Verordening (EU) Nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken.
Rb. Midden-Nederland, 29-05-2019, nr. C/16/461530 / HA RK 18-185
ECLI:NL:RBMNE:2019:2302
- Instantie
Rechtbank Midden-Nederland
- Datum
29-05-2019
- Zaaknummer
C/16/461530 / HA RK 18-185
- Vakgebied(en)
Civiel recht algemeen (V)
- Brondocumenten en formele relaties
ECLI:NL:RBMNE:2019:2302, Uitspraak, Rechtbank Midden-Nederland, 29‑05‑2019; (Eerste aanleg - meervoudig)
Hoger beroep: ECLI:NL:GHARL:2020:658
- Vindplaatsen
AB 2020/96 met annotatie van J.G. Brouwer, J. Koornstra
OR-Updates.nl 2019-0074
Uitspraak 29‑05‑2019
Inhoudsindicatie
Hells Angels Motorcycle Club Holland is in strijd met de openbare orde en wordt ontbonden en verboden. Dat heeft de rechtbank Midden-Nederland vandaag beslist in een civiele procedure tussen het Openbaar Ministerie en de Hells Angels. Ook de wereldwijde organisatie van Hells Angels mag niet actief zijn in Nederland. Het Openbaar Ministerie had om het verbod en de ontbinding van de Nederlandse afdeling van de motorclub gevraagd. Om tot een beslissing te komen moet eerst de vraag worden beantwoord of de Hells Angels een organisatie is. De rechtbank oordeelt dat dat het geval is. Zo bestaan er zogenoemde ‘Worldrules’ en zijn er Worldmeetings. The Worldmeeting heeft de zeggenschap over alles wat de Hells Angels en hun charters raakt. Zo kunnen op de Worldmeetings alle beslissingen die op lager niveau zijn genomen worden teruggedraaid. Overtreding van de regels kan leiden tot een boete of verwijdering. Regels of aanpassingen van de huidige regels kunnen ingediend worden op regionaal, nationaal en op mondiaal niveau. De organisatie treedt naar buiten toe onder de naam Hells Angels in combinatie met een geografische naam. Dit komt ook tot uiting in de kleding en patches en websites. De organisatie Hells Angels is een gevaar voor de openbare orde, zo oordeelt de rechtbank. De Hells Angels zien zichzelf als een 1%-club, een club van outlaws. Een club waar een cultuur van wetteloosheid heerst en overheidsgezag buiten de deur wordt gehouden. Er zijn verschillende patches die uitgereikt worden aan leden die (ernstig) geweld plegen. Ook zijn er fondsen voor leden die in de gevangenis zitten of vervolgd worden. Hells Angels profileren zich als de grootste en machtigste motorclub. Zij vinden dat andere clubs naar hen moeten luisteren, met langdurige conflicten tot gevolg. Dit gaat wereldwijd gepaard met een reeks aan ernstige incidenten, zoals een levensgevaarlijke brand in een café in Kerkrade en een massale vecht- en schietpartij in een hotel in Rotterdam. Uit in de inhoud van de incidenten komt een beeld naar voren van ernstig geweld door en tegen de Hells Angels. Het geweld is structureel en komt voort uit de cultuur die binnen de motorclub heerst. De rechtbank vindt het verbod daarom noodzakelijk om de samenleving te beschermen. De Hells Angels zijn als individuele leden onderdeel van een organisatie die in strijd is met de openbare orde. Het verbod houdt in dat zij vanaf vandaag niet in die hoedanigheid in Nederland mogen zijn. Het is aan het Openbaar Ministerie om te bepalen hoe zij hiertegen willen optreden.
Partij(en)
beschikking
RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND
Civiel recht
handelskamer
locatie Utrecht
zaaknummer / rekestnummer: C/16/461530 / HA RK 18-185
zaaknummer / rekestnummer: C/16/461539 / HA RK 18-186
Beschikking van 29 mei 2019
in de zaak van
het OPENBAAR MINISTERIE,
domicilie kiezend te Rotterdam,
verzoeker,
tegen
1. de buitenlandse corporatie HELLS ANGELS MOTORCYCLE CLUB,
zonder bekende vestigingsplaats,
verweerster,
niet verschenen,
2. de buitenlandse corporatie HELLS ANGELS MOTORCYCLE CORPORATION,
gevestigd te Yucaipa, Californië, Verenigde Staten van Amerika, en
gevestigd te Elk Grove, Californië, Verenigde Staten van Amerika,
verweerster,
advocaten mr. N.M.K. Damen te Amsterdam en mr. J. de Koning te Amsterdam,
en in de zaak van
het OPENBAAR MINISTERIE,
domicilie kiezend te Rotterdam,
verzoeker,
tegen
de informele vereniging HELLS ANGELS MOTORCYCLE CLUB HOLLAND,
zonder bekende vestigingsplaats,
verweerster,
niet verschenen.
1. De procedures
1.1.
Het openbaar ministerie (het OM) heeft een verzoek tegen de buitenlandse corporatie Hells Angels Motorcycle Club (HAMC) en de buitenlandse corporatie Hells Angels Motorcycle Corporation (HAM Corporation) ingediend en een verzoek tegen de informele vereniging Hells Angels Motorcycle Club Holland (HAMC Holland).
1.2.
HAM Corporation is verschenen.
1.3.
De griffier heeft HAMC opgeroepen met een e-mail die is verzonden aan webmaster@hells‑angels.com. Uit de website http://hells-angels.com/blijkt dat via dit e‑mailadres contact kan worden opgenomen met Hells Angels Motorcycle Club World. De griffier heeft HAMC Holland opgeroepen met een aangetekende brief die is verzonden aan de heer [A] , [adres] , [woonplaats] . Volgens het OM is deze persoon de secretaris van HAMC Holland. HAMC en HAMC Holland zijn verder door de griffier opgeroepen met berichten in de Staatscourant. HAMC en HAMC Holland zijn, hoewel op deze wijzen deugdelijk opgeroepen, niet verschenen.
1.4.
De volgende rechtspersoon en natuurlijke personen hebben zich als belanghebbende in beide zaken gemeld:
de stichting STICHTING IEHA, gevestigd te Gouda,
de heer [B], lid van de Hells Angels-charter [woonplaats] ,
de heer [C], lid van de Hells Angels-charter [woonplaats] ,
de heer [D], lid van de Hells Angels-charter [woonplaats] ,
de heer [E], lid van de Hells Angels-charter [woonplaats] ,
de heer [F], lid van de Hells Angels-charter [woonplaats] en
de heer [G], lid van de Hells Angels-charter [woonplaats] .
Stichting IEHA (de Stichting) en de zes natuurlijke personen die zich als belanghebbende hebben gemeld (de Zes HA-leden) worden bijgestaan door mr. G.G.J.A. Knoops, mr. C.J. Knoops-Hamburger en mr. R.S. van Es, allen advocaat te Amsterdam.
1.5.
HAM Corporation en de Stichting hebben ieder een verweerschrift ingediend. De Zes HA-leden hebben gezamenlijk een verweerschrift ingediend.
1.6.
De verzoeken van het OM zijn op de zittingen van 6, 7 en 13 maart 2019 mondeling behandeld. Hiervan zijn processen-verbaal opgemaakt.
1.7.
De rechtbank heeft tot slot bepaald dat zij op 29 mei 2019 uitspraak zal doen.
2. De zaken in het kort
2.1.
De zaken gaan, kort gezegd, over het volgende. Het OM vindt het noodzakelijk dat de Hells Angels worden verboden in Nederland. Daartoe heeft het OM twee verzoeken ingediend. Het ene verzoek is gericht tegen HAMC, volgens het OM een wereldwijde organisatie van alle Hells Angels op de wereld waarvan HAM Corporation onderdeel uitmaakt. Het andere verzoek is gericht tegen HAMC Holland, volgens het OM een Nederlandse organisatie van alle Hells Angels in Nederland. De rechtbank moet antwoord geven op de vraag of die organisaties bestaan en, zo ja, op de vraag of hun werkzaamheid in strijd is met de openbare orde. De rechtbank is van oordeel dat die vragen met ja moeten worden beantwoord. De verzoeken zullen daarom worden toegewezen. De rechtbank legt hierna uit hoe zij tot dat oordeel is gekomen.
3. De twee verzoeken
3.1.
Het OM verzoekt de rechtbank in de ene zaak om op grond van artikel 10:122 van het Burgerlijk Wetboek (BW), bij beschikking, uitvoerbaar bij voorraad:
primair voor recht te verklaren dat de werkzaamheid van HAMC, waarvan HAM Corporation onderdeel uitmaakt, in strijd is met de openbare orde als bedoeld in artikel 2:20 BW en
subsidiair, in het geval HAM Corporation geen onderdeel uitmaakt van HAMC, voor recht te verklaren dat zowel de werkzaamheid van HAMC als de werkzaamheid van HAM Corporation in strijd zijn met de openbare orde als bedoeld in artikel 2:20 BW.
3.2.
Het OM verzoekt de rechtbank in de andere zaak om op grond van artikel 2:20 BW, bij beschikking, uitvoerbaar bij voorraad, HAMC Holland verboden te verklaren en te ontbinden met benoeming van een vereffenaar, en te bepalen dat een eventueel batig saldo na vereffening zal worden uitgekeerd aan de Staat der Nederlanden.
3.3.
HAM Corporation, de Stichting en de Zes HA-leden hebben verweer gevoerd. De rechtbank zal hierna, voor zover nodig voor de beoordeling van de verzoeken, ingaan op de stellingen van alle partijen.
4. De beoordeling door de rechtbank
Heeft de rechtbank rechtsmacht?
4.1.
De zaak van het OM tegen HAMC en HAM Corporation heeft een internationaal karakter. HAMC is volgens het OM een wereldwijde organisatie zonder bekende vestigingsplaats en HAM Corporation is gevestigd in Californië (Verenigde Staten van Amerika). De rechtbank moet dan ook beoordelen of de Nederlandse rechter internationaal bevoegd is om deze zaak te behandelen. Dat is op grond van artikel 3, aanhef en onder a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) het geval, omdat het OM als verzoeker woonplaats heeft in Nederland. De rechtbank merkt daarbij op dat de EEX-Vo II1.en het EVEX II2.op de zaak van het OM tegen HAMC en HAM Corporation niet van toepassing zijn. Ten eerste omdat niet is gebleken dat HAMC en/of HAM Corporation zijn gevestigd in het formele toepassingsgebied van de EEX-Vo II (een lidstaat van de Europese Unie) of dat van het EVEX II (IJsland, Noorwegen of Zwitserland). Ten tweede omdat de zaak niet valt onder het materiële toepassingsgebied van de EEX-Vo II en het EVEX II: de zaak is geen burgerlijke zaak of handelszaak in de zin van de EEX-Vo II en het EVEX II.
Is de Stichting belanghebbende?
4.2.
De Stichting kan worden aangemerkt als belanghebbende in deze zaken. Een van de statutaire doelen van de Stichting is dat zij de juridische en materiële belangen van de Hells Angels-charters (HA-charters) en Hells Angels-leden (Hells Angels) behartigt. Dit statutaire doel is gelet op de bijzondere omstandigheden in deze zaken voldoende om de Stichting als belanghebbende aan te merken.
4.3.
Die bijzondere omstandigheden zijn de volgende. Het OM gaat ervan uit dat door een verklaring voor recht en/of een verbod de aanwezigheid van alle Hells Angels (en hun charters) op Nederlands grondgebied is verboden. Dit uitgangspunt brengt mee dat alle Hells Angels, waar ook ter wereld, in een eigen belang kunnen worden geraakt: zij lopen immers het risico dat zij na toewijzing van een of beide verzoeken niet meer als Hells Angel in Nederland mogen zijn. Alle Hells Angels moeten dit belang kunnen beschermen en zijn dus belanghebbenden in de twee zaken. Het zou buitengewoon onpraktisch zijn als al die belanghebbenden zich in de twee zaken zouden moeten melden om het eigen belang te beschermen. De Stichting, die juist als statutair doel heeft de belangen van de Hells Angels te behartigen, is daarvoor een bij uitstek geschikt middel. De naleving van dat doel brengt immers mee dat de Stichting de veelal gelijksoortige verweren van Hells Angels bundelt. Dit bevordert een efficiënte procesgang en een effectieve rechtsbescherming.
Zijn de Zes HA-leden belanghebbenden?
4.4.
Het OM heeft niet gemotiveerd betwist dat de Zes HA-leden Hells Angels zijn. De Zes HA-leden moeten dan ook als belanghebbenden worden aangemerkt (zie 4.3).
4.5.
De Stichting en de Zes HA-leden zullen hierna ook gezamenlijk de belanghebbenden worden genoemd.
Is HAMC een corporatie in de zin van artikel 10:122 BW? 4.6. HAM Corporation en de belanghebbenden betwisten dat HAMC bestaat en dat het een corporatie in de zin van artikel 10:122 BW is. Zij stellen dat HA-charters onafhankelijk van elkaar bestaan en dat er geen sprake is van een wereldwijde organisatie van Hells Angels. De rechtbank overweegt dat HAMC een corporatie is in de zin van genoemd artikel als zij als een zelfstandige eenheid of organisatie naar buiten optreedt. HAMC voldoet aan deze definitie. Dit oordeel wordt hierna toegelicht.
4.7.
De politie heeft op de computer van de secretary van de HA-charter Haarlem Worldrules aangetroffen. De Worldrules bestaan uit Constitutional Rules, Admission Rules, Traditions, Internet Rules, Voting Rules en Prohibitive Rules, door de belanghebbenden (ook) Worldbook genoemd, en gelden voor alle Hells Angels ter wereld. Zo zijn er onder meer de volgende regels:
All members and prospects must ride a motorcycle no less than 750 cubic centimeters.
One man - One vote.
Members can have only one set of patches at a time.
Members must wear the same computer design style patch.
Disputes that become physical shall be fair and reflect our belief in brotherhood (no weapon shall be used by either man). Alleged use of a weapon must be presented at an appropriate meeting and is subject to remedial measures that may include expulsion from the club.
Behavior unbecoming of a Hells Angel shall be cause for immediate expulsion from the club. Example include: lying, stealing or misuse of a member’s or prospect’s property, or woman.
No undesirables in the club! For example: No snitches, junkies, cops or ex-cops, etc. Membership shall be limited to men who are not and have never chosen to belong to, or worked with any law enforcement agency or authority which has the power of arrest or incarceration.
No individual member or prospect shall belong to any other motorcycle club.
If a Member loses any club item(s) there should be a $100 penalty per item, collected at the charters discretion.
All new members have a year probationary period.
To form a charter there must be a minimum of six members on the street.
If a member leaves the club he must come back through his original charter and after one year period minimum […] - Penalty US $1.000 […]. The ex-member must be kicked out.
You must be in a charter for 1 year before you transfer to a different charter, regardless of how many charters you have transferred to or from.
A transfer must be approved by both charters involved.
That all charters are to have an operative E-mail account […]. Penalty: $200 fine for non-compliance.
No sales of anything bearing the Name Hells Angels and/or our Death Head logo without proper licensing by the corporation. Penalty: $200 fine for violation to be paid to the Corporation.
4.8.
Op de Worldmeetings, bijeenkomsten van alle Hells Angels ter wereld, kunnen nieuwe Worldrules worden aangenomen. Dit gebeurt dan door over World Motions (to pass a rule) te stemmen volgens het principe one man, one vote. Uit de notulen van de Worldmeeting van 5 december 2014 in Turkije (Turkije-notulen) blijkt bijvoorbeeld dat toen over de volgende World Motions voor nieuwe Worldrules is gestemd:
No use of another country’s or charter’s Deathheads, side rockers, front flashes, etc. without their permission, ingediend door HAMC Stuttgart,
If you wear an charter tag, your own charter pin and/or an officer tag, it should be on the left breast of the patch vest, ingediend door HAMC Oldenburg,
Belt Buckles with the words Hells Angels and an Enamel Deathhead are to be worn only by members with at least 20 years in the club, ingediend door HAMC Harbor City,
Members should live in the county, state, or country their charter is located in unless agreed upon by both charters involved, ingediend door HAMC Oakland.
4.9.
Alle Hells Angels ter wereld zijn gebonden aan de Worldrules. Overtreding van een Worldrule kan leiden tot het opleggen van een boete (penalty) of zelfs tot tijdelijke of definitieve verwijdering uit de club. Uit de Turkije-notulen blijkt bijvoorbeeld dat als er niet op tijd wordt betaald aan HAMC World, het verschuldigde bedrag wordt verdubbeld en dat als een Hells Angel zijn charter verlaat en zich niet binnen 30 dagen bij een andere charter aansluit, hij out of the club is. Verder blijkt de gebondenheid aan de Worldrules uit een verklaring van een Hells Angel ter zitting met de volgende inhoud: als een Hells Angel of een charter iets wil dat in strijd is met een Worldrule, dan moet er vrijstelling van die Worldrule worden gevraagd op een Worldmeeting. Op de Worldmeeting waarop vrijstelling wordt gevraagd stemmen dan alle aanwezige Hells Angels volgens het principe one man, one vote. Als de Worldmeeting tegen de gevraagde vrijstelling stemt, dan mag niet in strijd met de Worldrule worden gehandeld.
4.10.
Door de gebondenheid van alle Hells Angels aan de Worldrules is er een wereldwijd verband van alle Hells Angels. Dat wereldwijde verband bestaat uit kleinere geografische verbanden die op hun beurt weer bestaan uit nog kleinere geografische verbanden. Onder de kleinste geografische verbanden vallen de lokale verbanden: de lokale charters. Deze organisatie blijkt onder meer uit de Worldrules en World Motions. De Voting Rules bepalen dat Motions (to pass a rule of for request or approval) kunnen worden ingediend op drie forums: Regional, National and World. Voor bijvoorbeeld de Verenigde Staten van Amerika zijn die forums volgens de Voting Rules: the West Coast or East Coast, the Country and the World en voor Europa: the Country, Europe and the World. De organisatie zoals hiervoor beschreven blijkt ook uit notulen van Worldmeetings, zoals de Turkije‑notulen:
[…] […] The Luxembourg members living in Germany wants to be part of HAMC Germany again […] Luxembourg wants European guarantees. […] HAMC Europe/World is always superior when it comes to the final decision, over any national decision.
[…] […] No one apart from the World has the ability to overrule an European decision.
[…] […] Please try and resolve some of [the] issues at the Country level before bringing forward a World Motion to deal with it.
[…] […] The [Worldmeeting] considers [charter] Roach a member of HAMC East County Australia.
4.11.
Alle Hells Angels ter wereld nemen via de Worldmeetings besluiten met betrekking tot de hiervoor beschreven wereldwijde organisatie van Hells Angels. Op de Worldmeetings worden de beslissingen immers genomen door alle Hells Angels, via het stemmingsprincipe one man, one vote. Hiermee is dus sprake van wereldwijde, besluiten nemende vergaderingen waaraan alle Hells Angels ter wereld onderworpen zijn. Anders dan HAM Corporation en de belanghebbenden menen is voor het antwoord op de vraag of er sprake is van een wereldwijde organisatie van Hells Angels niet van belang dat het OM geen internationaal hoofdkantoor met bestuursleden heeft kunnen aantonen: het gaat er om of er een besluiten nemende vergadering is waaraan alle Hells Angels zijn gebonden en dat is het geval. De stelling van HAM Corporation en de belanghebbenden dat op de Worldmeetings alleen wordt beslist over de tradities van de Hells Angels en het in stand houden daarvan en dat de lokale charters verder volledig autonoom zijn, vindt geen steun in de stukken. Uit de inhoud van de Worldrules en de notulen van Worldmeetings blijkt dat the World uiteindelijk de zeggenschap heeft over alles wat de Hells Angels en hun charters raakt. Zo blijkt uit de onder 4.10 weergegeven citaten uit de Turkije-notulen dat op de Worldmeetings alle beslissingen die op lager niveau zijn genomen kunnen worden teruggedraaid, op welk vlak ook, en dat issues die op lager niveau spelen bij voorkeur eerst op Country level moeten worden behandeld en pas daarna, voor zover nog nodig, aan de Worldmeeting kunnen worden voorgelegd.
4.12.
De wereldwijde organisatie van alle Hells Angels treedt naar buiten toe op onder de naam Hells Angels Motorcycle Club of deels afgekort Hells Angels MC of volledig afgekort HAMC. Dit blijkt uit de website http://hells-angels.com/. HAM Corporation en de belanghebbenden hebben weliswaar gesteld dat het OM niet heeft aangetoond dat deze website wordt beheerd door een wereldwijde organisatie van Hells Angels (waarover hierna meer), maar zij hebben niet gemotiveerd betwist dat dit de gebruikelijke aanduidingen zijn van de wereldwijde motorclub van alle Hells Angels. In de notulen van Worldmeetings wordt steeds de afkorting HAMC in combinatie met een geografische naam vermeld, bijvoorbeeld HAMC Europe, HAMC Germany of HAMC Oldenburg (zie hiervoor). De rechtbank gaat ervan uit dat hiermee charters of de geografische verbanden van de wereldwijde motorclub HAMC worden bedoeld.
4.13.
HAMC treedt als zelfstandige organisatie naar buiten toe op. Alle Hells Angels hebben unieke uiterlijke kenmerken die erop duiden dat zij lid zijn van HAMC. Zo ziet de achterkant van de colors (zwarte mouwloze vesten) die elke Hells Angel draagt er hetzelfde eruit: een toprocker met de naam HELLS ANGELS (in rode letters op een wit vlak), het death head‑logo met daarnaast de afkorting MC (in rode letters op een wit vlak) in het midden en een bottomrocker met een geografische naam (in rode letters op een wit vlak). Iedere buitenstaander die een persoon ziet met die uiterlijke kenmerken weet dat hij te maken heeft met een lid van de Hells Angels Motorcycle Club, een lid van HAMC.
4.14.
HAMC treedt ook via de website http://hells‑angels.com/ naar buiten toe op. Op deze website staat informatie over HAMC. De rechtbank is van oordeel dat deze website een website van HAMC is en licht dit oordeel als volgt toe. Uit de Internet Rules blijkt dat alle HA-members, -prospects en -hangarounds, waar ook ter wereld, jaarlijks een geldelijke bijdrage zijn verschuldigd to help the yearly expenses of the World Web Master. De rechtbank neemt op grond hiervan aan dat er een website van HAMC is. Hierbij wordt opgemerkt dat HAM Corporation en de belanghebbenden niet hebben betwist dat er een website is: zij hebben alleen gesteld dat het OM niet heeft aangetoond dat een wereldwijde organisatie van Hells Angels de website http://hells‑angels.com/beheert.
4.15.
Aan de bovenzijde van de website is Hells Angels MC World vermeld op de kenmerkende wijze van de Hells Angels (zie 4.13): een toprocker met de naam Hells Angels, het death head-logo en een bottomrocker met een geografische naam (in dit geval dus World). Deze vermelding blijft in beeld, ook als andere pagina’s van de website worden bezocht. Verder bevat de website informatie over alle Hells Angels, bijvoorbeeld informatie over de geografische verbanden van HAMC World, zoals hiervoor in 4.10 in hoofdlijnen geschetst. Alles op de website wijst er dan ook op dat het om een website van HAMC gaat. HAMC en de belanghebbenden hebben bovendien ook niet aangegeven welke website dan wel door haar World Web Master zou worden beheerd. De rechtbank gaat er dan ook vanuit dat deze website de website van HAMC is.
4.16.
Uit het voorgaande volgt dat HAMC als een zelfstandige organisatie naar buiten toe optreedt. Dit betekent dat HAMC een corporatie in de zin van artikel 10:122 BW is.
Is HAM Corporation onderdeel van HAMC?
4.17.
HAM Corporation is een Amerikaanse rechtspersoon die eigenaar is van de naam Hells Angels en een aantal logo’s, zoals het death head-logo, en andere geregistreerde beeldmerken van de Hells Angels. Het doel van HAM Corporation is om die beeldmerken tegen inbreuken te beschermen. Anders dan HAM Corporation is de rechtbank van oordeel dat HAM Corporation als een onderdeel van HAMC moet worden gezien. De rechtbank licht dit oordeel als volgt toe.
4.18.
Volgens HAM Corporation moeten haar bestuursleden Amerikaanse Hells Angels zijn en worden zij gekozen door de Amerikaanse Hells Angels. Hieruit blijkt al dat HAM Corporation niet los staat van HAMC. De Amerikaanse bestuursleden en degenen die hen kiezen zijn immers, net als alle andere Hells Angels, gebonden aan de beslissingen die op de Worldmeetings worden genomen. Dit betekent dat de zeggenschap bij HAM Corporation (uiteindelijk) bij HAMC berust. Verder geldt dat HAM Corporation volledig afhankelijk is van de financiële bijdragen die HAMC aan haar verstrekt. Tot slot is HAM Corporation, gelet op haar activiteiten en doel, nauw verweven met de belangen van HAMC: HAMC vormt met andere woorden de bestaansreden van HAM Corporation.
4.19.
HAM Corporation stelt terecht dat als zelfstandige eenheid of organisatie naar buiten optredende lichamen en samenwerkingsverbanden slechts kwalificeren als een coöperatie in de zin van artikel 10:117 BW als zij naar het toepasselijke recht als zodanig worden erkend. Anders dan HAM Corporation stelt, is het toepasselijke recht in het kader van deze beoordeling echter het Nederlandse recht en niet het recht van de Verenigde Staten. De stelling dat de verwevenheid tussen HAM Corporation en HAMC niet kwalificeert als een in de Verenigde Staten erkende rechtsvorm, zal de rechtbank dan ook onbesproken laten.
4.20.
Verder stelt HAM Corporation dat het enkele feit dat HAMC zeggenschap zou hebben over HAM Corporation, nog niet betekent dat HAM Corporation en HAMC kunnen worden vereenzelvigd. Volgens HAM Corporation zouden daarmee de basisbeginselen van het Nederlands ondernemingsrecht worden miskend, waarin ondanks de aanwezigheid van concernverhoudingen gescheiden en zelfstandige rechtspersonen bestaan. Ook dit verweer slaagt niet. Het criterium waaraan in deze procedure getoetst moet worden is immers niet of er sprake is van vereenzelviging zoals bedoeld in het civiele (aansprakelijkheids)recht, maar of er sprake is van als een zelfstandige eenheid of organisatie naar buiten optredende lichamen en samenwerkingsverbanden. Dat is, zoals gezegd, het geval. Of er sprake is van vereenzelviging als bedoeld in het civiele (aansprakelijkheids)recht kan dan ook onbesproken blijven.
4.21.
Uit de vorige overwegingen volgt dat de rechtbank het primaire verzoek van het OM zal beoordelen, namelijk het verzoek om voor recht te verklaren dat de werkzaamheid van HAMC, waarvan HAM Corporation onderdeel uitmaakt, in strijd is met de openbare orde als bedoeld in artikel 2:20 BW (zie 3.1). Die beoordeling blijkt uit overweging 4.30 en volgende. De rechtbank zal eerst beoordelen of HAMC Holland bestaat.
Is HAMC Holland een informele vereniging?
4.22.
Het OM verzoekt een verbod en ontbinding van de informele vereniging HAMC Holland. De vraag die eerst moet worden beantwoord is of er een informele vereniging HAMC Holland is. De rechtbank is van oordeel dat dit het geval is. Een informele vereniging is, kort gezegd, een vereniging die niet met een akte van de notaris is opgericht, maar die wel een organisatorisch verband van personen is dat naar buiten optreedt. HAMC Holland voldoet aan die definitie. De rechtbank licht dat hierna toe.
4.23.
De politie heeft op de computer van de secretary van de HA-charter Haarlem naast de World Rules ook HAMC Holland Richtlijnen aangetroffen. De richtlijnen bevatten regels voor de leden, voor de prospects en voor de hangarounds van de Hollandse Hells Angels. Zo zijn er onder meer de volgende regels voor de leden:
[ [Members] Moeten in het bezit zijn van [een] geldig rijbewijs, motorverzekering, levensverzekering en / of begrafenisverzekering.
[ Moeten op de Holland / Euro Run op de motor verschijnen.
[ Respecteren hun Colors en laten ze niet rond slingeren […].
[ Hells Angels Colors worden gedragen op [een] mouwloos vest.
[ Als Hells Angels een nieuw Charter [willen] vormen, in Nederland, moet men toestemming hebben van alle Charters […].
[ Colors kunnen door andere Members in beslag genomen worden als geconstateerd wordt dat [een] Member grof fout is.
[ Wanneer [een] Prospect MC een Hells Angels MC wordt en er leden van die MC in het gevang zijn, ontvangen zij ook hun Colors (dit is anders bij [een] Prospect van [een] Hells Angels MC die ontvangt zijn Colors als hij weer vrij komt).
[ Bij Holland Meetings of Charter Meetings waarbij gestemd wordt is een 2/3 meerderheid beslissend behalve bij Prospect / Member stemming.
[ Buitenlandse Hells Angels betalen, als zij in Holland zijn, niet aan de bar.
4.24.
De Hollandse Hells Angels zijn ook gebonden aan de regels. Op niet-naleving van een aantal regels staat een sanctie, zoals blijkt uit de volgende regels:
Bij het defect gaan van de motorfiets moet men zorgen dat hij binnen 1 maand gerepareerd [wordt] of in een vergevorderd stadium van reparatie is. Bij het niet volgen van deze regel worden de colors in beslag genomen tot de motorfiets gereed is.
Als [een] complete charter [een][Holland] Meeting mist zonder opgave van reden volgt [een] schadevergoeding van € 250,- (minimaal 2 Members per charter aanwezig).
Bij het aanwezig zijn van een telefoon tijdens een Holland Meeting volgt een boete van € 250,-.
Het laten liggen van Hells Angels bezittingen (pins, t-shirts, truien, petten etc.) in openbare gelegenheden (auto’s, cafe’s etc.) en het verliezen hierdoor kost een schadevergoeding van € 125,- beoordeling per geval.
4.25.
Uit deze regels blijkt ook dat er Holland Meetings zijn die verplicht - want op straffe van een boete - door elke Hollandse charter moeten worden bijgewoond. Die Holland Meetings vinden ook daadwerkelijk plaats. Dit blijkt onder meer uit een inbeslaggenomen agenda van een Hollandse Hells Angel en uit e-mailverkeer. Daarnaast blijkt uit de hiervoor geciteerde regels dat op Holland Meetings volgens een bepaald stemmingsprincipe wordt gestemd, naar mag worden aangenomen over de regels zelf en over alles wat de Hollandse Hells Angels verder aangaat. Tot slot blijkt uit inbeslaggenomen documenten dat bijvoorbeeld rouwkransen voor overleden Hells Angels elders in de wereld en financiële bijdragen voor HAM Europe en voor HAM Corporation worden betaald vanuit één centraal punt in Holland en vervolgens worden omgeslagen over elk Hollands charterlid en dat er facturen zijn gericht aan Hells Angels Holland.
4.26.
De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat er een organisatorisch verband van Hollandse Hells Angels (en hun charters) is dat door hen wordt bestuurd via stemmingen op Holland Meetings: HAMC Holland. Aan het bestaan van HAMC Holland kan niet afdoen dat de Hollandse charters verschillende rechtsvormen hebben en/of dat het bestuur van HAMC Holland mogelijk geen of weinig invloed op de Hollandse charters kan uitoefenen, zoals de belanghebbenden stellen.
4.27.
HAMC Holland treedt ook naar buiten toe op, bijvoorbeeld via een website: http://hellsangels.nl/. Op die website staat een kaart van Nederland waarop alle Hollandse charters zijn aangegeven. Bovenaan de website staat Welcome to Holland. De website bevat verder een link waarmee de website van HAMC kan worden bezocht. De rechtbank heeft gelet hierop geen redenen om eraan te twijfelen dat dit een website van HAMC Holland is. Daaraan kan de enkele stelling van de belanghebbenden dat het OM niet heeft aangetoond dat de website wordt beheerd door HAMC Holland, niet afdoen. Overigens kan via de website van HAMC de hiervoor genoemde website van HAMC Holland worden bezocht.
4.28.
Verder treedt HAMC Holland naar buiten toe op via de colors van de Hollandse Hells Angels: op de achterzijde daarvan staat immers als bottomrocker Holland. De stelling van de belanghebbenden dat de death head-logo’s van de Nederlandse charters verschillen en er dus geen eenheid naar buiten toe is, verwerpt de rechtbank. Dat er (kleine) verschillen bestaan in death head-logo’s op de colors betekent immers niet dat de Hells Angels die de woorden HELLS ANGELS en HOLLAND dragen geen eenheid zijn. Tot slot wordt kennelijk door HAMC Holland deelgenomen aan het rechtsverkeer: er zijn immers facturen die zijn gericht aan Hells Angels Holland.
4.29.
De informele vereniging HAMC Holland bestaat dus.
Is de werkzaamheid HAMC en/of HAMC Holland in strijd met de openbare orde?
4.30.
Bij de beantwoording van de vraag of de werkzaamheid van HAMC en/of HAMC Holland in strijd is met de openbare orde geldt als uitgangspunt dat de in artikel 8 van de Grondwet (Gw) en artikel 11 van het Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) gewaarborgde vrijheid van vereniging en vergadering een grondbeginsel van de democratische rechtsstaat is. Een verbod van een Nederlandse rechtspersoon op de voet van artikel 2:20 BW of een verklaring voor recht dat de werkzaamheid van een buitenlandse corporatie in strijd is met de openbare orde op de voet van artikel 10:122 BW, een verklaring met hetzelfde gevolg als een verbod in de zin van artikel 2:20 BW, betekent dan ook een ernstige inbreuk op dit grondrecht waaraan slechts in het uiterste geval mag worden toegekomen. Voor een verbod of een verklaring zoals hiervoor bedoeld moet het daarom ook gaan om meer dan uit maatschappelijk oogpunt ongewenst gedrag. Een verbod of een verklaring zoals hiervoor bedoeld moet worden gezien als een noodzakelijke maatregel om gedragingen te voorkomen die een daadwerkelijke en ernstige aantasting vormen van als wezenlijk ervaren beginselen van ons rechtstelsel en die onze samenleving ontwrichten of kunnen ontwrichten3..
4.31.
Artikel 2:20 lid 1 BW dient te worden uitgelegd in het licht van artikel 8 Gw en artikel 11 EVRM. Op basis van artikel 11 lid 2 EVRM kan de uitoefening van het recht van vereniging slechts worden onderworpen aan beperkingen die (i) bij de wet zijn voorzien en (ii) die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn (iii) in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, voor de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. De rechter dient bij de beantwoording van de vraag of beperkingen noodzakelijk zijn, terughoudendheid te betrachten gelet op de grote betekenis van de vrijheid van vereniging in een democratische samenleving, zo blijkt uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens4..
4.32.
Uit de wetsgeschiedenis van artikel 2:20 BW blijkt dat het begrip werkzaamheid in zijn gewone feitelijke betekenis is gebruikt en dus omvat de daden die de rechtspersoon stelt en de woorden die hij in het kader van zijn organisatie spreekt of schrijft. Uitgangspunt is dat alleen gedragingen van de rechtspersoon zelf als eigen werkzaamheid gelden. Wanneer de rechtspersoon bij gedragingen van derden zelf niet rechtstreeks betrokken is in die zin dat het (feitelijk) bestuur van die rechtspersoon daaraan leiding heeft gegeven of daartoe doelbewust gelegenheid heeft gegeven, kunnen die gedragingen aan de rechtspersoon slechts als eigen werkzaamheid worden toegerekend als bijzondere feiten en omstandigheden daartoe grond geven5..
4.33.
De rechtbank is van oordeel dat de cultuur van HAMC als bijzondere omstandigheid in de hiervoor bedoelde zin moet worden gezien omdat die cultuur geweld meebrengt. Het plegen van geweld door Hells Angels kan daarom in veel gevallen worden toegerekend aan HAMC, ook al heeft HAMC daaraan geen leiding gegeven of daarvoor niet doelbewust gelegenheid gegeven. Het geweld is vaak zo ernstig en zorgt vaak voor zoveel onrust in de samenleving dat sprake is van een werkzaamheid in strijd met de openbare orde als bedoeld in artikel 2:20 BW. De rechtbank licht dit hierna toe. De rechtbank merkt daarbij op dat wat voor HAMC geldt, ook voor HAMC Holland geldt. HAMC Holland en haar leden maken immers deel uit van HAMC.
4.34.
Hoe ziet de cultuur van HAMC er precies uit? De cultuur van HAMC is in de basis een cultuur van wetteloosheid. HAMC ziet zichzelf als een 1%club, een club van outlaws: personen die buiten de wet (willen) staan. Veel Hells Angels dragen ook het 1%teken op hun colors. HAMC houdt het overheidsgezag zoveel mogelijk buiten de deur. Personen die Hells Angel willen worden moeten voldoen aan de eis dat zij niet bij het overheidsgezag behoren of hebben behoord. Dit blijkt uit de volgende Worldrule: No undesirables in the club! For example: No snitches, junkies, cops or ex-cops, etc. Membership shall be limited to men who are not and have never chosen to belong to, or worked with any law enforcement agency or authority which has the power of arrest or incarceration. Hells Angels mogen ook niet meewerken aan het overheidsgezag. Zo zijn zij bij aanhouding door de politie verplicht om zich op hun zwijgrecht te beroepen. HAM Corporation en de belanghebbenden hebben dit niet gemotiveerd betwist.
4.35.
De uitstraling en het optreden van de Hells Angels hebben vaak tot gevolg dat anderen worden geïntimideerd, waardoor uitoefening van het overheidsgezag wordt bemoeilijkt. Slachtoffers van strafbare gedragingen van Hells Angels durven uit angst voor represailles geen aangifte tegen hen te doen. Getuigen durven bij strafbare gedragingen van Hells Angels geen verklaring of alleen anoniem een verklaring af te leggen. Een sprekend voorbeeld hiervan is het volgende incident, dat door de politie is geregistreerd. Op 7 juli 2013 stopte in IJmuiden een bestuurder van een auto voor overstekende voetgangers. Twee Hells Angels in colors die met hun motoren achter de auto reden, botsten bijna tegen de auto aan. De bestuurder van de auto reed weg, merkte dat de Hells Angels hem achtervolgden en reed naar een politiebureau. Bij het politiebureau gaven de Hells Angels de bestuurder een harde vuistslag op het gezicht en zeiden tegen hem dat ze zijn kenteken hadden en dat hij nog wel aan de beurt zou komen. Dit alles gebeurde in aanwezigheid van politieagenten die naar buiten waren gekomen. De bestuurder durfde geen aangifte van mishandeling te doen, omdat hij bang was voor represailles van de Hells Angels. Getuigen die de politie later sprak durfden om die reden alleen anoniem een verklaring af te leggen.
4.36.
HAMC accepteert het plegen van geweld en het plegen van andere misdrijven door haar leden. HAMC heeft zogeheten defence funds en jail funds. HAMC houdt verder lijsten bij met de namen van de vele Hells Angels die in hechtenis zitten: door HAMC BHC (Big House Crew) genoemd. De fondsen en de BHC-lijsten zijn er om alle Hells Angels die strafrechtelijk worden vervolgd en/of in hechtenis zitten financieel bij te staan. Hieruit blijkt al dat het plegen van strafbare feiten door Hells Angels in de cultuur van HAMC volstrekt normaal wordt gevonden en wordt geaccepteerd. Zelfs Hells Angels die zware misdrijven hebben gepleegd of daarvan worden verdacht worden financieel ondersteund. Een sprekend voorbeeld hiervan is het volgende voorbeeld. Twee Amerikaanse Hells Angels zijn in 2012 betrokken geweest bij een ernstige mishandeling van een lid van een supportclub van de Hells Angels dat had geweigerd om een uitgestoten Hells Angel te mishandelen. De twee Hells Angels werden hiervoor tot lange gevangenisstraffen veroordeeld. HAMC heeft geen afstand genomen van het gepleegde ernstige geweld. De twee Hells Angels zijn niet uit de club verwijderd. In plaats daarvan heeft HAMC hen op een BHC-lijst gezet en worden zij door HAMC financieel ondersteund in de gevangenis.
4.37.
HAMC stimuleert en verheerlijkt het plegen van geweld, waardoor Hells Angels (ernstig) geweld plegen. Dit blijkt uit het feit dat de club patches uitreikt aan Hells Angels die (ernstig) geweld hebben gepleegd. Die patches worden bevestigd op de colors. Zo zijn er de Filthy Few-patch en de Dequiallo-patch. De rechtbank acht aannemelijk dat de Filthy Few-patch wordt uitgereikt aan Hells Angels die een moord (of zwaar geweld) hebben gepleegd voor hun club, zoals het OM heeft gesteld. Daarvoor zijn onder meer de volgende aanknopingspunten in het dossier te vinden:
Een Duitse Hells Angel heeft op 26 november 2003 bij het Landeskriminalamt Rheinland-Pfalz verklaard dat de Filthy Few-patch na intern overleg kan worden verdiend door iemand voor de club te vermoorden, dat er dertig Hells Angels in Europa zijn met die patch en ongeveer tien in Nederland.
Twee Canadese Hells Angels hebben, zo blijkt uit een uitspraak van 30 juni 2005 van een Canadese rechtbank, in een strafzaak als getuigen verklaard: […] that the HAMC have other distinctive insignia promoting violence. One is the Filthy Few symbol. […][It] symbolizes that the bearer has killed for the organisation.
Een Belgische Hells Angel heeft op 29 juni 2011, door de Belgische politie gehoord in verband met de moord op drie leden van Outlaws MC, verklaard dat als Hells Angels bij die moord betrokken zouden zijn geweest, zij onmiddellijk een Filthy Few-patch zouden hebben gekregen.
Een voormalige Duitse Hells Angel heeft in een door hem over zijn Hells Angel‑periode geschreven boek over de Filthy Few-patch geschreven: Filthy Few: Ein abzeichen, das Hells Angels tragen, die für den Club gemordet haben oder an einer Tötung beteiligt waren.
Een Californische rechtbank heeft, zo blijkt uit een uitspraak van 12 februari 2013, als feit vastgesteld dat: A Filthy Few patch can be earned by killing or assaulting someone for the benefit of the club.
De door HAM Corporation en de belanghebbenden gegeven uitleg, namelijk dat de Filthy Few-patch wordt uitgereikt aan de Hells Angel die het langst op een feest blijft (zonder te douchen), acht de rechtbank in het licht van de bovengenoemde aanknopingspunten niet geloofwaardig. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat HAM Corporation en de belanghebbenden geen concrete voorbeelden hebben gegeven die hun uitleg ondersteunen.
4.38.
Voor de Dequiallo-patch geldt hetzelfde. HAM Corporation en de belanghebbenden stellen dat deze patch symbool staat voor het overkomen en het overwinnen van tegenslag in het leven, maar hebben hiervan geen enkel concreet voorbeeld gegeven. Daar staat tegenover dat het OM zijn uitleg, namelijk dat deze patch wordt verdiend door het plegen van verzet/geweld tegen de politie of andere overheidsdiensten, wel heeft gesubstantieerd. Zo heeft het OM een aantal voorbeelden opgesomd van constateringen door de politie dat Hells Angels die politieambtenaren (ernstig) hadden beledigd en/of bedreigd, korte tijd later de Dequiallo-patch op hun colors droegen. Verder is op 22 april 2016 door een Haarlemse Hells Angel [H] ) in een afgeluisterd telefoongesprek gezegd dat een andere Haarlemse Hells Angel ( [I] ) slap is omdat hij geen Dequiallo-patch heeft en dat hij deze patch maar moet halen door de wijkagent in elkaar te slaan. [I] had tot slot in een eerder afgeluisterd gesprek gezegd: Als ik aangehouden word, dan ga ik voor dequiallo, dat weet je hé? De rechtbank acht gelet op het voorgaande, in onderlinge samenhang bezien, aannemelijk dat de Dequiallo-patch verzet/geweld tegen de politie of andere overheidsdiensten symboliseert. Het feit dat een deel van de door het OM gegeven voorbeelden over twee van de drie personen van het Haarlems HA-charter gaat die op 7 juni 2017 door HAMC zijn geroyeerd, kan hier niet aan afdoen. De drie Haarlemse Hells Angels zijn immers volgens de belanghebbenden geroyeerd omdat zij hun lidmaatschap van HAMC misbruikten. Niet is gesteld of gebleken dat daarmee hun uitspraken in verband met de Dequiallo-patch in een ander licht moeten worden gezien.
4.39.
Binnen HAMC worden ook een pin en een oorkonde uitgereikt aan Hells Angels die gewond zijn geraakt bij aan de club gerelateerd geweld: de Deathhead Purple Heart-pin en oorkonde. HAM Corporation en de belanghebbenden stellen dat deze pin wordt uitgereikt aan Hells Angels die in die hoedanigheid slachtoffer zijn geworden van geweld of, zoals attorney A. Caplan (een Amerikaanse advocaat die HAM Corporation in procedures heeft bijgestaan) in zijn verklaring heeft geformuleerd, aan Hells Angels who endured substantial pain solely because they chose to participate as members in the activities of the HAMC. Deze uitleg is te beperkt gelet op de tekst van een Deathhead Purple Heart‑oorkonde die bij doorzoeking van een clubhuis van de Hells Angels in Haarlem is gevonden. Op de oorkonde staat: Any member who has earned the Deathhead Purple Heart has given his blood, in the Defense and Honor of the Hells Angels Motorcycle Club, and shall forever be revered by his fellow members […]. Uit deze oorkondetekst blijkt van een veel actievere rol dan alleen de slachtofferrol: de onderscheiding wordt verdiend door de Hells Angel die zijn bloed heeft gegeven bij de verdediging van (de eer van) HAMC. Dit duidt op situaties waarin de onderscheiden Hells Angel zelf ook geweld heeft gebruikt en gewond is geraakt. Ook uit het uitreiken van de Deathhead Purple Heart-pin en oorkonde kan dus worden afgeleid dat HAMC een cultuur heeft die geweld stimuleert en verheerlijkt en dat die cultuur geweld meebrengt.
4.40.
Een ander, zeer nadrukkelijk aanwezig aspect van de geweldscultuur van HAMC is haar houding ten opzichte van andere motorclubs. Hells Angels profileren zich als leden van de eerste, de grootste en de machtigste 1%-motorclub. Leden van andere (1%-)motorclubs moeten in de ogen van de Hells Angels daarom naar hen luisteren. Die leden accepteren dat vaak niet. Het gevolg hiervan is langdurige oorlogen tussen HAMC en andere motorclubs. De oorlogen gaan gepaard met ernstig geweld, soms met dodelijke afloop. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de volgende incidenten:
In 2013 werd in Denemarken een 16-jarige jongen die zich tegenover een HA-clubhuis bevond zwaar mishandeld door Hells Angels, omdat zij dachten dat de jongen lid was van de Bandidos MC. Bij de mishandeling werden een ijzeren pijp, een hamer en een steen gebruikt. Een HA-prospect is hiervoor onherroepelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf.
Op 25 maart 2015 stak een lid van een supportclub van HAMC een café in Kerkrade in brand dat regelmatig werd bezocht door leden van Bandidos MC. De uitbater van het café en zijn gezin, waaronder een kind van zes jaar oud en een kind van negen jaar oud, konden ternauwernood aan de dood ontsnappen. Het gezin kon met hulp van de brandweer het brandende pand via het dak verlaten. De brandstichter is onherroepelijk veroordeeld tot een lange gevangenisstraf.
Op 7 april 2016 vond in een Van der Valkhotel in Rotterdam een massale vecht- en schietpartij plaats tussen Hells Angels en leden van Mongols MC. Dit gebeurde te midden van ongeveer veertig hotelgasten en personeel. Zij vluchtten in grote paniek via een achterdeur het hotel uit.
Op 25 juni 2016 vond in Leipzig, Duitsland, op een drukke straat een gewelddadige confrontatie plaats tussen Hells Angels in colors en leden van United Tribunes in colors. Een Hells Angel schoot daarbij een lid van United Tribunes door het hoofd, waarna dat lid overleed. Omstanders zagen dit. Van deze vreselijke gebeurtenis zijn door een omstander video-opnamen gemaakt die ter zitting zijn getoond.
Op 20 augustus 2017 vond op straat bij een café in Ottawa, Canada, een massale vechtpartij plaats tussen Hells Angels in colors en leden van Outlaws MC in colors. Hierbij waren tientallen personen betrokken. De politie kon het gevecht alleen beëindigen met getrokken vuurwapens. Na het gevecht bleek dat de leden van de motorclubs vuurwapens, messen en boksbeugels bij zich hadden gehad.
4.41.
HAM Corporation en de belanghebbenden stellen dat het incident van 7 april 2016 in het Van der Valkhotel niet kan worden meegewogen, omdat de daar aanwezige Hells Angels niet in colors waren en omdat de rechtbank later Hells Angels heeft vrijgesproken van het, kort gezegd, tijdens het incident toebrengen van zwaar lichamelijk letsel en het in vereniging plegen van geweld. Deze stelling gaat niet op. Niet betwist is dat de massale vecht- en schietpartij heeft plaatsgevonden. Een massale vecht- en schietpartij impliceert ernstig geweld over en weer. Het incident is daarom bij uitstek een voorbeeld van ernstig geweld tussen Hells Angels en leden van een rivaliserende motorclub, met een enorme impact voor omstanders. Aan de kracht van dit voorbeeld kan niet afdoen dat de Hells Angels mogelijk door die omstanders niet als Hells Angels waren te herkennen of dat Hells Angels later zijn vrijgesproken van strafbare feiten die verband houden met het incident.
4.42.
HAM Corporation en de belanghebbenden stellen verder dat een groot deel van de 1506 incidenten die het OM heeft geschetst niet kan worden meegewogen. Volgens hen deugt de bron van de geschetste incidenten vaak niet, omdat die bronnen niet-verifieerbare politiesystemen en de pers zouden zijn. De rechtbank overweegt hierover als volgt. Het OM beschrijft zeer veel incidenten en uit de inhoud van veel van de incidenten komt in hoofdlijnen het beeld naar voren van ernstig geweld door (en tegen) Hells Angels dat verband houdt met de cultuur van de Hells Angels. Mogelijk zou, als die incidenten onder de loep zouden (kunnen) worden genomen, op een deel daarvan wat af te dingen zijn, maar dat zou dit beeld in hoofdlijnen niet wezenlijk kunnen aantasten. Van veel ingrijpende geweldsincidenten, zoals het in brand steken van het café in Kerkrade, het doodschieten van een lid van United Tribunes in Leipzig en de massale vecht- en schietpartij in het Van der Valkhotel in Rotterdam (zie 4.40 en 4.41), kan overigens zonder meer worden uitgegaan dat deze hebben plaatsgevonden.
4.43.
Aan het beeld in hoofdlijnen kan niet afdoen de stelling van belanghebbenden dat HAMC zijn criminele leden corrigeert en soms zelfs uit de club verwijdert. Die stelling is nauwelijks onderbouwd. De weinige voorbeelden die de belanghebbenden hebben gegeven, zijn gemotiveerd door het OM weersproken. De belanghebbenden zijn daar verder niet op ingegaan. De stelling wordt daarnaast ook tegengesproken door de praktijk bij de BHC‑lijsten. De rechtbank verwijst naar het onder 4.36 beschreven voorbeeld.
4.44.
De rechtbank heeft onder ogen gezien dat het OM niet van alle HA-charters in Nederland of daarbuiten en evenmin van HAM Corporation voorbeelden heeft genoemd van ernstige strafbare feiten. Dat doet er echter niet aan af dat ook HAM Corporation en deze charters behoren tot HAMC en zich daarmee hebben geconformeerd aan de regels van HAMC en de daarbij behorende cultuur zoals hiervoor omschreven. Het hiervoor geschetste ernstige geweld dat de cultuur van HAMC meebrengt is zo kenmerkend en zo structureel dat er een reële kans bestaat dat dit geweld binnen afzienbare tijd (weer) in Nederland plaatsvindt. Het gevolg van het ernstige geweld is dat de lichamelijke integriteit en het geestelijk welzijn van personen wordt aangetast en dat de Nederlandse samenleving wordt ontwricht of kan worden ontwricht. De rechtbank is gelet hierop van oordeel dat het, bij afweging van alle betrokken belangen en rechten, in een democratische samenleving noodzakelijk is dat voor recht wordt verklaard dat de werkzaamheid van HAMC in strijd is met de openbare orde en dat HAMC Holland wordt verboden, in het belang van de rechten en vrijheden van degenen die zich in de Nederlandse samenleving bevinden. De verklaring en het verbod roepen een halt toe aan gedragingen die een daadwerkelijke en ernstige aantasting kunnen vormen van als wezenlijk ervaren beginselen van ons rechtstelsel en die onze samenleving ontwrichten of kunnen ontwrichten.
4.45.
De verklaring en het verbod houden in dat alle Hells Angels, omdat zij tezamen de hiervoor beschreven cultuur van HAMC en HAMC Holland vormen, niet meer als Hells Angel in Nederland actief mogen zijn. Dit geldt dus ook voor de Hells Angels die lid zijn van een Nederlandse HA‑charter. HAM Corporation mag eveneens niet meer in Nederland actief zijn, nu haar activiteiten onderdeel uitmaken van de werkzaamheid van HAMC.
4.46.
HAM Corporation stelt dat een verbod tot gevolg heeft dat derden in Nederland inbreuk kunnen maken op het gebruik van beeldmerken van HAM Corporation, zonder dat HAM Corporation de mogelijkheid heeft deze inbreuken te stoppen of te beperken. Zij stelt dat een verbod daarom feitelijk neerkomt op een verzoek tot het ongeldig verklaren van een merk, dat alleen de rechtbank Den Haag bevoegd is voor een daarop gerichte procedure, en dat het deze rechtbank daarom niet vrij staat de vordering van het OM toe te wijzen. Dit verweer slaagt niet. De rechtbank te Utrecht is exclusief bevoegd om te beslissen op verzoeken van het OM om voor recht te verklaren dat het doel of de werkzaamheid van een corporatie die niet is een Nederlandse rechtspersoon, in strijd is met de openbare orde. Dit is een geheel andere vraag dan de vraag of een beeldmerk al dan niet geldig is. Dat een dergelijke verklaring voor recht mogelijk consequenties heeft voor de handhaafbaarheid (in Nederland) van de merkrechten van HAM Corporation maakt dat niet anders.
Benoeming vereffenaar
4.47.
De in Nederland gelegen goederen van HAMC en het vermogen van HAMC Holland moeten worden vereffend. De rechtbank moet daarvoor een vereffenaar benoemen.
De rechtbank zal het OM in de gelegenheid stellen om bij akte een voorstel te doen over de persoon van de te benoemen vereffenaar. HAM Corporation en de belanghebbenden zullen in de gelegenheid worden gesteld om ieder bij akte op dit voorstel te reageren. Mogelijk is het raadzaam en praktisch dat het OM, HAM Corporation en de belanghebbenden met elkaar in overleg treden over de voor te stellen persoon. De rechtbank laat dit aan hen over.
Verdere verloop en uitvoerbaarheid bij voorraad
4.48.
De rechtbank houdt beide zaken aan voor de benoeming van een vereffenaar. Voor het overige geeft de rechtbank in beide zaken een eindbeslissing: de verklaring en het verbod. De eindbeslissingen worden uitvoerbaar bij voorraad verklaard. De wet heeft dit niet uitgesloten en niet is gebleken dat de wetgever dit heeft willen uitsluiten. De rechtbank verwijst in dit verband naar de beschikking van het Gerechtshof Den Haag van 4 december 2018 in een vergelijkbare procedure van het Openbaar Ministerie tegen de Satudarah Motorcycle Club (zaaknummer 200.245.707/01).
5. De beslissing
De rechtbank
in de zaak tegen HAMC
5.1.
verklaart voor recht dat de werkzaamheid van HAMC, waarvan HAM Corporation onderdeel uitmaakt, in strijd is met de openbare orde als bedoeld in artikel 2:20 BW,
5.2.
verklaart 5.1 van deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad,
in de zaak tegen HAMC Holland
5.3.
verklaart HAMC Holland verboden en ontbindt HAMC Holland,
5.4.
verklaart 5.3 van deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad,
in beide zaken
5.5.
stelt het OM in de gelegenheid om bij akte, die uiterlijk op woensdag 19 juni 2019 op de griffie moet zijn ontvangen, een voorstel te doen over de persoon van de te benoemen vereffenaar van de in Nederland gelegen goederen van HAMC en het vermogen van HAMC Holland,
5.6.
stelt HAM Corporation en de belanghebbenden in de gelegenheid om bij akte, die uiterlijk op woensdag 10 juli 2019 op de griffie moet zijn ontvangen, op het voorstel van het OM te reageren,
5.7.
houdt beide zaken voor de benoeming van een vereffenaar aan.
Deze beschikking is gegeven door mr. L.M.G. de Weerd, mr. R.A. Steenbergen en mr. A.J. Reitsma, bijgestaan door mr. H.G. van Soolingen als griffier, en in het openbaar uitgesproken op 29 mei 2019.6.
Voetnoten
Voetnoten Uitspraak 29‑05‑2019
Verdrag betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken van 30 oktober 2007 (Pb EU L339/3 van 21 december 2007).
Hoge Raad, 26 juni 2009, rechtsoverweging 3.3, ECLI:NL:HR:2009:BI1124 (Hells Angels) en Hoge Raad, 18 april 2014, rechtsoverweging 3.5, ECLI:NL:HR:2014:948 (Vereniging Martijn).
EHRM, 14 januari 2014, 47732/06, EHRC 2014/77.
Hoge Raad, 26 juni 2009, rechtsoverweging 3.6, ECLI:NL:HR:2009:BI1124 (Hells Angels).
type: HvS (4206)coll: