Hof Amsterdam, 23-09-2010, nr. 04/04923

Op 20 december 2004 is ter griffie een beroepschrift ontvangen, ingediend door mr. M. Hendriks (Jaegers & Soons advocaten-belastingkundigen) te Nijmegen, de gemachtigde. Bij brief van 24 januari 2005 heeft de gemachtigde zijn beroep gemotiveerd.

Het beroep is gericht tegen de uitspraken van de inspecteur betreffende aan belanghebbende opgelegde (navorderings)aanslagen in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PV) voor de jaren 1990 tot en met 2000 en in de vermogensbelasting (hierna: VB) voor de jaren 1991 tot en met 2000 (hierna gezamenlijk: de navorderingsaanslagen), alsmede tegen de uitspraken betreffende de kwijtscheldingsbesluiten ter zake van de in de navorderingsaanslagen begrepen verhogingen respectievelijk de gelijktijdig met de navorderingsaanslagen jegens belanghebbende genomen boetebeschikkingen (hierna gezamenlijk: de boetebeschikkingen). Voorts wordt het beroep geacht mede te zijn gericht tegen de uitspraken van de inspecteur betreffende de gelijktijdig met de navorderingsaanslagen genomen beschikkingen inzake in rekening gebrachte heffingsrente (hierna: de beschikkingen heffingsrente).

De navorderingsaanslagen zijn - voor zover thans van belang - omschreven onder 2.2. Het bezwaar tegen de navorderingsaanslagen, de boetebeschikkingen en de beschikkingen heffingsrente is bij de bestreden uitspraken, alle gedagtekend 11 november 2004, afgewezen.

Het beroep strekt primair tot vernietiging van de uitspraken, de navorderingsaanslagen, alsmede de boetebeschikkingen en de beschikkingen heffingsrente.

De gemachtigde heeft bij brief van 13 juni 2005 bezwaar gemaakt tegen het op verzoek van de inspecteur verleende uitstel van het op 8 juli 2005 geplande onderzoek ter zitting.

De inspecteur heeft met dagtekening 6 juli 2005 een verweerschrift ingediend, waarin hij concludeert tot het ongegrond verklaren van het beroep. Bij brief van 29 september 2005 heeft de inspecteur een nader stuk ingediend, waarvan bij brief van 3 oktober 2005 een afschrift aan de wederpartij is gezonden.

Bij brief van 30 september 2005 heeft de gemachtigde nadere stukken overgelegd, waarvan een afschrift aan de wederpartij is gezonden bij brief van 3 oktober 2005.

Bij brief van 3 oktober 2005 heeft de inspecteur nadere stukken overgelegd, waarvan een afschrift aan de wederpartij is gezonden bij brief van 6 oktober 2005.

Van het verhandelde ter zitting van 14 oktober 2005 is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift op 13 juni 2006 aan partijen is gezonden.

Na het onderzoek ter zitting heeft de inspecteur bij brief van 17 oktober 2005 gebruik gemaakt van de ter zitting van 14 oktober 2005 geboden gelegenheid nadere gegevens te verstrekken. De gemachtigde heeft hierop gereageerd bij brief van 24 november 2005. Eveneens bij brief van 24 november 2005 heeft de gemachtigde een nadere reactie gegeven op hetgeen ter zitting van 14 oktober 2005 is besproken. Van beide brieven van de gemachtigde is een afschrift naar de inspecteur gezonden bij brief van 25 november 2005.

De Eerste Meervoudige Belastingkamer heeft het beroep voor wat betreft de "8:29/8:42-procedure" verwezen naar de Derde Meervoudige Belastingkamer. Hiertoe zijn door de Eerste Meervoudige Belastingkamer de volledige procesdossiers van de beroepen aan de Derde Meervoudige Belastingkamer ter beschikking gesteld.

Voor het verloop van de 8:29/8:42-procedure verwijst het Hof naar hetgeen daarover is opgenomen in de door de Derde Meervoudige Belastingkamer gedane tussenuitspraak van 19 april 2006 (hierna: de tussenuitspraak). In de tussenuitspraak is bepaald dat de inspecteur belanghebbende een kopie toezendt van het Draaiboek en de Nieuwsbrieven waarin door het Hof is aangegeven in hoeverre een beperking van de kennisneming van die stukken door belanghebbende is gerechtvaardigd (de Amsterdamse versie). Vervolgens heeft de inspecteur de gemachtigde de Amsterdamse versie doen toekomen.

De gemachtigde heeft beroep in cassatie ingesteld tegen de tussenuitspraak van 19 april 2006 en dit beroep op 3 augustus 2006 ingetrokken.

Na verzending van de tussenuitspraak zijn de procesdossiers weer ter beschikking gesteld aan de Eerste Meervoudige Belastingkamer. Die kamer heeft geen kennis genomen van de aan de Derde Meervoudige Belastingkamer ter beschikking gestelde integrale versies van het Draaiboek en de Nieuwsbrieven, welke versies in verzegelde enveloppen op het gerechtshof worden bewaard. De Eerste Meervoudige Belastingkamer heeft de behandeling van de beroepen weer overgenomen.

Van het verhandelde ter zitting van 24 mei 2006 is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift op 13 juni 2006 aan partijen is gezonden.

Bij brief van 30 juni 2006 heeft de inspecteur een 'Nota Rechtmatigheid' ingezonden. De gemachtigde heeft daarop gereageerd bij brief van 3 augustus 2006, waarop de inspecteur heeft gereageerd bij brief van 25 augustus 2006. Een afschrift hiervan is bij brief van 22 september 2006 naar de wederpartij gezonden.

Van het verhandelde ter zitting van 3 november 2006 is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift op 22 oktober 2007 naar de gemachtigde is gestuurd en op 7 januari 2008 naar de inspecteur.

De griffier heeft bij brief van 10 januari 2007 de inspecteur verzocht nadere informatie te verstrekken. De inspecteur heeft hiervan gebruik gemaakt bij brief van 7 februari 2007. De gemachtigde heeft hierop gereageerd bij brief van 16 maart 2007. Een afschrift van deze brief is op 27 maart 2007 naar de wederpartij gezonden.

Van het verhandelde ter zitting van 19 oktober 2007 is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift aan partijen is gezonden op 7 januari 2008.

Bij brief van 25 augustus 2008 heeft het Hof de gemachtigde in de gelegenheid gesteld te reageren op het in die brief weergegeven voorlopige oordeel van het Hof. De gemachtigde heeft na verleend uitstel bij brief van 31 oktober 2008 van deze gelegenheid gebruik gemaakt. De inspecteur heeft na gemotiveerde verzoeken tot uitstel, ingediend bij brieven van 17 november 2008 en 8 januari 2009, hierop gereageerd bij brief van 30 maart 2010. Een afschrift van deze laatste brief is bij brief van 13 april 2010 naar de gemachtigde gezonden. Op 25 mei 2010 heeft de gemachtigde het Hof verzocht “de zaak nog even aan te houden”.

De meervoudige kamer heeft de behandeling van de zaak verwezen naar een enkelvoudige kamer. Van het verhandelde ter zitting van de enkelvoudige kamer op 13 augustus 2010 is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift met deze uitspraak wordt meegezonden.

De inspecteur heeft belanghebbende bij brief van 21 mei 2002 bericht dat uit onderzoek naar voren is gekomen dat belanghebbende houder is (geweest) van in het buitenland aangehouden bankrekening(en). Nadien heeft de inspecteur nog een aantal brieven aan belanghebbende gezonden.

Bij brief van 28 november 2002 heeft de inspecteur navorderingsaanslagen IB/PV en VB aangekondigd voor respectievelijk het jaar 1990 en 1991. In een bijlage zijn deze navorderingsaanslagen gespecificeerd, waarvan de navorderingsaanslag IB/PV als volgt:

belastbare inkomens

primitieve aanslag 60.000

correcties

Bij brieven van 2 en 21 mei 2003 heeft de inspecteur navorderingsaanslagen IB/PV en VB aangekondigd voor respectievelijk de jaren 1991 t/m 2000 en 1992 t/m 2000. In een bijlage bij de brief van 21 mei 2003 zijn deze navorderingsaanslagen gespecificeerd; waarvan de navorderingsaanslagen IB/PV als volgt:

jaar

De navorderingsaanslag IB/PV 1990 is gedagtekend 31 december 2002. De navorderingsaanslagen IB/PV 1991 tot en met 1995 zijn gedagtekend 31 mei 2003; de navorderingsaanslagen IB 1996 t/m 2000 zijn gedagtekend 17 juli 2003.

Alle voormelde navorderingsaanslagen zijn (behoudens een miniem verschil) vastgesteld overeenkomstig de voormelde overzichten.

In de onder 1.18 aangehaalde brief van de griffier is onder meer het volgende ogenomen:

(...) Partij A en partij B zijn overeengekomen dat deze vergoeding, overeenkomstig de forfaitaire regeling uit het Besluit Proceskosten Bestuursrecht, € 1.771,-- bedraagt.

Een aantal aanslagen (IB/PV 1990-1997) is opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn van artikel 16 lid 4 AWR.

Over de mogelijkheid de verlengde navorderingstermijn in dit kader toe te passen heeft Hoge Raad prejudiciële vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie (21-03-2008, LJN BA8179).

Afhankelijk van het door de Hoge Raad, op basis van de beantwoording van de voorgelegde vragen, in te nemen standpunt, doet partij B ingeval dat standpunt daartoe aanleiding geeft, partij A de toezegging alsnog aanvullende ambtshalve verminderingen van de daarvoor in aanmerking komende jaren te verlenen.

(...)

Partij A verklaart, alvorens te hebben ondertekend, voldoende tijd te hebben gehad om zich te beraden en in zijn besluit te zijn bijgestaan door zijn adviseur, mr M. Hendriks."

Standpunten van partijen en onderzoek ter zittingen

Voor de standpunten van partijen en het onderzoek ter zittingen verwijst het Hof naar de gedingstukken.

De inspecteur stelt dat belanghebbende is gebonden aan de vaststellingsovereenkomst en verwijst daartoe naar de door hem overgelegde brieven. Hoewel die brieven de juistheid van dit standpunt niet uitsluiten, kan voor het andersluidende standpunt van de gemachtigde daarin evenzeer steun worden gevonden. De in de brief van 24 april 2009 aangekondigde definitieve tekst is - naar het Hof begrijpt - niet opgemaakt. Voorts had de inspecteur uit het - naar hij stelt - achterwege blijven van enige reactie op die brief moeten begrijpen dat de wederpartij zich op een ander standpunt stelde. Daar komt bij dat de gemachtigde niet dan wel onvoldoende weersproken heeft gesteld dat hij - kennelijk vóór het verzenden van de brief van 24 april 2009 - telefonisch contact heeft gehad met een met name genoemde ambtenaar van de Belastingdienst, waarbij in onderling overleg is besloten te wachten op de arresten van het Hof van Justitie en de Hoge Raad inzake de toepassing van artikel 16, lid 4, AWR. Deze arresten zijn gewezen op respectievelijk 11 juni 2009 en 26 februari 2010. Inzake deze (destijds nog te verwachten) arresten is in de overeenkomst onder punt 4 opgenomen dat indien het arrest van de Hoge Raad daartoe aanleiding geeft, de inspecteur de met toepassing van artikel 16, lid 4, AWR opgelegde navorderingsaanslagen ambtshalve zou verminderen.

De gemachtigde erkent in zijn brief van 25 mei 2010 dat met de inspecteur overeenstemming is bereikt. Hij stelt echter dat het bepaalde in onderdeel 4 van die vaststellingsovereenkomst reden voor zijn cliënt was de overeenkomst niet te tekenen. Gelet op deze stelling, de aanduiding “concept” in de vaststellingsovereenkomst en het ontbreken van een ondertekening, is het Hof van oordeel dat er geen sprake is van een partijen bindende vaststellingsovereenkomst. Daarbij acht het Hof nog van belang dat het bepaalde in onderdeel 4 van groot belang is voor de beoordeling van de rechtmatigheid van de opgelegde navorderingsaanslagen.

In het arrest van de Hoge Raad van 26 februari 2010, nr. 43 050bis is omtrent de in artikel 16, lid 4, AWR opgenomen navorderingstermijn in het licht van de Europese regelgeving onder meer opgenomen dat:

De gemachtigde heeft ter zitting van 13 augustus 2010 hierop het volgende gesteld:

De inspecteur heeft ter zitting van 13 augustus 2010 daarop als volgt gereageerd:

Het tot de stukken behorende Draaiboek en de Nieuwsbrieven die in het kader van het Rekeningenproject zijn opgesteld onderschrijven het ter zitting van 13 augustus 2010 gegeven betoog van de inspecteur over de werkzaamheden gedurende de - tijdens die zitting als eerste fase aangeduide - periode tussen 7 november 2000, de dag van ontvangst van de microfiches, en de eerste helft van het jaar 2002 waarin belastingplichtigen als mogelijke houders van op die microfiches vermelde rekeningen werden aangeschreven.

Het Hof acht deze door de inspecteur geschetste gang van zaken dan ook aannemelijk en de duur van deze eerste fase gelet op de aard en de omvang van de werkzaamheden niet onaanvaardbaar lang.

Met de resultaten uit het identificatieonderzoek verkreeg de inspecteur een aanwijzing dat belanghebbende houder was van rekeningen bij de KB-Luxbank te Luxemburg. Naar aanleiding van deze aanwijzing heeft de inspecteur belanghebbende, geheel volgens de hiervoor geschetste gang van zaken, aangeschreven in mei 2002. De inspecteur heeft belanghebbende nadien diverse malen verzocht te voldoen aan zijn wettelijke verplichting gegevens te verstrekken. Belanghebbende heeft hier niet aan voldaan, hetgeen in november 2002 heeft geleid tot de aankondiging van de eind 2002 opgelegde navorderingsaanslagen, waarvan de elementen naar de inspecteur heeft gesteld en het Hof aannemelijk acht, met de hand zijn verwerkt. Voorts is gelet op het aantal in het Rekeningenproject aangeschreven belastingplichtigen en het aantal aan hen op te leggen navorderingsaanslagen aannemelijk dat deze wijze van verwerking voor de andere navorderingsaanslagen niet kon worden gerealiseerd vóór het eind van 2002. In zo'n geval is het niet onaanvaardbaar dat die andere navorderingsaanslagen zijn opgelegd nadat de elementen daarvan geautomatiseerd konden worden verwerkt en deze verwerking ertoe heeft geleid dat die navorderingsaanslagen enkele maanden later werden aangekondigd en vervolgens binnen twee à drie maanden zijn opgelegd.

Op grond van het hiervoor overwogene komt het Hof tot de slotsom dat de navorderingsaanslagen zijn opgelegd binnen het aanvaardbare tijdsverloop in de zin van het hiervoor aangehaalde arrest van de Hoge Raad. Dit brengt mee dat de inspecteur gebruik mocht maken van zijn in artikel 16, lid 4, AWR gegeven bevoegdheid. Voor het vernietigen van de op grond van die bepaling opgelegde navorderingsaanslagen is derhalve geen reden.

Partijen verschillen voor het overige niet van mening over de enkelvoudige belasting, zoals die berekend is op basis van de concept-vaststellingsovereenkomst. Dit brengt mee dat de navorderingsaanslagen VB en de navorderingsaanslagen IB voor de jaren 1997, 1998 en 1999 moeten worden vernietigd en de andere navorderingsaanslagen IB/PV moeten worden verminderd tot navorderingsaanslagen berekend naar:

jaar

In de concept-overeenkomst is opgenomen dat de boeten van 100% worden gehandhaafd. De gemachtigde heeft over de boeten in dit kader alleen aangevoerd dat artikel 6 van het EVRM aan het opleggen van een boete in de weg staat. Hij heeft zich daartoe beroepen op een vonnis van een rechtbank in Brussel, waarin (naar de gemachtigde stelt) is geoordeeld dat de Belgische autoriteiten onrechtmatig hebben gehandeld inzake de verkrijging en/of verwerking van microfiches van de KB-Luxbank, alsmede op de redelijke termijn waarbinnen de gegrondheid van een jegens hem ingestelde strafvervolging moet zijn bepaald.

Het Hof verwerpt het beroep op een niet nader aangeduid vonnis van een rechtbank in Brussel. Met zijn algemene omschrijving heeft belanghebbende niet laten blijken dat overheidsdienaren op enigerlei wijze direct of indirect betrokken zouden zijn bij de diefstal of de verduistering van microfiches van KB-Lux of op enige andere wijze frauduleus gedrag van ex-werknemers van KB-Lux hebben geïnitieerd of gefaciliteerd. Onder deze omstandigheden is er geen reden op grond waarvan de inspecteur zou moeten afzien van het opleggen van een boete waarvoor overigens voldoende gronden aanwezig zijn. Voor zover nodig verwijst het Hof naar het arrest van de Hoge Raad van 14 november 2006, LJN AX7471, NJ 2007/179.

Het bepalen van de gegrondheid van een jegens een belastingplichtige ingestelde strafvervolging dient ingevolge artikel 6 van het EVRM te geschieden binnen een redelijke termijn. Voor de aanvang van de termijn dient beoordeeld te worden aan welke handeling van de inspecteur belanghebbende in redelijkheid de verwachting kon ontlenen dat aan hem een boete zou worden opgelegd. Het Hof is van oordeel dat dit de kennisgeving van de navordering is, die is verzonden op 28 november 2002.

Uitgaande van deze aanvangsdatum van de termijn moet worden vastgesteld dat sinds die datum tot heden bijna 8 jaar zijn verstreken waardoor het noodzakelijk is te beoordelen of dat tijdsverloop gevolgen moet hebben voor de hoogte van de boete. In dat kader acht het Hof de volgende omstandigheden van belang:

De gemachtigde heeft in algemene bewoordingen aangevoerd dat de inspecteur ondanks het verzoek daartoe geen specificatie heeft verstrekt van de in rekening gebrachte heffingsrente. Voor het oordeel dat de inspecteur een specificatie van de berekening van heffingsrente moet overleggen is reden indien gemotiveerd zou zijn gesteld dat bij de onderhavige navorderingsaanslagen de heffingsrente is berekend in strijd met de daartoe geldende voorschriften. De enkele stelling dat bij gebrek aan wetenschap de rente onjuist is berekend acht het Hof daartoe onvoldoende.

In de concept-vaststellingsovereenkomst is een kostenvergoeding opgenomen van € 1.771, berekend volgens de forfaitaire regeling van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof verhoogt deze vergoeding met € 322, in verband met het verschijnen ter zitting van 13 augustus 2010, waarbij voor het gewicht van de zaak in die fase 1 punt wordt toegekend.

Het Hof