Rb. Alkmaar, 09-06-2010, nr. 113147 / HA ZA 09-789

1.1.Nationale-Nederlanden

1.

betaling van [euro] 799.168,04, te vermeerderen met de wettelijke rente over i) een bedrag van [euro] 577.724,11 vanaf 31 oktober 2002 tot de dag van betaling en ii) over [euro] 221.443,93 vanaf 5 juli 2009 tot de dag van betaling;

2.

betaling van [euro] 5.160,- aan buitengerechtelijke kosten, binnen veertien dagen na dagtekening van het vonnis en bij niet-tijdige betaling te vermeerderen met de wettelijke rente tot de dag van betaling;

3.

betaling van de werkelijke proceskosten en voor zover die kosten een bedrag van [euro] 56.326,39 overschrijden, nader te begroten en op te maken bij staat, binnen veertien dagen na dagtekening van het vonnis en bij niet-tijdige betaling te vermeerderen met de wettelijke rente tot de dag van betaling;

4.

betaling van de nakosten van [euro] 131,- zonder betekening, dan wel [euro] 199,- in het geval van betekening, binnen veertien dagen na dagtekening van het vonnis en bij niet-tijdige betaling te vermeerderen met de wettelijke rente tot de dag van betaling.

3.2.Nationale-Nederlanden heeft hieraan - kort weergegeven - het volgende ten grondslag gelegd. [gedaagde 1] heeft tegenover Nationale-Nederlanden onrechtmatig gehandeld doordat hij met listige kunstgrepen en een samenweefsel van verdichtsels Nationale-Nederlanden heeft bewogen de voor Stichting Talpa bestemde gelden aan hem persoonlijk af te geven door zijn privé rekeningnummer aan (de advocaat van) Nationale-Nederlanden door te geven. Door die handelwijze diende Nationale-Nederlanden alsnog aan Stichting Talpa te betalen en was zij gehouden de kosten te vergoeden die de Consumentenbond en de bewindvoerder hebben gemaakt in verband met Stichting Talpa. Het handelen van [gedaagde 1] kan aan [gedaagde 2] worden toegerekend nu hij (mede) heeft gehandeld in zijn hoedanigheid van enig bestuurder van die vennootschap. Nationale-Nederlanden acht [gedaagde 1] en [gedaagde 2] op grond van artikel 6.6 BW hoofdelijk aansprakelijk voor de door Nationale-Nederlanden geleden schade. Daarnaast heeft Nationale-Nederlanden de vorderingen gegrond op onverschuldigde betaling. De schade bestaat uit [euro] 714.849,35 ([euro] 577.724,11 vermeerderd met wettelijke rente vanaf 30 oktober 2002 tot en met 11 januari 2010), welk bedrag Nationale-Nederlanden op 11 januari 2010 alsnog aan Stichting Tegemoetkoming Legionellaslachtoffers heeft betaald, een bedrag van [euro] 39.745,32 aan kosten rechtsbijstand van de Consumentenbond inzake de procedure bij de voorzieningenrechter bij de rechtbank Zutphen, een bedrag van [euro] 42.054,32 en een bedrag van [euro] 2.515,12 aan kosten van de bewindvoering van Stichting Talpa.

Ten slotte stelt Nationale-Nederlanden dat zij buitengerechtelijke kosten heeft gemaakt ten bedrage van [euro] 5.160,-.

3.3.[gedaagden] voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

-

dat [gedaagde 1] namens [gedaagde 2] het rekeningnummer [nummer 3] heeft opgegeven aan Nationale-Nederlanden om de betaling te doen ter uitvoering van de vaststellingsovereenkomst;

-

dat zowel [gedaagde 2] als [gedaagde 1] over deze rekening kon beschikken;

-

dat [gedaagde 1] Nationale-Nederlanden nimmer heeft geïnformeerd over het feit dat zij aan hem had betaald en niet aan Stichting Talpa en dat hij de ontvangen verzekeringsuitkering niet heeft overgemaakt op een rekening van Stichting Talpa noch heeft teruggeboekt naar Nationale-Nederlanden;

-

dat Nationale-Nederlanden na het overmaken van de verzekeringsuitkering naar het door [gedaagde 1] opgegeven bankrekeningnummer meende dat zij had voldaan aan haar verplichtingen uit de vaststellingsovereenkomst.

verjaring

4.2.[gedaagden] heeft zich voor alles beroepen op verjaring van de vorderingen van Nationale-Nederlanden. De rechtbank zal dit meest verstrekkende verweer als eerste behandelen.

4.2.1.Volgens [gedaagden] moet Nationale-Nederlanden op of kort na 31 oktober 2002, toen de overboeking van het bedrag van [euro] 577.724,11 plaatsvond, bekend zijn geweest met de begunstigde van de bankrekening met nummer [nummer 3]. Uit de artikelen 3:309 en 3:310 BW volgt volgens [gedaagden] dat de vorderingen van Nationale-Nederlanden gebaseerd op onverschuldigde betaling respectievelijk onrechtmatige daad zijn verjaard. Na 31 oktober 2002 zijn immers ruim meer dan vijf jaren verstreken tot de dagvaarding op 18 augustus 2009.

4.2.2.Nationale-Nederlanden heeft aangevoerd dat zij eerst op of omstreeks 28 mei 2009 heeft moeten vaststellen dat het rekeningnummer waarop zij destijds de betaling heeft verricht niet op naam is gesteld van Stichting Talpa maar op naam van 'J. [gedaagde 1] inzake Talpa'.

4.2.3.Ingevolge artikel 3:305 BW, voor zover hier van belang, verjaart een rechtsvordering tot vergoeding van schade door verloop van vijf jaren na de aanvang van de dag, volgend op die waarop de benadeelde zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden. Volgens vaste jurisprudentie volgt uit de strekking van deze bepaling dat deze verjaringstermijn pas begint te lopen op de dag na die waarop de benadeelde daadwerkelijk in staat is een rechtsvordering tot vergoeding van deze schade in te stellen.

Hieruit volgt naar het oordeel van de rechtbank dat in dit geval de verjaringstermijn pas is gaan lopen op het moment waarop Nationale-Nederlanden bekend raakte of moest zijn geraakt met de omstandigheid dat zij niet aan Stichting Talpa had betaald.

4.2.4.Naar het oordeel van de rechtbank mocht Nationale-Nederlanden er in de gegeven situatie - waarin achtereenvolgens de vaststellingsovereenkomst was gesloten, Stichting Talpa was opgericht, [gedaagde 1] namens [gedaagde 2] het rekeningnummer had opgegeven om de betaling aan Stichting Talpa te doen en deze betaling vervolgens was uitgevoerd - van uitgaan dat zij correct aan haar betalingsverplichting jegens Stichting Talpa had voldaan.

4.2.5.De stelling van [gedaagden] dat betaling aan Stichting Talpa te Noord-Scharwoude, terwijl de stichting statutair gevestigd was te Winterswijk, een aan Nationale-Nederlanden toe te schrijven fout is die meebrengt dat de verjaringstermijn op het moment van betaling begon te lopen, kan de rechtbank niet volgen. Niet alleen had Stichting Talpa een postadres te Noord-Scharwoude maar bovenal is het betaalde bedrag aangekomen op de door [gedaagde 1] opgegeven rekening.

4.2.6.Nu [gedaagden] zich op verjaring beroept, is het in beginsel aan hem feiten te stellen waaruit blijkt dat Nationale-Nederlanden al meer dan vijf jaren vóór het uitbrengen van de dagvaarding daadwerkelijk bekend was of moest zijn met de omstandigheid dat zij niet had betaald aan Stichting Talpa. Zulke feiten heeft [gedaagden] niet gesteld. De rechtbank kan ook niet uit andere gestelde of gebleken feiten afleiden dat Nationale-Nederlanden al meer dan vijf jaren vóór het uitbrengen van de dagvaarding bekend was of moest zijn met deze omstandigheid. Nationale Nederlanden heeft in dit verband onweersproken gesteld dat het rekeningnummer waarnaar het geld is overgemaakt voldeed aan de zogeheten "11 proef" en zij om die reden geen reden had te twijfelen aan de juiste uitvoering van haar betalingsopdracht.

De rechtbank moet dan ook concluderen dat er geen grond is om aan te nemen dat Nationale-Nederlanden eerder dan zij heeft gesteld - dat wil zeggen kort na het vonnis van de voorzieningenrechter van de rechtbank Zutphen van 14 mei 2009 - bekend was of had moeten zijn met het feit dat zij niet had betaald aan Stichting Talpa. Dit betekent dat er evenmin grond is om te oordelen dat de rechtsvordering gebaseerd op een onrechtmatige daad van [gedaagden] is verjaard.

Om dezelfde reden is er geen grond om te oordelen, hoewel dit gezien de overwegingen hierna niet van belang is, dat de rechtsvordering gebaseerd op onverschuldigde betaling is verjaard.

de vaststellingsovereenkomst en andere afspraken

4.3.[gedaagden] heeft gesteld dat ook andere afspraken zijn gemaakt dan die zijn vastgelegd in de vaststellingsovereenkomst. Deze afspraken zouden zien op het 'parkeren' van de verzekeringsuitkering in afwachting van de uitkomst van diverse procedures en de mogelijkheid de verzekeringsuitkering ook aan te wenden voor de kosten van deze procedures, zo heeft de rechtbank begrepen. Deze afspraken zijn volgens [gedaagde 1] vóór de ondertekening van de vaststellingsovereenkomst gemaakt, tijdens een overleg tussen Nationale-Nederlanden, [gedaagden] en hun advocaten in het brugrestaurant over de A4.

4.3.1.De rechtbank stelt vast dat de door [gedaagden] bedoelde afspraken niet zijn vastgelegd in de vaststellingsovereenkomst. Verder stelt de rechtbank vast dat [gedaagde 1] de vaststellingsovereenkomst zonder voorbehoud heeft getekend. Ook heeft [gedaagde 1] namens [gedaagde 2] een volmacht ondertekend voor de oprichting van Stichting Talpa. Tegenover de ondertekende vaststellingsovereenkomst en de ondertekende volmacht staat slechts de niet onderbouwde verklaring van [gedaagde 1] dat er ook andere afspraken zouden zijn gemaakt. [gedaagde 1] heeft (de inhoud van) deze afspraken niet duidelijk omschreven. Tegelijkertijd is bij het pleidooi uit zijn verklaringen gebleken dat hij zich ervan bewust was dat de verzekeringsuitkering - anders dan afgesproken - nimmer op een rekening van Stichting Talpa terecht is gekomen. De rechtbank neemt daarom aan dat er geen andere - bindende - afspraken tussen Nationale-Nederlanden en [gedaagde 2] zijn gemaakt dan die zijn vastgelegd in de vaststellingsovereenkomst. [gedaagden] heeft onvoldoende gesteld om te worden toegelaten alsnog bewijs te leveren van het bestaan van andere, van de vaststellingsovereenkomst afwijkende afspraken.

onrechtmatige daad

4.4.[gedaagde 1] heeft bewust een bankrekeningnummer aan Nationale-Nederlanden opgegeven dat op zijn naam stond en niet op naam van Stichting Talpa. Verder heeft hij Nationale-Nederlanden nimmer geïnformeerd over het feit dat zij aan hem en niet aan Stichting Talpa had betaald. De verzekeringsuitkering heeft hij niet overgemaakt naar Stichting Talpa en evenmin teruggeven aan Nationale-Nederlanden. Deze handelwijze moet naar het oordeel van de rechtbank worden aangemerkt als bewuste misleiding en als onrechtmatig. Nu de vaststellingsovereenkomst is gesloten tussen Nationale-Nederlanden en [gedaagde 2] gaat de rechtbank ervan uit dat [gedaagde 1] in zijn hoedanigheid van bestuurder van [gedaagde 2] het bankrekeningnummer heeft doorgegeven. Aldus heeft [gedaagde 2] onrechtmatig gehandeld en is zij aansprakelijk voor de schade die Nationale-Nederlanden daardoor heeft geleden. De rechtbank is evenwel van oordeel dat de handelwijze van [gedaagde 1] hem ook persoonlijk kan worden toegerekend. Zijn handelen beschouwt de rechtbank dermate onzorgvuldig dat het een ernstig verwijt oplevert op grond waarvan hij persoonlijk aansprakelijk is jegens Nationale-Nederlanden voor de door haar als gevolg van zijn handelwijze geleden schade. Dat verwijt wordt versterkt doordat [gedaagde 1] bij pleidooi desgevraagd heeft verklaard dat de voor slachtoffers van de legionellabacterie bestemde verzekeringsuitkering is aangewend voor kosten van [gedaagden] (zoals kosten van door [gedaagde 2] gevoerde procedures, onderzoekskosten en "eigen uren") en dat hij aldus heeft nagelaten de verzekeringsuitkering door te geleiden naar een rekening van Stichting Talpa.

De rechtbank concludeert dat [gedaagden] hoofdelijk aansprakelijk is voor de door Nationale-Nederlanden geleden schade.

de schade

4.5.De schade bestaande uit het verlies van de door Nationale-Nederlanden betaalde verzekeringsuitkering van [euro] 577.724,11, is een direct gevolg van het onrechtmatig handelen van [gedaagden] Deze schade en de wettelijke rente over dit bedrag vanaf de datum van betaling dient [gedaagden] dan ook te vergoeden.

4.5.1.De kosten voor rechtsbijstand van de Consumentenbond en de kosten van de bewindvoerder van Stichting Talpa staan echter in een te ver verwijderd verband tot het onrechtmatig handelen van [gedaagden] Deze kosten vloeien voort uit de handelwijze van Stichting Talpa, die de Consumentenbond heeft gebracht tot het voeren van een kort geding tegen die stichting en de voorzieningenrechter vervolgens tot het benoemen van een bewindvoerder. Deze kosten kunnen, anders dan Nationale-Nederlanden heeft gesteld, dan ook niet worden toegerekend aan het onrechtmatig handelen van [gedaagden]

4.5.2.De gevorderde buitengerechtelijke incassokosten bestaan volgens Nationale-Nederlanden uit interne kosten en onderzoekskosten die zij heeft moeten maken. Nationale-Nederlanden heeft echter nagelaten, na de betwisting van deze kosten door [gedaagden], voldoende werkzaamheden te benoemen die vergoeding ervan kunnen rechtvaardigen. Zij heeft ook onvoldoende gesteld om toegelaten te worden tot nadere bewijslevering van deze kosten. De rechtbank wijst de gevorderde vergoeding van deze kosten daarom af.

4.5.3.[gedaagden] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. Voor vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte kosten, zoals Nationale-Nederlanden heeft gevorderd, ziet de rechtbank geen aanleiding nu het voeren van verweer in een procedure op zichzelf niet onrechtmatig is, ook niet als deze wordt verloren. Een bijzondere omstandigheid om in dit geval van dit uitgangspunt af te wijken, is de rechtbank niet gebleken. De kosten van rechtsbijstand van Nationale-Nederlanden worden dan ook begroot volgens het daarvoor gebruikelijke liquidatietarief. De gevorderde verwijzing naar de schadestaatprocedure voor de vaststelling van de werkelijk gemaakte proceskosten wijst de rechtbank dus ook af.

4.5.4.De proceskosten aan de zijde van Nationale-Nederlanden heeft de rechtbank tot op heden begroot op [euro] 4.938,- voor vast recht, [euro] 85,98 voor kosten dagvaarding, [euro] 10.320,- (4 punten, [euro] 2.580,- per punt) voor salaris advocaat en [euro] 4141,41 voor beslagkosten (met inbegrip van het vast recht ad [euro] 102,-), in totaal [euro] 19.485,39.

4.5.5.De gevorderde veroordeling in de nakosten is in het kader van deze procedure slechts toewijsbaar voor zover deze kosten op dit moment al kunnen worden begroot. De nakosten zullen dan ook worden toegewezen zoals hierna is vermeld onder de beslissing. Ook de gevorderde wettelijke rente over de proces- en nakosten wijst de rechtbank toe zoals hierna is vermeld onder de beslissing.