HR, 17-04-2015, nr. 14/05377

Zoals het Hof in r.o. 4.6. heeft vastgesteld is het afschrift van de litigieuze uitspraken op bezwaar niet op een aanstonds kenbare wijze aan de gemachtigde verzonden. Zij zijn in het kader van een civiele procedure tussen belanghebbende en de Ontvanger door de advocaat als bijlage bij een conclusie van antwoord aan de gemachtigde verzonden en door deze op 5 oktober 2011 ontvangen.

De gemachtigde heeft als advocaat in deze civiele procedure pas op 13 februari 2012 toen dat in het kader van deze procedure noodzakelijk werd, kennis genomen van de afschriften van de uitspraken op bezwaar.

Het Hof heeft in r.o. 4.6. — naar de opvatting van belanghebbende terecht — geoordeeld dat de gemachtigde bij de ontvangst van die stukken er niet bedacht op behoefde te zijn dat zich daaronder een afschrift van de uitspraken op bezwaar bevond en dat van de gemachtigde niet kan worden gevergd dat een conclusie van antwoord met bijlagen als de onderhavige direct bij ontvangst integraal inhoudelijk wordt bezien, teneinde (onder meer) na te gaan of die stukken mogelijk appellabele besluiten bevatten.

In r.o. 4.7. heeft het Hof vastgesteld dat termijn waarbinnen de gemachtigde met betrekking tot de uitspraken op bezwaar in actie diende te komen door beroep in te stellen op 13 februari 2012 een aanvang had genomen.

In het door het Hof vermelde arrest van uw Raad van 20 april 2007 oordeelde uw Raad inzake de aanvang van de beroepstermijn aldus:

Het Gerechtshof heeft het arrest van uw Raad zo uitgelegd, dat de gemachtigde al vanaf het moment dat het afschrift van de uitspraken op bezwaar te zijner kantore waren binnengekomen, derhalve vanaf 5 oktober 2011, over de uitspraken op het bezwaar heeft beschikt.

Die uitleg is rechtens onjuist.

In het arrest van 15 april 2005 heeft uw Raad aldus overwogen:

Uw Raad maakt derhalve onderscheid tussen besluiten die helemaal niet bekend zijn gemaakt en besluiten die door het orgaan dat het besluit neemt wel middels verzending aan de geadresseerde bekend zijn gemaakt, maar waarbij — bijvoorbeeld als gevolg van een onjuiste adressering — zich bij de bekendmaking onregelmatigheden hebben voorgedaan waardoor het besluit (te) laat bij de geadresseerde is bezorgd.

In het onderhavige geval heeft de inspecteur het besluit in het geheel niet aan belanghebbende verzonden en dus ook niet aan belanghebbende bekend gemaakt. Het feit dat de Ontvanger de afschriften van het besluit in het kader van een civiele procedure als productie bij een conclusie aan de gemachtigde heeft toegezonden, strekte ook niet tot bekendmaking van het besluit. In een dergelijke geval vangt de termijn van beroep aan op het moment dat de gemachtigde het besluit onder ogen heeft gekregen, derhalve op 13 februari 2012. In dit verband wordt nog verwezen naar de annotatie bij het arrest van 20 april 2007, Vakstudienieuws 2007, 20.12.

Hieraan kan nog het volgende worden toegevoegd. Onder de uitdrukking ‘de beschikking hebben over’ dient men volgens ‘Van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse Taal’ te verstaan ‘macht om over iets naar goedvinden te beschikken’. Onder de uitdrukking ‘beschikken over’ verstaat ‘Van Dale’ ‘het naar welgevallen gebruik (kunnen) maken van iets’. Wie ergens over beschikt is er dus op zijn minst op bedacht dat het voorwerp waarover hij beschikt er daadwerkelijk is.

Ten aanzien van de afschriften van de uitspraken op bezwaar heeft het Hof juist vastgesteld, dat de gemachtigde daarop niet bedacht was. Anders dan het Hof heeft geoordeeld, kon de gemachtigde dus niet al op 15 oktober 2011 over het afschrift van de uitspraken op bezwaar beschikken. Hij kon er pas over beschikken vanaf de datum waarop hij zich het bestaan van het afschrift van de uitspraken op bezwaar bewust werd. Dat is derhalve vanaf 13 februari 2012, de datum waarop hij het afschrift van de uitspraken op bezwaar onder ogen kreeg.

In het arrest van 20 april 2007 heeft uw Raad niet zonder reden verwezen naar het arrest van uw Raad van 15 april 2005 (ECLI:NL:HR:2005:AT3985). In dat arrest oordeelde uw Raad:

Een aanslagbiljet onderscheidt zich van het litigieuze als bijlage bij een conclusie van antwoord per post bezorgde afschrift van de uitspraken cp bezwaar dat het bij ontvangst onmiddellijk als aanslagbiljet herkenbaar is. Ten aanzien van een aanslagbiljet mag dan ook in alle redelijkheid worden aangenomen, dat de betrokkene vanaf de datum van ontvangst op zijn adres over dit aanslagbiljet kan beschikken.

Het in geding zijnde afschrift van de uitspraken op bezwaar was zoals door het Hof is vastgesteld niet in die vorm aan de gemachtigde toegezonden dat het onmiddellijk als een afschrift van de uitspraken op bezwaar herkenbaar was en dat het bovendien ook nog eens was verzonder door een ander dan het orgaan dat de besluiten had genomen.

De gemachtigde wist bij de ontvangst van deze afschriften op zijn kantoor op 15 oktober 2011 niet dat hij uitspraken op bezwaar had ontvangen en behoefde zulks ook niet te weten. Op 15 oktober 2011 kon de gemachtigde dus ook niet de beschikking over deze afschriften hebben in de betekenis die daaraan ingevolge ‘Van Dale’ moet worden gegeven. Gelet op het arrest van uw Raad van 20 april 2007 in samenhang met arrest van 15 april 2005 was dat pas het geval toen hij die afschriften op 13 februari 2012 onder ogen kreeg.

De wetgever heeft ook niet zonder reden voorzien in een beroepstermijn van in beginsel zes weken vanaf de datum dat een besluit is bekend gemaakt en aangenomen mag worden dat het besluit dus ook bij de geadresseerde daadwerkelijk bekend is. In het onderhavige geval, waarbij het orgaan de uitspraken op bezwaar niet op de voorgeschreven wijze bekend heeft gemaakt en strikt genomen eigenlijk in het geheel niet bekend heeft gemaakt, zijn deze uitspraken op bezwaar pas op 13 februari 2012 bij de gemachtigde bekend geworden. Door het Hof is bovendier: zelf vastgesteld, dat de gemachtigde niet eerder met deze uitspraken op bezwaar bekend behoefde te zijn.

Het ligt dan in het systeem van de wet besloten, dat in de onderhavige zaak de beroepstermijn van zes weken een aanvang neemt met ingang van de datum waarop de gemachtigde met de uitspraken op bezwaar bekend geworden is, derhalve met ingang van 13 februari 2012.

Anders dan het Hof heeft geoordeeld is de beroepstermijn niet ingegaan op 5 oktober 2011 maar op 13 februari 2012 en eindigde deze mitsdien zes weken later op 11 april 2012.

De gemachtigde heeft het beroepschrift met dagtekening 7 maart 2012 bij de rechtbank ingediend. De rechtbank heeft het beroepschrift op 9 maart 2012 derhalve ruimschoots binnen de beroepstermijn ontvangen.

Aangezien de termijn niet is overschreden ontbreekt iedere grond voor de toepassing van artikel 6:11 Awb zoals die door het Hof is gebezigd inzake de vraag of (de gemachtigde van) belanghebbende redelijkerwijs in verzuim is geweest of niet.

In r.o. 2.5. heeft het Hof in het kader van de vaststelling van de feiten vastgelegd, dat de gemachtigde bij brief van 14 februari 2012 aan de inspecteur bericht kennis te hebben genomen van een uitspraak op bezwaar d.d. 18 juni 2009, die hij nimmer eerder had ontvangen en waarvan hij geen kennis had kunnen nemen. De gemachtigde heeft de inspecteur verzocht om alsnog een uitspraak op bezwaar te doen dan wel voor het geval hij van mening zou zijn geen uitspraak op bezwaar te versturen dat uitgebreid te motiveren.

in r.o. 2.6. heeft het Hof vastgelegd dat de inspecteur bij brief van 1 maart 2012 aan de gemachtigde bericht niet aan dit verzoek te zullen voldoen, omdat hij op bezwaarschriften waarop hij in het verleden uitspraak had gedaan dit niet nogmaals kon doen. Bij brief van 7 maart 2012 — derhalve na de door het Hof genoemde termijn van drie weken heeft de gemachtigde beroep ingesteld.

In r.o. 4.8. heeft het Hof geoordeeld, het feit dat de gemachtigde (mogelijk) in de onjuiste veronderstelling heeft verkeerd dat de Inspecteur gehouden was nogmaals uitspraak op bezwaar te doen voor rekening en risico van de gemachtigde komt.

Het Hof heeft echter nagelaten te onderzoeken of de Inspecteur onder de omstandigheden van het geval niet eerder dan bij brief van 1 maart 2012 had moeten reageren op de brief van de gemachtigde van 14 februari 2012 en daarmee niet onnodig heeft getalmd. In dat geval zou de gemachtigde binnen de door het Hof gestelde termijn van drie weken beroep zou hebben ingesteld.