de kelder van de woning aan de [adres 1] is begonnen met een hennepkwekerij. Hij heeft verklaard dat er 220 planten per vertrek stonden. Hij heeft verklaard dat hij van de eerste twee hokken ongeveer vijf keer geoogst heeft en van het derde hok drie keer.

Door [naam 2] is de volgende mail opgemaakt als toevoeging bij het overzicht elektriciteitsverbruik: "Aan de hand van de netmeting heeft de meetspecialist berekend dat er ca. 2.894 kWh per week werd verbruikt. Is in 9 weken (63 dagen - kweekcyclus) ca. 26.046 kWh. Voor een totale kweekperiode (alle ruimtes) is per kweekperiode van 63 dagen 30.335 kWh nodig. Op jaarbasis kan er 5 keer gekweekt worden = 151.675 kWh."

Overzicht elektriciteitsverbruik perceel [adres 1] :

begindatum: einddatum: verbruik: jaarverbruik:

16-10-2003 14-04-2004 15.110 kWh 30.470 kWh

14-04-2004 20-04-2005 11.650 kWh 11.462 kWh

20-04-2005 18-04-2006 114.230 kWh 114.859 kWh

18-04-2006 20-04-2007 153.339 kWh 152.503 kWh

20-04-2007 17-04-2008 200.333 kWh 201.437 kWh

17-04-2008 28-04-2009 215.286 kWh 208.988 kWh

28-04-2009 01-04-2010 193.172 kWh 208.603 kWh

01-04-2010 20-04-2011 233.107 kWh 221.573 kWh

20-04-2011 06-04-2012 197.358 kWh 204.647 kWh

06-04-2012 08-04-2013 163.514 kWh 162.623 kWh

08-04-2013 03-07-2013 40.755 kWh 172.972 kWh

Volgens het NIBUD is het huishoudelijk verbruik van elektriciteit voor een huishouden van drie personen 4.120 kWh per jaar.

Het perceel [adres 1] betreft een vrijstaande woning. Ter plaatse werd

geconstateerd dat er een zwembad achter de woning was gemaakt. Tevens was er een jacuzzi en een koikarpervijver. Verder werden er door de verdachten paarden gehouden. Gezien de

bevindingen ter plaatse is het aannemelijk dat het verbruik ten behoeve van het huishouden hoger zal zijn geweest dan de gegevens van het NIBUD aangeven, aangezien voor een jacuzzi en koikarpervijver in ieder geval elektriciteit gebruikt moet worden voor het opwarmen, verwarmen en zuiveren van water. Uit onderzoek blijkt dat het zwembad niet verwarmd wordt door gebruik van elektriciteit. Voor het onderkomen van paarden lijkt dit ook minder aannemelijk maar hiermee is voor het uitgangspunt van het huishoudelijk verbruik toch enigszins rekening gehouden. Op basis van het vorengenoemde is voor het huishoudelijk verbruik uitgegaan van een ruime en met betrekking tot de voordeelberekening

voor verdachten zeer gunstig verbruik van jaarlijks 10.000 kWh. Om enig zicht te krijgen op het elektriciteitsverbruik van de jacuzzi en koikarpervijver is van internet informatie vergaard. Onbekend is wanneer de koikarpervijver is aangelegd. We gaan bij de berekening van de elektriciteitskosten in het voordeel van verdachten uit van medio 2005 en van een gemiddeld formaat vijver.

Op basis van de vergaarde informatie en uitgaande van een maximaal gebruik van de jacuzzi wordt de berekening bij 365 dagen per jaar, 24 uur per dag, stand-by als volgt: 3kWh x 365 dagen = 1.095 kWh per jaar. Bij ruim gebruik van de jacuzzi 3 dagen per week à 4 uur per dag het gehele jaar door wordt de berekening als volgt: 4 uren per keer gebruik x 3 dagen per week = (2 kWh per half uur = 4 kWh per uur) 4 uur x 4 kWh = 16 kWh x 52 weken x 3 dagen per week = 2.496 kWh per jaar.

Uitgaande van een koikarpervijver met een inhoud van 10.000 liter is een pomp met een vermogen van 45 Watt nodig en een luchtpomp van 85 Watt. Samen verbruiken ze per 10 uur 1,3 kW. Omdat niet bekend is hoeveel liter de vijver bevatte, wordt uitgegaan van een gemiddelde vijver met gemiddeld verbruik. De berekening wordt dan als volgt: 1,3 kW per 10 uur is 3,12 kW voor 24 uur (2,4 x 1,3) = 3,12 x 365 dagen = 1.138,8 kWh per jaar.

Alle verbruik tezamen maakt de volgende berekening per jaar:

Jacuzzi: 1.095 kWh + 2.496 kWh = 3.591 kWh

Koikarper vijver 1.138,8 kWh

---------------- +

Totaal 4.729,8 kWh

Huishoudelijk gebruik 4.120 kWh

---------------- +

Totaal 8.849,8 kWh

Over voor paarden 1.150,2 kWh

----------------- +

Totaal 10.000 kWh

[veroordeelde] heeft per hennepkwekerij verklaard over het aantal en/of wattage van de assimilatielampen. Aan de hand van het aantal assimilatielampen is berekend hoeveel kWh per hennepkwekerij nodig is voor een geslaagde oogst. Hieruit blijkt dat er:

- voor een geslaagde oogst in de kelder per ruimte nodig is:

ruimte F, 232 hennepplanten 7.185 kWh

ruimte H, 624 hennepstekken 3.762 kWh

ruimte 1, 247 hennepplanten 8.966 kWh

ruimte J, 242 hennepplanten 10.421 kWh

--------------- +

totaal van ruimtes 30.334 kWh

- voor een geslaagde oogst in de koelruimte nodig is 12.640 kWh

- voor een geslaagde oogst in de silo nodig is 11.938 kWh

Het is aannemelijk dat [veroordeelde] gedurende een jaar bedrijfsmatig tulpen/chrysanten heeft gekweekt. [veroordeelde] verklaarde dat hij in 2012 is begonnen met de hennepkwekerij in de kelder. Daarvoor had hij een kwekerij in de silo en koelruimte. Hij verklaarde dat deze kwekerijen er ongeveer 1,5 à 2 jaar hebben gezeten. Dit betekent dat verdachte zou zijn begonnen in 2010. Uit het voorgaande overzicht gebruikersgegevens van Enexis blijkt echter dat de afname van stroom in juni 2005 aanzienlijk stijgt. Verder is uit onderzoek gebleken dat door verdachte(n) vanaf 2006 grote contante stortingen en contante betalingen zijn gedaan. Het is dan ook aannemelijk dat verdachte(n) vanaf juni 2005 zijn begonnen met het kweken van hennep.

Aan de hand van het geregistreerde verbruik, het verbruik dat nodig is voor een oogst per

kweekruimte, het huishoudelijk verbruik en het verbruik van het bedrijf [bedrijfsnaam 2] is een berekening gemaakt. In de onderstaande tabel is weergegeven hoeveel elektriciteit (in kWh) er overblijft ten behoeve van de kweek van hennep. Er wordt uitgegaan van een maximum van vijf kweken en oogsten per jaar per kweekruimte:

tabel ‘elektriciteitsverbruik ten behoeve van hennepkweek en huishoudelijk verbruik’:

jaar: verbruik: privé: over tbv silo: koelruimte: rest=kelder:

in kWh in kWh kweek:

3 oogsten = 3 oogsten =

05/06 (114.859 - 40.000 =) 74.859 kWh - (35.814 kWh + 37.920 kWh) = 1.125 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

06/07 (152.503 - 10.000 =) 142.503 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 19.613 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

07/08 (201.437 - 10.000 =) 191.437 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 68.547 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

08/09 (208.988 - 10.000 =) 198.988 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 76.098 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

09/10 (208.603 - 10.000 =) 198.603 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 75.713 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

10/11 (221.573 - 10.000 =) 211.573 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 88.683 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

11/12 (204.647 - 10.000 =) 194.647 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 71.757 kWh

1 oogst = 1 oogst =

12/13 (162.623 - 10.000 =) 152.623 kWh - (11.938 kWh + 12.640 kWh) =128.045 kWh

--- --- ----------------

totaal aantal oogsten: 34 oogsten 34 oogsten

totaal resterend elektriciteitsverbruik 529.581 kWh

Van de gemaakte kosten voor de hennepkwekerijen, met uitzondering van de elektriciteitskosten, is niets bekend. Er zal voor de berekening van de kosten over de gehele periode gebruik worden gemaakt van het rapport "Wederrechtelijk verkregen voordeel hennepkwekerij bij binnenteelt onder kunstlicht" d.d. 1 november 2010 van het Bureau Ontnemingswetgeving Openbaar Ministerie (hierna: het BOOM-rapport). Verdachte heeft verklaard dat hij € 3.000,00 per kilo ontving. Voor de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel zal hiervan worden uitgegaan. Verdachte heeft geen verklaring afgelegd over de opbrengst van hennep in kilo's van de silo en koelruimte. De opbrengst van hennep in grammen is afhankelijk van het aantal planten per m². Het aantal hennepplanten per m² is onbekend. Derhalve wordt het gemiddelde van 28,2 gram per plant uit het BOOM-rapport genomen voor de silo en koelruimte. Voor de berekening van de aftrekbare kosten per afzonderlijke hennepkwekerij zijn de elektriciteitskosten buiten beschouwing gelaten. Deze worden in totaliteit berekend en in mindering gebracht op de voorlopige netto opbrengst van alle hennepkwekerijen. De afschrijvingskosten van de investeringen zijn afhankelijk van het aantal planten per oogst. [veroordeelde] heeft verklaard dat er in de koelruimte en de silo 600 hennepplanten stonden. Bij 600 - 699 planten geldt een afschrijving van € 400 per oogst. De inkoopprijs van de stekken bedraagt € 2,85 per stek. De overige variabele kosten (kweekmedium, water en voedingsstof) bedraagt € 3,33 per plant. De totale variabele kosten bedragen dan € 6,18 per stek; 600 planten x € 6,18 = € 3.708,00. De totale kosten (vast + variabel) in de koelruimte en de silo bedragen dan: € 400,00 + € 3.708,00 = € 4.108,00. Dit levert de volgende berekening op:

600 planten x 28,2 gram per plant = 16,92 kilo x € 3.000,00 = € 50.760,00

minus vaste en variabele kosten: € 4.108,00

-------------- -

Voorlopige netto opbrengst koelruimte en silo per oogst: € 46.652,00

Volgens de tabel ‘elektriciteitsverbruik ten behoeve van hennepkweek en huishoudelijk verbruik’ bedraagt het aantal oogsten in de periode van 20-4-2005 (datum meterstand elektriciteitsverbruik) tot 3-7-2013 in de koelruimte en in de silo 34.

34 oogsten x voorlopige netto opbrengst silo = € 1.586.168,00

Verdachte [veroordeelde] heeft verklaard dat in de kelder 220 planten per vertrek stonden, dat hij van de eerste twee hokken in totaal ongeveer vijf keer geoogst heeft en van het derde hok drie keer. Voor de berekening zal worden uitgegaan van 660 planten. Voor de berekening van het aantal oogsten zal worden uitgegaan van de verbruikte elektriciteit ten behoeve van hennepkweek zoals weergegeven in de tabel ‘verbruik elektriciteit ten behoeve van (hennep)kweek en huishoudelijk verbruik’. Hieruit blijkt het restant verbruik voor de

kelder na aftrek van volledig verbruik in silo en koelruimte. Door dit verbruik (529.581 kWh) te delen door het verbruik per oogst, zijnde 30.334 kWh, komt het aantal oogsten afgerond naar beneden op 17. De berekening voor de kelder wordt dan als volgt. De afschrijvingskosten van de investeringen zijn afhankelijk van het aantal planten per oogst. Bij 600 - 699 planten bedraagt de afschrijving per oogst € 400. De inkoopprijs van de stekken bedraagt € 2,85 per stek. De overige variabele kosten (kweekmedium, water en voedingsstof) bedraagt € 3,33 per plant. De totale variabele kosten bedragen dan € 6,18 per stek; 660 planten x € 6,18 = € 4.078,80. De totale kosten (vast en variabel) van de kelder bedragen dan: € 400,00 + € 4.078,80= € 4.478,80.

[veroordeelde] heeft opgegeven dat de opbrengst per vertrek 3,5 à 4 kilo was. Er zal worden uitgegaan van een opbrengst van 4 kilo per vertrek. Dit levert de volgende berekening op:

bruto opbrengst: (3 x 4 kilo =) 12 kg x € 3.000,00 = € 36.000,00

minus vaste en variabele kosten: € 4.478,80

-------------- -

voorlopige netto opbrengst kelder: € 31.521,20

Zoals is gebleken uit het overzicht elektriciteitsverbruik van Enexis, werd de elektriciteit ten behoeve van de hennepkwekerijen legaal afgenomen. Een overzicht van de diverse leveranciers in de betreffende periode is door Enexis verstrekt. Deze leveranciers zijn bevraagd over de jaarrekeningen elektriciteitsverbruik. Daaruit blijken de betaalde elektriciteitskosten voor de afgenomen hoeveelheid kWh. De elektriciteitskosten ten behoeve van het huishoudelijk gebruik dienen daarop in mindering te worden gebracht. Voor de berekening zal worden uitgegaan van het totaalbedrag aan afgenomen elektriciteit minus het totaalbedrag aan huishoudelijk verbruik. De berekening ziet er dan als volgt uit:

Nuon: Deze periode beslaat 47 maanden. Voor het huishoudelijk verbruik van elektriciteit uitgegaan van 10.000 kWh per jaar. 47 maanden is dan 47/12 x 10.000 kWh = 39.166 kWh. Uitgaande in het voordeel van verdachten van de in deze periode laagste éénheidsprijs kWh van € 0,05805, komen de kosten voor huishoudelijk verbruik in deze periode op 39.166 kWh x € 0,05805 = € 2.273,58. Totaal aftrek Nuon: € 11.777,18 + € 3.809,86 + € 10.921,80 + € 4.913,89 + € 16.231,61 + € 25.401,82 + € 2.880,50 - € 2.273,58 = € 73.663,08.

E.on: Deze periode beslaat 33 maanden. Voor het huishoudelijk verbruik van elektriciteit uitgegaan van 10.000 kWh per jaar. 33 maanden is dan 33/12 x 10.000 kWh = 27.500 kWh. Uitgaande van de in deze periode laagste éénheidsprijs kWh van € 0,0987 komen de kosten voor huishoudelijk verbruik in deze periode op 27.500 kWh x € 0,0987 = € 2.715,00. Totaal aftrek E.on: € 17.187,42 + € 25.399,35 + € 24.306,23 - € 2.715,00 = € 64.178,00.

Eneco: Deze periode beslaat 16 maanden. Voor het huishoudelijk verbruik van elektriciteit uitgegaan van 10.000 kWh per jaar. 16 maanden is dan 16/12 x 10.000 kWh = 13.333 kWh. Uitgaande van de in deze periode laagste éénheidsprijs kWh van € 0,07 komen de kosten voor huishoudelijk verbruik in deze periode op 13.333 kWh x € 0,07 = € 933,31. Totaal aftrek Eneco: € 15.708,37 + € 5.599,72 + € 264,29 - € 933,31 = € 20.639,07.

Totaal aftrek kosten verbruik elektriciteit ten behoeve van hennepkweek afgenomen van en betaald aan elektriciteitsleveranciers Nuon, E.on en Eneco: € 73.663,08 + € 64.178,00 + € 20.639,07 = € 158.480,15.

De kosten van hypotheek op de woning zijn als aftrekpost buiten beschouwing gelaten. Deze zijn sowieso verschuldigd, ook zonder aanwezigheid van een hennepkwekerij.

Het wederrechtelijk verkregen voordeel van [medeverdachte 2] (hierna: [medeverdachte 2] ) wordt in mindering gebracht op de netto opbrengst. De beelden van de beveiligingscamera dienen als basis voor de berekening van het voor [medeverdachte 2] verkregen voordeel. In twaalf dagen cameraregistratie in de periode van 22 juni tot 3 juli 2013 is [medeverdachte 2] om de dag en in totaal vijf dagen in de kelder onder de woning aan de [adres 1] . Als hij in twaalf dagen tijd vijf dagen in [plaats 2] is geweest om [veroordeelde] te helpen in diens hennepkwekerij in verband met diens ziekte, zoals [veroordeelde] heeft verklaard, is het aannemelijk dat [medeverdachte 2] om de dag in de kwekerij heeft gewerkt. Op jaarbasis betekent dat afgerond 152 dagen. In verband met vakanties, school en andere verplichtingen wordt het aantal aldaar gewerkte dagen naar beneden afgerond naar een gewerkt aantal dagen van 100 per jaar. [veroordeelde] kreeg in maart 2012 een auto-ongeval waarbij hij letsel opliep en als gevolg daarvan moest hij de hulp van [medeverdachte 2] inschakelen. Tussen het moment van het ongeval tot het moment van ontdekking van de hennepkwekerij in de kelder zitten, naar beneden afgerond, vijftien maanden. 100 dagen per jaar werken betekent afgerond naar beneden acht dagen per maand. In vijftien maanden is derhalve 120 dagen gewerkt. Een gemiddelde van vier uur per dag is, gezien het aantal uren dat op beeld is vastgelegd, te weten tussen de anderhalf en elf uur per dag, ruimschoots in het voordeel van de verdachte. 120 dagen x 4 uur = 480 uur x een verdienste van € 10,00 per uur is een totale opbrengst van € 4.800,00. [medeverdachte 2] woont in [plaats 1] en reist naar [plaats 2] een retourafstand van 90 kilometer. Dit is in 120 dagen 10.800 kilometer. Uitgaande van een brandstofverbruik van 1:10 is het verbruik negen liter brandstof per dag en 1.080 liter in totaal. Uitgaande van een voor hem in dit geval gunstige prijs van € 1,70 per liter brandstof komen de kosten op € 1.836,00. € 4.800,00 - € 1.836,00 = € 2.964,00.

De uiteindelijke berekening ziet er dan als volgt uit:

Opbrengst koelruimte: € 1.586.168,00

Opbrengst silo: € 1.586.168,00

Opbrengst kelder: € 535.860,40

------------------ +

Totale opbrengst: € 3.708.196,40

Elektriciteitskosten: € 158.480,15

------------------ -

Voorlopige netto opbrengst: € 3.549.716,25

Wederrechtelijk verkregen voordeel [medeverdachte 2] € 2.964,00

------------------ -

Totaal netto opbrengst: € 3.546.752,25

Beoordeling

De ontnemingsvordering

2. De officier van justitie heeft gevorderd dat het wederrechtelijk verkregen voordeel van veroordeelde wordt vastgesteld op een bedrag van € 1.773.376,00 en dat dit bedrag aan veroordeelde wordt ontnomen. De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat veroordeelde wederrechtelijk voordeel heeft verkregen door middel van of uit de baten van het telen van hennep in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013 (hierna: de ontnemingsperiode). De manier waarop dit bedrag is berekend, is uiteengezet in de ontnemingsrapportage. Deze berekening is gebaseerd op het daadwerkelijke stroomverbruik in de ontnemingsperiode. Daarbij is ervan uitgegaan dat het grote stroomverbruik niet kan worden verklaard door andere grote stroomverbruikers op de locatie. Op basis van gegevens betreffende het gasverbruik op het perceel en getuigenverklaringen is aangenomen dat veroordeelde in een korte periode van hooguit een jaar bloemen heeft gekweekt en dat deze kweek het hoge elektriciteitsverbruik niet kan verklaren. In de ontnemingsrapportage is ervan uitgegaan dat het jaarlijkse legale elektriciteitsverbruik op het perceel 10.000 kWh bedroeg en dat in het jaar 2005/2006 - daar bovenop - 30.000 kWh elektriciteit is gebruikt voor het kweken van tulpen en/of chrysanten. Het legale elektriciteitsverbruik is afgetrokken van het geregistreerde elektriciteitsverbruik. Vervolgens is ervan uitgegaan dat het resterende elektriciteitsverbruik gerelateerd is aan het kweken van hennep. Op basis van de apparatuur die is aangetroffen in de kweekruimtes in de kelder, de verklaringen van veroordeelde over het aantal assimilatielampen dat hij gebruikte in de kweekruimtes in de koelruimte en de silo en het wattage van deze lampen en overige apparatuur is berekend hoeveel elektriciteit per kweekruimte nodig is voor een geslaagde oogst. In de ontnemingsrapportage is ervoor gekozen om telkens eerst uit te gaan van een maximaal aantal kweken in de koelruimte en de silo en de daarvoor benodigde elektriciteit te berekenen en vervolgens de resterende elektriciteit toe te rekenen aan de kweekruimtes in de kelder. Op basis daarvan is berekend dat zowel in de koelruimte als in de silo 34 oogsten hebben plaatsgevonden en dat in de kelder 17 oogsten hebben plaatsgevonden. Vervolgens is in de ontnemingsrapportage op basis van de aangetroffen situatie, de verklaringen van veroordeelde en gegevens uit het BOOM-rapport de opbrengst in kilo's hennep en in geld berekend. Hierbij is ten aanzien van de drie kweekruimtes in de kelder uitgegaan van de door veroordeelde genoemde opbrengst van 4 kg hennep per oogst per ruimte en ten aanzien van de koelruimte en de silo van de in het BOOM-rapport genoemde gemiddelde opbrengst van 28,2 gram per hennepplant. Voorts zijn op basis van de door veroordeelde genoemde aantallen hennepplanten per kweekruimte de afschrijvingskosten, de kosten voor hennepstekken en de overige variabele kosten (kweekmedium, water en voedingsstof) berekend. Zowel de opbrengst van de koelruimte als de opbrengst van de silo is, na aftrek van kosten, berekend op € 1.586.168,00. De opbrengst van de kelder is, na aftrek van kosten, berekend op € 535.860,40. Vervolgens zijn hiervan de kosten voor het elektriciteitsverbruik (€ 158.480,15) en het wederrechtelijk verkregen voordeel van medeverdachte Steunenbrink (€ 2.964,00) afgetrokken. Dit resulteert in een totaal wederrechtelijk verkregen voordeel van € 3.546.752,25. Dit bedrag is pondspondsgewijs verdeeld tussen veroordeelde en [medeverdachte 1] .

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich blijkens de conclusie van antwoord, de conclusie van dupliek en hetgeen ter terechtzitting is aangevoerd primair op het standpunt gesteld dat bij de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel dient te worden uitgegaan van de verklaringen van veroordeelde.

Veroordeelde heeft verklaard dat hij over de gehele ontnemingsperiode tot medio 2010 bloemen heeft geteeld. Volgens de verdediging vindt deze verklaring steun in de grootboekgegevens van [bedrijfsnaam 2] over de periode van 2008 tot en met 2010. In dat kader heeft de verdediging opgemerkt dat de rapporteurs op basis van het gasverbruik hebben aangenomen dat alleen in 2005/2006 sprake is geweest van legale teelt. De verdediging heeft erop gewezen dat de gegevens betreffende het gasverbruik lopen tot 23 februari 2009, waardoor geen compleet beeld van het gasverbruik is verkregen, en dat uit de gegevens die wel beschikbaar zijn, blijkt dat ook in de periode van 12 april 2008 tot 2 augustus 2008 sprake is geweest van een piekverbruik van 4.251 m³ aan gas. Dit duidt er volgens de verdediging op dat ook in 2008 sprake was van legale teelt. Verder heeft de verdediging erop gewezen dat de rapporteurs er op basis van de verklaring van [naam] vanuit zijn gegaan dat voor de legale teelt 30.000 kWh benodigd was. Volgens de verdediging is dit geen juist uitgangspunt, omdat [naam] perkplantjes teelde, waarvoor volgens veroordeelde veel minder stroom nodig is dan voor de door hem geteelde bloemen. Volgens de verdediging heeft veroordeelde voldoende aannemelijk gemaakt dat hij over de gehele ontnemingsperiode tot medio 2010 (ook) bloemen heeft geteeld en dat dit (mede) het continu hoge stroomverbruik kan verklaren.

Ten aanzien van het telen van hennep heeft veroordeelde verklaard dat hij in de kelder vijf maal heeft geoogst verdeeld over drie hokken. Dit leidt tot een opbrengst van € 135.725,20. Daarnaast heeft hij verklaard dat hij in de koelruimte vijf maal heeft geoogst. Dit leidt tot een opbrengst van € 106.360,00. Verder heeft hij verklaard dat hij in de silo zes maal heeft geoogst. Dit leidt tot een opbrengst van € 127.632,00. Daarvan moet volgens de verdediging worden afgetrokken de huur van medio 2010 tot en met juli 2013 (drie jaar), zijnde € 72.000,00, en de elektriciteit ten behoeve van de kweekcycli à € 34.851,52 (316,932 kWh x € 0,11). Op basis van deze gegevens komt de verdediging tot de conclusie dat het wederrechtelijk verkregen voordeel € 262.865,68 bedraagt. De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat de betalingsverplichting moet worden vastgesteld op dit bedrag.

De verdediging heeft zich subsidiair op het standpunt gesteld dat vier variabelen in de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel in de ontnemingsrapportage moeten worden aangepast. Na deze aanpassing bedraagt het wederrechtelijk verkregen voordeel volgens de verdediging € 804.911,85. De bedoelde variabelen zijn:

a.) De toerekening van het aantal kWh aan de kweekruimten;

b.) Het standaardverbruik van de woning;

c.) De opbrengst per plant (in grammen);

d.) De huurkosten die voor aftrek in aanmerking komen.

Ten aanzien van de toerekening van het aantal kWh aan de kweekruimten heeft de verdediging geconstateerd dat de kweekruimtes in de kelder relatief weinig winst genereren ten opzichte van de kweekruimtes in de koelruimte en de silo. Volgens de verdediging hebben de rapporteurs niet beargumenteerd waarom zij zijn begonnen met de toerekening van elektriciteitsverbruik aan de silo en de koelruimte en is daarvoor in het dossier ook geen argument te vinden. De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat deze berekeningswijze in het nadeel is van veroordeelde en dat daarom moet worden begonnen met de toerekening van elektriciteitsverbruik aan de kelder. Daarbij moet volgens de verdediging worden uitgaan van het maximale aantal van vijf kweken en oogsten per jaar in de kelder en moet het restant van het elektriciteitsverbruik worden toegerekend aan de koelruimte, respectievelijk de silo.

Ten aanzien van het standaardverbruik van de woning heeft de verdediging aangevoerd dat veroordeelde heeft verklaard dat het huishoudelijke verbruik circa 54.000 kWh per jaar was en dat dit wordt bevestigd door de gegevens betreffende het elektriciteitsverbruik in de periode van 17 september 2013 tot en met 14 oktober 2015. Daarnaast heeft de verdediging aangevoerd dat [naam 2] van Enexis in een e-mailbericht d.d. 27 oktober 2015 schrijft dat er na de (tweede) inval in 2014 gedurende zeven maanden een meting op het pand heeft gestaan, waarbij een gigantisch verbruik is geconstateerd, maar waarbij geen henneppatroon is aangetroffen. Daarom moet volgens de verdediging worden uitgegaan van een huishoudelijk jaarverbruik van 54.000 kWh. Voorts heeft de verdediging aangevoerd dat veroordeeldes stiefzoon [zoon medeverdachte] gedurende (een groot deel van) de ontnemingsperiode bedrijfsactiviteiten heeft uitgevoerd op het perceel, bestaande uit de handel in auto's en brommobielen.

Ten aanzien van de opbrengst per plant heeft de verdediging aangevoerd dat veroordeelde gemotiveerd heeft verklaard dat de opbrengst in de kweekruimtes in de koelruimte en de silo 14,1 gram hennep per plant was, in plaats van de in de ontnemingsrapportage gehanteerde 28,2 gram hennep per plant. Veroordeelde heeft verklaard dat hij wekelijks een strook hennepplanten knipte, waardoor de andere planten in de ruimte extra licht kregen en sprake was van een onregelmatig lichtschema gedurende de volledige cyclus. Volgens veroordeelde raakten de planten daardoor gestrest en brachten zij minder op. De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat dient te worden uitgegaan van deze verklaring van veroordeelde, omdat het openbaar ministerie deze verklaring had kunnen verifiëren en de verklaring niet door nader onderzoek is weerlegd. Volgens de verdediging beantwoordt het aanvullend proces-verbaal d.d. 9 mei 2016 niet aan de stelling van veroordeelde, omdat daarin wordt uitgegaan van een langere periode van licht en niet van een onregelmatig lichtschema. Volgens de verdediging blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat de lichtperiode gedurende de hele cyclus op hetzelfde tijdstip moet starten en eindigen, dat het volledig donker moet zijn in de nachten van de planten, dat de planten anders hermafrodiet kunnen worden en mannelijke bloemen kunnen gaan produceren en dat lichtstress ervoor kan zorgen dat aanzienlijk minder wordt geoogst.

Ten aanzien van de huurkosten heeft de verdediging aangevoerd dat veroordeelde voor de silo en de koelruimte per jaar een bedrag van € 24.000 aan huur verschuldigd was. Volgens de verdediging moeten deze kosten worden afgetrokken van het wederrechtelijk verkregen voordeel, omdat zij in directe relatie staan tot het delict.

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat een eventuele betalingsverplichting ten aanzien van het wederrechtelijk verkregen voordeel uit de teelt van hennep alleen moet worden opgelegd aan veroordeelde. Volgens de verdediging heeft veroordeelde inzicht gegeven in de verdeling van de opbrengst, nu hij heeft verklaard dat er niets werd verdeeld, de winst volledig aan hem is toe te rekenen en [medeverdachte 1] nimmer enige opbrengst heeft genoten.

De verdediging heeft een draagkrachtverweer gevoerd en betoogd dat de betalingsverplichting op nihil moet worden gesteld. Daartoe is aangevoerd dat veroordeelde onvoldoende vermogen en verdiencapaciteit heeft om uit hoofde van deze zaak enig bedrag te kunnen voldoen. Veroordeelde ontvangt enkel een AOW-uitkering van € 860 per maand. Aangezien hij 67 jaar oud en gepensioneerd is, valt ook niet te verwachten dat zijn toekomstige verdiencapaciteit zodanig zal veranderen dat hij dan wel in staat zal zijn om aan een betalingsverplichting te voldoen. Bovendien zijn in 2007 in het kader van twee andere ontnemingsprocedures aan veroordeelde betalingsverplichtingen opgelegd, waarvan op dit moment nog € 64.000 respectievelijk € 17.000 moet worden betaald en waarvoor betalingsregelingen zijn getroffen van € 25 per vordering per maand. Volgens de verdediging mag daarom worden aangenomen dat de maximale aflossingscapaciteit van veroordeelde € 50 per maand is. Daarbij heeft de verdediging erop gewezen dat het openbaar ministerie en het CJIB in dit soort gevallen uitvoering financieel onderzoek doen naar verdiencapaciteiten en eventueel (verborgen) vermogenscomponenten. Kennelijk heeft men vastgesteld dat er geen verborgen vermogen en geen financiële rek meer is. De verdediging heeft verwezen naar een arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden d.d. 5 oktober 2016 (ECLI:NL:GHARL:2016:7961), waarin het hof de betalingsverplichting op nihil heeft gesteld. Het ging in dat geval om een 74 jaar oude man, die persoonlijk failliet was verklaard, geen inkomsten uit arbeid genoot, een AOW-uitkering ontving en niet over een substantieel vermogen beschikte. Bovendien moest hij nog een bedrag van ruim 1,7 miljoen euro betalen aan concurrente schuldeisers. Volgens de verdediging is dat geval zeer goed te vergelijken met het geval van veroordeelde, met dien verstande dat de Nederlandse staat in dit geval haar eigen concurrente schuldeiser is.

De reactie van de officier van justitie op het standpunt van de verdediging

Ten aanzien van de gehanteerde wijze van toerekening heeft de officier van justitie aangevoerd dat deze is gebaseerd op de verklaringen van veroordeelde, die erop neerkomen dat hij is begonnen met telen in de koelruimte en de silo en dat hij daarna in de kelder onder de woning is begonnen. Hieruit volgt volgens de officier van justitie dat het zwaartepunt van de hennepteelt vóór 2012 in de koelruimte en de silo lag.

Ten aanzien van het huishoudelijk elektriciteitsverbruik heeft de officier van justitie zich op het standpunt gesteld dat het stroomverbruik van ná de ontmanteling van de kwekerij, het verbruik van vóór die ontmanteling niet zonder meer verklaart. Daartoe heeft hij onder meer aangevoerd dat een gemiddelde woning ongeveer 3.360 kWh verbruikt op jaarbasis, dat het gehanteerde jaarverbruik van 10.000 kWh ruim is en dat de verdediging op geen enkele wijze heeft aangetoond wat voor apparatuur ná de ontmanteling van de kwekerij een dergelijk hoog stroomverbruik kan verklaren. Voorts heeft de officier van justitie aangevoerd dat in de ontnemingsrapportage is geconcludeerd dat na de ontmanteling op 3 juli 2013 wederom een hennepkwekerij op het perceel is geweest, dat het stroomverbruik van bijna 52.000 kWh in het jaar na 3 juli 2013 grotendeels is gebruikt voor die kwekerij en dat het huishoudelijk jaarverbruik van de woning dus nooit 54.000 kWh kan zijn geweest. Daarnaast heeft de officier van justitie aangevoerd dat uit het dossier niet blijkt dat er grote interne veranderingen zijn geweest in of rond de woning ten opzichte van de situatie dat de vorige eigenaar [naam] daar woonde en zijn stroomgebruik - inclusief de kas - in een piekjaar rond de 30.000 kWh lag. Verder heeft de officier van justitie aangevoerd dat de fraude-inspecteur van Enexis de meetresultaten van na 2014 nogmaals heeft bekeken en heeft geconcludeerd dat in de nachtelijke uren voor perioden van respectievelijk 14,5 uur, 12,5 uur en 16,5 uur veel stroom is verbruikt. Voorts heeft de officier van justitie zich op het standpunt gesteld dat het onaannemelijk is dat gedurende een groot deel van de ontnemingsperiode bedrijfsactiviteiten met betrekking tot de handel in auto's, minicars of paardentrucks heeft plaatsgevonden op het perceel.

Ten aanzien van de opbrengst per plant heeft de officier van justitie betoogd dat het niet aannemelijk is dat de door veroordeelde geteelde hennepplanten slechts 14,1 gram hennep per plant hebben opgebracht. Daartoe heeft hij aangevoerd dat er voor veroordeelde geen noodzaak was om in stroken te kweken, aangezien de rechtbank bewezen heeft verklaard dat hij het feit tezamen en in vereniging met anderen heeft gepleegd. De inrichting van de kweekruimtes in de kelder geeft ook geen aanleiding om te veronderstellen dat in stroken is gekweekt. Bovendien heeft de verdediging niet aangevoerd waarom het knippen van de hennep niet samen kon vallen met het dagritme van de hennepplanten, zodat niet vaststaat dat de planten extra licht en daardoor mogelijk lichtstress hebben gehad. Voorts heeft de officier van justitie aangevoerd dat het standpunt van de verdediging is voorgelegd aan de drugsexpert van de politie en dat deze erop heeft gewezen dat het rapport waar de verdediging op doelt, ziet op industriële, in de buitenlucht geteelde hennep die niet bestemd is voor de productie van softdrugs maar voor de productie van hennepvezels. In het rapport staat onder meer dat stress in deze periode invloed heeft op de grootte van de plant en de vezelopbrengst, maar niet op de zaadoogst. Zaden komen voort uit de bloem(poll)en en de productie van softdrugs ziet met name op de bloem. Daarom geeft het rapport geen aanleiding om te veronderstellen dat stress een negatieve invloed heeft op de opbrengst van de hennep (bloemen) per plant. Indien al zou worden aangenomen dat stress een lagere opbrengst genereert, geldt volgens de officier van justitie dat de door de verdediging aangedragen 14,1 gram hennep per plant op geen enkele wijze is onderbouwd. De opbrengst van 28,2 gram hennep per plant uit het BOOM-rapport is daarentegen tot stand gekomen na empirisch onderzoek. Dit betreft een gewogen gemiddelde, waarbij de absolute ondergrens van de opbrengst is aangegeven.

Ten aanzien van de huurkosten heeft de officier van justitie aangevoerd dat het uitgangspunt is dat huurkosten alleen in mindering kunnen worden gebracht, als deze kosten niet waren gemaakt als de illegale activiteiten niet waren gepleegd. Daarvan is volgens de officier van justitie geen sprake, aangezien de koelruimte en de silo in eerste instantie werden gehuurd ten behoeve van de legale teelt, de ruimtes ook werden verhuurd aan [zoon medeverdachte] ten behoeve van de exploitatie van zijn brommobielen en veroordeelde daarvoor bovendien per maand € 2.500 aan huur ontving.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat een pondspondsgewijze verdeling van het wederrechtelijk verkregen voordeel tussen veroordeelde en [medeverdachte 1] het meest voor de hand ligt, omdat veroordeelde en [medeverdachte 1] geen waarschijnlijke en onderbouwde verklaring hebben afgelegd omtrent die verdeling.

De officier van justitie heeft zich verzet tegen het matigen of op nihil stellen van de betalingsverplichting in verband met de draagkracht van veroordeelde. Daartoe heeft hij aangevoerd dat het niet op voorhand vaststaat dat veroordeelde in de aankomende jaren niet in staat zal zijn enig inkomen te verwerven. Voorts heeft hij aangevoerd dat veroordeelde in 2007 is veroordeeld in verband met zijn betrokkenheid bij het telen van hennep en dat hem toen de verplichting is opgelegd bedragen te betalen aan de staat ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel. In deze zaak is veroordeelde opnieuw veroordeeld voor het telen van hennep. Kennelijk was veroordeelde na de veroordeling en toewijzing van de ontnemingsvorderingen in 2007 in staat opnieuw een kwekerij met duizenden hennepplanten op te zetten en daarmee veel geld te verdienen. Hieruit volgt dat er kennelijk verborgen vermogen was dat het openbaar ministerie niet heeft gevonden. Reeds daarom is deze zaak niet te vergelijken met het door de verdediging aangedragen voorbeeld.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat geen sprake is van een overschrijding van de redelijke termijn. Daartoe heeft hij aangevoerd dat de ontnemingsvordering in deze zaak diende te worden aangebracht binnen een periode van twee jaar na het wijzen van het vonnis in de hoofdzaak op 30 november 2016. Deze periode is nog niet verstreken en het valt te verwachten dat de rechtbank binnen deze termijn uitspraak zal doen. Tevens valt te verwachten dat de rechtbank binnen drie jaar na het aanbrengen van de ontnemingsvordering op deze vordering zal beslissen. Daarbij komt dat het, gelet op het reparatoire karakter van de ontnemingsmaatregel, vreemd is om aan een overschrijding van de redelijke termijn een matiging van de betalingsverplichting te verbinden, aangezien de veroordeelde daardoor een deel van het criminele vermogen zou mogen behouden. De Hoge Raad staat dit dan ook slechts marginaal toe. Volgens de officier van justitie is in dit geval nog zo weinig tijd verstreken sinds het veroordelende vonnis dat er geen aanleiding is voor het matigen van de betalingsverplichting.

Oordeel van de rechtbank

Inleidende overwegingen

5. De rechtbank heeft veroordeelde bij vonnis van 30 november 2016 in de zaak met parketnummer 18/930117-15 (waarbij ter berechting is gevoegd de zaak met parketnummer 18/950279-13) veroordeeld ter zake oplichting en in de uitoefening van een beroep/bedrijf in vereniging opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 3, onder B, van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd (hierna: het telen en bewerken van hennep). De bewezenverklaring ziet op het telen en bewerken van hennep in de periode van 1 juni 2012 tot en met 3 juli 2013 in een pand aan [adres 1] .

Grondslag van de ontnemingsvordering

Naar het oordeel van de rechtbank is op grond van de inhoud van wettige bewijsmiddelen vast komen te staan dat veroordeelde voordeel heeft verkregen door middel van of uit de baten van het bewezenverklaarde telen en bewerken van hennep en soortgelijke feiten (voor zover het de periode vóór 1 juli 2011 betreft) dan wel andere strafbare feiten (voor zover het de periode vanaf 1 juli 2011 betreft), waaromtrent voldoende aanwijzingen bestaan dat zij door veroordeelde zijn begaan. Deze soortgelijke feiten, dan wel andere strafbare feiten, betreffen het telen van hennep in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 31 mei 2012 en het verkopen van hennep in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013.

De rechtbank is van oordeel dat er voldoende aanwijzingen bestaan dat veroordeelde gedurende deze gehele periode in de kelder onder het pand aan [adres 1] en in de silo en de koelruimte op dit perceel hennep heeft geteeld en dat hij deze hennep heeft verkocht. Daartoe overweegt de rechtbank het volgende.

Veroordeelde heeft erkend dat hij hennep heeft geteeld in de genoemde ruimtes, dat hij in al deze ruimtes meerdere malen hennep heeft geoogst en dat hij de geoogste hennep heeft verkocht.1.

Uit de gegevens die zijn verstrekt door de netwerkbeheerder Enexis blijkt dat op het perceel [adres 1] in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013 sprake is van een zeer hoog elektriciteitsverbruik.2.

De verdediging heeft gesteld dat dit elektriciteitsverbruik is veroorzaakt doordat veroordeelde gedurende de periode van 2005 tot 2012 legaal bloemen en groenten heeft gekweekt in het kassencomplex op het perceel, een deel van het kassencomplex door de stiefzoon van veroordeelde werd gebruikt als showroom voor auto's en brommobielen en bovendien sprake was van een zeer hoog huishoudelijk elektriciteitsverbruik.

Op grond van de verklaring van [buurtbewoner] , de bewoner van een naastgelegen perceel3., en hetgeen veroordeelde heeft verteld aan een medewerker van [bedrijfsnaam 3] in het kader van de letselschadeprocedure in verband met het auto-ongeluk dat veroordeelde in maart 2012 heeft gehad4., acht de rechtbank aannemelijk dat veroordeelde gedurende de periode van medio 2005 tot en met medio 2006 in het kassencomplex tulpen (en/of andere bloemen en/of groenten) heeft geteeld. Op grond van dezelfde bewijsmiddelen acht de rechtbank niet aannemelijk dat nadien nog bloemen en/of groenten zijn geteeld in het kassencomplex. Daartoe overweegt de rechtbank dat [buurtbewoner] heeft verklaard dat hij weet dat toen veroordeelde, [medeverdachte 1] en [zoon medeverdachte] op het adres [adres 1] kwamen wonen, veroordeelde in het begin tulpen verbouwde, dat veroordeelde dit naar zijn idee maar één seizoen heeft gedaan en dat de kassen na de tulpen niet meer in gebruik waren. Voorts overweegt de rechtbank daartoe dat in het rapport van [bedrijfsnaam 3] staat dat veroordeelde gedurende een jaar tulpen heeft geteeld, maar dat hij daarmee is gestopt omdat het telen van tulpen financieel onvoldoende opleverde. Verder neemt de rechtbank in aanmerking dat de verdediging geen documenten - zoals aankoopfacturen van zaden of stekjes, verkoopfacturen van bloemen of groenten of betalingsbewijzen - of andere bewijsmiddelen heeft overgelegd of aangedragen, waaruit zou kunnen blijken dat in de periode na medio 2006 nog bloemen of groenten zijn geteeld in het kassencomplex. Ten overvloede merkt de rechtbank op dat, ook indien in die periode nog wel bloemen en/of groenten zouden zijn geteeld, dit het geconstateerde, zeer hoge elektriciteitsverbruik op het perceel niet (volledig) zou hebben kunnen verklaren. Daartoe overweegt zij dat [naam] heeft verklaard dat hij de woning aan de [adres 1] in het verleden in bezit heeft gehad, dat hij toen werkzaam was als tuinder, dat zijn gemiddelde verbruik van stroom toen jaarlijks ongeveer tussen de 20.000 en 30.000 kWh lag, dat dit zowel het stroomverbruik van de woning als van de kas betrof, dat het verbruik van 30.000 kWh een piekjaar was, dat het verbruik nooit hoger was en dat hij de kas dan op volledige productie had draaien.5.

De rechtbank acht aannemelijk dat een deel van het kassencomplex gedurende een deel van de ontnemingsperiode door de stiefzoon van veroordeelde werd gebruikt als showroom voor auto's en brommobielen. Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit hetgeen de verdediging heeft aangevoerd echter nog geen begin van aannemelijkheid dat het elektriciteitsverbruik op het perceel daardoor zozeer is toegenomen dat daarmee het geconstateerde, zeer hoge elektriciteitsverbruik kan worden verklaard. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat uit het dossier blijkt dat het kassencomplex werd verwarmd met behulp van gas en niet met behulp van elektriciteit.

Naar het oordeel van de rechtbank ligt het op de weg van de verdediging om aannemelijk te maken dat gedurende de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013 op het perceel sprake is geweest van een zeer hoog huishoudelijk elektriciteitsverbruik. Uit hetgeen de verdediging heeft aangevoerd, volgt naar het oordeel van de rechtbank nog geen begin van aannemelijkheid dat sprake was van een zodanig hoog huishoudelijk elektriciteitsverbruik dat daarmee het geconstateerde, zeer hoge elektriciteitsverbruik kan worden verklaard. Daarbij neemt de rechtbank mede in aanmerking hetgeen de vorige eigenaar van het perceel heeft verklaard, zoals hiervoor weergegeven onder 6.6.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat er voldoende aanwijzingen zijn dat het zeer hoge elektriciteitsverbruik in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013 is veroorzaakt doordat veroordeelde gedurende die gehele periode hennep heeft geteeld. Gelet op de verklaringen van veroordeelde is de rechtbank van oordeel dat er voldoende aanwijzingen zijn dat veroordeelde de door hem geteelde hennep heeft verkocht en dat hij uit deze verkoop wederrechtelijk voordeel heeft verkregen.

De rechtbank zal de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel baseren op het tweede lid van artikel 36e van het Wetboek van Strafrecht.

Berekening aantal oogsten op basis van elektriciteitsverbruik

De rechtbank neemt de ontnemingsrapportage als uitgangspunt voor de berekening van het bedrag waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel door middel van voormelde strafbare feiten wordt geschat. De rechtbank baseert de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel - in navolging van de ontnemingsrapportage - op het hiervoor besproken, onverklaarbaar hoge elektriciteitsverbruik in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013. Zoals de rechtbank hiervoor heeft overwogen, is zij van oordeel dat er voldoende aanwijzingen zijn dat het zeer hoge elektriciteitsverbruik in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013 is veroorzaakt doordat veroordeelde gedurende die gehele periode hennep heeft geteeld. De rechtbank acht aannemelijk dat de in deze periode verbruikte elektriciteit geheel is aangewend voor het telen van hennep, met uitzondering van de elektriciteit die gedurende deze periode is verbruikt voor het driepersoonshuishouden, de jacuzzi, de koikarpervijver en het houden van paarden en de elektriciteit die in de periode van medio 2005 tot en met medio 2006 is verbruikt voor het telen van tulpen (en/of andere bloemen en/of groenten) in het kassencomplex. Daarom acht de rechtbank de verklaringen van veroordeelde, die inhouden dat hij weliswaar hennep heeft geteeld maar dat dit gedurende een veel kortere periode en met een veel kleinere omvang is geweest dan in de ontnemingsrapportage wordt aangenomen, niet aannemelijk. De rechtbank volgt de verdediging dan ook niet in haar stelling dat de berekening dient te worden gebaseerd op de verklaringen van veroordeelde.

Voor de berekening van de hoogte van het legale elektriciteitsverbruik sluit de rechtbank aan bij de ontnemingsrapportage. Dit betekent dat zij aannemelijk acht dat in de periode van 1 augustus 2005 tot en met 3 juli 2013 jaarlijks 10.000 kWh is verbruikt voor het driepersoonshuishouden, de jacuzzi, de koikarpervijver en het houden van paarden. Daarnaast acht de rechtbank aannemelijk dat in de periode van medio 2005 tot en met medio 2006 30.000 kWh is verbruikt voor het telen van tulpen (en/of andere bloemen en/of groenten) in het kassencomplex.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft de verdediging geen begin van bewijs geleverd voor haar stelling dat het huishoudelijke elektriciteitsverbruik meer heeft bedragen dan de in de ontnemingsrapportage berekende en onderbouwde 10.000 kWh per jaar, laat staan dat het huishoudelijke elektriciteitsverbruik 54.000 kWh per jaar heeft bedragen. Ook anderszins is dit niet aannemelijk geworden. Hierbij neemt de rechtbank het volgende in aanmerking. In de periode van ongeveer twee jaar na het ontmantelen van de hennepkwekerij is door de netwerkbeheerder een elektriciteitsverbruik van (omgerekend) meer dan 50.000 kWh per jaar gemeten. Uit het dossier en hetgeen ter zitting is besproken, is echter niet gebleken dat dit uitzonderlijk hoge elektriciteitsverbruik kan worden gerelateerd aan legaal huishoudelijk verbruik. In het bijzonder is niet gebleken dat in die periode op het perceel (legale) apparaten, installaties of voorzieningen aanwezig zijn geweest die dit grote stroomverbruik kunnen verklaren en die niet zijn meegenomen in de berekening van het huishoudelijk elektriciteitsverbruik in de ontnemingsrapportage. Daarentegen zijn in het dossier wel aanwijzingen gevonden dat in de periode na de ontmanteling van de hennepkwekerij op 3 juli 2013 opnieuw hennep is geteeld op het dossier. Bij een inval op 14 mei 2014 zijn op het perceel onder meer een naar hennep ruikende kweektent en droognet, vers ogende grond, steenwolblokjes, nieuw ogende bloempotten, een nieuw ogend slakkenhuis en een voor gebruik gereed zijnde koolstoffilter aangetroffen, die daar ten tijde van de inval op 3 juli 2013 nog niet waren. Bovendien hing er een henneplucht in één van de kelderruimtes en lag in de kelder een nieuw aangelegde elektriciteitskabel.6.[naam 3] , werkzaam als fraude-inspecteur bij netwerkbeheerder Enexis heeft ten aanzien van de meetresultaten betreffende het perceel [adres 1] over de periode van 26 mei 2014 tot en met 20 oktober 2014 verklaard dat er in bepaalde periodes met name 's nachts telkens gedurende 9 tot 12 uur een aanzienlijk stroomverbruik is, dat in een bepaalde periodes gedurende 8 à 9 uur per dag sprake is van een onverklaarbare energie-afname van continu 4 kWh en dat de in- en uitschakeling automatisch moet zijn of met een automatische schakelaar.7.Ook neemt de rechtbank in aanmerking hetgeen de vorige eigenaar van het perceel heeft verklaard over het elektriciteitsverbruik op het perceel, zoals hiervoor is weergegeven onder 6.6. Gelet op deze verklaring en de in de ontnemingsrapportage vermelde gegevens van het NIBUD betreffende het gemiddelde elektriciteitsverbruik van een driepersoonshuishouden en de op het perceel aangetroffen grote stroomverbruikers, is een legaal huishoudelijk elektriciteitsverbruik van 54.000 kWh zeer onaannemelijk.

Zoals de rechtbank hiervoor onder 6.6. heeft overwogen, acht zij niet aannemelijk dat veroordeelde in de periode na medio 2006 nog bloemen en/of groenten heeft gekweekt in het kassencomplex. Ook acht de rechtbank niet aannemelijk dat het gebruik van een deel van het kassencomplex als showroom voor auto's en brommobielen tijdens een deel van de ontnemingsperiode heeft geleid tot een zodanig hoog elektriciteitsverbruik dat het totale legale elektriciteitsverbruik in die periode hoger was dan 10.000 kWh per jaar. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat bij de berekening van het jaarverbruik van 10.000 kWh - in het voordeel van veroordeelde - ruime marges in acht zijn genomen en dat het niet aannemelijk is dat het gedeelte van het kassencomplex dat als showroom werd gebruikt, elektrisch werd verwarmd.

Voor de berekening van de hoeveelheid elektriciteit die nodig is voor een geslaagde oogst in de silo, de koelruimte en de kelder sluit de rechtbank aan bij de ontnemingsrapportage. De verdediging heeft deze berekening niet bestreden. De rechtbank neemt het in de ontnemingsrapportage vermelde elektriciteitsverbruik van 11.938 kWh per oogst in de silo en 12.640 kWh per oogst in de koelruimte over. De rechtbank constateert dat in de ontnemingsrapportage bij de berekening van het elektriciteitsverbruik van de kweekruimtes in de kelder is uitgegaan van 49 lampen van elk 600 Watt, terwijl elders in deze rapportage is vermeld dat in die kweekruimtes 42 lampen van 600 Watt en zeven lampen van 700 Watt zijn aangetroffen. De rechtbank zal in het voordeel van veroordeelde uitgaan van de laatstgenoemde aantallen en wattages. Dit betekent dat de rechtbank aanneemt dat het elektriciteitsverbruik per oogst in de kweekruimtes in de kelder (7 lampen x 100 Watt x 110% x 798 uren =) 614,46 kWh hoger is geweest dan is vermeld in de ontnemingsrapportage. Daarom gaat de rechtbank uit van een elektriciteitsverbruik per oogst in de kelder van (30.334,92 kWh + 614,46 kWh =) 30.949 kWh.

Voor de berekening van het aantal oogsten per kweekruimte sluit de rechtbank aan bij de ontnemingsrapportage. De rechtbank zal per periode eerst het geschatte legale elektriciteitsverbruik aftrekken van het door de netwerkbeheerder vastgestelde elektriciteitsverbruik. Van de uitkomst van die som zal de rechtbank het elektriciteitsverbruik aftrekken dat nodig is voor een zo groot mogelijk aantal oogsten in de silo en de koelruimte tot een maximum van vijf oogsten per jaar. Het elektriciteitsverbruik dat daarna resteert, zal de rechtbank toerekenen aan de kweekruimtes in de kelder. Dit echter met uitzondering van de periode 2012/2013. In die periode zal de rechtbank het gehele elektriciteitsverbruik dat resteert na aftrek van het geschatte legale elektriciteitsverbruik toerekenen aan de kweekruimtes in de kelder. Voorts zal de rechtbank het elektriciteitsverbruik van 38.255 kWh dat in de ontnemingsrapportage is vermeld bij de laatste periode in de tabel ‘elektriciteitsverbruik ten behoeve van hennepkweek en huishoudelijk verbruik’ (hierna: de tabel) buiten beschouwing laten, omdat zij ervan uitgaat dat dit verbruik gerelateerd is aan de teelt van de hennepplanten en stekjes die zijn aangetroffen bij de inval op 3 juli 2013, welke teelt niet tot voordeel heeft geleid.

Ten aanzien van de hiervoor vermelde volgorde van de toerekening overweegt de rechtbank het volgende. Zoals de rechtbank hiervoor heeft overwogen, is zij van oordeel dat er voldoende aanwijzingen zijn dat veroordeelde al in augustus 2005 is begonnen met het telen van hennep. Daarnaast acht de rechtbank het op grond van de tabel aannemelijk dat gedurende een groot deel van de ontnemingsperiode tegelijkertijd hennep is geteeld in de silo en de koelruimte én in de kelder. Voor zover veroordeelde heeft verklaard dat hij maximaal twee jaar voor juni of juli 2012 is begonnen met het telen van hennep in de silo en de koelruimte en dat hij pas is begonnen met het telen van hennep in de kelder, nadat in juni of juli 2012 was gestopt met het telen van hennep in de silo en de koelruimte, acht de rechtbank deze verklaring dan ook niet geloofwaardig. Op grond van deze verklaring acht de rechtbank wel aannemelijk dat het zwaartepunt van de hennepteelt in de periode vóór juni of juli 2012 in de silo en de koelruimte lag en dat veroordeelde na juni of juli 2012 in die ruimtes geen hennep meer heeft geteeld.

Dit leidt tot de volgende berekening van het aantal oogsten per kweekruimte.

jaar: verbruik: privé: over tbv silo: koelruimte: rest=kelder:

in kWh in kWh kweek:

3 oogsten = 3 oogsten =

05/06 (114.859 - 40.000 =) 74.859 kWh - (35.814 kWh + 37.920 kWh) = 1.125 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

06/07 (152.503 - 10.000 =) 142.503 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 19.613 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

07/08 (201.437 - 10.000 =) 191.437 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 68.547 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

08/09 (208.988 - 10.000 =) 198.988 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 76.098 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

09/10 (208.603 - 10.000 =) 198.603 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 75.713 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

10/11 (221.573 - 10.000 =) 211.573 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 88.683 kWh

5 oogsten = 5 oogsten =

11/12 (204.647 - 10.000 =) 194.647 kWh - (59.690 kWh + 63.200 kWh) = 71.757 kWh

12/13 (162.623 - 10.000 =) 152.623 kWh - 0 + 0 =152.623 kWh

------------- ------------- ----------------

totaal aantal oogsten 33 oogsten 33 oogsten

totaal resterend elektriciteitsverbruik 554.159 kWh

De rechtbank berekent het aantal oogsten in de kelder door het resterende elektriciteitsverbruik van 554.159 kWh te delen door het in overweging 7.5. berekende elektriciteitsverbruik van 30.949 kWh dat nodig is voor één oogst in deze kweekruimtes. Dit resulteert (naar beneden afgerond) in zeventien oogsten.

Berekening opbrengst hennepteelt

Ook voor de berekening van de opbrengst per oogst in hennep en geld sluit de rechtbank aan bij de ontnemingsrapportage. De rechtbank volgt de verdediging niet in haar stelling dat voor wat betreft de opbrengst van de silo en de koelruimte moet worden uitgegaan van de verklaring van veroordeelde dat de opbrengst 14,1 gram per hennepplant was. Daartoe overweegt de rechtbank het volgende. Volgens de verdediging is de door veroordeelde gestelde opbrengst van 14,1 gram per hennepplant veroorzaakt doordat veroordeelde wekelijks een strook hennepplanten knipte, waardoor de andere planten in die ruimte extra licht kregen en sprake was van een onregelmatig lichtschema gedurende de volledige cyclus. Dit heeft er volgens de verdediging toe geleid dat de planten gestrest raakten en minder opbrachten. De rechtbank acht het volstrekt onaannemelijk dat veroordeelde de lichtcyclus van de hennepplanten heeft verstoord door planten te knippen op een moment dat het donker diende te zijn in de desbetreffende kweekruimte. Daartoe overweegt zij dat hiervoor - buiten de verklaring van veroordeelde - geen aanwijzingen zijn. Bovendien bestond er ook geen noodzaak om de hennepplanten in de donkere periode te knippen en kan het naar het oordeel van de rechtbank niet anders dan dat veroordeelde, als professionele kweker en ervaren hennepteler, op de hoogte was van het belang van de lichtcyclus voor de hennepplanten, zodat het maken van extra licht voor het knippen van hennepplanten zeer onlogisch zou zijn geweest. Hierbij neemt de rechtbank in aanmerking dat J.A.F. Jespers, hoofdinspecteur van politie, drugsexpert en eenheidscoördinator hennep bij de Landelijke Eenheid, Dienst Landelijke Informatie Organisatie, erop heeft gewezen dat vrouwelijke hennepplanten standaard niet worden ontdaan van de bloemtoppen als de planten nog in de grond staan maar in hun geheel worden geknipt en verwijderd, dat voor het knippen geen extra licht behoeft te worden gemaakt als dit wordt gedaan tijdens de 12 uren dat de planten in de bloeifase licht krijgen en dat de vrouwelijke hennepplanten hierdoor geen last ondervinden van het knippen en verwijderen.8.Zelfs indien ervan uit zou worden gegaan dat veroordeelde hennepplanten heeft geknipt op het moment dat het donker diende te zijn in de desbetreffende kweekruimte, acht de rechtbank niet aannemelijk dat daarvoor zoveel en zolang extra licht is gebruikt dat dit kan hebben geleid tot een substantieel lagere opbrengst van de hennepplanten. Daarom acht de rechtbank aannemelijk dat de hennepplanten in de silo en de koelruimte gemiddeld 28,2 gram per plant hebben opgebracht. Deze opbrengst betreft het gewogen gemiddelde dat is vermeld in het BOOM-rapport.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank aannemelijk dat de opbrengst van zowel de silo als de koelruimte 16,92 kg hennep per oogst bedroeg en dat veroordeelde zowel voor de hennep uit de silo als voor de hennep uit de koelruimte per oogst € 50.760 ontving, zoals is berekend in de ontnemingsrapportage. Voorts acht de rechtbank aannemelijk dat de opbrengst van de kweekruimtes in de kelder 12 kg hennep per oogst bedroeg en dat veroordeelde daarvoor € 36.000 ontving, zoals is berekend in de ontnemingsrapportage.

Berekening af te trekken kosten

Ten aanzien van de berekening van de af te trekken afschrijvingskosten, kosten voor de inkoop van hennepstekken en overige variabele kosten (kweekmedium, water en voedingsstof) volgt de rechtbank de ontnemingsrapportage. De verdediging heeft deze berekening niet betwist. Daarom zal de rechtbank zowel voor wat betreft de silo als voor wat betreft de koelruimte per oogst een bedrag van € 4.108 aan kosten in mindering brengen op het voordeel. Voor wat betreft de kweekruimtes in de kelder zal de rechtbank per oogst een bedrag van € 4.478,80 aan kosten in mindering brengen op het voordeel.

Ook voor wat betreft de berekening van de kosten van het elektriciteitsverbruik volgt de rechtbank de ontnemingsrapportage. De verdediging heeft deze berekening niet betwist. Daarom zal de rechtbank voor de kosten van het elektriciteitsverbruik in totaal een bedrag van € 158.480,15 in mindering brengen op het voordeel.

De rechtbank volgt de verdediging niet in haar betoog dat per jaar een bedrag van € 24.000 aan kosten voor de huur van het kassencomplex in mindering moet worden gebracht op het voordeel. Daartoe overweegt de rechtbank dat dit geen kosten zijn die rechtstreeks voortvloeien uit het telen van de hennep, aangezien veroordeelde deze kosten ook zou hebben gemaakt indien hij geen hennep zou hebben geteeld. Veroordeelde heeft het kassencomplex oorspronkelijk (mede) gehuurd om daarin legaal bloemen en/of groenten te telen. Daarnaast werd een deel van het kassencomplex gedurende een deel van de ontnemingsperiode door de stiefzoon van veroordeelde gebruikt als showroom voor auto's en brommobielen. Bovendien blijkt uit de verklaringen van veroordeelde dat hij daarvoor van zijn stiefzoon maandelijks een huursom ontving van € 2.000 à € 2.500.

De rechtbank constateert dat in de ontnemingsrapportage een voorzichtige schatting is gemaakt van het bedrag dat [medeverdachte 2] van veroordeelde heeft ontvangen voor de door hem in het kader van de hennepteelt verrichte werkzaamheden. Deze schatting is in het nadeel van veroordeelde. Daarom zal de rechtbank afwijken van de berekening in de ontnemingsrapportage en een ruimhartigere berekening maken van de arbeidskosten van [medeverdachte 2] . In navolging van de ontnemingsrapportage neemt de rechtbank als uitgangspunten dat [medeverdachte 2] werkzaamheden in de hennepkwekerij heeft verricht in de periode vanaf het ongeval van veroordeelde op 21 maart 2012 tot de ontmanteling van de hennepkwekerij op 3 juli 2013 (zijnde een periode van 470 dagen), dat veroordeelde [medeverdachte 2] voor zijn werkzaamheden in het kader van de hennepteelt € 10 per uur betaalde en dat tijdens de observatieperiode van twaalf dagen is vastgesteld dat [medeverdachte 2] op vijf dagen in de kelder onder de woning aan de [adres 1] is geweest en dat hij daar telkens anderhalf tot elf uur is gebleven. Op basis hiervan gaat de rechtbank ervan uit dat [medeverdachte 2] op (5/12 x 470 =) 196 dagen werkzaamheden heeft verricht en dat [medeverdachte 2] op die dagen gemiddeld zes uren aan het werk was in de hennepkwekerij. Dit brengt de rechtbank tot de conclusie dat veroordeelde in verband met de werkzaamheden van [medeverdachte 2] naar schatting (196 x 6 x € 10 =) € 11.760 aan arbeidskosten heeft betaald. Deze arbeidskosten zal de rechtbank in mindering brengen op het voordeel.

Berekening van het voordeel

10. Dit levert de volgende berekening op:

opbrengst silo (33 x € 50.760 =) € 1.675.080

opbrengst koelruimte (33 x € 50.760 =) € 1.675.080

opbrengst kelder (17 x € 36.000 =) € 612.000

-------------- +

totale opbrengst € 3.962.160

kosten silo (33 x € 4.108 =) € 135.564

kosten koelruimte (33 x € 4.108 =) € 135.564

kosten kelder (17 x € 4.478,80 =) € 76.139,60

kosten elektriciteit € 158.480,15

arbeidskosten € 11.760

-------------- +

totale kosten € 517.507,75

totale opbrengst € 3.962.160

totale kosten € 517.507,75

-------------- -

wederrechtelijk verkregen voordeel € 3.444.652,25

Verdeling van het voordeel en hoogte betalingsverplichting

De rechtbank volgt de officier van justitie niet in zijn standpunt dat het wederrechtelijk verkregen voordeel in gelijke delen dient te worden verdeeld tussen veroordeelde en [medeverdachte 1] . Daartoe overweegt de rechtbank dat [medeverdachte 1] in de hoofdzaak is vrijgesproken van het telen en bewerken van hennep en dat uit het dossier en hetgeen ter terechtzitting is besproken ook niet is gebleken dat [medeverdachte 1] in de ontnemingsperiode een rol heeft gehad bij het telen en verkopen van de hennep. Daarom kan [medeverdachte 1] niet worden aangemerkt als dader van de feiten waaruit het wederrechtelijk voordeel is verkregen. Op grond van het dossier en hetgeen ter terechtzitting is besproken acht de rechtbank niet aannemelijk dat [medeverdachte 1] samen met veroordeelde de beschikking heeft gehad over de gehele opbrengst van de door veroordeelde gepleegde strafbare feiten. De rechtbank acht aannemelijk dat het wederrechtelijk verkregen voordeel is gegenereerd door veroordeelde en dat hij degene was die daarover de beschikking had. Uit het dossier blijkt dat [medeverdachte 1] op de hoogte was van de aanwezigheid van de hennepkwekerij, dat zij is veroordeeld voor het medeplegen van het aanwezig hebben van hennepplanten, dat zij in het verleden getrouwd is geweest met veroordeelde, dat zij tijdens (een deel van) de ontnemingsperiode met veroordeelde samenwoonde in de woning op het perceel waar de hennepkwekerij zich bevond en dat zij van veroordeelde contante bedragen heeft ontvangen, waarvan zij (ten minste) bewust de aanmerkelijk kans heeft aanvaard dat deze afkomstig waren van de opbrengst van de hennepkwekerij. Uit deze omstandigheden kan naar het oordeel van de rechtbank worden afgeleid dat [medeverdachte 1] heeft geprofiteerd van de opbrengsten van de hennepteelt door veroordeelde. Maar daaruit blijkt niet dat dit op zodanig grote schaal heeft plaatsgevonden dat het redelijk is om het wederrechtelijk verkregen voordeel in gelijke delen te verdelen tussen veroordeelde en [medeverdachte 1] . De omstandigheid dat veroordeelde en [medeverdachte 1] geen volledige openheid van zaken hebben gegeven ten aanzien van de onderlinge verdeling van het voordeel is onvoldoende reden om hier anders over te oordelen.

De rechtbank acht aannemelijk dat [medeverdachte 1] de beschikking heeft gehad over de bedragen van in totaal € 236.697,14 die blijkens de ontnemingsrapportage contant zijn gestort op haar bankrekeningen9.en de bedragen van in totaal € 84.080,08 die blijkens (de bijlagen bij) de ontnemingsrapportage in de periode van januari 2006 tot en met december 2011 contant zijn gestort op haar hypotheekrekeningen10.. Gelet op de omstandigheden dat veroordeelde heeft verklaard dat de alimentatie die hij contant aan [medeverdachte 1] betaalde, welke volgens [medeverdachte 1] € 1.600 per maand bedroeg11., afkomstig was van de opbrengst van de hennepkwekerij12.en dat [medeverdachte 1] in de ontnemingsperiode geen andere substantiële, verifieerbare contante inkomsten had, acht de rechtbank aannemelijk dat alle geldbedragen die in die periode contant zijn gestort op haar (hypotheek)rekeningen, afkomstig zijn uit de opbrengst van het telen en verkopen van hennep door veroordeelde.

Op grond van het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat het wederrechtelijk verkregen voordeel van [medeverdachte 1] (€ 236.697,14 + € 84.080,08 =) € 320.777,22 bedraagt. De rechtbank ziet geen aanleiding om dit bedrag in mindering te brengen op het wederrechtelijk verkregen voordeel van veroordeelde. Daartoe overweegt zij dat de omstandigheid dat veroordeelde ervoor heeft gekozen om een deel van het door hem verkregen voordeel aan [medeverdachte 1] te geven niet van invloed is op de hoogte van het door hemzelf uit de strafbare feiten verkregen voordeel. Dit brengt de rechtbank tot de conclusie dat veroordeelde een wederrechtelijk voordeel heeft verkregen van € 3.444.652,25.

De rechtbank zal het bedrag van € 320.777,22 dat [medeverdachte 1] van veroordeelde heeft gekregen echter wel aftrekken van de aan veroordeelde op te leggen betalingsverplichting. Dit om te voorkomen dat dit bedrag tweemaal dient te worden terugbetaald. Bij beslissing van heden heeft de rechtbank in de ontnemingsprocedure tegen [medeverdachte 1] immers vastgesteld dat zij dit bedrag als wederrechtelijk verkregen voordeel heeft genoten en wordt haar reeds de verplichting opgelegd dit bedrag terug te betalen. Daarom zal de rechtbank de betalingsverplichting van veroordeelde vaststellen op een bedrag van (€ 3.444.652,25 - € 320.777,22 =) € 3.123.875,03.

Draagkracht

Naar aanleiding van het door de verdediging gevoerde draagkrachtverweer overweegt de rechtbank het volgende.

Op grond van artikel 577b van het Wetboek van Strafvordering komt de draagkracht in beginsel eerst in de executiefase aan de orde. Uitsluitend in die gevallen waarin vooraf al vaststaat dat veroordeelde ook in de toekomst in het geheel niet zal kunnen betalen, kan de rechter gebruik maken van zijn matigingsbevoegdheid.

Naar het oordeel van de rechtbank is in deze zaak geen sprake van een dergelijk geval. Gelet op de hoogte van het vastgestelde wederrechtelijk verkregen voordeel en de persoonlijke omstandigheden van veroordeelde, acht de rechtbank het aannemelijk dat zich problemen zullen gaan voordoen ten aanzien van het voldoen aan de betalingsverplichting. De rechtbank is echter van oordeel dat zij op dit moment niet kan vaststellen wat de draagkracht van veroordeelde is. Daarbij neemt zij in aanmerking dat in dit onderzoek conservatoir beslag is gelegd op meerdere waardevolle goederen, terwijl op dit moment onvoldoende kan worden ingeschat op welke wijze dit beslag zal worden uitgewonnen en in hoeverre dit van invloed zal zijn op de (daarna resterende) betalingsverplichting van veroordeelde. Verder neemt de rechtbank in aanmerking dat zij onvoldoende kan uitsluiten dat veroordeelde beschikt over verborgen vermogen. Het betoog van de verdediging dat op grond van de betalingsregelingen in twee eerdere ontnemingsprocedures mag worden aangenomen dat de maximale aflossingscapaciteit van veroordeelde € 50 per maand is, omdat kennelijk is vastgesteld dat er geen verborgen vermogen en geen financiële rek meer is, overtuigt de rechtbank niet. Daarbij neemt zij in aanmerking dat veroordeelde, ondanks het feit dat in het kader van deze betalingsregelingen kennelijk is vastgesteld dat hij een zeer beperkte draagkracht had, nog over de middelen beschikte om een omvangrijke hennepkwekerij in te richten.

Dit brengt de rechtbank tot de conclusie dat er op dit moment geen aanleiding bestaat om gebruik te maken van de matigingsbevoegdheid.

Redelijke termijn

De rechtbank overweegt ten aanzien van de vraag of sprake is van een overschrijding van de redelijke termijn ambtshalve het volgende.

Het is vaste rechtspraak dat in ontnemingszaken door tijdsverloop inbreuk kan worden gemaakt op het recht op een beslissing op de ontnemingsvordering binnen een redelijke termijn. Dit tijdsverloop dient te worden gerekend vanaf het moment dat vanwege de Nederlandse Staat jegens de betrokkene een handeling is verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat tegen hem een vordering tot ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel aanhangig zal worden gemaakt. Dat moment zal in de regel niet samenvallen met dat waarop de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn in de met de ontnemingsvordering samenhangende strafzaak begint. In het algemeen zal als aanvangsdatum voor de redelijke termijn aangenomen kunnen worden het moment waarop de officier van justitie zijn voornemen kenbaar maakt een ontnemingsvordering aanhangig te zullen maken of het moment waarop de betrokkene ervan op de hoogte geraakt dat tegen hem een strafrechtelijk financieel onderzoek is ingesteld. Onder omstandigheden zijn ook andere aanvangsmomenten aan te wijzen, bijvoorbeeld in het geval dat de positie van de betrokkene in belangrijke mate wordt beïnvloed door een specifieke op voordeelsontneming gerichte beslaglegging op grond van artikel 94a van het Wetboek van Strafvordering. De redelijkheid van de duur van een zaak is afhankelijk van onder meer de ingewikkeldheid van de zaak, de invloed van de betrokkene en/of zijn raadsman op het procesverloop en de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld. In ontnemingszaken komt daar als bijzonderheid bij dat de afdoening van de zaak mede afhankelijk is van de termijn die met de behandeling van de strafzaak is gemoeid en dat de ontnemingszaak zo spoedig mogelijk doch in elk geval binnen twee jaren na de uitspraak in eerste aanleg in de strafzaak nog aanhangig kan worden gemaakt. Wat betreft de berechting van de zaak in eerste aanleg heeft als uitgangspunt te gelden dat de behandeling van de zaak ter terechtzitting dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen twee jaar nadat de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden, als hiervoor vermeld. De rechtbank verwijst bijvoorbeeld naar het arrest van de Hoge Raad van 17 juni 2008 (ECLI:NL:HR:2008:BD2578).

De rechtbank constateert dat in deze zaak geen strafrechtelijk financieel onderzoek heeft plaatsgevonden en dat de officier van justitie zijn voornemen om een ontnemingsvordering aanhangig te maken voor het eerst kenbaar heeft gemaakt door het uitbrengen van de ontnemingsvordering d.d. 29 juli 2015. De rechtbank stelt vast dat conservatoir beslag is gelegd op (onder meer) de woning van veroordeelde aan de [adres 3] te [plaats 1] . De rechtbank is niet gebleken dat de positie van veroordeelde hierdoor in belangrijke mate is beïnvloed. Daarbij heeft de rechtbank vooral in aanmerking genomen dat uit het dossier blijkt dat veroordeelde ten tijde van de beslaglegging al niet meer in deze woning woonde en deze niet in eigendom aan hem toebehoorde.

Gelet op het voorgaande stelt de rechtbank vast dat de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen op 29 juli 2015. Hieruit volgt dat op het moment dat deze beslissing wordt uitgesproken sprake is van een tijdsverloop van drie jaren en twee dagen sinds de aanvang van de termijn en dat dus niet binnen twee jaren na het indienen van de ontnemingsvordering een eindbeslissing is genomen op deze vordering.

De rechtbank is echter van oordeel dat in deze zaak sprake is van bijzondere omstandigheden die deze langere termijn rechtvaardigen. Daartoe overweegt zij dat de afdoening van deze ontnemingszaak mede afhankelijk is van de termijn die met de behandeling van de strafzaak is gemoeid en dat deze ingewikkeld is. Daarbij heeft de rechtbank in de eerste plaats gelet op de omvang van het in die strafzaak verrichte onderzoek, dat niet alleen betrekking had op de hennepkwekerij maar ook op (onder meer) faillissementsfraude, verduistering, oplichting en witwassen. Voorts acht de rechtbank daarbij van belang dat dit onderzoek niet alleen was gericht tegen veroordeelde maar ook tegen de (stief)zoon van veroordeelde, [medeverdachte 1] en andere familieleden van [medeverdachte 1] . Naar het oordeel van de rechtbank wordt de ingewikkeldheid van de strafzaak bevestigd door de duur van het onderzoek en de omvang van het einddossier (meer dan twintig ordners). De rechtbank heeft in de strafzaak vonnis gewezen op 30 november 2016. Nadien heeft een schriftelijke uitwisseling van standpunten plaatsgevonden. Sinds het vonnis in de strafzaak zijn minder dan twee jaren verstreken.

Dit brengt de rechtbank tot de conclusie dat geen sprake is van een overschrijding van de redelijk termijn.

Toepassing van de wetsartikelen

De rechtbank heeft gelet op artikel 36e van het Wetboek van Strafrecht.

Beslissing

Stelt het bedrag waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel wordt geschat vast op € 3.444.652,25.

Legt [veroordeelde] voornoemd de verplichting op tot betaling van een geldbedrag van € 3.123.875,03 (zegge: driemiljoen honderddrieëntwintigduizend achthonderdvijfenzeventig euro en drie eurocent) aan de staat ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel.

Deze uitspraak is gegeven door mr. J. van Bruggen, voorzitter, mr. L.W. Janssen en mr. W.S. Sikkema, rechters, bijgestaan door mr. F.F. van Emst, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting op 31 juli 2018. Mr. Janssen en mr. Sikkema zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.

Afdeling strafrecht

Locatie Groningen

parketnummer 18/930117-15

ter berechting gevoegd parketnummer 18/950279-13

vonnis van de meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken, Noordelijke Fraudekamer, d.d. 30 november 2016 in de zaak van het openbaar ministerie tegen de verdachte

geboren op [geboortedatum] te [geboorteplaats] ,

wonende te [woonadres] .

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 21 augustus 2015, 28 januari 2016 en 15 en 16 november 2016.

De verdachte is verschenen, bijgestaan door mr. N. van Schaik, advocaat te Utrecht. Het openbaar ministerie werd ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. G.J. Heidema.

Aan verdachte is ten laste gelegd dat:

1.

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2006 t/m 26 mei 2014 te [pleegplaats 1] en/of [pleegplaats 2] en/of [pleegplaats 3] en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer andere natuurlijke perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een of meer listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, een of meer medewerker(s) van het bedrijf ING Bank N.V. heeft bewogen tot het aangaan van een schuld, te weten een hypotheekovereenkomst, en/of de afgifte van (in totaal) 415.000 euro, in elk geval van enig goed,

hebbende verdachte tezamen en in vereniging met een of meer andere natuurlijke

perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid - in het kader van een hypotheekaanvraag op naam van [medeverdachte]

en/of al dan niet door tussenkomst van een financieel tussenpersoon - (die medewerker(s) van) dat bedrijf doen/laten toekomen

- een fictieve werkgeversverklaring met betrekking tot [medeverdachte] , zogenaamd vanwege het bedrijf [naam bedrijf 1] [naam bedrijf 2] ., en/of ondertekend door verdachte [verdachte] althans een valse werkgeversverklaring (document dossierpagina 2355),

en/of

- een (bijbehorende) fictieve loonberekening met betrekking tot het zogenaamde maandsalaris dat [medeverdachte] zou genieten bij het bedrijf [naam bedrijf 1] of [naam bedrijf 2] ., althans een valse of onjuiste loonberekening/loonstrook van [medeverdachte] (document dossierpagina 2356),

en/of

- een valse, althans onjuiste, kopie aangifte inkomstenbelasting/premieheffing 2005 met betrekking tot [medeverdachte] , waaruit zogenaamd zou moeten blijken dat [medeverdachte] een loon van 58.500 euro over 2005 van het bedrijf [naam bedrijf 2] . zou hebben genoten (document dossierpagina 2357 e.v.),

waardoor (die medewerker(s) van) dat bedrijf werd(en) bewogen tot het aangaan van bovenomschreven schuld en/of tot bovenomschreven afgifte;

art 326 Wetboek van Strafrecht

art 47 lid 1 ahf/sub 1 Wetboek van Strafrecht

althans, indien terzake van het vorenstaande geen veroordeling mocht volgen, dat

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2006 t/m 26 mei 2014 te [pleegplaats 1] en/of [pleegplaats 2] en/of [pleegplaats 3] en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer andere natuurlijke perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van een vals(e) of vervalst(e) werkgeversverklaring en/of loonberekening over juni 2006 en/of kopie aangifte inkomstenbelasting/premieheffing 2005, - (elk) zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - als ware dat geschrift echt en onvervalst, bestaande dat gebruikmaken hierin dat verdachte en/of zijn medeverdachte(n) dat/die geschrift(en) heeft doen/laten toekomen aan het bedrijf ING Bank N.V. ten behoeve van een hypotheekaanvraag op naam van [medeverdachte] , en bestaande die valsheid of vervalsing hierin dat

- die werkgeversverklaring fictief, althans (geheel) vals/onjuist was, en/of

- die loonberekening fictief, althans (geheel) vals/onjuist was, en/of

- die kopie aangifte een onjuist loonbedrag bevatte, althans (deels) onjuist was,

zulks met het oogmerk om dat/die geschrift(en) als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken;

art 225 lid 2 Wetboek van Strafrecht

2.

hij op of omstreeks 18 augustus 2006, althans in augustus 2006, in elk geval in de periode van 18 augustus 2006 tot 5 maart 2014, te [pleegplaats 1] en/of [pleegplaats 4] en/of [pleegplaats 5] , althans in het arrondissement Noord-Nederland, en/of [pleegplaats 2] en/of [pleegplaats 3] , althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer andere natuurlijke perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, een voorwerp, te weten 403.124,07 euro, althans 370.000 euro, in elk geval enig geldbedrag, heeft verworven, voorhanden heeft gehad, heeft overgedragen en/of omgezet, althans van een voorwerp, te weten dat geld, gebruik heeft

gemaakt, immers heeft verdachte tezamen en in vereniging met een of meer andere

natuurlijke perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, dat geldbedrag van het bedrijf ING Bank N.V. verkregen en/of (via de notaris) doen/laten overmaken naar het bedrijf [naam bedrijf 3] ter afbetaling van een lening (met betrekking tot de woning [adres] , terwijl hij wist, althans redelijkerwijs had moeten vermoeden, dat bovenomschreven voorwerp - onmiddellijk of middellijk - afkomstig was uit enig

misdrijf; (document dossierpagina 2472)

art 420quater lid 1 sub b Wetboek van Strafrecht

art 420bis lid 1 ahf/ond b Wetboek van Strafrecht

3.

(parketnummer 18/950279-13)

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2012 tot en met 3 juli 2013 te [pleegplaats 1] althans in de gemeente Coevorden, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (telkens) opzettelijk (in de uitoefening van een beroep of bedrijf) (telkens) heeft geteeld en/of bereid en/of bewerkt en/of verwerkt, in elk geval opzettelijk aanwezig heeft gehad (in een pand aan [adres] ) (een) hoeveelheid/hoeveelheden van (in totaal) ongeveer 336

hennepstekken en/of 1014 hennepplanten, althans een groot aantal hennepplanten en/of delen daarvan, in elk geval (telkens) een hoeveelheid van meer dan 30 gram van een materiaal bevattende hennep, zijnde hennep een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II, dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid van die wet;

art 3 ahf/ond B Opiumwet

art 3 ahf/ond C Opiumwet

art 47 lid 1 ahf/sub 1 Wetboek van Strafrecht.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft geconcludeerd dat het onder 1 primair, 2 en 3 ten laste gelegde kan worden bewezen nu daarvoor voldoende wettig en overtuigend bewijs is.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft aangevoerd dat, gezien de bekennende verklaring van verdachte, de onder 1 primair tenlastegelegde oplichting bewezen kan worden. Van medeplegen is hierbij volgens de raadsman geen sprake geweest, omdat verdachte dit feit zonder hulp of medeweten van [medeverdachte] gepleegd heeft. Ten aanzien van feit 2 heeft de raadsman aangevoerd dat het ten laste gelegde kan worden bewezen, maar niet kan worden gekwalificeerd als witwassen, nu het verkregen hypotheekbedrag onmiddellijk afkomstig is uit eigen misdrijf en daarom tevens een gedraging vereist is die kennelijk gericht is geweest op het verbergen of verhullen van de criminele herkomst van het geld. Een dergelijke gedraging ontbreekt, volgens de raadsman. Het verkrijgen van de hypotheek en de aflossing van een lening door de overdracht van het hypotheekgeld dienen te worden gezien als één feitelijke handeling. Feit 3 acht de raadsman, met uitzondering van het medeplegen, op grond van de bekennende verklaring van verdachte bewijsbaar.

Het oordeel van de rechtbank

Vrijspraak

De rechtbank acht het onder 2 ten laste gelegde niet wettig en overtuigend bewezen. Verdachte zal daarom hiervan worden vrijgesproken. De rechtbank overweegt hierbij het volgende.

Op grond van hetgeen de rechtbank hieronder nog nader zal overwegen met betrekking tot het onder 1 aan hem tenlastegelegde, staat vast dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan oplichting van ING Bank, door de bank met behulp van vervalste stukken ertoe te bewegen een hypotheekbedrag van € 415.000,-- af te geven. Uit de stukken blijkt dat dit bedrag is verstrekt aan de [medeverdachte] . Verdachte heeft dus niet zelf de beschikking gehad over het door zijn misdrijf verkregen geld. Het grootste deel van dit bedrag is, overeenkomstig de daarover gemaakte afspraken met de bank, vervolgens via de notaris door de [medeverdachte] doorbetaald aan [naam bedrijf 3] , ter aflossing van een lening. Ook bij deze doorbetaling heeft verdachte, voor zover uit het dossier kan worden opgemaakt, geen feitelijke betrokkenheid gehad.

Van medeplegen kan onder omstandigheden ook sprake zijn in het geval een verdachte zelf geen uitvoeringshandelingen verricht. In een dergelijke situatie dient wel op een andere wijze te blijken van de vereiste nauwe en bewuste samenwerking. De stukken bieden echter in dit geval onvoldoende steun voor de veronderstelling dat verdachte en de [medeverdachte] van te voren met elkaar hebben afgesproken om door middel van strafbaar handelen geld los te krijgen bij de bank voor het afbetalen van de lening, en dat vervolgens enkel uit oogpunt van een praktische rolverdeling de medeverdachte degene is geweest die bij de notaris het bedrag in ontvangst heeft genomen en heeft laten doorbetalen. De medeverdachte heeft bij de politie juist ten stelligste ontkend dat zij wetenschap had van of betrokken is geweest bij de oplichting van de bank en de rechtbank heeft haar daar bij vonnis van heden ook van vrijgesproken. Hieraan doet niet af dat de rechtbank in dat vonnis tevens heeft overwogen dat zij zich wel schuldig heeft gemaakt aan het witwassen van het doorbetaalde geldbedrag, door dit over te dragen in de wetenschap dat het geld een misdadige herkomst had. De rechtbank is tot dat oordeel gekomen omdat het onder de gegeven omstandigheden niet anders geweest kan zijn dan dat zij bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het door haar verkregen geld uit misdrijf afkomstig was, met andere woorden om redenen die enkel betrekking hebben op haar eigen opzet.

De rechtbank volstaat ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde met een opgave van de bewijsmiddelen overeenkomstig het bepaalde in artikel 359, derde lid tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering, nu de verdachte het bewezen verklaarde duidelijk en ondubbelzinnig heeft bekend.

1. de verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van 15 november 2016;

2. een aangifte met bijlagen van [aangever] , gedaan namens ING Bank NV, d.d. 26 mei 2014, opgenomen op pagina 2335 van het dossier opgemaakt door Regiopolitie Noord Nederland en gesloten op 30 december 2014.

Bewijsoverweging:

Op grond van voormelde bewijsmiddelen acht de rechtbank bewezen dat verdachte de onder 1 ten laste gelegde oplichting heeft gepleegd. Dat hij dit tezamen en in vereniging heeft gedaan met [medeverdachte] acht de rechtbank niet bewezen. Verdachte zal dan ook van dit deel van de tenlastelegging worden vrijgesproken. Zoals hierboven ook al is overwogen, heeft [medeverdachte] dit ten stelligste ontkend, en ook overigens is niet gebleken dat [medeverdachte] enige feitelijke handeling heeft gepleegd met betrekking tot de ten laste gelegde oplichting, noch dat zij wetenschap had van de valse werkgeversverklaring, loonberekening en aangifte inkomstenbelasting/premieheffing 2005 en het indienen van deze stukken bij de ING Bank ten behoeve van het verkrijgen van de gevraagde hypotheek. De conclusie moet derhalve zijn dat verdachte de hypotheek bij de ING Bank zonder medewerking van [medeverdachte] voor haar geregeld heeft. Hieraan doet niet af dat [medeverdachte] bij de notaris de akte van geldlening en hypotheekstelling heeft ondertekend waardoor de hypotheek betaalbaar werd gesteld, omdat dit naar het oordeel van de rechtbank niet een oplichtingshandeling betreft. Deze ondertekening valt immers niet te beschouwen als een valse voorstelling van zaken als gevolg waarvan de bank (ten onrechte) is overgegaan tot afgifte van het hypotheekbedrag.

De rechtbank volstaat ten aanzien van het onder 3 ten laste gelegde met een opgave van de bewijsmiddelen overeenkomstig het bepaalde in artikel 359, derde lid tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering, nu de verdachte het bewezen verklaarde duidelijk en ondubbelzinnig heeft bekend.

1. de verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van 15 november 2016;

2. een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van bevindingen d.d. 4 juli 2013, opgenomen op pagina 350 van het hennepdossier met nummer PL032W 2013032310-98 opgemaakt door Politie Drenthe en gesloten op 28 augustus 2013, inhoudende de verklaring, met bijlagen, van de verbalisanten betreffende het aantreffen van een hennepkwekerij op het perceel [adres] te [pleegplaats 1] .

3. een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van verhoor d.d. 11 juli 2013, opgenomen op pagina 70 van voornoemd hennepdossier, inhoudende als verklaring van verdachte:

Het kan dat [persoon] en ik samen uit het luik in de vlonder kwamen. [persoon] moest wel eens grond voor mij naar beneden brengen. Als [persoon] voor mij werkte kreeg hij een tientje per uur. Als [persoon] daar werkte komt dat door mijn ziekte.

Bewijsoverweging

De rechtbank acht op grond van de bekennende verklaring van verdachte bewezen dat hij hennepplanten heeft geteeld en bewerkt. Op grond van de verklaring die verdachte bij de politie en ter terechtzitting heeft afgelegd, acht de rechtbank bewezen dat [persoon] en verdachte samen hebben gewerkt bij dit telen en bewerken van hennepplanten. Gezien de grootschaligheid en professionaliteit van de hennepkwekerij en het kennelijke doel van de verkoop van de geoogste planten, acht de rechtbank bewezen dat verdachte in de uitoefening van een beroep/bedrijf gehandeld heeft.

De rechtbank acht het onder 1 primair en 3 ten laste gelegde bewezen, met dien verstande dat:

1. primair

hij in de periode van 1 juni 2006 tot en met 26 mei 2014 in Nederland, met het oogmerk om zich en een ander wederrechtelijk te bevoordelen door listige kunstgrepen en door een samenweefsel van verdichtsels, een of meer medewerker(s) van het bedrijf ING Bank N.V. heeft bewogen tot de afgifte van in totaal 415.000 euro, hebbende verdachte met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en listiglijk en bedrieglijk en in strijd met de waarheid - in het kader van een hypotheekaanvraag op naam van [medeverdachte] en door tussenkomst van een financieel tussenpersoon - die medewerker(s) van dat bedrijf doen toekomen

- een fictieve werkgeversverklaring met betrekking tot [medeverdachte] , zogenaamd vanwege het bedrijf [naam bedrijf 1] en ondertekend door [verdachte] ,

en

- een bijbehorende fictieve loonberekening met betrekking tot het zogenaamde maandsalaris dat [medeverdachte] zou genieten bij het bedrijf [naam bedrijf 1] en

- een valse kopie aangifte inkomstenbelasting/premieheffing 2005 met betrekking tot [medeverdachte] , waaruit zogenaamd zou moeten blijken dat [medeverdachte] een loon van 58.500 euro over 2005 van het bedrijf [naam bedrijf 2] . zou hebben genoten,

waardoor die medewerker(s) van dat bedrijf werd(en) bewogen tot bovenomschreven afgifte.

3.

(parketnummer 18/950279-13)

hij in de periode van 1 juni 2012 tot en met 3 juli 2013 te [pleegplaats 1] , tezamen en in vereniging met een ander telkens opzettelijk in de uitoefening van een beroep of bedrijf heeft geteeld en bewerkt in een pand aan [adres] 336 hennepstekken en 1014 hennepplanten, zijnde hennep een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II.

De verdachte zal van het meer of anders ten laste gelegde worden vrijgesproken, aangezien de rechtbank dat niet bewezen acht.

In de tenlastelegging voorkomende schrijffouten of kennelijke misslagen worden verbeterd gelezen. De verdachte is hierdoor niet in zijn belangen geschaad.

Het bewezen verklaarde levert op:

1. primair oplichting;

3. in de uitoefening van een beroep/bedrijf in vereniging opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 3 onder B van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd.

Deze feiten zijn strafbaar nu geen omstandigheden aannemelijk zijn geworden die de strafbaarheid uitsluiten.

De rechtbank acht verdachte strafbaar nu niet van enige strafuitsluitingsgrond is gebleken.

Vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte ter zake van het onder 1 primair, 2 en 3 ten laste gelegde wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 18 maanden.

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft gepleit voor het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf gelijk aan de duur van het voorarrest, met daarnaast een voorwaardelijke gevangenisstraf en een taakstraf van 120 uren. Bij het bepalen van de strafmaat dient volgens de raadsman te worden meegewogen dat de redelijke termijn overschreden is, dat de ING Bank door de hypotheekfraude niet financieel benadeeld is en dat de wijze waarop verdachte hennep heeft gekweekt van strafmatigende betekenis is.

Oordeel van de rechtbank

Bij de bepaling van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan, de persoon van verdachte zoals deze naar voren is gekomen uit het onderzoek op de terechtzitting, het hem betreffende uittreksel uit de justitiële documentatie, alsmede de vordering van de officier van justitie en het pleidooi van de raadsman.

De rechtbank heeft in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

Verdachte heeft gedurende een lange periode een professionele en grootschalige hennepkwekerij gerund. Bij de ontmanteling van de hennepkwekerij werden meer dan 1.000 hennepplanten aangetroffen, waarbij gebleken is dat de vertrekken waaruit de hennepkwekerij bestond ruimte bood voor het planten van nog veel meer hennepplanten. Het doel van de hennepkwekerij was de verkoop van de hennep. Verdachte, zelf geen gebruiker, heeft zich louter laten leiden door de zucht naar financieel gewin. Daarmee heeft verdachte het gebruik van deze drug gefaciliteerd en het criminele circuit dat vaak gepaard gaat met het telen van hennep in stand gehouden.

Daarnaast heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan oplichting van de ING Bank NV waardoor een geldbedrag van meer dan € 400.000,- werd verkregen. Deze oplichting heeft verdachte bewerkstelligd door het bij de bank indienen van diverse valse documenten. Door aldus te handelen heeft verdachte het vertrouwen dat een bank in haar klanten mag hebben, geschaad en meer in het algemeen het vertrouwen dat voor een goed functioneren van het financiële stelsel is vereist, beschaamd.

Verdachte heeft zich naar het oordeel van de rechtbank schuldig gemaakt aan ernstige strafbare feiten die het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van enige duur rechtvaardigen. Daarbij heeft de rechtbank in aanmerking genomen dat verdachte, blijkens het hem betreffende uittreksel uit de justitiële documentatie, eerder onherroepelijk is veroordeeld voor overtreding van de Opiumwet. Deze eerdere veroordeling voor een gelijksoortig feit heeft verdachte er niet van weerhouden wederom een hennepkwekerij van grote omvang en professionaliteit te starten. Mede gelet daarop ziet de rechtbank geen meerwaarde in een deels voorwaardelijke straf.

In het voordeel van verdachte houdt de rechtbank rekening met de overschrijding van de redelijke termijn.

De rechtbank heeft gelet op de artikelen 47, 57 en 326 van het Wetboek van Strafrecht en de artikelen 3 en 11 van de Opiumwet, zoals deze artikelen golden ten tijde van het bewezen verklaarde.

Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte onder 2 is ten laste gelegd en spreekt verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 1 primair en 3 ten laste gelegde bewezen, te kwalificeren en strafbaar zoals voormeld en verdachte daarvoor strafbaar.

Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan het bewezen verklaarde en spreekt verdachte daarvan vrij.

Veroordeelt verdachte tot:

Beveelt, dat de tijd door de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en/of voorlopige hechtenis doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf geheel in mindering zal worden gebracht.

Dit vonnis is gewezen door mr. J. van Bruggen, voorzitter, mr. C.M.M. Oostdam en

mr. W.S. Sikkema, rechters, bijgestaan door mr. P.T.M. van der Lelie, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 30 november 2016.

Mr. Oostdam is buiten staat dit vonnis mede te ondertekenen.