Rb. 's-Hertogenbosch, 30-09-2010, nr. 675698

Tussen partijen staat het volgende vast.

[X] is van 1 februari 1972 tot 1 mei 1995 in dienst van Mebin geweest. In 1995 heeft hij gebruik gemaakt van de vervroegde uittredingsregeling. Met ingang van 1 mei 1998 is hij gepensioneerd.

Tijdens zijn dienstverband alsmede na afloop van het dienstverband had [X], als een van de 15 oorspronkelijke medewerkers van de VerkoopAssociatie Nederlands Cement, aanspraak op een bijdrage van Mebin van 60% van de premie van zijn totale ziektekostenverzekering (de standaardpremie alsmede de premie van de vrijwillige aanvullende verzekering), met inbegrip van de premie ten behoeve van zijn partner. Deze bijdrage is voor gepensioneerden opgenomen in artikel 6.3 van de van toepassing zijnde arbeidsvoorwaardenregeling, het zogeheten 'gele boekje', welke regeling van toepassing was op het in dienst zijnde personeel dat niet viel onder de reikwijdte van de binnen Mebin van toepassing zijnde CAO.

Dit artikel 6.3 luidt:

"Na pensionering kan men gebruik blijven maken van de collectieve ziektekostenverzekering en zal uit dien hoofde ook de gebruikelijke werkgeversbijdrage worden verstrekt."

In artikel 3 van de arbeidsvoorwaardenregeling is de premiebijdrage voor de werknemers (die niet verplicht verzekerd zijn ingevolge de ziekenfondswet) neergelegd.

Met ingang van 1 januari 2006 is Mebin, in verband met de inwerkingtreding van de Zvw per die datum, opgehouden om de regeling toe te passen. Zij heeft een afbouwregeling toegepast, welke er op neer kwam dat [X] in 2006 een bedrag ontving welk gelijk was aan het in 2005 ontvangen bedrag, in 2007 een bedrag ontving dat 2/3e bedroeg van het in 2005 ontvangen bedrag en in 2008 een bedrag ontving gelijk aan 1/3e van het in 2005 ontvangen bedrag. De afschaffing van de regeling heeft zonder overleg met [X] plaatsgevonden.

Als niet betwist staat vast dat op de arbeidsovereenkomst die destijds tussen partijen heeft bestaan, geen CAO van toepassing was. De CAO die voor ENCI-werknemers geldt is niet van betekenis voor de onderhavige rechtsverhouding, ook al volgt Mebin deze CAO sinds enige tijd.

Het standpunt van Mebin dat uitleg van artikel 6.3 van de arbeidsvoorwaardenregeling conform de in de jurisprudentie ontwikkelde criteria met zich brengt dat de werkgeversbijdrage voor de gepensioneerden is gekoppeld aan de bijdrage die inzake de collectieve ziektekostenverzekering wordt verstrekt aan de actieve werknemers, moet worden verworpen.

Mebin voert aan dat de woorden "uit dien hoofde" in artikel 6.3 van de arbeidsvoorwaarden met zich brengen dat alleen een bijdrage wordt verstrekt ten aanzien van de premie van de collectieve ziektekostenverzekering. Dat de actieve werknemers en [X] als voormalig werknemer na inwerkingtreding van de Zvw geen gebruik meer kunnen maken van de collectieve ziektekostenverzekering zoals deze bestond, is juist. Mebin heeft echter niet weersproken dat de werkgeversbijdrage sinds de vervroegde uittreding van [X] in 1994 aan hem betaalbaar werd gesteld zonder dat de hoedanigheid van de verzekeraar daarbij een rol speelde. [X] kan derhalve geacht worden recht te hebben op een bijdrage in de premie die hij betaalt voor een ziektekostenverzekering, ongeacht welke dat is.

Daar komt bij dat in artikel 6.3 het deelnemen in de collectieve ziektekostenverzekering ook niet als voorwaarde is gesteld voor het verstrekken van de werkgeversbijdrage. Een redelijke uitleg van artikel 6.3 houdt in dat er twee dingen worden toegezegd: het gebruik kunnen blijven maken van de collectieve ziektekostenverzekering en het verstrekken van de bijdrage.

Ook de stelling van Mebin dat de woorden "de gebruikelijke werkgeversbijdrage" in artikel 6.3 zien op de premiebijdrage die geldt voor de actieve werknemers, kan niet worden aanvaard. [X] heeft als werknemer van Mebin deze woorden mogen opvatten als "de werkgeversbijdrage zoals deze gebruikelijk aan hem werd verstrekt".

Mebin heeft aangevoerd dat op de eerste pagina van de arbeidsvoorwaardenregeling een wijzigingsbeding als bedoeld in artikel 7:613 BW is opgenomen. De betreffende vermelding luidt:

Deze tekst in de arbeidsvoorwaardenregeling kan echter niet worden aangemerkt als een beding als bedoeld in artikel

7:613 BW, op grond waarvan aan Mebin de bevoegdheid zou toekomen om de overeenkomst eenzijdig te wijzigen. Hoe de in de tekst vermelde wijzigingen tot stand komen is immers niet aangegeven. Nergens uit blijkt dat de (voormalige) werkgever daartoe eenzijdig bevoegd zou zijn.

Mebin heeft aangevoerd dat [X], wegens onvoorziene omstandigheden - namelijk de wijziging van het ziektekostenverzekeringsstelsel per 1 januari 2006 - naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid geen ongewijzigde instandhouding van de bijdrageregeling mag verwachten (het beroep op artikel 6:258 en artikel 6:248 lid 2 BW).

Juist is dat er sprake is van een relevante (onvoorziene) wijziging in de omstandigheden die tot gevolg heeft dat geheel ongewijzigde nakoming van de tussen partijen geldende bijdrageregeling niet meer mogelijk is. De bestaande bijdrageregeling van de arbeidsvoorwaardenregeling kan niet zonder meer worden ingepast in het nieuwe stelsel, onder meer omdat in het nieuwe stelsel het begrip "standaardpremie", zoals dat in verband met de oude verzekering bestond, geen betekenis meer heeft, althans niet meer verwijst naar dezelfde premie, en derhalve de hoogte van de bijdrage niet meer daarop kan worden gebaseerd.

Dat betekent echter niet dat het Mebin vrijstond om de bijdrageregeling - ook al geschiedde dat met een afbouwregeling en ook al was daarbij de OR betrokken - geheel te laten vervallen. Inwerkingtreding van de Zvw heeft niet zonder meer tot gevolg dat bestaande afspraken tussen Mebin als voormalig werkgever en [X] als voormalig werknemer zijn komen te vervallen. [X] behoefde in beginsel ook niet te verwachten dat zijn bestaande aanspraak - waarop hij mogelijk ook zijn uitgavenpatroon heeft afgestemd - substantieel zou verminderen dan wel geheel zou komen te vervallen. In dat verband is van belang dat hij als gepensioneerde weinig tot geen mogelijkheden heeft om het wegvallen van de bijdrage te compenseren.

Daargelaten de verplichtingen die [X] als (voormalig) goed werknemer jegens Mebin heeft (en waarop Mebin een beroep doet), heeft het op de weg van Mebin als (voormalig) goed werkgever gelegen, minst genomen, om met [X] overleg te voeren over een aanpassing van de bijdrageregeling.

Mebin heeft aangevoerd dat de afschaffing van de premiebijdrage in combinatie met de overgangsregeling voor gepensioneerden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid aanvaardbaar is, en heeft daartoe een beroep gedaan op alle wijzigingen die samenhangen met de stelselwijziging en op het flankerende beleid dat de overheid voor gepensioneerden voert.

De vraag is echter niet of de afschaffing van de premiebijdrage met de overgangsregeling voor gepensioneerden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid aanvaardbaar is, maar of [X] naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid geen ongewijzigde instandhouding van de bijdrageregeling mag verwachten.

Mebin heeft niet althans onvoldoende onderbouwd dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat [X] na 1 januari 2006 nog een gelijkwaardige bijdrage in de premie voor de zorgverzekering verwacht. De omstandigheid dat de OR met de afschaffing van de bijdrageregeling heeft ingestemd is hierbij niet van betekenis. Mebin heeft niet aangevoerd en nergens uit blijkt dat voortzetting van een aangepaste, soortgelijke bijdrageregeling voor haar tot onaanvaardbaar hogere kosten leidt. Ook het beroep dat Mebin heeft gedaan op het gelijkheidsbeginsel leidt niet tot een dergelijk 'onaanvaardbaar'. Ziekenfondsverzekerden en particulier verzekerden zijn altijd al ongelijk behandeld geweest, ook waar het de werkgeversbijdrage in de ziektekostenpremie betreft, zodat het thans geen relevante ongelijke behandeling ten opzichte van voormalige ziekenfondsverzekerden oplevert als Mebin de met [X] overeengekomen bijdrageregeling (in aangepaste vorm) voortzet.

Voor het handhaven van een premiebijdrage op (ongeveer) hetzelfde niveau is niet relevant wat precies de financiële positie van [X] is, zolang vaststaat - en dat staat ook vast - dat hij zelf een substantiële premie en inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering dient af te dragen. Of [X] er, met het handhaven van de bijdrageregeling op hetzelfde niveau, met de invoering van het nieuwe zorgverzekeringsstelsel en de tevens genomen flankerende maatregelen financieel op vooruit of op achteruit gaat, is een gevolg van die stelselwijziging die (buiten een aanpassing van de regeling waar dat nodig is om deze te laten aansluiten op de termen van de nieuwe situatie) in de rechtsverhouding tussen [X] en Mebin niet van belang is. Dit nog daargelaten dat de flankerende maatregelen van de overheid niet strekken tot compensatie van het vervallen van de eventuele bijdrage van de voormalige werkgever in de ziektekostenpremie van de gepensioneerde.

De conclusie van het voorgaande is dat de bijdrageregeling niet zonder meer, ongewijzigd, kan worden nagekomen, maar dat [X] heeft mogen verwachten dat Mebin de regeling in een aangepaste vorm zou voortzetten, zo dat de feitelijke bijdrage op hetzelfde niveau zou blijven.

De primaire vordering in conventie is daarom niet toewijsbaar. De subsidiaire vordering is wel toewijsbaar. De jaarlijkse bijdrage in de zorgverzekeringskosten zal worden vastgesteld op het niveau van de bijdrage in de ziektekostenverzekering in 2005. De bijdrage was in 2005 kennelijk, zo is bij dagvaarding gesteld en is niet door Mebin betwist, € 2.695,-. Het is redelijk dit bedrag jaarlijks (voor het eerst per 1 januari 2007) te verhogen dan wel te verlagen met hetzelfde percentage als dat waarmee de premie voor de basisverzekering verhoogd of verlaagd wordt ten opzichte van het voorgaande jaar.

De termijn om de bijdrage over de afgelopen periode te voldoen zal worden gesteld op vier weken na betekening van het vonnis. Vanzelfsprekend zal daarbij verrekening kunnen plaatsvinden van hetgeen reeds aan [X] is betaald in het kader van de afbouwregeling.

De wettelijke rente is toewijsbaar als gevorderd.

Uit het voorgaande volgt dat de vorderingen in voorwaardelijke reconventie dienen te worden afgewezen.

Mebin zal, als de in conventie en in voorwaardelijke reconventie in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van de procedure in conventie en in voorwaardelijke reconventie.