5.1.1 Afhankelijkheid van financiële markten

Bij Lombardije wordt snel gedacht aan mooie meren, smakelijke wijnen en goede pasta’s. De idee dat het pandjeshuis, in de volksmond ‘de Lommerd’ genoemd, een exportproduct van deze streek is, herinnert aan lang vervlogen tijden. Een armlastige die geld nodig had kon in de late Middeleeuwen proberen geld te lenen op een onderpand. Hiervoor kon hij terecht bij rondreizende, over het algemeen uit Lombardije afkomstige, geldwisselaars.1 Als er voldoende geld was om de lening en de rente af te betalen kon de pandgever zijn kostbaarheid weer retour ontvangen.

Vanaf het moment dat mensen niet langer zelfvoorzienend waren in hun dagelijkse behoeften, ontstond de ruilhandel. Geld groeide uit tot het ruilmiddel bij uitstek. Een ruilmiddel dat niet meer is weg te denken uit onze samenleving. Geld is niet beperkt gebleven tot een betalingsvorm die dient om te voorzien in eerste levensbehoeften als kleding en eten. Complexe financiële producten als hypotheken, verzekeringen, pensioenen en aandelen maken onderdeel uit van het dagelijkse leven. Hier komt nog bij dat de financiële markt niet is beperkt tot de eigen landsgrenzen, maar wereldwijd met elkaar samenhangt. De afhankelijkheid van de financiële markten is groter dan ooit.

Deze afhankelijkheid van de financiële markten maakt de partijen op de markt kwetsbaar en kwetsbare partijen zijn niet goed voor de stabiliteit van de markt. Deze kwetsbaarheid blijkt vooral wanneer zich een crisis voordoet en het vertrouwen in de financiële markten afbrokkelt. De kredietcrisis uit de zomer van 2007 is hiervan een goed voorbeeld. Aanvankelijk begon de crisis in de Verenigde Staten met een hypotheekcrisis als gevolg van een stagnerende huizenmarkt. In 2008 groeide de crisis echter uit tot een kredietcrisis. Er ontstond een sneeuwbaleffect van hypotheken die niet meer afgelost konden worden, banken die niet meer aan hun verplichtingen konden voldoen, dalende aandelenkoersen en groeiend wantrouwen van consumenten jegens banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Om voornoemde redenen is het toezicht dat op zich wel bestond, opnieuw bekeken en aanmerkelijk aangescherpt.