HR, 29-11-2024, nr. 23/04565

Zowel belanghebbende als de Staatssecretaris, vertegenwoordigd door [P], heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in cassatie ingesteld.

Belanghebbende en de Staatssecretaris hebben over en weer een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende en de Staatssecretaris hebben over en weer een conclusie van repliek ingediend.

Belanghebbende heeft een conclusie van dupliek ingediend.

Belanghebbende heeft voor het jaar 2018 aangifte voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 75.416 en een inkomen uit sparen en beleggen (box 3-inkomen) van € 7.866. De Inspecteur heeft de aanslag IB/PVV voor het jaar 2018 opgelegd overeenkomstig de ingediende aangifte.

Naar aanleiding van het arrest van de Hoge Raad van 24 december 2021, ECLI:NL:HR:2021:1963 (hierna: het arrest van 24 december 2021), heeft de Inspecteur de aanslag IB/PVV voor het jaar 2018 bij beschikking van 22 juli 2022 verminderd naar een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 790 (hierna: de verminderingsbeschikking), met instandlating van de overige elementen van de aanslag. Deze verminderingsbeschikking is gebaseerd op het Besluit rechtsherstel box 32., welk besluit, voor zover hier van belang, inhoudelijk overeenstemt met de nadien vastgestelde Wet rechtsherstel box 3 (hierna: de Herstelwet)3..

De Rechtbank heeft de aanslag IB/PVV voor het jaar 2018, zoals nader vastgesteld bij de verminderingsbeschikking, gehandhaafd.

Voor het Hof was onder meer in geschil of belanghebbende op grond van artikel 14 EVRM of artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM (hierna: EP) in aanmerking komt voor een verdere vermindering van de heffing in box 3.

Het Hof leidt uit de rechtspraak van de Hoge Raad, onder meer het arrest van 24 december 2021 (rechtsoverweging 3.3.3) en het arrest van 20 mei 2022, ECLI:NL:HR:2022:718 (hierna: het arrest van 20 mei 2022), af dat op rechtsherstel gerichte compensatie in beginsel dient aan te sluiten bij het werkelijke rendement. Ongerealiseerde vermogenswinsten of -verliezen passen naar het oordeel van het Hof niet binnen de term "werkelijk behaalde rendement" die de Hoge Raad in het arrest van 24 december 2021 en het arrest van 20 mei 2022 heeft gebruikt. Zij dienen daarom volgens het Hof bij de bepaling van de op rechtsherstel gerichte compensatie buiten beschouwing te worden gelaten.

Hoewel met de door de wetgever gekozen vorm van rechtsherstel een deel van de ficties is vervallen (de veronderstelde vermogensmix) en de heffing dus reëler is geworden, worden de door de wetgever veronderstelde rendementen in meer dan significante mate niet door belanghebbende behaald. Het aan belanghebbende geboden rechtsherstel, zoals hiervoor in 2.2 is vermeld, is dan ook onvoldoende, aldus het Hof. De Herstelwet leidt voor belanghebbende nog steeds tot een buitenproportionele heffing die in strijd is met artikel 1 EP in samenhang met artikel 14 EVRM. Het Hof heeft vervolgens geoordeeld dat de heffing in box 3 verder moet worden verminderd tot een heffing over € 310.

De Hoge Raad heeft de klachten over de uitspraak van het Hof beoordeeld. De uitkomst hiervan is dat deze klachten niet kunnen leiden tot vernietiging van die uitspraak. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie).

Het middel faalt voor zover het betoogt dat het aan de wetgever is, en niet aan de rechter om te voorzien in het rechtstekort dat gepaard gaat met een schending van het EVRM en het EP als gevolg van het stelsel van heffing van inkomstenbelasting in box 3. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie).

Het middel slaagt voor zover het zich richt tegen het oordeel van het Hof dat bij het bepalen van het werkelijke rendement de ongerealiseerde vermogenswinsten of -verliezen buiten beschouwing dienen te blijven. De Hoge Raad verwijst naar rechtsoverweging 5.4.8 van het arrest van 6 juni 2024, ECLI:NL:HR:2024:705.

Gelet op hetgeen hiervoor in 5.2 is overwogen, kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven. De Hoge Raad kan de zaak afdoen. De stukken van het geding laten geen andere slotsom toe dan dat belanghebbende, op wie de bewijslast rust, met de gegevens die hij in het geding heeft gebracht niet heeft bewezen wat in 2018 de waardeontwikkeling is geweest van zijn beleggingen (aandelen) in box 3. Hij heeft daarom niet het bewijs geleverd dat het werkelijke rendement op zijn gehele vermogen in box 3 lager was dan het voordeel uit sparen en beleggen waarvan de Inspecteur in overeenstemming met de Herstelwet is uitgegaan bij het vaststellen van de verminderingsbeschikking. De door belanghebbende verstrekte informatie kan daarom niet leiden tot een verdere vermindering van de aanslag. De uitspraak van de Rechtbank, waarbij de verminderingsbeschikking is gehandhaafd, dient daarom te worden bevestigd.

De Hoge Raad ziet geen aanleiding voor een veroordeling in de proceskosten.

De Hoge Raad:

- verklaart het beroep in cassatie van belanghebbende ongegrond,

- verklaart het beroep in cassatie van de Staatssecretaris van Financiën gegrond,

- vernietigt de uitspraak van het Hof, en

- bevestigt de uitspraak van de Rechtbank.

Dit arrest is gewezen door de raadsheer M.W.C. Feteris als voorzitter, en de raadsheren M.T. Boerlage en A.E.H. van der Voort Maarschalk, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier F. Treuren, en in het openbaar uitgesproken op 29 november 2024.