Rb. 's-Gravenhage, 11-07-2012, nr. 349720 / HA ZA 09-3472, nr. 409155 / HAZA 11-2819

de dagvaarding van Pretium Telecom van 11 september 2009;

de akte producties van Pretium Telecom van 14 oktober 2009 met producties 1 tot en met 61;

de conclusie van antwoord van de Tros van 20 januari 2010;

de akte houdende producties van de Tros van 3 februari 2010 met producties 1 tot en met 27;

de conclusie van repliek van Pretium Telecom van 17 maart 2010 met producties 62 en 63;

de conclusie van dupliek van de Tros van 7 juli 2010;

de incidentele conclusie tot het treffen van voorlopige voorzieningen en tot afgifte van bescheiden, tevens houdende de eerste vermeerdering van de eis in de hoofdzaak van Pretium Telecom van 21 juli 2010, met 6 producties;

de incidentele conclusie van antwoord, tevens antwoordakte, van de Tros van 15 september 2010 met producties 28 tot en met 35;

het tussenvonnis in de incidenten en in de hoofdzaak van 27 oktober 2010;

de incidentele conclusie van repliek van Pretium Telecom van 24 november 2010 met bijlagen;

de incidentele conclusie van dupliek van de Tros van 22 december 2010;

het vonnis in de twee incidenten van 2 februari 2011;

de incidentele conclusie houdende een vordering ex art. 843a Rv van de Tros van 16 februari 2011 met producties 1 tot en met 4;

de akte houdende uitlating voortgang hoofdzaak van 16 februari 2011 van Pretium Telecom;

de incidentele conclusie van antwoord ex art. 843a Rv. van Pretium Telecom van 16 maart 2011 met productie 1;

de akte houdende uitlating voortgang hoofdzaak II van 30 maart 2011 van Pretium Telecom;

de akte van 30 maart 2011 van de Tros met productie 1 tot en met 7;

de rolbeslissing van 13 april 2011, waarbij onder meer tussentijds appel is open gesteld tegen het incidenteel vonnis van 2 februari 2011;

de incidentele conclusie van repliek van de Tros van 11 mei 2011;

de incidentele conclusie van dupliek van 8 juni 2011 van Pretium Telecom;

de rolbeslissing van 27 juli 2011;

het vonnis in het derde incident en in de hoofdzaak van 7 september 2011;

de op 20 september 2011 ontvangen brief namens de Tros met drie DVD's met ruw beeldmateriaal;

de op 20 september 2011 ontvangen brief namens Pretium Telecom met een CD met geluidsopnamen;

de rolbeslissingen van 21 september 2011 en 12 oktober 2011;

de akte houdende tweede vermeerdering van eis in de hoofdzaak van Pretium Telecom van 9 november 2011 met producties 64 tot en met 71;

de rolbeslissingen van 16 november 2011 en 30 november 2011;

de antwoordakte van de Tros over de tweede vermeerdering van eis in de hoofdzaak van 28 december 2011;

de akte met de derde vermeerdering van eis in de hoofdzaak van Pretium Telecom van 28 december 2011;

de akte van de Tros houdende bezwaar ex art. 130 lid 1 Rv tegen de derde vermeerdering van eis in de hoofdzaak van 25 januari 2012 met producties 36 en 37;

de akte houdende producties van de Tros van 29 februari 2012 met producties 38 tot en met 57;

de akte houdende overlegging producties van Pretium Telecom van 29 februari 2012 met producties 72 tot en met 90;

in de procedure met zaak-/rolnummer 409155 / HA ZA 11-2819:

de dagvaarding van de Tros van 6 december 2011, met producties 1 tot en met 9;

de conclusie van antwoord van Pretium Telecom van 7 maart 2012, met producties 1 tot en met 22;

en voorts in beide procedures:

de rolbeslissingen van 8 februari 2012, waarbij onder meer de beide procedures wegens samenhang ambtshalve zijn gevoegd en waarbij de derde eiswijziging van Pretium Telecom van 28 december 2011 in de procedure met nummer 449720 / HA ZA 11-2819 is geweigerd;

de rolbeslissingen van 14 maart 2012;

de beschikking van 16 maart 2012, waarbij de rechtbank onder meer de door de Tros in strijd met de eerdere rolbeslissingen pas op 14 maart 2012 toegezonden producties 58 tot en met 70 heeft geweigerd;

de beschikking van 21 maart 2012, waarin onder meer is beslist om de te late producties 61 tot en met 65 van de Tros opnieuw te weigeren;

de pleitnota van mr. Kuipers van 29 maart 2012;

de pleitnota van mr. Van Kaam van 29 maart 2012;

het proces-verbaal van de pleidooien en tegelijkertijd de comparities van partijen van 29 maart 2012, waarbij de procedures voor onderhandelingen over een schikking pro forma zijn aangehouden tot 28 april 2012;

de rolbeslissing van 9 mei 2012, waarin de beide procedures naar de rol van 27 juni 2012 zijn verwezen voor vonnis.

2.De feiten

2.1.Pretium Telecom exploiteert een Nederlands telecommunicatiebedrijf dat vaste telecommunicatiediensten aanbiedt in Nederland. Pretium Telecom verzorgt voor consumenten vastnetabonnementen via Wholesale Line Rental.

3.De vorderingen

in de zaak met zaaknummer / rolnummer 349720 / HA ZA 09-3472

3.1.Pretium Telecom vordert - deels samengevat en na twee toegestane eiswijzigingen - [A] een verklaring voor recht dat de Tros onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld door Pretium Telecom in de media openlijk te beschuldigen van agressieve of onfatsoenlijke belpraktijken, misleiding en/of het najagen van kwetsbare consumenten, ouderen in het bijzonder. Verder vordert zij [B] dat de Tros zal worden bevolen de uitzendingen van het programma Tros Radar, waarin het item Pretium Telecom aan de orde is gekomen (namelijk de uitzendingen van 22 en 29 september en van 20 oktober 2008) blijvend van het internet te verwijderen. Zij vordert [C] dat de Tros zal worden bevolen de voorbeeldbrieven voor ontbinding van de overeenkomst met Pretium Telecom van de Tros Radar website te verwijderen. Voorts vordert zij [D] dat de Tros zal worden bevolen diverse rectificaties te publiceren, zoals beschreven in de dagvaarding onder IV tot en met VI.

In het petitum genummerd VIIa tot en met VIIe vordert Pretium Telecom voorts [E] dat de Tros zal worden geboden binnen 24 uur alle forumpagina's van de Tros Radar website betreffende Pretium Telecom te sluiten en niet langer een platform te bieden aan anonieme, ongefundeerde lasterberichten van derden over Pretium Telecom. In dat verband vordert Pretium Telecom verder dat de Tros zal worden geboden een aantal (specifiek aangeduide) berichten wegens het lasterlijke of onrechtmatige karakter daarvan blijvend te verwijderen van de Tros Radar website en voorts zal worden geboden nieuwe lasterlijke en/of onrechtmatige berichten niet te plaatsen althans binnen 24 uur blijvend te verwijderen. Bovendien vordert Pretium Telecom dat de Tros zal worden geboden binnen 24 uur na het wijzen van het vonnis het topic "Pretium Telecom" op het forum van de website te verwijderen en verwijderd te houden, althans te sluiten in die zin dat geen nieuwe postings worden toegelaten. In aanvulling daarop vordert Pretium Telecom dat de Tros zal worden geboden haar gedragsregels met betrekking tot discussies over Pretium Telecom strikt toe te passen en postings met persoonlijke informatie of ge-chat niet te plaatsen althans binnen 24 uur te verwijderen. Pretium Telecom vordert dat de rechtbank althans die voorzieningen zal treffen die in het licht van de omstandigheden passend en geboden worden geacht. Pretium Telecom vordert bovendien [F] dat de Tros zal worden verboden zonder deugdelijke grondslag in enige uitzending of publicatie te stellen dan wel te insinueren dat Pretium Telecom zich schuldig maakt aan onfatsoenlijke telemarketing of derden daartoe een platform te bieden.

Pretium Telecom vordert voorts dat de rechtbank op alle hiervoor beschreven ge- en verboden een dwangsom zal stellen. Vervolgens vordert Pretium Telecom [G] dat de rechtbank de Tros zal veroordelen haar schade te vergoeden, nader op te maken bij staat.

Pretium Telecom vordert voorts [H] dat de rechtbank (primair) bepaalt dat in het dictum van het vonnis van 7 september 2011 in het tweede exhibitie-incident, het bepaalde na het eerste gedachtenstreepje moet worden gelezen in het licht van de rechtsoverwegingen 3 tot en met 5 van dat tussenvonnis, zodat daarmee is gedoeld op de verplichting tot afgifte van de opnamen van telemarketinggesprekken van de Tros infiltrant B en de opnamen van telemarketinggesprekken van de cursusleider A, die door de Tros zijn gebruikt in de uitzending van haar consumentenprogramma Tros Radar op 29 september 2008. Verder vordert Pretium Telecom (subsidiair) indien en voor zover het dictum in dat tussenvonnis betrekking heeft op meer opnamen dan de opnamen die Pretium op 21 september 2011 aan de Tros heeft verstrekt, dat de rechtbank de dwangssommen voor het meerdere deel van deze verplichting zal opheffen althans reduceert tot nihil.

Tot slot vordert Pretium Telecom dat de Tros wordt veroordeeld in de proceskosten, alles zo veel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad.

3.2.De grondslagen die Pretium Telecom aan haar vorderingen ten grondslag legt, zal de rechtbank hierna bespreken bij de beoordeling daarvan.

3.3.De Tros voert gemotiveerd verweer. Op die verweren zal de rechtbank hierna, voor zover van belang, bij de beoordeling nader ingaan.

in de zaak met zaaknummer / rolnummer 409155 / HAZA 11-2819

3.4.De Tros vordert (deels samengevat) het navolgende.

Primair vordert de Tros een verklaring voor recht dat zij (tijdig) heeft voldaan aan r.o. 4.4. van het incidenteel vonnis van 2 februari 2011 en dat zij op grond van r.o. 4.5. van dat vonnis geen dwangsommen heeft verbeurd of nog zal verbeuren. Ook vordert zij primair een verklaring voor recht dat Pretium Telecom met het beslag van 14 oktober 2011 onrechtmatig heeft gehandeld jegens de Tros en dat Pretium Telecom aansprakelijk is voor de door de Tros als gevolg hiervan geleden en te lijden schade, nader op te maken bij staat.

Subsidiair vordert de Tros een verklaring voor recht dat de Tros in de onmogelijkheid verkeerde en verkeert te voldoen aan ro. 4.4. van het vonnis van 2 februari 2011 en de in r.o. 4.5. van dat vonnis opgenomen dwangsommen op te heffen, dan wel tot nihil te verminderen, althans te verminderen tot een door de rechtbank in goede justitie te bepalen bedrag.

Meer subsidiair vordert de Tros te verklaren voor recht dat het door Pretium Telecom op basis van het vonnis van 2 februari 2011 van de Tros gevorderde bedrag van € 500.000,- aan verbeurde dwangsommen rechtsgeldig is verrekend met het door de Tros van Pretium Telecom gevorderde bedrag van € 500.000,- aan verbeurde dwangsommen op basis van het vonnis van 7 september 2011.

Nog meer subsidiair vordert de Tros Pretium Telecom te verbieden het vonnis van 2 februari 2011 (verder) te executeren totdat bij een in kracht van gewijsde gegane uitspraak over de door Pretium Telecom in dat exhibitie-incident ingestelde vorderingen zal zijn beslist, op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 10.000,- per dag of gedeelte van een dag dat Pretium Telecom zich niet aan dit verbod houdt, dan wel een door de rechtbank in goede justitie te bepalen verbod.

Uiterst subsidiair vordert de Tros dat de rechtbank aan de verdere executie van het door Pretium Telecom op basis van het vonnis van 2 februari 2011 gevorderde bedrag van € 500.000,- aan verbeurde dwangsommen de voorwaarde zal verbinden dat Pretium Telecom de Tros zekerheid biedt in de vorm van een bankgarantie of een door de rechtbank in goede justitie te bepalen zekerheid.

Tot slot vordert de Tros dat Pretium Telecom wordt veroordeeld in de proceskosten en de nakosten.

3.5.De grondslagen die de Tros aan haar vorderingen ten grondslag legt, zal de rechtbank bespreken bij de beoordeling daarvan.

3.6.Pretium Telecom voert gemotiveerd verweer. Op die verweren wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

in de zaak met zaaknummer / rolnummer 349720 / HA ZA 09-3472

4.1.Centraal in dit conflict staat de vraag of de Tros onrechtmatig jegens Pretium Telecom heeft gehandeld door de wijze waarop de Tros in haar tv-programma Tros Radar en op haar website heeft bericht over de telefonische werving van klanten door Pretium Telecom, op basis van de in opdracht van de Tros heimelijk gefilmde gebeurtenissen op 15 en 16 september 2008 tijdens de cursus in het callcenter CPM.

4.2.De rechtbank stelt voorop dat het in dit geschil in hoofdzaak gaat om een botsing van twee fundamentele in het EVRM verankerde rechten, namelijk enerzijds het recht op vrijheid van meningsuiting van de Tros en anderzijds het recht op eerbiediging van de eer en goede naam van Pretium Telecom. Voor de beantwoording van de vraag welk van deze rechten in dit geval zwaarder weegt zal een afweging van alle relevante omstandigheden moeten plaatsvinden.

Bij de beoordeling zal de rechtbank acht slaan op het feit dat de Tros de gewraakte publicaties in de haar als publieke omroep ter beschikking staande zendtijd openbaar heeft gemaakt in een consumentenprogramma. Aan een dergelijk programma zal het publiek doorgaans een relatief grote betrouwbaarheid toedichten. Gelet op de grote invloed die een dergelijke media-uiting zal kunnen hebben (en naar Pretium Telecom uitvoerig heeft bepleit: in dit geval in negatieve zin op de reputatie van Pretium Telecom heeft gehad), moeten relatief hoge eisen worden gesteld aan de motieven die de Tros heeft gehad voor deze berichtgeving en de zorgvuldigheid waarmee de Tros tot haar uitingen is gekomen.

Hierna zal de rechtbank haar oordeel geven over de door Pretium Telecom gestelde onrechtmatigheid van diverse, door Pretium Telecom gewraakte, elementen van het handelen van de Tros. Daarbij zal de rechtbank de zojuist beschreven uitgangspunten bij haar beoordeling van het handelen van de Tros in acht nemen, zonder daar telkens expliciet naar te verwijzen.

4.3.Pretium Telecom stelt met name dat de Tros onrechtmatig heeft gehandeld omdat (I) de beschuldigingen die de Tros heeft geuit in haar publicaties geen steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal en omdat (II) er sprake is van onzorgvuldige journalistiek. Ten aanzien van het aanwezige feitenmateriaal (I) wijst Pretium Telecom er op dat er geen sprake was van grote hoeveelheden (terechte) klachten over Pretium Telecom, dat de opnamen in het callcenter van CPM de beschuldigingen niet staven en, voor zover ze dat wel doen, een incident betreffen. Voorts wijst Pretium Telecom er op dat publicaties van andere consumentenprogramma's de beschuldigingen niet kunnen onderbouwen. Daarnaast is er volgens Pretium Telecom sprake van onzorgvuldige journalistiek (II) omdat de Tros niet voldaan heeft aan haar onderzoeksplicht van de gepubliceerde verdenkingen, omdat zij gebruik heeft gemaakt van een infiltrant die met een verborgen camera opnamen heeft gemaakt, omdat die opnamen suggestief gemonteerd zijn en omdat de Tros onvoldoende wederhoor aan Pretium Telecom heeft geboden. Pretium Telecom voert daartoe een veelheid van feiten en omstandigheden aan, die ter beoordeling van de gestelde onrechtmatigheid - voor zover relevant voor de beoordeling van het geschil - hierna geclusterd aan de orde zullen komen.

wijst alle vorderingen van Pretium Telecom af;

veroordeelt Pretium Telecom in de proceskosten, tot heden aan de zijde van de Tros begroot op € 262,- aan griffierecht en € 2.260,- aan salaris advocaat;

verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

in de zaak met zaaknummer / rolnummer 409155 / HAZA 11-2819

verklaart voor recht dat het door Pretium Telecom op basis van het vonnis van 2 februari 2011 van de Tros gevorderde bedrag van € 500.000,- aan verbeurde dwangsommen door de verrekeningsverklaring van de Tros rechtsgeldig is verrekend met het door de Tros van Pretium Telecom gevorderde bedrag van € 500.000,- aan verbeurde dwangsommen op basis van het vonnis van 7 september 2011, waardoor die geldschulden van gelijke omvang tussen partijen over en weer teniet zijn gegaan;

compenseert de proceskosten aldus dat iedere partij de eigen kosten draagt;

wijst af al het door de Tros meer of anders gevorderde.

De rechtbank zal de procespartijen hierna kortheidshalve ook wel Pretium en Tros noemen. De rechtbank heeft opnieuw kennis genomen van alle processtukken met alle producties in deze civiele bodemprocedure. Die bodemprocedure is begonnen bij dagvaarding van 11 september 2009 tegen de eerste rolzitting van de rechtbank van 14 oktober 2009. Zij staat na de rolbeslissing van 27 juli 2011 nu voor vonnis in het tweede exhibitie-incident en voor beslissingen door de rechtbank op de (na eerdere rolbeslissingen nog ter beslissing resterende) procedurele verzoeken in de hoofdzaak van beide advocaten.

De eindredactie van de rolbeslissing van 27 juli 2011 is zoals daarin vermeld afgesloten op 25 juli 2011. Op 26 juli 2011 heeft de rechtbank echter ongevraagd nog weer eens in totaal vier faxen van de twee advocaten ontvangen om respectievelijk 09.53 uur, 11.52 uur, 12.00 uur en 17.11 uur. Tot 3 september 2011 heeft de rechtbank daarna ook nog eens ongevraagd ontvangen een faxbrief namens mr. Van Kaam van 1 september 2011 15.57 uur en een reactie van mr. Kuipers bij faxbrief van 2 september 2011 17.03 uur. Ook overigens kent deze relatief omvangrijke en complexe bodemprocedure over de tussen beide partijen en hun advocaten ontstane conflicten naar aanleiding van uitzendingen van Tros Radar over Pretium in september en oktober 2008 in meer opzichten een ongebruikelijk, langdurig, en steeds verder escalerend procesverloop.

De beoordeling in het tweede exhibitie-incident

Voor de in een exhibitie-incident ex art. 843a Rv door de rechtbank te hanteren maatstaven en uitgangspunten verwijst de rechtbank kortheidshalve naar rov. 3.13 van haar tussenvonnis van 2 februari 2011 in het eerste exhibitie-incident tussen partijen, gepubliceerd op www.rechtspraak.nl onder LJN-nummer BP4605. De rechtbank heeft die maatstaven en uitgangspunten vanzelfsprekend ook bij haar beslissing in dit tweede exhibitie-incident in acht genomen.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft Tros alle omstandigheden van dit concrete geval afwegende - en na en ook gelet op de inhoud van het door Tros in tussentijds hoger beroep aangevochten tussenvonnis van 2 februari 2011 in het eerste exhibitie-incident - op haar beurt in dit tweede exhibitie-incident recht op de door haar na eiswijziging bij incidentele repliek gevorderde afschriften van kort gezegd de volledige geluidsopnamen van 16 september 2008. Daarover heeft Pretium in dit specifieke geval naar uit haar eigen stellingen volgt daadwerkelijk de beschikking gehad. Die zelf gestelde daadwerkelijke beschikking over de volledige geluidopnamen van CPM behoort Pretium gelet op de met Tros gerezen conflicten rechtens nog steeds te hebben. Evenals het volledige ruwe beeldmateriaal van Tros kan dit volledige geluidsmateriaal van CPM / Pretium van de CPM-cursus naar het oordeel van de rechtbank in dit specifieke geval relevant zijn voor de beoordeling en verificatie van de betwiste feitelijke stellingen van partijen en voor de beslissing op het kernconflict. Dat kernconflict is of de tussen partijen omstreden uitzending van Tros Radar van 29 september 2008 over de toenmalige belpraktijken van Pretium gelet op alle omstandigheden van dit concrete geval kort gezegd wel of niet de grenzen van de maatschappelijke en/of journalistieke betamelijkheid jegens Pretium heeft overschreden.

Een zo compleet en verifieerbaar mogelijk beeld van al hetgeen zich tijdens de CPM-cursus daadwerkelijk heeft voorgedaan, acht de rechtbank van groot belang voor de feitenvaststelling en de beoordeling in deze specifieke bodemprocedure. Relevante factoren daarbij zijn naar het oordeel van de rechtbank ook context, toon en sfeer van de gevoerde gesprekken, zoals blijkend uit de volledige voor Pretium beschikbare geluidsopnamen en het volledige voor Tros beschikbare ruwe beeldmateriaal.

Op het voorgaande stuiten alle door Pretium bij antwoord en dupliek in het tweede exhibitie-incident gevoerde verweren af, nu overigens naar het oordeel van de rechtbank in dit geval aan de zes beperkende vereisten van art. 843a Rv in dit door Tros op haar beurt opgeworpen tweede exhibitie-incident is voldaan. Voor wat betreft de eventueel privacygevoelige persoonsgegevens van consumenten zoals die zouden kunnen blijken uit de geluidsopnamen kan Pretium die desgewenst anonimiseren, mits een en ander voor de wederpartij Tros en voor de rechtbank maar verifieerbaar, begrijpelijk en compleet blijft. De rechtbank zal de (aan partijen en hun advocaten grotendeels al lang bekende) persoonsgegevens van de in opdracht van Pretium door het CPM-callcentrum op 15 en 16 september 2008 telefonisch benaderde consumenten, van de CPM-cursusleider A en van de Tros-infiltrant B in haar vonnissen vanaf nu ook anonimiseren.

Ook de incidentele vordering van Tros ex art. 843a Rv zal dus door de rechtbank worden toegewezen, met ditmaal veroordeling van Pretium in de forfaitaire proceskosten van € 904,- als de in dit tweede exhibitie-incident in het ongelijk gestelde partij. Zoals verzocht zal de rechtbank aan Pretium een ruimere termijn vergunnen dan door Tros gevorderd om te voldoen aan het gebod door de rechtbank. Ook zal de rechtbank de gevorderde dwangsom maximeren op gelijke wijze zoals dat in het eerste exhibitie-incident bij vonnis van 2 februari jl. aan de andere zijde ook is gedaan.

Tenslotte zal de rechtbank ook dit tweede incidenteel vonnis uitvoerbaar bij voorraad verklaren gelet op de eisen van een goede maar voldoende voortvarende en praktische procesorde in eerste aanleg. Tussentijds appel zal de rechtbank als hoofdregel niet toestaan. Een uitzondering maakt de rechtbank in het algemeen naar vast beleid en naar de bedoelingen van de wetgever sinds 2002 overigens slechts in zeer uitzonderlijke situaties, waarvan in het eerste exhibitie-incident slechts sprake was omdat behalve de toen in het ongelijk gestelde partij Tros na aanvankelijk verweer ook partij Pretium de rechtbank uiteindelijk om tussentijds hoger beroep verzocht. Daardoor was in dit uitzonderlijke geval uiteindelijk sprake van een eenstemmig verzoek om tussentijds hoger beroep van het tussenvonnis van 2 februari 2011, dat bij rolbeslissing van 13 april 2011 door de rechtbank bij wijze van uitzondering op de hoofdregel is gehonoreerd.

De beoordeling van de resterende procedurele verzoeken in de hoofdzaak en de voortgang daarvan

De advocaat van Tros heeft herhaaldelijk verzocht om schorsing van de hoofdzaak, kort gezegd vooral gelet op het vonnis van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 25 februari 2011, op de gevreesde precedentwerking van het vonnis van 2 februari 2011, op de geproduceerde partij-opinie van professor [A], en op de rolbeslissing van het Haagse Hof van 26 juli 2011. De advocaat van Pretium heeft herhaaldelijk bezwaar gemaakt tegen de verzochte schorsing, vooral gelet op de rovv. 3.24 en 3.25 van het vonnis van 2 februari 2011 en op de beschikking van 9 februari 2011 van de rechtbank, op rovv. 6 en 7 van het arrest van het Haagse Hof van 21 juni 2011, en op de gevolgen van het vonnis van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 5 juli 2011.

Juridisch gezien bestaat er geen grond voor schorsing van de procedure, gelet op de uitvoerbaar verklaring bij voorraad van het door Tros gewraakte vonnis van 2 februari 2011 en op de desbetreffende wetsartikelen 225-228 Rv en 350-351 Rv. In al hetgeen de advocaat van Tros na de beschikking met voorlopige oordelen van 9 februari 2011 nog heeft aangevoerd, ziet de rechtbank ook geen grond voor schorsing. Dat de rechtbank bij rolbeslissing van 13 april 2011 op eenstemmig verzoek alsnog tussentijds hoger beroep heeft toegestaan, kan daar niet aan afdoen. Datzelfde geldt voor alle procedurele verwikkelingen na 2 februari 2011 bij de voorzieningenrechter en bij het Haagse Hof.

Ook praktisch en feitelijk gezien ziet de rechtbank onvoldoende zwaarwegende redenen om desondanks toch de verzochte schorsing (of dogmatisch beter: aanhouding) van de procedure in de hoofdzaak toe te staan in afwachting van verdere beslissingen door Hoge Raad en Gerechtshof over de gerezen rechtsvraag over ruw beeldmateriaal en art. 10 EVRM. Van precedentwerking behoort uit de aard der zaak en gelet op de taak van de eerstelijns bodemrechter in dit concrete specifieke geval geen sprake te zijn, hetgeen professor [A] onder meer lijkt te miskennen in diens geproduceerde partij-opinie. Ook heeft de rechtbank - anders dan de academische wereld en anders dan de rechtspraak in hoger beroep en in cassatie - tot taak om te zorgen voor een goede en faire, maar ook voldoende voortvarende en praktische procesgang in de civiele eerstelijns rechtspraak. In dit feitelijk al sinds september 2008 bestaande en steeds verder escalerende conflict bestaat er ook in dat licht naar het oordeel van de rechtbank alle aanleiding om er nu naar te streven dat er in deze bodemprocedure uiterlijk in december 2011 door de rechtbank een eindvonnis in eerste aanleg kan worden gewezen.

Gelet op het voorgaande zal de rechtbank het verzoek om schorsing (en/of aanhouding) van deze bodemprocedure afwijzen.

De advocaat van Pretium heeft verzocht om toepassing van art. 22 Rv door de rechtbank. De advocaat van Tros heeft zich daartegen verzet.

Uit het tussenvonnis van 2 februari 2011 in het eerste exhibitie-incident en uit de rechtsoverwegingen 4 t/m 6 in dit tussenvonnis van 7 september 2011 in het tweede exhibitie-incident volgt al dat de rechtbank de belangen van de waarheidsvinding en van een faire maar ook voldoende voortvarende procesgang in de eerste aanleg wenst te laten prevaleren boven de andere door de advocaten van beide partijen aangevoerde belangen. Daardoor ziet de rechtbank aanleiding om in dit specifieke geval zekerheidshalve beide partijen en hun advocaten op de voet van art. 22 Rv - dus naast de op grond van art. 843a Rv aan beide zijden door de rechtbank al gegeven geboden - te bevelen om in deze procedure kort gezegd enerzijds (Pretium) de volledige geluidsopnamen en anderzijds (Tros) het volledige ruwe beeldmateriaal van de CPM-cursus aan de rechtbank over te leggen op de hierna in het dictum nader bepaalde wijze en termijn. Dit vanzelfsprekend met kopie aan de advocaat van de wederpartij en desgewenst in geanonimiseerde vorm, mits een en ander voor de wederpartij en de rechtbank maar verifieerbaar, begrijpelijk en compleet blijft. Vrij vertaald naar Ekelmans, Advocatenblad 2011, bladzijden 17 t/m 19 : de rechtbank wenst te weten hoe het zit en vraagt zich af wat beide partijen met hun verweren tegen exhibitie in dit specifieke geval over en weer in deze procedure willen verbergen. De rechtbank zal dus ambtshalve art. 22 Rv toepassen door een bevel te geven aan zowel Pretium als Tros.

De advocaat van Pretium heeft gemotiveerd verzocht om pleidooi in de hoofdzaak. De advocaat van Tros heeft zich daar - voor zover de rechtbank nu kan terugvinden in het buitengewoon omvangrijke griffiedossier - niet expliciet tegen verzet.

De rechtbank ziet alle aanleiding om een pleidooi in de hoofdzaak te gelasten en zal daartoe in dit zeer specifieke geval extra mankracht, tijd en zittingsruimte beschikbaar maken in oktober of november 2011, zodat daarna nog in december 2011 een eindvonnis in eerste aanleg kan worden gewezen in deze langlopende bodemprocedure. De rechtbank zal bepalen dat de algemeen directeuren van zowel Pretium als Tros (of desnoods hun beslissingsbevoegde en goed ingevoerde plaatsvervangers) bij dit pleidooi aanwezig moeten zijn, zowel met het oog op eventuele nadere feitelijke inlichtingen aan de rechtbank als met het oog op een schikkingpoging door de rechtbank bij pleidooi.

De rechtbank verzoekt aan beide advocaten en aan de algemeen directeuren van beide partijen dan ook dringend om tijd vrij te maken voor dit pleidooi in de eigen agenda's of in die van hun plaatsvervanger. De rechtbank bepaalt de datum van dit pleidooi in de hoofdzaak nu ambtshalve op dinsdag 4 oktober 2011 om 09.30 uur. Bij onverhoopte onmogelijkheid aan de eigen zijde om op dat dagdeel tijd vrij te maken moet de desbetreffende advocaat dat uiterlijk 21 september 2011 via de civiele griffie aan de zaakrechter mr. H. Wien per brief hebben bericht. Dit vanzelfsprekend met gelijktijdige kopie aan de andere advocaat en (na vooroverleg met deze andere advocaat) onder opgave van de dinsdagochtenden en/of donderdagmiddagen in oktober en november 2011 waarop men aan beide zijden in dat onverhoopte geval wel tijd kan vrijmaken voor dit pleidooi in de hoofdzaak. Een nader uitstel zal de rechtbank niet verlenen.

De rechtbank zal voorafgaand aan het pleidooi de CD's van Pretium met het volledige geluidsmateriaal en de DVD's van Tros met het volledige beeldmateriaal van de CPM-cursus van 15 en 16 september 2008 zorgvuldig beluisteren en bekijken, evenals nogmaals de al bij antwoord in de hoofdzaak geproduceerde DVD van de uitzending van Tros Radar van 29 september 2008. Daarom en om redenen van tijdgebrek heeft de rechtbank geen behoefte en geen gelegenheid om bij pleidooi al dit geluidsmateriaal en beeldmateriaal nogmaals geheel of gedeeltelijk te beluisteren en te bekijken samen met partijen en hun advocaten. Beide advocaten kunnen ermee volstaan bij hun pleitnota - die de rechtbank aan beide zijden verwacht - te melden welke relevante conclusies zij trekken uit al dit beeld- en geluidsmateriaal in onderlinge samenhang bezien, zo nodig onder verifieerbare verwijzing naar de desbetreffende passages op die CD's en DVD's.

Gelet op de aard en omvang van de procedure maar ook op de schaarse beschikbare tijd en zittingsruimte zal de rechtbank aan de advocaten aan beide zijden ieder één uur spreektijd bij pleidooi toestaan, met het verzoek zich zo veel mogelijk te beperken tot de relevante kern van de resterende geschilpunten in eerste aanleg. Na een korte schorsing van de zitting na die eerste twee uren zal de rechtbank vervolgens gedurende het derde en laatste uur van de zitting gelegenheid geven voor a) een korte mondelinge repliek en dupliek door de advocaten, voor b) het zo nodig op eventuele vragen van de rechtbank nadere mondelinge inlichtingen verstrekken door de directeuren van beide partijen en voor c) het met deze directeuren van partijen (of zo nodig hun beslissingsbevoegde plaatsvervangers) bespreken van de redenen van escalatie van dit conflict en van de al dan niet bestaande wensen en mogelijkheden tot alsnog een eventuele, voor beide zijden acceptabele schikking. Dit in plaats van jarenlang verder procederen tot en met de Hoge Raad in deze bodemprocedure, zoals dat tussen deze partijen ook al in kort geding het geval geweest is (zie www.rechtspraak.nl onder LJN-nummer BP6165). De rechtbank zal geen gelegenheid meer geven tot eventuele nieuwe producties bij pleidooi. Die acht zij in dit specifieke geval als zijnde te laat geproduceerd in strijd met de goede procesorde in eerste aanleg. De rechtbank heeft ook geen behoefte aan een extra procesdossier (schaduwdossier) in deze zaak, zodat zij de procedure niet meer naar de rol zal verwijzen voor het fourneren van een in dit geval overbodig schaduwdossier voor pleidooi, zoals nog door de advocaat van Pretium verzocht.

De beslissingen

De rechtbank in het tweede exhibitie-incident:

de dagvaarding van 11 september 2009;

de akte overlegging producties van Pretium, met 61 producties;

de conclusie van antwoord;

de akte houdende producties van Tros, met 27 producties;

de conclusie van repliek, met twee producties;

de conclusie van dupliek;

de incidentele conclusie houdende vorderingen tot het treffen van voorlopige voorzieningen ex art. 223 Rv alsmede afgifte van bescheiden ex art. 843a Rv tevens akte houdende verandering en vermeerdering van de eis in de hoofdzaak, met zes producties;

de incidentele conclusie van antwoord ex artt. 223 jo. 843a Rv alsmede antwoordakte houdende verandering en vermeerdering van eis, met zeven producties;

de faxbrief van 28 september 2010 van de advocaat van Pretium;

de faxbrief van 5 oktober 2010 van de advocaat van Tros;

de faxbrief van 7 oktober 2010 van de advocaat van Pretium;

het vonnis van 27 oktober 2010, waarbij een verzoek om pleidooi in de incidenten werd afgewezen en de zaak werd verwezen naar de rolzitting van 24 november 2010 voor conclusie van repliek in de beide incidenten en voor repliek op het bezwaar tegen de wijziging van eis VII in de hoofdzaak;

de incidentele conclusie van repliek inzake de vorderingen tot het treffen van voorlopige voorzieningen ex art. 223 Rv alsmede afgifte van bescheiden ex art. 843a Rv en inzake het verzoek tot verandering en vermeerdering van de eis in de hoofdzaak, met twee producties;

de incidentele conclusie van dupliek ex artt. 223 jo. 843a Rv alsmede inzake verandering en vermeerdering van eis in de hoofdzaak.

1.2.Ten slotte is vonnis bepaald in de incidenten.

2.Het geschil

in de hoofdzaak

2.1.Pretium heeft bij dagvaarding gevorderd dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:

Ivoor recht verklaart dat Tros onrechtmatig heeft gehandeld door Pretium herhaaldelijk en via verschillende media openlijk te beschuldigen van (i) agressieve en/of onfatsoenlijke belpraktijken, (ii) misleiding en/of (iii) het najagen van kwetsbare consumenten; ouderen in het bijzonder;

IITros gebiedt binnen een week na betekening van het vonnis de uitzending van het programma TROS Radar van 29 september 2008 alsmede de op Pretium betrekking hebbende onderdelen uit de uitzendingen van TROS Radar van 22 september en 20 oktober 2008 blijvend te verwijderen, althans voor verwijdering zorg te dragen, van de websites van TROS Radar en uitzendinggemist.nl evenals elke beschrijving op die websites van hetgeen is getoond door middel van het in die uitzending opgenomen beeldmateriaal en de column van mevrouw [A] van 20 oktober 2008;

IIITros gebiedt binnen een week na het vonnis de voorbeeldbrieven waarin wordt opgeroepen tot ontbinding van de overeenkomst met Pretium van de website te verwijderen en verwijderd te houden;

IVTros gebiedt tijdens de eerstvolgende uitzending van TROS Radar na betekening van het vonnis1 direct na de introductie door de presentatrice en vóór de behandeling van de voor die uitzending geplande items de navolgende rectificatietekst schermvullend en goed leesbaar in beeld te brengen (waarbij de aanhef "RECTIFICATIE" drie maal groter dient te zijn dan de overige tekst) en die rectificatietekst in beeld te houden terwijl de tekst op neutrale toon en in normaal tempo door de presentatrice wordt uitgesproken, zonder daarbij enig commentaar te leveren of anderszins afbreuk te doen aan de inhoud of het doel van deze rectificatie:

VTros gebiedt binnen een week na het vonnis op de website van TROS Radar op dezelfde plaats als waar zich nu de negatieve uitlatingen over Pretium bevinden, met een link op de homepage trosradar.nl in het bovenste tekstblok op de rechterbovenhelft van de pagina (voor de page-break), gedurende zes maanden de navolgende rectificatietekst, goed leesbaar, evenwichtig verspreid en in normaal lettertype (waarbij de aanhef "RECTIFICATIE" drie maal groter dient te zijn dan de overige tekst), zonder weglatingen, aanvullingen of commentaar, gecentreerd en geëncadreerd te plaatsen en geplaatst te houden: (zie de gecursiveerde tekst onder IV)

VIITros gebiedt binnen een week na het vonnis de forumpagina's op www.trosradar.nl betreffende Pretium te sluiten en niet langer een platform te bieden aan anonieme, ongefundeerde lasterberichten van derden over Pretium, dan wel de lasterlijke berichten over Pretium blijvend te verwijderen en eventuele nieuwe lasterlijke berichten over Pretium binnen 48 uur na plaatsing blijvend te verwijderen;

VIIITros verbiedt zonder deugdelijke grondslag in enige uitzending of publicatie te stellen dan wel te insinueren dat Pretium zich schuldig maakt aan onfatsoenlijke telemarketing of derden daartoe een platform te bieden;

IXbepaalt dat Tros bij het niet of niet-volledig voldoen aan het onder I tot en met VII gevorderde een onmiddellijk opeisbare dwangsom zal verbeuren van € 25.000,- per dag;

XTros veroordeelt tot vergoeding van de door Pretium geleden schade, nader op te maken bij staat;

XITros veroordeelt in de proceskosten.

2.2.Pretium heeft aan deze vorderingen, zeer kort samengevat, het volgende ten grondslag gelegd. Tros heeft Pretium in meerdere uitzendingen op de televisie (het programma TROS Radar) en publicaties op de TROS Radar website gestigmatiseerd. Steeds opnieuw heeft Tros een onjuist en misleidend beeld van Pretium geschetst waarbij zij publiekelijk is neergezet als een onbetrouwbaar bedrijf dat met name oudere consumenten tegen hun zin en via slinkse methoden zou verlokken om een abonnement bij Pretium te nemen. Deze gedragingen van Tros, in het bijzonder de onjuiste, onvolledige en misleidende berichtgeving over Pretium in de uitzendingen van 22, 28 en 29 september en 20 oktober 2008 en op de TROS Radar website zijn onrechtmatig jegens Pretium. Zij heeft daardoor schade geleden en lijdt nog steeds schade, aangezien de uitzendingen en publicaties op internet nog altijd kunnen worden bekeken.

2.3.Op de rolzitting van 21 juli 2010, na de conclusie van dupliek, heeft Pretium haar vorderingen gewijzigd. In de eerste plaats vordert Pretium in plaats van eis VII als hierboven weergegeven thans dat de rechtbank:

VIIaTros gebiedt binnen 24 uur na het vonnis alle forumpagina 's op www.trosradar.nl betreffende Pretium te sluiten en niet langer een platform te bieden aan anonieme, ongefundeerde lasterberichten van derden over Pretium;

VllbTros gebiedt binnen 24 uur na het vonnis de berichten over Pretium die geel zijn gearceerd in het als productie 6 overgelegde afschrift van het topic "pretium telecom" (in de categorie telefonie/internet/digitaal, subcategorie telefonie), evenals de berichten op de verschillende forumpagina 's van Tros Radar die naar het oordeel van de rechtbank vanwege hun lasterlijke of anderszins onrechtmatige karakter voor verwijdering in aanmerking komen blijvend te verwijderen en eventuele nieuwe lasterlijke en/of onrechtmatige berichten over Pretium niet te plaatsen, althans binnen 24 uur na plaatsing blijvend te verwijderen;

VlIcTros gebiedt binnen 24 uur na het vonnis het topic "pretium telecom" (in de categorie telefonie/internet/digitaal, sub-categorie telefonie) op het forum op de website www.trosradar.nl te verwijderen en verwijderd te houden, althans te sluiten in die zin dat geen nieuwe postings worden toegelaten;

VIIdTros gebiedt binnen 24 uur na het vonnis haar gedragsregels met betrekking tot discussies over Pretium Telecom strikt toe te passen en postings met persoonlijke informatie of ge-chat niet te plaatsen althans binnen 24 uur te verwijderen;

VIIedie voorzieningen te treffen die de rechtbank in het licht van de omstandigheden van het geval passend en geboden acht.

In de tweede plaats heeft Pretium onderdeel IX als hierboven weergegeven gewijzigd in die

zin dat voor "VII" moet worden gelezen "VIII".

2.4.Pretium heeft aan deze eiswijzigingen, samengevat, het volgende ten grondslag gelegd. Tros heeft op haar website www.trosradar.nl een discussieforum opengesteld waarop consumenten kunnen klagen over allerhande producten, diensten en aanbieders. Een van de onderwerpen op de subcategorie "telefonie" van het forum is "pretium telecom". Op de grote hoeveelheid forumpagina's over Pretium zijn en worden nog steeds door forumdeelnemers onder meer bedreigingen, lasterlijke en anderszins onrechtmatige uitingen over Pretium en persoonsgegevens van medewerkers van Pretium, waaronder haar bestuurder de heer [B], geplaatst. Deze 'postings' zijn tevens strijdig met de eigen forumgedragsregels van Tros en de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek. Pretium heeft er recht op en (spoedeisend) belang bij dat Tros - kort gezegd - wordt gedwongen het forum over Pretium te verwijderen (VIIc), althans te sluiten (VIIa), althans alle hiervoor bedoelde postings te verwijderen (VIIb), althans postings met persoonlijke informatie of ge-chat te verwijderen (VIId).

2.5.Tros heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Zij heeft zich verzet tegen de eerstgenoemde wijziging (wijziging van eis VII in VIIa-e).

in het incident tot voorlopige voorziening

2.6.Pretium vordert bij wijze van voorlopige voorziening, uitvoerbaar bij voorraad, op de minuut en op alle dagen en uren:

Ihet door haar in de hoofdzaak onder Vlla tot en met Vlle gevorderde toe te wijzen met dien verstande dat voor "vonnis" telkens gelezen moet worden "incidenteel vonnis";

IIbepaalt dat Tros een dwangsom verbeurt van € 25.000,- voor iedere dag of gedeelte daarvan dat zij geen gevolg geeft aan onderdeel I;

IIITros veroordeelt in de kosten van het incident.

2.7.Pretium heeft aan deze vordering, samengevat, ten grondslag gelegd hetgeen onder 2.4 is weergegeven.

2.8.Tros heeft gemotiveerd verweer gevoerd.

in het exhibitie-incident

2.9.Pretium vordert in het exhibitie-incident dat de rechtbank bij incidenteel vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, op de minuut en op alle dagen en uren:

ITros gebiedt binnen 24 uur na het vonnis afschrift van het volledige beeld- en geluidsmateriaal dat zij tijdens de infiltratie van het callcenter in kwestie heeft verkregen af te geven aan Pretium;

IIbepaalt dat Tros een dwangsom verbeurt van € 25.000,- voor iedere dag of gedeelte daarvan dat zij geen gevolg geeft aan onderdeel I;

IIITros veroordeelt in de kosten van het incident.

2.10.Pretium legt hieraan, samengevat, het volgende ten grondslag. Het verweer van Tros tegen hoofdvordering I is voornamelijk gebaseerd op het met de verborgen camera opgenomen beeld- en geluidsmateriaal, waarvan Tros een compilatie heeft uitgezonden. Het negatieve beeld dat hierdoor wordt geschetst zou exemplarisch zijn voor de wijze waarop telemarketeers namens Pretium consumenten te woord zouden staan. Er bestaat echter aanleiding te veronderstellen dat de voor Pretium belastende uitlatingen zijn uitgelokt door de infiltrant/reporter. Pretium heeft er rechtmatig belang bij om aan de hand van het volledige beeld- en geluidsmateriaal, waarover Tros beschikt, te onderzoeken in welke context de in de televisie-uitzending door de Tros getoonde diffamerende uitlatingen en handelingen zijn gedaan en of er inderdaad sprake is van uitlokking. Voorts heeft zij er rechtmatig belang bij te onderzoeken of Tros zich wellicht nog in andere opzichten schuldig heeft gemaakt aan manipulatie of onjuiste weergave van de feitelijke gebeurtenissen in het callcenter. De bescheiden waarvan Tros afschrift vordert zijn voldoende concreet omschreven. De rechtsbetrekking als bedoeld in artikel 843a Rv is in dit geval onrechtmatige daad. Of Tros onrechtmatig heeft gehandeld jegens Pretium wordt onder meer bepaald door het antwoord op de vraag of zij belastende verklaringen heeft uitgelokt en/of op andere wijze heeft gemanipuleerd. Tros komt geen beroep op geheimhouding toe als bedoeld in artikel 843a lid 3 Rv. Ook zijn de uitzonderingen als bedoeld lid 4 van deze bepaling niet van toepassing. Er zijn geen gewichtige redenen die zich verzetten tegen de incidentele vordering. Niet aangenomen kan worden dat een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder verschaffing van de gevraagde gegevens is gewaarborgd. De onrechtmatigheid van de manipulatie van de beelden kan immers niet anders worden beoordeeld dan door kennisneming van het volledige beeld- en geluidsmateriaal en door vergelijking met de op televisie daarvan uitgezonden compilatie.

2.11.Tros heeft gemotiveerd verweer gevoerd.

3.De beoordeling

in de hoofdzaak

3.1.De rechtbank zal allereerst ingaan op de tegen de wijziging van eis VII ingebrachte bezwaren, waarop nog niet is beslist.

3.2.Tros heeft de volgende bezwaren naar voren gebracht. Pretium heeft haar oorspronkelijke vordering VII niet onderbouwd, waardoor zij niet heeft voldaan aan artikel 111 lid 2 juncto artikel 120 Rv. Het middel van eiswijziging is er niet voor bedoeld dit gebrek te herstellen. Om die reden is de oorspronkelijke vordering VII nietig. Hetzelfde geldt voor de vorderingen VIIa-e. De eiswijziging is voorts onnodig. Hetgeen onder VIIa-e is gevorderd ligt immers reeds besloten in vordering VII. Daarnaast acht Tros de vorderingen VIIa-e onbegrijpelijk vanwege hun diffuse structuur. Tros acht de eiswijziging ook in strijd met de eisen van een goede procesorde. Door de eiswijziging wordt Tros onredelijk in haar verdediging bemoeilijkt gelet op a) de omvang van de conclusie van Pretium van 21 juli 2010, b) het eerder genoemde gebrek aan onderbouwing van vordering VII en c) de omstandigheid dat Pretium al eerder in kort geding in de gelegenheid is geweest om zich te richten tegen het discussieforum. De eiswijziging levert voorts een onaanvaardbare vertraging van de procedure op, aldus nog steeds Tros.

3.3.De rechtbank neemt tot uitgangspunt dat Pretium ingevolge artikel 130 Rv zolang nog geen eindvonnis is gewezen, in beginsel het recht heeft om haar eis of de gronden daarvan te wijzigen, tenzij de eiswijziging in strijd is met de eisen van een goede procesorde. Dit uitgangspunt brengt mee dat voor de toelaatbaarheid van de eiswijziging niet van beslissende betekenis is of Pretium haar (oorspronkelijke) vordering VII al dan niet voldoende heeft onderbouwd. Het is voorts in beginsel aan Pretium om te bepalen of zij de eiswijziging nodig acht. In het licht van de door Pretium gegeven nadere toelichting op de vorderingen VIIa-e, zoals die is verwerkt in de laatste volzin van rechtsoverweging 2.4, acht de rechtbank deze vorderingen overigens niet onbegrijpelijk. Het beroep van Tros op de eisen van een goede procesorde wordt verworpen. Tros heeft zowel in haar incidentele conclusie van antwoord/antwoordakte van 15 september 2010 als in haar conclusie van dupliek van 22 december 2010 uitgebreid inhoudelijk verweer gevoerd tegen de vorderingen VIIa-e. In het licht hiervan kan niet worden geconcludeerd dat de eiswijziging een onredelijke bemoeilijking van de verdediging dan wel een onredelijke vertraging van het geding oplevert. Op hetgeen hiervoor werd overwogen stuit ook af hetgeen Tros overigens tegen de eiswijziging naar voren heeft gebracht. Een en ander leidt er toe dat de rechtbank op de gewijzigde eis van Pretium zal beslissen.

in het incident tot voorlopige voorziening

3.4.De rechtbank is van oordeel dat Pretium voldoende processueel belang (artikel 3:303 BW) heeft bij de incidentele vordering. Hierbij merkt de rechtbank op dat niet vereist is dat sprake is van een spoedeisend belang als bedoeld bij een voorziening in kort geding. De gevraagde voorlopige voorziening hangt samen met de hoofdvordering (artikel 223, lid 2, Rv). In dit geval is er sprake van een zeer nauwe samenhang, nu wordt gevorderd bij wijze van voorlopige voorziening de hoofdvorderingen VIIa-e toe te wijzen.

3.5.Tros heeft onder meer betoogd dat laatstgenoemde vorderingen van Pretium een definitief karakter hebben, zodat zij reeds hierom niet als voorlopige voorzieningen kunnen worden toegewezen.

3.6.Dit betoog faalt. Een voorlopige voorziening heeft in die zin een voorlopig karakter, dat zij slechts geldt voor de duur van het geding. Een voorlopige voorzieningen kan ook onomkeerbare gevolgen hebben en in die zin een definitief karakter dragen, doch dat staat aan toewijzing van de voorziening op zichzelf niet in de weg. Wel zal een eventueel definitief karakter meewegen in de door de rechter te maken afweging van de belangen van partijen om te bepalen of deze de gevorderde ordemaatregelen op dit moment rechtvaardigt. Hierbij dient onder meer te worden gelet op de proceskansen in de hoofdzaak, een en ander naar voorlopig oordeel.

3.7.Bij deze belangenafweging stelt de rechtbank voorop dat toewijzing van de vorderingen VIIa-d een beperking inhoudt van het in artikel 10 lid 1 EVRM (Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden) vastgelegde recht op vrijheid van meningsuiting. Een dergelijke beperking is ingevolge artikel 10 lid 2 EVRM slechts toegestaan, indien deze bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving ter bescherming van de in artikel 10 lid 2 genoemde belangen, waaronder de bescherming van de goede naam of rechten van anderen. Daarnaast dient een dergelijke beperking proportioneel te zijn. Bij de beantwoording van de vraag of aan deze voorwaarden is voldaan dienen alle omstandigheden van het betrokken geval in ogenschouw te worden genomen.

3.8.Naar voorlopig oordeel acht de rechtbank het in stand laten van het forum en het onderwerp Pretium op dit forum op zichzelf niet onrechtmatig. Een wettelijke basis om de vrijheid van meningsuiting in dit geval te beperken ontbreekt. Reeds hierom zijn de vorderingen VIIa en VIIc niet toewijsbaar. Toewijzing zou bovendien een disproportionele maatregel zijn.

3.9.Met betrekking tot vordering VIIb overweegt de rechtbank als volgt. Om te kunnen beoordelen of Tros gehouden is de betreffende berichten op het forum dan wel de door Pretium geel gearceerde gedeelten daarvan te verwijderen, dienen deze berichten in beginsel afzonderlijk te worden onderzocht. In dit geval gaat het om honderden berichten. Een incident als het onderhavige leent zich niet voor een dergelijk tijdrovend onderzoek. Hierbij laat de rechtbank nog daar dat Pretium grotendeels heeft volstaan met een algemene toelichting op de berichten. Een gebod aan Tros om eventuele nieuwe "lasterlijke en/of onrechtmatige" berichten over Pretium niet te plaatsen althans deze berichten te verwijderen acht de rechtbank te onbepaald om te kunnen toewijzen.

3.10.Vordering VIId strekt er toe dat Tros haar eigen gedragsregels strikt handhaaft. Tot die gedragsregels behoort onder meer een verbod voor gebruikers van het forum om te chatten en persoonlijke informatie van derden (zoals telefoonnummers, e-mailadressen en privé-adressen) op de forumpagina's te plaatsen. Niet naleving van deze gedragregels door gebruikers levert echter niet zonder meer een onrechtmatige daad van deze gebruikers op jegens Pretium. Dit zal afhangen van de inhoud van de geplaatste berichten. Pas indien deze inhoud onrechtmatig zou zijn jegens Pretium, en dit onrechtmatig karakter ook voor Tros kenbaar is, kan aan de orde zijn of Tros onrechtmatig handelt jegens Pretium indien zij deze berichten laat plaatsen of niet verwijdert. Een (algemeen) gebod aan Tros tot het handhaven van haar gedragsregels is dan ook naar voorlopig oordeel van de rechtbank niet toewijsbaar.

3.11.De rechtbank ziet geen aanleiding tot het treffen van andere voorzieningen als bedoeld onder VIIe.

3.12.Het voorgaande leidt de rechtbank tot de slotsom dat de vordering in het incident zal worden afgewezen. Bij deze uitkomst past een veroordeling van Pretium in de kosten van het incident.

in het exhibitie-incident

vereisten van artikel 843a Rv

3.13.De rechtbank stelt voorop dat artikel 843a Rv ziet op een bijzondere exhibitieplicht in en buiten rechte. In Nederland bestaat géén algemene exhibitieplicht voor procespartijen in die zin dat zij als hoofdregel verplicht kunnen worden tot het elkaar verschaffen van informatie en documenten. Met het oog daarop en ter voorkoming van zogenaamde visexpedities is de toewijsbaarheid van een op art. 843a Rv gebaseerde vordering in dat wetsartikel door de wetgever aan zes cumulatieve vereisten gebonden. Ten eerste dient de eiser tot exhibitie een rechtmatig belang te stellen en te hebben. Ten tweede moeten de vorderingen "bepaalde bescheiden" betreffen waarover ten derde de verweerder daadwerkelijk de beschikking heeft. Ten vierde dient de incidenteel eiser partij te zijn bij de rechtsbetrekking waarop de gevorderde specifieke bescheiden zien. Indien aan al deze voorwaarden is voldaan, bestaat desondanks géén gehoudenheid tot overlegging indien ten vijfde daarvoor gewichtige redenen zijn of indien ten zesde redelijkerwijs kan worden aangenomen dat een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder die gegevensverschaffing is gewaarborgd.

rechtmatig belang?

3.14.Tros heeft onder meer aangevoerd dat Pretium geen rechtmatig belang heeft omdat alleen het uitgezonden beeld- en geluidsmateriaal relevant is en aangezien Pretium reeds beschikt over een transcriptie van de tijdens de cursus op het callcenter gevoerde telefoongesprekken. Dit betoog gaat echter ten onrechte voorbij aan het door Pretium aangevoerde belang, namelijk - kort gezegd - dat kan worden onderzocht of de voor haar belastende uitlatingen in het callcenter die onderdeel uitmaken van de uitgezonden compilatie uitgelokt zijn door de infiltrant/reporter, in welke context de in de uitzending getoonde uitlatingen en handelingen in het callcenter zijn gedaan en in hoeverre er sprake is van manipulatie of onjuiste weergave van de feitelijke gebeurtenissen in het callcenter. Een en ander kan naar het oordeel van de rechtbank relevant zijn voor het antwoord op de vraag of (met name) de televisie-uitzending van 29 september 2008, waarin de compilatie is uitgezonden, als onrechtmatig jegens Pretium moet worden aangemerkt. Anders dan Tros heeft aangevoerd, is het niet noodzakelijk dat Pretium in het kader van dit incident verder feitelijk onderbouwt dat sprake is geweest van uitlokking, manipulatie of onjuiste weergave als hiervoor bedoeld.

3.15.Tros heeft in dit verband nog gewezen op een passage uit de parlementaire geschiedenis met betrekking tot de invoering (per 1 april 1988) van artikel 843a Rv. Hierbij heeft de minister van Justitie gezegd dat de exhibitieplicht "slaat op de situatie, dat de inhoud van een schriftelijk bewijsmiddel aan een partij in beginsel wel bekend is, maar dat zij het niet in haar bezit heeft" (Parlementaire Geschiedenis nieuwe bewijsrecht, blz. 417). Naar de rechtbank begrijpt bedoelt Tros op dit punt te betogen dat nu Pretium de inhoud van het (niet uitgezonden gedeelte van) ruwe beeld- en geluidsmateriaal niet kent, zij geen rechtmatig belang heeft.

3.16.De rechtbank volgt Tros niet in dit betoog. De rechtbank stelt voorop dat een voorwaarde van bekendheid met de inhoud van de opgevraagde bescheiden geen onderdeel uitmaakt van de wettekst. Verder volgt uit de door minister gekozen bewoordingen dat hij bekendheid van een partij met de (volledige) inhoud van de bescheiden niet in alle gevallen noodzakelijk acht ("in beginsel"). Bovendien heeft de minister deze uitlating gedaan in het kader van de oorspronkelijke tekst van artikel 843a Rv, waaronder uitsluitend (onderhandse) akten konden worden opgevraagd. De wetgever heeft bij wetswijziging van 1 januari 2002 gekozen voor uitbreiding tot alle op gegevensdragers aangebrachte gegevens, waaronder bijvoorbeeld digitale bestanden als hier aan de orde. Er kan redelijkerwijs niet worden aangenomen dat de wetgever heeft bedoeld dat een partij altijd (volledig) bekend dient te zijn met de inhoud van dergelijke, vaak omvangrijke, bestanden. Voormelde uitlating van de minister van Justitie is in de parlementaire geschiedenis van deze wetswijziging ook niet herhaald.

3.17.Uit het voorgaande volgt dat Pretium rechtmatig belang heeft bij de opgevraagde bescheiden.

bepaalde bescheiden?

3.18.Als niet betwist staat vast dat Tros de beschikking heeft over het ruwe volledige beeld- en geluidsmateriaal. Dit materiaal is naar het oordeel van de rechtbank voldoende concreet omschreven om te worden aangemerkt als "bepaalde bescheiden" als bedoeld in artikel 843a Rv. Het op dit punt - overigens uitsluitend bij antwoord - gevoerde verweer van Tros wordt verworpen.

partij bij rechtsbetrekking?

3.19.Niet in geschil is dat onder een rechtsbetrekking als bedoeld in artikel 843a Rv ook een rechtsbetrekking valt die uit onrechtmatige daad is ontstaan (vgl. MvT, Parl. Gesch. Herz. Rv., blz. 554). Anders dan Tros heeft aangevoerd, behoeft voor toewijzing van de incidentele vordering niet vast te staan dat de televisie-uitzending van 29 september 2008 jegens Pretium onrechtmatig is. De rechtbank verwijst op dit punt naar rechtsoverweging 3.14. Hetgeen daarin is overwogen is voldoende om te kunnen concluderen dat Pretium in voormelde zin partij is bij een rechtsbetrekking.

gewichtige redenen? (artikel 843a lid 4 Rv)

3.20.Tros heeft onder meer aangevoerd dat de afgifte van journalistiek bronnenmateriaal een uiterst vergaande beperking vormt op de in artikel 10 EVRM neergelegde uitingsvrijheid en de daaruit voortvloeiende vrijheid van nieuwsgaring. Toewijzing van de incidentele vordering zou een onwenselijk precedent scheppen met een "chilling effect" op de vrijheid van nieuwsgaring. Er is volgens Tros een wetsvoorstel in voorbereiding waarin het recht op bronbescherming bij vrije nieuwsgaring versterkt zal worden. Een en ander brengt mee dat gewichtige redenen zich verzetten tegen toewijzing van de incidentele vordering, aldus nog steeds Tros.

3.21.De rechtbank stelt voorop dat, gelijk Pretium heeft betoogd, in dit geval bescherming van een journalistieke bron als bedoeld in het Goodwin-arrest (EHRM 27 maart 1996, NJ 1996, 577) niet in het geding is. In dit geval heeft Tros haar opname(n) in het callcenter ten behoeve van de televisie-uitzending van 29 september 2008 gemaakt met een verborgen camera, waarbij dan ook uitsluitend de betreffende infiltrant/reporter op de hoogte was van het feit dat een opname werd gemaakt. In dat geval levert naar het oordeel van de rechtbank verstrekking van een afschrift van die volledige opname(n) aan Pretium geen inbreuk op van het in artikel 10 EVRM beschermde recht van vrije nieuwsgaring. Tros wordt hierdoor immers op geen enkele wijze (in de toekomst) beperkt in het maken van opnamen met een verborgen camera. Anders gezegd: de publieke functie van de journalistiek komt niet in het gedrang. Dit brengt mee dat het beroep van Tros op gewichtige redenen als bedoeld in lid 4 van artikel 843a Rv moet worden verworpen.

behoorlijke rechtspleging? (artikel 843a lid 5 Rv)

3.22.Tros heeft nog betoogd dat, nu alleen het uitgezonden materiaal relevant is, een behoorlijke rechtspleging ook kan worden gewaarborgd zonder dat Pretium kennis neemt van het ruwe beeld- en geluidsmateriaal. De rechtbank verwerpt dit betoog onder verwijzing naar hetgeen onder 3.14 is overwogen.

toewijzing / uitvoerbaar bij voorraad?

3.23.Het voorgaande leidt de rechtbank tot de conclusie dat vorderingen I en II in het incident als zullen worden toegewezen, met dien verstande dat het vonnis aan Tros dient te worden betekend en dat de gevorderde dwangsom ambtshalve zal worden gematigd en gemaximeerd zoals hierna onder de beslissing is bepaald. Daarnaast zal Tros als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van dit incident.

3.24.Tros heeft bezwaar gemaakt tegen de gevorderde uitvoerbaarheid bij voorraad. Zij heeft hiertoe aangevoerd dat uitvoerbaarheid bij voorraad haar zou belemmeren deze principiële kwestie (in het licht van het door haar bedoelde wetsontwerp inzake bronbescherming) zo nodig aan hogere instantie voor te leggen, nu het verstrekken van de gevorderde bescheiden een onomkeerbare handeling is.

3.25.De rechtbank overweegt als volgt. Mogelijk ingrijpende gevolgen van de executie staan op zichzelf niet in de weg aan uitvoerbaarverklaring bij voorraad, maar moeten meegewogen in de te maken belangenafweging. Alles overwegende moet naar het oordeel van de rechtbank het belang van Pretium om ten behoeve van de voortgang van de hoofdzaak te beschikken over het ruwe beeld- en geluidsmateriaal zwaarder wegen dan het belang van Tros om verstrekking (vooralsnog) te verhinderen door het instellen van hoger beroep tegen dit incidentele vonnis. Dit leidt er toe dat het vonnis uitvoerbaar bij voorraad zal worden verklaard. De gevorderde uitvoerbaarheid bij voorraad "op de minuut en op alle dagen en uren" zal worden afgewezen, nu deze niet is toegelicht en het bovendien ingevolge artikel 64, lid 3, Rv aan de voorzieningenrechter is op het verzoek tot executie op alle dagen en uren te beslissen.