Rb. Amsterdam, 12-12-2011, nr. 505055 / KG ZA 11-1878

Het verloop van de procedure blijkt uit:

In verband met het feit dat de rechtbank Amsterdam sinds begin 2011 bij het ontwerpen van de nieuwe organisatiestructuur in het kader van de herziening gerechtelijke kaart begeleid wordt door een organisatiebureau, waarvan een van de gedaagden deel uitmaakt, is niet wenselijk geacht dat een vast aan de rechtbank Amsterdam verbonden voorzieningenrechter in deze zaak zal optreden en de zitting in de Amsterdamse rechtbank zou worden gehouden. Ingevolge het bepaalde in artikel 6, tweede lid, van het Besluit nevenvestigings- en nevenzittingsplaatsen treedt de rechtbank Haarlem, op verzoek van de rechtbank Amsterdam, op als nevenzittingsplaats van de rechtbank Amsterdam.

De raadslieden zijn hierover bij brief van 1 december 2011 van de rechtbank Amsterdam geïnformeerd.

Ten slotte is vonnis bepaald.

De Vennootschap is een structuurvennootschap met volledig regime. De Vennootschap is beursgenoteerd.

Met ingang van 25 juli 2011 zijn Cruijff, Ten Have, Olfers, Römer en Davids commissaris van de Vennootschap. Samen vormen zij de Raad van Commissarissen (hierna: de RvC). Ten Have is voorzitter van de RvC. J. Slop (hierna: Slop) en H.G.C. van der Aat (hierna: Van der Aat) zijn gezamenlijk bevoegd bestuurder van de Vennootschap. Slop en Van der Aat vormen samen de Hoofddirectie.

De vereniging Amsterdam Football Club ‘Ajax’ (hierna: de vereniging) bezit 73% van de aandelen in de Vennootschap, alsmede een bijzonder aandeel met in de statuten van de Vennootschap omschreven goedkeuringsrechten. De vereniging heeft een ledenraad.

De Vennootschap heeft een onderneming (hierna: Ajax) met een ondernemingsraad (hierna: de OR) die 288 werknemers vertegenwoordigt.

In het document Rapport Technisch Platform Deel 1: voetbalontwikkeling ‘Op weg naar een georganiseerde chaos, op weg naar succes’ (hierna: het Rapport) is blijkens de daarin opgenomen samenvatting, gedagtekend maart 2011 met daaronder de namen van Cruijff, Peter Boeve, Rik van den Boog en Dick Schoenaker, de weg beschreven die Ajax kan nemen om van de huidige situatie in de jeugdopleiding naar een situatie te gaan waarin de in het rapport beschreven pijlers op optimale wijze ontplooid zullen worden.

Het document Implementatie plan ‘Op weg naar succes’ (hierna: het Plan), gedateerd juli 2011, blijkens de eerste pagina ervan opgesteld door Jongkind in samenwerking met Jonk,Van der Moot, Bergkamp, De Kloet en Roy, vormt een uitwerking van het omschrevene in het Rapport.

Sinds 1 juli 2011 zijn eisers sub 2 tot en met 14 werkzaam voor de Vennootschap.

Onder meer Stam, Overmars en De Boer zijn als jeugdtrainer aangetrokken. Jonk, manager bovenbouw en Bergkamp, assistent trainer eerste, vormen samen met hoofdtrainer F. de Boer, het in het Rapport en in het Plan zogenoemde technisch hart.

In de statuten van de Vennootschap (hierna: de statuten) is onder meer als volgt bepaald:

Het reglement van de RvC bevat onder meer de volgende bepalingen:

De RvC en de Hoofddirectie hebben een oproeping doen uitgaan d.d. 28 oktober 2011 tot bijwoning van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (hierna: de AvA) op 12 december 2011, aanvang 14.00 uur, waarin de agendapunten zijn vermeld met bijgevoegd een toelichting op de agendapunten.

De ledenraad heeft op 30 oktober 2011 een verzoeningscommissie ingesteld o.l.v. K. Molenaar teneinde de verhoudingen binnen de RvC te normaliseren.

Bij brief van 15 november 2011 aan de RvC heeft de OR onder meer als volgt bericht:

Bij e-mailbericht van 16 november 2011, 6:59 uur, van Ten Have aan het e-mailadres van Danny Cruijff, de echtgenote van Cruijff, in kopie aan Cruijff en Rutger Koopmans, met als onderwerp: RVC-bijeenkomst 16 november 2011, 16.00 uur is onder meer vermeld:

In een e-mailbericht van 16 november 2011, 13:28 uur van het e-mailadres van Danny Cruijff, ondertekend door Cruijff, met als onderwerp: Vergadering is onder meer als volgt vermeld:

Op 16 november 2011 om 16.00 uur heeft een vergadering plaatsgevonden van de RvC, waarbij aanwezig waren Ten Have, Olfers, Römer, Davids en de secretaris van de RvC.

Bij e-mailbericht van 16 november 2011 aan Cruijff namens Ten Have, Olfers, Römer en Davids is vermeld:

In de notulen van de vergadering van de RvC d.d. 16 november 2011, ondertekend door de voorzitter en secretaris op 30 november 2011, is onder meer vermeld:

Op 16 november 2011 heeft een ledenraad plaatsgevonden. In de ongedateerde, niet ondertekende notulen van die ledenraadvergadering is onder meer als volgt vermeld:

Bij nadere aankondiging van 17 november 2011 is aan de agenda voor de AvA van 12 december 2011 toegevoegd het agendapunt Kennisgeving van de voorgenomen benoeming van twee leden van de directie, te weten de heer Louis van Gaal en de heer Martin Sturkenboom.

Bij e-mailbericht van 17 november 2011, 19.25 uur, van de secretaris van de RvC aan alle commissarissen is bevestigd dat de eerstvolgende vergadering van de RvC is uitgeschreven voor 25 november 2011, met bijvoeging van de agenda en overige vergaderstukken.

Bij e-mailbericht van 25 november, 12:43 uur, van het e-mailadres van Danny Cruijff, ondertekend door Cruijff met als onderwerp: Vergadering, is als volgt vermeld:

Ik heb afgelopen zondag al duidelijk aangegeven, niet op deze vergadering aanwezig te zijn.

In de notulen van de vergadering van de RvC van 25 november 2011, ondertekend door de voorzitter en de secretaris op 5 december 2011, is onder meer als volgt vermeld:

Bij brief van 23 november 2011 heeft de OR positief geadviseerd op de voorgenomen benoemingen van Martin Sturkenboom (hierna: Sturkenboom) tot algemeen directeur ad interim en Danny Blind (hierna: Blind) tot technisch directeur ad interim. Op de voorgenomen benoeming van Louis van Gaal (hierna: Van Gaal) als algemeen directeur vermeldt de OR nog geen advies te geven in afwachting van de nog te ontvangen profielschets en een gesprek tussen de OR en Van Gaal.

Blijkens het op 1 december 2011 door Van der Aat en Slop ondertekende besluit van de directie van 16 november 2011, is besloten Sturkenboom en Blind met ingang van 18 november 2011 aan te stellen als interim directeur van de Vennootschap.

Cruijff c.s. vorderen, na wijziging van eis, buiten bezwaar van de Vennootschap c.s., dat de voorzieningenrechter bij wijze van voorlopige voorziening:

Cruijff c.s. leggen — samengevat — aan hun vorderingen ten grondslag dat het voorgenomen besluit van de RvC (tot benoeming van Van Gaal en Sturkenboom tot statutair directeur van de Vennootschap), het besluit van de Hoofddirectie van de Vennootschap tot benoeming van Blind en Sturkenboom tot titulair directeur ad interim van de Vennootschap en het goedkeuringsbesluit van de RvC (van genoemd besluit van de Hoofddirectie) — hierna tezamen ook te noemen: de besluiten —, niet rechtsgeldig zijn genomen en dientengevolge nietig dan wel vernietigbaar zijn. Daarnaast zijn de besluiten door de wijze van totstandkoming in strijd met de redelijkheid en billijkheid zoals bedoeld in artikel 2:8 Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede in strijd met de Nederlandse Corporate Governance Code. Eveneens zijn de besluiten in strijd met de maatschappelijke betamelijkheid jegens Cruijff, alsmede jegens eisers sub 2 tot en met 14, omdat Cruijff bewust buiten de voorbereiding van de besluiten is gehouden en de besluiten achter zijn rug om zijn genomen, en de benoemingen van Van Gaal, Blind en Sturkenboom het Plan ondermijnen, terwijl eisers sub 2 tot en met 14 per 1 juli 2011 zijn aangesteld om het Plan tot uitvoering te brengen.

De Vennootschap c.s. voeren verweer.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

Gelet op de ter zitting van de zijde van eisers gegeven toelichting, alsmede de formulering van de gewijzigde eis, waarin sprake is van ‘het besluit tot voorgenomen benoeming van Sturkenboom en Van Gaal tot statutair bestuurder (lid van de Hoofddirectie) van de Vennootschap’, staat vast dat thans niet meer in geschil is dat de besluiten van de RvC van 16 en 25 november 2011 een voorgenomen besluit inhouden voor zover die zien op de benoeming van Sturkenboom en Van Gaal tot statutair bestuurder van de Vennootschap, en geen definitief besluit.

Cruijff c.s. beroepen zich op de nietigheid dan wel vernietigbaarheid van de besluiten van de RvC op grond van de bepalingen van het reglement van de RvC met de stelling dat de vereisten voor de wijze van oproeping van een vergadering van de RvC en het benoemen van nieuwe leden van de Hoofddirectie niet in acht zijn genomen. Cruijff c.s. voeren daartoe aan dat de oproeping niet per brief is verzonden en de voor de oproeping geldende uiterlijke termijn van verzending niet in acht is genomen.

Op grond van het reglement van de RvC, zoals genoemd onder 2.8, dient de oproeping voor een vergadering van de RvC te geschieden door de secretaris, en niet later dan zes werkdagen voorafgaand aan de vergadering. Artikel 5.2 van het reglement van de RvC vermeldt uitsluitend dat oproeping geschiedt per oproepingsbrief. Daaruit volgt niet dat deze per (gewone) post verzonden dient te worden. In het huidige tijdperk van elektronische communicatiemiddelen dient een brief per e-mailbericht eveneens tot de mogelijkheden van verzending van een oproepingsbrief te worden gerekend. Bovendien valt uit de overgelegde producties van zowel eisers als gedaagden, waaronder e-mailberichten tussen partijen, af te leiden dat onderlinge communicatie per e-mail ook bij hen tot de mogelijkheden behoort en gebruikelijk is. Op die grond kan dan ook niet worden geconcludeerd dat een gebrek aan de oproeping kleeft, zodat de stelling van Cruijff c.s. dienaangaande wordt verworpen.

Vast staat dat de oproeping voor de vergadering van de RvC van 16 november 2011, zoals vermeld onder 2.12, afkomstig is van de voorzitter van de RvC en niet van de secretaris van de RvC. Nog afgezien van die constatering kan voorts uit de inhoud van het e-mailbericht en ook overigens niet blijken dat zodanige spoed geboden was om de bijeenkomst op zo'n korte termijn te laten plaatsvinden dat de in het reglement bepaalde termijn van zes werkdagen niet in acht genomen kon worden. Er was ook op 16 november 2011 toch al onvoldoende tijd (42 dagen) om het voorgenomen besluit tot benoeming van Sturkenboom en Van Gaal tot statutair bestuurder van de Vennootschap met inachtneming van artikel 34 lid 6 juncto artikel 34 lid 2 van de statuten als onderwerp aan de agenda van de AvA van 12 december 2011 toe te voegen. Gelet hierop zal het nieuwe agendapunt Kennisgeving van de voorgenomen benoeming van twee leden van de directie, te weten de heer Louis van Gaal en de heer Martin Sturkenboom (zie hiervoor onder 2.18) op de AvA van 12 december 2011 niet rechtsgeldig aan de orde kunnen komen.

Klaarblijkelijk hebben de commissarissen, dan wel de voorzitter of de secretaris, zelf ook ingezien dat de oproeping voor de vergadering van de RvC van 16 november 2011 niet tijdig was, en hebben zij opnieuw de commissarissen opgeroepen voor de vergadering van 25 november 2011. Dat voor de oproep van die vergadering de geldende termijn niet in acht is genomen, is niet juist. Vast staat dat de uitnodiging voor de vergadering van de RvC op 25 november 2011 per e-mailbericht van de secretaris, zoals vermeld onder 2.19, is verzonden op 17 november 2011. Daarmee is de termijn van zes werkdagen, de dag van verzending meegerekend, in acht genomen. Daarbij komt dat gesteld noch aannemelijk is gemaakt dat Cruijff op 17 november 2011 niet al op de hoogte was van de vergadering van 25 november 2011, dan wel dat hij door een eventuele één dag te korte termijn ook maar enigszins is benadeeld.

Voorts geldt dat in de vergadering van 25 november 2011, in ieder geval in theorie, de mogelijkheid bestond tot het voeren van overleg binnen de RvC, als bedoeld in artikel 11.11 van het reglement van de RvC, met de eveneens theoretische mogelijkheid om tot een ander besluit te komen. Blijkens de overgelegde e-mailcorrespondentie tussen Cruijff en Ten Have met betrekking tot de vergadering van 25 november 2011 heeft de voorzitter van de RvC voldoende aangedrongen op het belang van aanwezigheid van de voltallige RvC, is voorafgaand aan de vergadering de gelegenheid geboden de vergadering te verplaatsen, en was Cruijff blijkens het e-mailbericht van 25 november 2011, zoals genoemd onder 2.20, op de hoogte van de geplande vergadering. Dat Cruijff op 25 november 2011 niet aan de vergadering heeft willen deelnemen dient voor zijn rekening te blijven. Derhalve kan niet geoordeeld worden dat de besluiten niet op rechtsgeldige wijze tot stand zijn gekomen.

De stelling van Cruijff c.s. dat voor de besluiten eveneens de goedkeuring van de vereniging is vereist op grond van artikel 19 lid 2 onder e en f van de statuten, wordt verworpen.

Nog afgezien van de omstandigheid dat moeilijk valt te beoordelen wat thans de geldende structuur is van de op topvoetbal gerichte jeugdopleiding en wat die op topvoetbal gerichte jeugdopleiding thans inhoudt, wordt op zichzelf met de benoeming van nieuwe werknemers/directieleden de structuur niet gewijzigd in de zin van artikel 19 lid 2 onder e en f van de statuten.

Derhalve kan op die grond evenmin worden geconcludeerd dat de besluiten niet op rechtsgeldige wijze tot stand zijn gekomen.

Wat betreft het besluit van de Hoofddirectie tot benoeming van Sturkenboom en Blind tot titulair directeur (ad interim) van de Vennootschap geldt het volgende.

Vast staat dat de Hoofddirectie ingevolge artikel 17 lid 4 van de statuten bevoegd is om tot benoeming van een titulair directeur te besluiten. Voorts staat vast dat in de vergadering van 25 november 2011 het besluit tot benoeming door de RvC bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waarin de meerderheid van de commissarissen aanwezig of vertegenwoordigd was, is goedgekeurd conform artikel 19 lid 1 onder n van de statuten. Daarmee is aan de formele vereisten voor de totstandkoming van het besluit tot benoeming van Sturkenboom en Blind tot titulair directeur voldaan.

De stelling van Cruijff c.s. dat met het besluit van de Hoofddirectie tot benoeming van Blind en Sturkenboom tot titulair directeur sprake is van een strategiewijziging waarvoor de goedkeuring van de RvC is vereist op grond van artikel 19 lid 1 onder p van de statuten, welke goedkeuring ontbreekt, wordt verworpen.

Gelet op de betwisting van de Vennootschap c.s., onder meer stellende dat de benoemingen in geen enkel opzicht haaks staan op het Rapport of het Plan, is vooralsnog onvoldoende aannemelijk dat met de uitvoering van dat besluit van de Hoofddirectie sprake is van een strategiewijziging.

Gelet op het vorenstaande is niet aannemelijk geworden dat het directiebesluit tot benoeming van Sturkenboom en Blind en het goedkeuringsbesluit van de RvC nietig of vernietigbaar zijn, zoals door Cruijff c.s. betoogd. Dat leidt ertoe dat de vorderingen genoemd onder 3.1. onder II, III en, daarmee samenhangend, onder V, niet voor toewijzing in aanmerking komen.

Bij dat oordeel is bovendien betrokken dat deze vorderingen bij toewijzing een aantasting vormen van de rechtspositie van twee werknemers van de Vennootschap, terwijl deze werknemers door Cruijff c.s. niet in het geding zijn betrokken, waardoor zij niet in de gelegenheid zijn hun belangen dienaangaande te verdedigen, hetgeen noopt tot extra voorzichtigheid bij het eventueel treffen van een voorziening als gevorderd.

Voor zover het besluit de voorgenomen benoeming van Sturkenboom en Van Gaal tot statutair bestuurder betreft (hierna: het voorgenomen besluit) geldt het volgende.

Vast staat dat de benoeming tot statutair bestuurder op grond van artikel 15 lid 1 van de statuten ter kennisgeving aan de AvA dient te worden voorgelegd. Daaruit volgt dat de AvA die benoemingen zelf niet kan tegenhouden, maar zich daarover uitsluitend kan uitlaten. Dat leidt tot de constatering dat de enige mogelijkheid voor de aandeelhouders om de benoemingen van Sturkenboom en Van Gaal niet tot stand te laten komen, bestaat in het opzeggen van het vertrouwen in de commissarissen als bedoeld in artikel 24 van de statuten. Dat de aandeelhouders thans tot een dergelijke stap zouden willen overgaan is niet onaannemelijk, gelet op de uitkomst van de ledenraad, die immers blijkens de onweersproken stelling van Cruijff c.s. in de vergadering van 28 november 2011 het vertrouwen in de voltallige RvC heeft opgezegd. Daarbij is van belang vast te stellen dat de vereniging, waarvan de ledenraad een orgaan is, 73 % van de aandelen in de Vennootschap houdt.

Ingevolge artikel 32 lid 3 van de statuten kunnen aandeelhouders onderwerpen voor de agenda van een AvA uiterlijk 60 dagen voorafgaand aan die vergadering bij de RvC of de Hoofddirectie indienen. Nu het voorgenomen besluit is genomen op een datum minder dan 60 dagen voorafgaand aan de eerstvolgende AvA van 12 december 2011, hebben de aandeelhouders, waaronder de vereniging als aandeelhouder van het meerderheidspakket, niet de mogelijkheid om op de komende AvA het al dan niet opzeggen van het vertrouwen in de RvC op de agenda te brengen. Als na de AvA van 12 december 2011 door de RvC desalniettemin het (thans voorgenomen) besluit zou worden genomen, zulks naar verwachting tegen de wil van de meerderheid van de aandeelhouders, terwijl die aandeelhouders de mogelijkheid is onthouden om dit besluit tegen te gaan door middel van het opzeggen van het vertrouwen in de RvC, moet dit als onrechtmatig worden beschouwd.

Het hiervoor overwogene geeft Cruijff c.s. voldoende belang bij een vordering tot schorsing van het voorgenomen besluit totdat de aandeelhouders hebben kunnen beslissen over het al dan niet opzeggen van het vertrouwen in de RvC. Bij dit oordeel is betrokken dat de vennootschap c.s. geen belang hebben aangevoerd op grond waarvan de beslissing over de benoeming van de statutair bestuurder niet kan wachten totdat de AvA zich heeft kunnen uitspreken over het vertrouwen in de commissarissen. Sturkenboom is immers feitelijk al als titulair directeur aangesteld en werkzaam, hetgeen gelet op het vorenstaande ongewijzigd kan blijven, terwijl de benoeming van Van Gaal pas is beoogd met ingang van 1 juli 2012.

Het vorenstaande geeft grond voor een ordemaatregel zoals in kort geding kan worden gegeven. De voorzieningenrechter is van oordeel dat de hierna te vermelden ordemaatregel moet worden getroffen om de keuze voor de ‘lijn Cruijff’ of voor de ‘lijn Van Gaal’, indien en voor zover daadwerkelijk van een tegenstelling sprake is, in handen van de aandeelhouders te leggen. Deze keuze hoort thuis bij de AvA als het hoogste orgaan van Ajax.

Het gevorderde onder 3.1., I., komt gelet op de onbepaaldheid niet voor toewijzing in aanmerking. De hierna in het dictum te vermelden schorsing van het voorgenomen besluit zal als het mindere van het gevorderde onder I. worden toegewezen.

Daarbij geldt als uitgangspunt dat de schorsing geldt voor een termijn waarop het al dan niet opzeggen van het vertrouwen in de commissarissen op rechtsgeldige wijze als agendapunt aan de agenda van een AvA dient te kunnen worden toegevoegd. Conform de desbetreffende bepalingen in de statuten geldt daarvoor, zoals hiervoor genoemd, een termijn van ten minste 60 dagen. Daarnaast kunnen één of meer aandeelhouders door de voorzieningenrechter desgevraagd gemachtigd worden om zelf een AvA bijeen te roepen, waarbij, indien die machtiging wordt verkregen, voor de oproeping van die vergadering een termijn van minimaal 42 dagen geldt. Derhalve zal de voorzieningenrechter het voorgenomen besluit tot benoeming van Sturkenboom en Van Gaal als statutair bestuurders schorsen voor een termijn zoals hierna in het dictum vermeld, zodat de aandeelhouders de mogelijkheid behouden om op basis van artikel 2:110 BW een verzoek te doen tot het houden van een AvA, met als agendapunt het vertrouwen in de RvC.

De vorderingen onder 3.1., II, III en V zullen gelet op het hiervoor overwogene onder 4.8 worden afgewezen.

De vorderingen onder 3.1. IV en VI zijn te algemeen geformuleerd om voor toewijzing in aanmerking te komen. Bovendien heeft te gelden dat een dergelijk verbod, dan wel gebod, eerst dan gerechtvaardigd is als vast staat dat een reële dreiging van toekomstig onrechtmatig handelen bestaat. Cruijff c.s. hebben hun vorderingen op dat punt onvoldoende onderbouwd, zodat deze zullen worden afgewezen.

De Vennootschap c.s. zullen als de grotendeels in het ongelijk te stellen partij, gelijk gevorderd hoofdelijk, in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van eisers worden begroot op:

De voorzieningenrechter

schorst het besluit tot de voorgenomen benoeming van Sturkenboom en Van Gaal tot statutair bestuurder (lid van de Hoofddirectie) van de Vennootschap

veroordeelt de Vennootschap c.s. hoofdelijk, des dat de één betalend de anderen zullen zijn gekweten, in de proceskosten, aan de zijde van Cruijff c.s. tot op heden begroot op € 2.633,62,

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.J. van der Meer en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier mr. A.R. ten Berge op 12 december 2011.