HR, 01-02-2011, nr. 09/00746

De verdachte is door het Gerechtshof te 's‑Gravenhage bij arrest van 2 februari 2009 wegens ‘Bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht’ veroordeeld tot een taakstraf van 160 uren, subsidiair 80 dagen hechtenis, en een gevangenisstraf van 3 maanden, voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren.

Mr. F.P. Holthuis, advocaat te 's‑Gravenhage, heeft cassatie ingesteld en namens de verdachte bij schriftuur drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het Hof heeft ten laste van de verdachte bewezenverklaard dat:

Het Hof heeft hiertoe de volgende bewijsmiddelen gebezigd:

Het Hof heeft voorts naar aanleiding van een bewijsverweer overwogen:

Het eerste middel klaagt dat het bewezenverklaarde niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid. In de toelichting op het middel worden daartoe diverse klachten geformuleerd, die echter niet uitblinken in helderheid.

Het Hof heeft, niet onbegrijpelijk, van het emailbericht alleen dat deel dat relevant wordt geacht voor de bewezenverklaring gebruikt. Voor zover het middel bedoelt te klagen dat het Hof daarmee niet had mogen volstaan, stuit het af op de omstandigheid dat de selectie en waardering van het bewijsmateriaal aan de feitenrechter is voorbehouden.1.

De klacht dat het Hof niet had mogen volstaan met een opsomming van de bewijsmiddelen faalt wegens het ontbreken van feitelijke grondslag. Het Hof heeft immers de inhoud van de bewijsmiddelen, houdende redengevende feiten en omstandigheden, weergegeven en niet volstaan met slechts een opgave van de bewijsmiddelen als bedoeld in art. 359, derde lid, Sv.

In de toelichting onder 5 wordt vervolgens geklaagd over de verwerping door het Hof van de stelling dat de verdachte zich niet heeft gerealiseerd dat hij met zijn e-mailbericht Wilders mogelijk vrees zou aanjagen (hiervoor onder 3.3 weergegeven). Het Hof heeft die stelling niet geloofwaardig geacht. Uit geen van de drie gebruikte bewijsmiddelen kan echter volgen waaruit deze ongeloofwaardigheid zou blijken, aldus de steller van het middel. Het oordeel van het Hof omtrent de geloofwaardigheid van de stelling van de verdachte is niet onbegrijpelijk. Dat de verdachte zich niet heeft gerealiseerd dat hij met het bericht vrees zou aanjagen is volstrekt in strijd met de inhoud van het bericht. In die zin moet het oordeel van het Hof ook worden begrepen. De inhoud wijst er immers op z'n minst op, zoals het Hof niet onbegrijpelijkerwijs overweegt, dat de verdachte voorwaardelijk opzet heeft gehad op het vrees aanjagen. Ondersteuning daarvoor vindt het Hof kennelijk in een politieverklaring van de verdachte, waarin laatstgenoemde het heeft over ‘dreigementen’. Anders dan de steller van het middel wil, hoeven de feiten en omstandigheden op grond waarvan het Hof tot het oordeel komt dat de stelling van de verdachte ongeloofwaardig is, niet uit de bewijsmiddelen te blijken. Dergelijke feiten en omstandigheden zijn immers niet redengevend voor de bewezenverklaring.2. Wat betreft de verwijzing naar de feiten en omstandigheden in de politieverklaring van de verdachte geldt wel dat het proces-verbaal waarin dit is gerelateerd ter terechtzitting dient te zijn voorgelezen of dat daarvan de korte inhoud is medegedeeld.3. Aan die eis is in het onderhavige geval voldaan. Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep houdt immers in dat de voorzitter mondeling de korte inhoud heeft medegedeeld van alle stukken van het voorbereidend onderzoek en alle overige stukken van onderzoek.

Het middel faalt in al zijn onderdelen.

Het tweede middel klaagt over het ontbreken van een reactie op enkele uitdrukkelijk onderbouwde standpunten.

Hetgeen de raadsman in de aan het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep gehechte pleitnotities het eerste uitdrukkelijk onderbouwd standpunt noemt, is de stelling dat het woord ‘wegblazen’, zeker in de context van de rest van het e-mailbericht, voor verschillende uitleg vatbaar is en niet gelijkgesteld kan worden aan ‘opblazen’.

Voor zover al sprake is van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt als bedoeld in art. 359, tweede lid, Sv, geldt dat het Hof heeft overwogen dat het evident is dat een mail als de onderhavige van dien aard is dat deze bij de geadresseerde een redelijke vrees voor zijn leven kan doen ontstaan. Dat geldt dus ook voor het ‘wegblazen’. Daarin ligt onder meer besloten dat het Hof het niet aannemelijk acht dat ‘wegblazen’ moet worden uitgelegd ‘als een politieke nederlaag, als het niet opnieuw verkozen worden of het plaats moeten maken voor een bevlogen jonge Islamiet die op een fatsoenlijke manier met de burgers spreekt’. Het kennelijke oordeel van het Hof dat ‘wegblazen’ in de gehele context van het bericht moeilijk anders kan worden gelezen dan dat de verdachte een eind wilde maken aan het leven van Wilders, is niet onbegrijpelijk en voldoende gemotiveerd.

Zonder verdere inhoudelijke toelichting wordt de stelling dat niet is voldaan aan de vereisten van art. 285 Sr door de steller van het middel een tweede uitdrukkelijk onderbouwd standpunt genoemd. Die stelling is echter zo algemeen dat het Hof niet was gehouden daarop in te gaan. De raadsman in hoger beroep heeft niet enig duidelijk standpunt ingenomen waarin al dan niet op goede gronden een vinger op de zere plek wordt gelegd. Voor zover dit wel als een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt zou moeten doorgaan, geldt, in even algemene termen, dat de bewezenverklaring en gebezigde bewijsmiddelen een gemotiveerde weerlegging van dit standpunt vormen.

Als derde uitdrukkelijk onderbouwd standpunt waarop een reactie van het Hof ontbreekt, wordt het volgende naar voren gebracht: ‘Uitdrukkelijk onderbouwd standpunt 3 ziet op de vraag of bij Wilders de redelijke vrees kon ontstaan dat hij zijn leven zou verliezen. [Verdachte] concludeert dat hiervan geen sprake is vanwege de ontzenuwende rol van de context.’ Ik volsta met de opmerking dat het Hof de (maatschappelijke) context anders heeft gewaardeerd dan de verdachte, al wordt uit het middel geenszins duidelijk wat verdachte zou hebben bedoeld. Het ‘standpunt’ is dus niet aan de aandacht van het Hof ontsnapt, maar het Hof denkt er wel anders over.

Ook dit middel faalt in al zijn onderdelen.

Het derde middel bevat de klacht dat het Hof ten onrechte heeft bewezenverklaard dat de verdachte Wilders opzettelijk heeft bedreigd.

Deze klacht voldoet niet aan de eisen die aan een cassatiemiddel mogen worden gesteld. De steller van het middel doet niet meer dan herhalen van hetgeen in feitelijke instantie gebruikelijk is en nuttig kan zijn. Hij is van oordeel dat het feit niet kan worden bewezenverklaard. Dat is geen stellige en duidelijke klacht over de schending van een bepaalde rechtsregel en/of het verzuim van een toepasselijk vormvoorschrift door de rechter die de bewezen uitspraak heeft gewezen.4.

Voor zover uw Raad hierover anders mocht denken meen ik dat het feit dat het bericht afsluit met de woorden ‘groetjes’ en voorts dat de verdachte hoopt op een reactie op geen enkele wijze afdoet aan het (bewijs van) opzet. Wat betreft hetgeen de raadsman (wederom) aanvoert omtrent de uitleg van het woord ‘wegblazen’ en de context van het geheel meen ik voor het overige te kunnen volstaan met een verwijzing naar al hetgeen ik hiervoor heb opgemerkt.

Het eerste en het tweede middel kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering. Hetgeen als derde middel is aangevoerd is geen middel als bedoeld in de wet. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van het bestreden arrest behoren te leiden.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden