Hof 's-Gravenhage, 26-04-2011, nr. 200.050.054/01

Naar het oordeel van het hof heeft [A] onrechtmatig jegens Amstelhuys gehandeld. Daartoe overweegt het hof het volgende.

Tussen partijen is niet in geschil dat voor een hypothecair financier als Amstelhuys een taxatierapport door een gecertificeerd taxateur een belangrijke schakel vormt bij de beslissing of een aanvraag voor een hypothecaire geldlening wel of niet gehonoreerd kan worden. Evenmin is in geschil dat [A] ervan op de hoogte was dat de taxatie, hoewel de opdracht daartoe afkomstig was van [B], was bedoeld om inzicht in de waarde van de woning te verstrekken in verband met de beoordeling van een aanvraag voor een hypothecaire geldlening (taxatierapport sub C).

[A] heeft de woning tweemaal getaxeerd in een periode van ruim een jaar, te weten op 5 februari 2004 en op 2 mei 2005. Daarbij heeft [A] de executiewaarde van de woning (vrij van huur en gebruik) getaxeerd op € 130.000,- respectievelijk € 171.000,-. Volgens [A] is de onderhandse verkoopwaarde in die periode gestegen van € 145.000,- naar 190.000,-. Naar het oordeel van het hof heeft [A] deze aanzienlijke waardestijging (van circa 31%) niet kunnen verklaren, terwijl dit gelet op het daartussen bestaande korte tijdsbestek wel van haar mag worden verwacht. [A] erkent dat er in de periode tussen de taxaties geen sprake is geweest van een aanzienlijke renovatie van de woning. Wel wijst zij er op dat de woning ten tijde van de tweede taxatie in 2005 recent was gemoderniseerd, in die zin dat de badkamer was vernieuwd en het schilderwerk aan de binnen- en buitenzijde recent was uitgevoerd. Naar het oordeel van het hof valt evenwel zonder nadere toelichting, die ontbreekt, niet in te zien hoe deze werkzaamheden een stijging van de onderhandse verkoopwaarde van de woning met € 45.000,- kunnen rechtvaardigen.

[A] stelt voorts dat zij de getaxeerde waarden in het rapport van 19 mei 2005 mede heeft bepaald aan de hand van referentiepanden, waaronder de appartementen in het appartementencomplex ‘[naam]’ aan de [adres] (bouwjaar 2000), die een oppervlakte beslaan van 100 m2 in een complex met lift (de getaxeerde woning op de eerste verdieping heeft een oppervlakte van 85 m2, een bouwjaar tussen 1930 en 1944 en is voorzien van een trapopgang) en die eind 2003 een vraagprijs hadden van € 249.500,- en € 226.500,-. [A] erkent dat zij — achteraf gezien — met deze vergelijking een onjuiste inschatting heeft gemaakt, maar meent dat dit slechts een schoonheidsfout betreft. Het hof is met de CRvT van oordeel dat hier van een schoonheidsfout geen sprake is, maar dat [A] ernstig is tekortgeschoten in haar taak als beëdigd taxateur.

Bij pleidooi heeft [A] bij monde van haar advocaat verklaard dat de waardering in het taxatierapport van 19 mei 2005 met een doelredenering tot stand is gekomen. [A] was op de hoogte van het bedrag waarvoor de woning was verkocht, en heeft met dat bedrag in haar achterhoofd naar omstandigheden gezocht om tot een bij de verkoopprijs aansluitende waardering te komen. [A] meent dat — achteraf gezien — kan worden geconstateerd dat zij bij de waardering niet de juiste uitgangspunten heeft gehanteerd, maar dat er geen sprake is van opzet, bewuste roekeloosheid of een ernstig verwijt. Zoals het hof evenwel hiervoor heeft overwogen, is dat niet de juiste maatstaf om te beoordelen of [A] onrechtmatig heeft gehandeld jegens Amstelhuys. Naar het oordeel van het hof heeft [A], door de woning te taxeren aan de hand van de sub 5.3 en 5.4 beschreven uitgangspunten om zo tot een waardering te komen die aansluit bij de bij haar bekende verkoopprijs, terwijl zij wist dat de verstrekker van de hypothecaire geldlening (mede) op die taxatie zou afgaan, jegens Amstelhuys niet de zorgvuldigheid betracht die van haar als beëdigd taxateur had mogen worden verwacht.

Tussen partijen is niet in geschil dat de taxatie door [A] is uitgevoerd namens [A] BV, ter uitvoering van een tussen [A] BV en [B] gesloten overeenkomst van opdracht. Naar het oordeel van het hof kan het (onrechtmatig) handelen van [A], die, naar onweersproken is gesteld, de directeur en enig aandeelhouder is van [A] BV, tevens beschouwd worden als een handeling van [A] BV, zodat die vennootschap naast [A] hoofdelijk aansprakelijk is voor de daardoor door Amstelhuys geleden schade.

Met grief VIII beoogt Amstelhuys de overige tussen partijen bestaande geschilpunten aan het hof voor te leggen. Het betreft het causaal verband tussen het onrechtmatig handelen van [A] c.s. en de door Amstelhuys gestelde schade (zowel ten aanzien van het conditio sine qua non-verband als ten aanzien van de toerekenbaarheid) en het door [A] c.s. gedane beroep op eigen schuld aan de zijde van Amstelhuys.

[A] c.s. heeft naar het oordeel van het hof onvoldoende gemotiveerd betwist dat er conditio sine qua non-verband bestaat tussen haar onrechtmatig handelen en de schade die Amstelhuys stelt te hebben geleden. [A] c.s. betwist immers niet dat Amstelhuys tot maximaal 125% van de executiewaarde pleegt te financieren, noch dat Amstelhuys de executiewaarde vaststelt aan de hand van een door een gecertificeerd taxateur als [A] opgesteld taxatierapport. Indien [A] c.s. de woning had getaxeerd op de werkelijke (lagere) waarde, waarvan mag worden aangenomen dat die in het gunstigste geval in de buurt lag van de sub 1.10 vermelde verkoopprijzen en in het minst gunstige geval in de buurt van de door Korporaal & Bertels getaxeerde waarde, staat daarmee vast dat Amstelhuys de aangevraagde geldlening niet tot het bedrag van € 220.283,- (overeenkomende met 122% van de door [A] vastgestelde executiewaarde) zou hebben toegekend en dus in dat geval geen financiering aan [B] zou hebben verstrekt.

Naar het oordeel van het hof kunnen de door Amstelhuys gevorderde schadeposten ook aan [A] c.s. worden toegerekend als een gevolg van haar onrechtmatig handelen. Daartoe overweegt het dat geen sprake is van kwalitatieve aansprakelijkheid, maar van ernstige verwijtbaarheid aan de zijde van [A] c.s., zodat ook schade die in een verder verwijderd verband van het onrechtmatig handelen staat, in beginsel aan [A] c.s. kan worden toegerekend. Daarbij komt dat de vermogensschade die Amstelhuys heeft geleden, inclusief de schade als gevolg van de fraude bij het opnemen van het in bouwdepot gestorte bedrag, de kosten voor het inroepen van het huurbeding en de ontstane betalingsachterstand, geen onvoorzienbaar gevolg is van het onrechtmatig handelen van [A] c.s.. [A] c.s. heeft niet betwist dat hypotheekfraude reeds in 2005 voorkwam, en had de mogelijkheid kunnen voorzien dat met een onzorgvuldig opgemaakt taxatierapport fraude zou worden gepleegd.

[A] c.s. meent dat de door Amstelhuys geleden schade mede het gevolg is van omstandigheden die aan Amstelhuys kunnen worden toegerekend. Zij stelt in dat verband — kort samengevat — dat

Het hof stelt voorop dat het bij de beoordeling van eigen schuld als bedoeld in artikel 6:101 BW aan [A] c.s. is om feiten en omstandigheden te stellen, en zo nodig te bewijzen, die aan Amstelhuys kunnen worden toegerekend en die mede tot de schade hebben geleid.

Ten aanzien van de sub (i) genoemde omstandigheid overweegt het hof dat Amstelhuys heeft aangevoerd dat zij door een incassobureau een verhaalsonderzoek heeft laten uitvoeren. Uit dat verhaalsonderzoek bleken geen bronnen van inkomsten bij UWV, en geen voertuigen of onroerende goederen op naam van [B]. Evenmin is gebleken van een inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Na deze gemotiveerde betwisting van Amstelhuys heeft [A] c.s. haar stelling niet nader geconcretiseerd, zodat [A] c.s. naar het oordeel van het hof op dit punt niet aan haar stelplicht heeft voldaan.

Ook ten aanzien van de sub (ii) genoemde omstandigheid heeft [A] c.s. naar het oordeel van het hof onvoldoende gesteld. Het feit dat op het aanvraagformulier enkele inkomensgegevens met de hand waren aangevuld is onvoldoende, nu Amstelhuys onweersproken heeft gesteld dat het bij een aanvraag via een tussenpersoon niet ongewoon is dat er op het aanvraagformulier al geschatte inkomensgegevens worden ingevuld, die later aan de hand van concrete gegevens zoals loonstrookjes en werkgeversverklaringen worden aangevuld. Ook de omstandigheid dat uit de overgelegde salarisspecificatie blijkt dat het fiscaal jaarloon van [B] uit 2004 aanzienlijk minder bedroeg dan zij op grond van haar toenmalige maandsalaris in 2005 zou verdienen, betreft naar het oordeel van het hof geen fraude-indicator die tot nader onderzoek aanleiding had moeten geven. Op die loonstrook, alsook op de eveneens overgelegde werkgeversverklaring staat immers vermeld dat [B] pas op 1 september 2004 in dienst was getreden.

Grief IX is gericht tegen het passeren van het bewijsaanbod van Amstelhuys door de rechtbank. Nu de vorderingen van Amstelhuys naar het oordeel van het hof, gelet op het vooroverwogene, zonder nadere bewijsvoering voor toewijzing gereed liggen, behoeft deze grief geen nadere bespreking.

Met Grief X komt Amstelhuys, gelet op de uitkomst in hoger beroep, terecht op tegen de in eerste aanleg uitgesproken proceskostenveroordeling.

De slotsom is dat de grieven slagen. Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen en, opnieuw rechtdoende, de vorderingen van Amstelhuys alsnog toewijzen. Met betrekking tot de gevorderde wettelijke rente overweegt het hof dat [A] c.s. in eerste aanleg terecht heeft gesteld dat het door Amstelhuys geformuleerde petitum (wettelijke rente vanaf 6 december 2006) niet aansluit bij haar stellingen in het lichaam van de dagvaarding (wettelijk rente vanaf 12 december 2006). Het hof zal de wettelijke rente toewijzen vanaf 12 december 2006.

In hoger beroep vordert Amstelhuys terugbetaling van de reeds door haar betaalde proceskosten in eerste aanleg ten bedrage van in totaal € 5.578,-. [A] c.s. heeft deze vordering niet bestreden, zodat het hof haar zal toewijzen.

[A] c.s. moet als de in het ongelijk te stellen partij worden veroordeeld in de proceskosten van het geding in eerste aanleg, de beslagkosten daaronder begrepen, en in hoger beroep. Onder de veroordeling zijn begrepen de (nog te maken) nakosten, waarvoor dit arrest een executoriale titel geeft (HR 19 maart 2010, overweging 3.5; LJN: BL1116). Ingevolge artikel 237, derde lid Rv. blijft de vaststelling van de proceskosten door het hof in dit arrest beperkt tot de vóór de uitspraak gemaakte kosten.

Het hof zal het arrest, zoals door Amstelhuys is gevorderd, uitvoerbaar bij voorraad verklaren.