26.3 Allianties

Het woord “alliantie” is volgens Van Dale een ander woord voor “samenwerkingsverband”.1 Het is geen aanduiding voor een specifieke rechtsvorm. Met een alliantie kan dus zowel gedoeld worden op de in dit onderzoek aan de orde zijnde (contractuele) samenwerkingverbanden als op andere vormen van samenwerking. Doorgaans worden echter met allianties bedoeld, die samenwerkingsverbanden, waarin op voet van gelijkheid actief wordt samengewerkt om een gemeenschappelijk doel te verwezenlijken. Voor wat betreft de contractuele samenwerkingsverbanden betekent dit, dat met name personenvennootschappen onder het begrip alliantie vallen.

In de bouw komen allianties voor, waarbij ook de opdrachtgever in het samenwerkingsverband wordt betrokken. Deze allianties kunnen in voorkomende gevallen een alternatief vormen voor zogenoemde “bouwteams”. Bouwteams zijn erop gericht om de taken te coördineren, die moeten worden verricht, in de ontwerpfase en de bouwfase van onroerend goed.2 Van den Berg omschrijft een bouwteam als:

“een tijdelijke vorm van samenwerking op voet van gelijkheid tussen vertegenwoordigers van de bouwprocesfuncties initiatief nemen, ontwerpen en uitvoeren, waarbij de deelnemers in gecoördineerd verband de werkzaamheden verrichten die uit de eigen functie voortkomen, en daarenboven, waar mogelijk, door het geven van advies medewerken aan de taakvervulling van collega-deelnemers”.3

Het zijn combinaties, waarbij de vorm van samenwerking niet veel verder gaat dan dat er afstemming plaatsvindt van individueel te verrichten deeltaken.4 Normaliter ontstaat een bouwteam doordat de opdrachtgever met elk lid van het bouwteam een afzonderlijke – bilaterale – overeenkomst sluit. Eventueel bestaat er daarnaast een coördinatieovereenkomst. Een bouwteam zal normaliter niet als een personenvennootschap zijn aan te merken, aangezien er geen inbrengverplichtingen zullen bestaan.

Een bouwteam biedt, net als een bouwcombinatie geen gelegenheid voor de opdrachtgever om actief betrokken te zijn bij het ontwerp- en bouwproces. Om een dergelijke betrokkenheid te kunnen realiseren, worden wel contractvormen gehanteerd als Turnkey, Design & Build (D&B); Design & Construct (D&C); Design Build Finance Maintain (DBFM), Build Operate Transfer (BOT), tezamen gevat onder het begrip “geïntegreerd concept”.5 Als de opdrachtgever een actieve bemoeienis wil hebben bij het ontwerp- en bouwproces, kan een “alliantie” met de opdrachtnemers een geschiktere samenwerkingsvorm zijn. Net als bij het bouwteamcontract werken de betrokken partijen samen op de voet van gelijkheid. Wat de alliantie onderscheidt van het bouwteam is echter, dat bij de alliantie de opdrachtgever bij het proces betrokken is, alle partijen iets inbrengen en dat alle partijen delen in het positieve of negatieve resultaat van de samenwerking.6 Ook allianties in de bouw hebben veelal de vorm van een personenvennootschap.