Bijlage 1B Algemene overeenkomst betreffende de handel in diensten

Deze Overeenkomst is van toepassing op maatregelen van Leden die de handel in diensten raken.

De handel in diensten wordt voor de toepassing van deze Overeenkomst gedefinieerd als de verlening van een dienst:

Voor de toepassing van deze Overeenkomst:

Ten aanzien van alle maatregelen die onder deze Overeenkomst vallen, behandelt ieder Lid diensten en dienstverleners van een ander Lid terstond en onvoorwaardelijk niet ongunstiger dan soortgelijke diensten en dienstverleners uit enig ander land.

Een Lid mag een met lid 1 strijdige maatregel handhaven, mits een dergelijke maatregel is vermeld in de Bijlage betreffende vrijstellingen van de toepassing van artikel II en aan de voorwaarden daarvan voldoet.

De bepalingen van deze overeenkomst worden niet zodanig uitgelegd dat een Lid hierdoor wordt verhinderd aangrenzende landen voordelen toe te staan of te verlenen om het handelsverkeer dat beperkt is tot plaatselijk voortgebrachte en verbruikte diensten in naast elkaar liggende grenszones te vergemakkelijken.

Ieder Lid maakt alle relevante maatregelen van algemene gelding die met de werking van deze Overeenkomst verband houden of deze raken onmiddellijk bekend en uiterlijk op het moment van hun inwerkingtreding, behalve in noodsituaties. Ondertekent een Lid een internationale overeenkomst die verband houdt met de handel in diensten of deze raakt, dan wordt deze eveneens bekendgemaakt.

Wanneer de in lid 1 bedoelde bekendmaking niet praktisch uitvoerbaar is, wordt de informatie op een andere wijze ter beschikking van het publiek gesteld.

Ieder Lid stelt de Raad voor de Handel in Diensten onmiddellijk en ten minste één maal per jaar in kennis van de invoering van nieuwe, of de wijziging van bestaande wetten, regelingen of administratieve richtlijnen die met name van betekenis zijn voor de handel in diensten die onder een van zijn specifieke verbintenissen ingevolge deze Overeenkomst valt.

Ieder Lid beantwoordt terstond verzoeken van een ander Lid om specifieke informatie over iedere door hem genomen maatregel van algemene gelding of door hem gesloten internationale overeenkomst in de zin van lid 1. Tevens richt ieder Lid een of meer informatiepunten op ten einde, op verzoek, over al deze aangelegenheden, alsmede de aangelegenheden waarvoor de kennisgevingsplicht van lid 3 geldt, informatie aan andere Leden te verstrekken. Deze informatiepunten worden binnen twee jaar na de datum van inwerkingtreding van de Overeenkomst tot oprichting van de WTO (in deze Overeenkomst de ‘WTO-Overeenkomst’ genoemd) opgericht. Voor een individueel Lid dat ontwikkelingsland is kan een zekere flexibiliteit worden overeengekomen wat de termijn voor de oprichting van informatiepunten betreft. Wetten en regelingen behoeven niet bij de informatiepunten te worden neergelegd.

Is een Lid van oordeel dat een door een ander Lid genomen maatregel de werking van deze Overeenkomst raakt, dan kan hij deze maatregel bij de Raad voor de Handel in Diensten aanmelden.

Geen enkele bepaling van deze Overeenkomst verplicht een Lid tot verstrekking van vertrouwelijke informatie waarvan bekendmaking de rechtshandhaving belemmert, die anderszins met het openbaar belang in strijd is of die schadelijk is voor de rechtmatige handelsbelangen van openbare of particuliere ondernemingen.

De grotere deelname aan de wereldhandel van de Leden die ontwikkelingsland zijn wordt bevorderd door specifieke, uit onderhandelingen voortvloeiende verbintenissen van de verschillende Leden overeenkomstig de Delen III en IV van deze overeenkomst en die betrekking hebben op:

Leden die ontwikkelde landen zijn, en voor zover mogelijk ook andere Leden, richten binnen twee jaar na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst contactpunten op ter verbetering van de toegang van dienstverleners van de Leden die ontwikkelingslanden zijn tot informatie over hun respectieve markten betreffende:

Bij de toepassing van de leden 1 en 2 zal bijzondere prioriteit worden verleend aan de Leden die minstontwikkelde landen zijn. Met name zal rekening worden gehouden met de ernstige moeilijkheden van de minstontwikkelde landen bij het aanvaarden van uit de onderhandelingen voortvloeiende specifieke verbintenissen vanwege hun bijzondere economische situatie en hun behoeften op het gebied van ontwikkeling, handel en financiën.

Deze Overeenkomst vormt voor geen enkel Lid een beletsel partij te zijn of te worden bij een overeenkomst tot liberalisering van de handel in diensten tussen de bij de overeenkomst aangesloten partijen, op voorwaarde dat een dergelijke overeenkomst:

Om te beoordelen of aan de voorwaarden van lid 1, onder b., is voldaan, kan de verhouding tussen de overeenkomst en een breder proces van economische integratie of handelsliberalisering tussen de betrokken landen in aanmerking worden genomen.

Deze Overeenkomst vormt voor geen enkel Lid een beletsel partij te zijn bij een overeenkomst tot volledige integratie2) van de arbeidsmarkten tussen partijen, mits die overeenkomst:

Ieder Lid ziet erop toe dat in de sectoren waarvoor specifieke verbintenissen worden aangegaan, alle maatregelen van algemene gelding die de handel in diensten raken op redelijke, objectieve en onpartijdige wijze worden toegepast.

Een Lid kan erkennen dat in een bepaald land genoten onderwijs, opgedane ervaring, vervulde voorwaarden of afgegeven vergunningen of certificaten geheel of gedeeltelijk voldoen aan door hem gehanteerde normen of criteria voor het verlenen van goedkeuring of voor het afgeven van vergunningen of certificaten aan dienstverleners, met inachtneming van het bepaalde in lid 3. Deze erkenning, die via harmonisatie of op andere wijze kan geschieden, kan op een overeenkomst of regeling met het betrokken land worden gebaseerd of autonoom worden verleend.

Een Lid dat partij bij een bestaande of toekomstige overeenkomst of regeling van de in lid 1 bedoelde soort is, biedt andere geïnteresseerde Leden passende mogelijkheden met hem over toetreding tot die overeenkomst of regeling of over vergelijkbare overeenkomsten of regelingen te onderhandelen. Indien een Lid autonoom tot erkenning overgaat, geeft het elk ander Lid voldoende gelegenheid aan te tonen dat op het grondgebied van dat andere Lid genoten onderwijs, opgedane ervaring, verkregen vergunningen of certificaten dan wel vervulde voorwaarden erkend zouden moeten worden.

Een Lid gaat niet tot erkenning over op een wijze die een middel tot discriminatie tussen landen zou zijn bij de toepassing van zijn normen of criteria voor het verlenen van goedkeuring, of het afgeven van vergunningen of certificaten aan dienstverleners, dan wel een verkapte beperking van de handel.

Ieder Lid:

Telkens wanneer dit gepast is, dient erkenning op grond van multilateraal overeengekomen criteria te geschieden. In daartoe geëigende gevallen werken de Leden met de bevoegde overheidsinstanties en niet-gouvernementele organisaties samen bij de opstelling en goedkeuring van gemeenschappelijke internationale normen en criteria voor erkenning en van gemeenschappelijke internationale normen voor de uitoefening van activiteiten en beroepen in verband met de dienstverlening.

Ieder Lid ziet erop toe dat een dienstverlener met een monopolie op zijn grondgebied, bij de verlening van een dienst op de markt waarop hij een monopolie heeft, niet handelt op een wijze die strijdig is met de verplichtingen van dat Lid ingevolge artikel II en zijn specifieke verbintenissen.

Indien een dienstverlener met een monopolie van een Lid, direct of via een gelieerd bedrijf, concurreert voor de verlening van een dienst die niet onder zijn monopolierechten valt en waarvoor dat Lid specifieke verbintenissen is aangegaan, ziet dat Lid erop toe dat die dienstverlener geen misbruik van zijn monopoliepositie maakt om op zijn grondgebied in strijd met deze verbintenissen te handelen.

Op verzoek van een Lid dat redenen heeft om aan te nemen dat een dienstverlener met een monopolie van een ander Lid in strijd met lid 1 of lid 2 handelt, kan de Raad voor de Handel in Diensten het Lid dat deze dienstverlener heeft opgericht, in stand houdt of vergunning verleent, vragen specifieke inlichtingen over de desbetreffende transacties te verstrekken.

Indien een Lid na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst monopolierechten tot verlening van een onder zijn specifieke verbintenissen vallende dienst toekent, meldt dat Lid dit ten laatste drie maanden voor de voorgenomen datum van effectieve verlening van de monopolierechten bij de Raad voor de Handel in Diensten aan en zijn de bepalingen van artikel XXI, leden 2, 3 en 4, van toepassing.

Dit artikel is tevens van toepassing op exclusieve dienstverleners indien een Lid, formeel of feitelijk,

De Leden erkennen dat bepaalde handelspraktijken van dienstverleners, andere dan die welke in artikel VIII zijn bedoeld, de mededinging en daarmee de handel in diensten kunnen beperken.

Ieder Lid treedt op verzoek van een ander Lid in overleg met het oog op uitbanning van de in lid 1 genoemde praktijken. Het aangezochte Lid behandelt dit verzoek diepgaand en met welwillendheid en werkt mee door middel van de verstrekking van algemeen beschikbare, niet-vertrouwelijke informatie die voor het betrokken geval van belang is. Het aangezochte Lid verstrekt tevens andere beschikbare informatie aan het verzoekende Lid, onder voorbehoud van zijn nationale recht en het sluiten van een bevredigende overeenkomst betreffende de eerbiediging van de vertrouwelijke aard van deze informatie door het verzoekende Lid.

Er worden multilaterale onderhandelingen gevoerd over urgentie-vrijwaringsmaatregelen die van het beginsel van non-discriminatie uitgaan. De resultaten van die onderhandelingen worden uiterlijk drie jaar na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst van kracht.

In de periode die voorafgaat aan het van kracht worden van de resultaten van de in lid 1 genoemde onderhandelingen kan ieder Lid, in afwijking van artikel XXI, lid 1, de Raad voor de Handel in Diensten in kennis stellen van zijn voornemen een specifieke verbintenis een jaar na de inwerkingtreding te wijzigen of in te trekken, voor zover het Lid de Raad redenen kan opgeven voor het feit dat met de wijziging of intrekking niet tot het verstrijken van de in artikel XXI, lid 1, vermelde termijn van drie jaar kan worden gewacht.

Lid 2 vervalt drie jaar na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst.

Een Lid past geen beperkingen toe op internationale overmakingen en betalingen voor lopende transacties die verband houden met zijn specifieke verbintenissen, behoudens in de in artikel XII genoemde omstandigheden.

Geen enkele bepaling in deze Overeenkomst doet afbreuk aan de rechten en plichten van de leden van het Internationale Monetaire Fonds die uit de artikelen van de Overeenkomst van dit Fonds voortvloeien, met inbegrip van wisselkoersmaatregelen overeenkomstig de artikelen van Overeenkomst, voor zover een Lid geen beperkingen instelt op kapitaaltransacties op een wijze die in strijd is met zijn specifieke verbintenissen betreffende die transacties, behalve bij toepassing van artikel XII of op verzoek van het Fonds.

In geval van ernstige problemen of dreigende ernstige problemen op het gebied van de betalingsbalans en de buitenlandse financiële positie, mag een Lid beperkingen op de handel in diensten waarvoor het specifieke verplichtingen is aangegaan instellen of in stand houden, waaronder beperkingen op betalingen of overmakingen voor transacties die met die verbintenissen verband houden. Erkend wordt dat een bijzondere druk op de betalingsbalans van een Lid dat met economische ontwikkeling of economische omschakeling bezig is het instellen van beperkingen noodzakelijk kan maken om dit Lid, onder andere, in staat te stellen, voldoende financiële reserves aan te houden om het programma voor economische ontwikkeling of economische omschakeling te kunnen uitvoeren.

De in lid 1 bedoelde beperkingen:

Bij de vaststelling van de beperkingen mogen de Leden voorrang geven aan de verlening van diensten die van groter belang zijn voor hun economische programma's of ontwikkelingsprogramma's. Deze beperkingen mogen evenwel niet worden vastgesteld of gehandhaafd ten behoeve van de bescherming van een bepaalde dienstensector.

Elke ingevolge lid 1 vastgestelde, gehandhaafde of gewijzigde beperking wordt terstond bij de Algemene Raad aangemeld.

De artikelen II, XVI en XVII zijn niet van toepassing op wetten, voorschriften of eisen voor de verwerving door overheidsinstanties van diensten aangekocht voor overheidsdoeleinden en niet met het oog op commerciële wederverkoop of het gebruik bij dienstverlening voor commerciële verkoop.

Binnen twee jaar na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst vinden multilaterale onderhandelingen plaats over overheidsopdrachten voor diensten die onder deze Overeenkomst vallen.

Onder voorbehoud dat de hieronder bedoelde maatregelen niet zodanig worden toegepast dat zij een middel vormen tot willekeurige of ongerechtvaardigde discriminatie tussen landen waar gelijksoortige omstandigheden heersen of tot een verkapte beperking van de handel in diensten, wordt geen bepaling in deze Overeenkomst uitgelegd als een beletsel voor het vaststellen of toepassen door een Lid van maatregelen:

Geen enkele bepaling in deze Overeenkomst wordt zodanig uitgelegd dat zij:

De Raad voor de Handel in Diensten wordt zo volledig mogelijk op de hoogte gebracht van de op grond van lid 1, onder b. en c., genomen maatregelen en de beëindiging daarvan.

De Leden erkennen dat subsidies, in bepaalde omstandigheden, de handel in diensten kunnen verstoren. De Leden treden met elkaar in onderhandeling ten einde de noodzakelijke multilaterale disciplines te ontwikkelen om deze handelsverstoring te voorkomen 7). Bij deze onderhandelingen wordt tevens de gegrondheid van compenserende procedures besproken, waarbij de rol van subsidies in het kader van ontwikkelingsprogramma's van ontwikkelingslanden wordt erkend en met de behoeften van de Leden, met name van de Leden die ontwikkelingsland zijn, aan flexibiliteit op dit gebied rekening wordt gehouden. Met het oog op deze onderhandelingen wisselen de Leden informatie uit over alle subsidies in verband met de handel in diensten die zij hun binnenlandse dienstverleners toekennen.

Elk Lid dat zich door een subsidie van een ander Lid benadeeld acht, kan om overleg over deze aangelegenheden met dat Lid verzoeken. Een dergelijk verzoek wordt in welwillende overweging genomen.

Wat markttoegang via de in artikel I genoemde vormen van dienstverlening betreft, geeft elk Lid diensten en dienstverleners van een ander Lid geen ongunstiger behandeling dan die waarin is voorzien in de voorwaarden en beperkingen die zijn overeengekomen en in zijn Lijst opgenomen 8).

In sectoren waarvoor verbintenissen betreffende markttoegang worden aangegaan, worden de volgende maatregelen door een Lid niet gehandhaafd noch genomen, noch op basis van een regionale onderverdeling, noch voor zijn gehele grondgebied, tenzij in zijn Lijst anders is bepaald:

Wat de in zijn Lijst opgenomen sectoren aangaat, en onder voorbehoud van de daarin vermelde voorwaarden en kwalificaties, behandelt ieder Lid diensten en dienstverleners van andere Leden niet ongunstiger dan zijn eigen soortgelijke diensten en dienstverleners in verband met alle maatregelen die de dienstverlening raken 10..

Een Lid kan aan de verplichting van lid 1 voldoen door diensten en dienstverleners van de andere Leden hetzij formeel op gelijke wijze als de eigen soortgelijke diensten en dienstverleners te behandelen hetzij deze formeel een verschillende behandeling te geven.

Een formeel gelijke of een formeel verschillende behandeling wordt als ongunstiger beschouwd indien deze de mededingingsvoorwaarden wijzigt ten gunste van diensten en dienstverleners van het Lid ten opzichte van soortgelijke diensten of dienstverleners van een ander Lid.

De Leden kunnen over verbintenissen onderhandelen met betrekking tot maatregelen die de handel in diensten raken en op grond van artikel XVI of artikel XVII niet in de Lijsten zijn opgenomen, met inbegrip van maatregelen op het gebied van kwalificaties, normen en vergunningen. Deze verbintenissen worden opgenomen in de Lijst van een Lid.

Overeenkomstig de doelstellingen van deze Overeenkomst nemen de Leden aan achtereenvolgende onderhandelingsronden deel die uiterlijk vijf jaar na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst zullen aanvangen en daarna regelmatig zullen plaatsvinden ten einde de handel in diensten steeds meer te liberaliseren. Deze onderhandelingen zijn gericht op de beperking of afschaffing van maatregelen die van negatieve invloed zijn op de handel in diensten ten einde de markten daadwerkelijk toegankelijk te maken. Hierbij wordt gestreefd naar de bevordering van de belangen van alle deelnemers op basis van wederzijds voordeel en het bereiken van een globaal evenwicht tussen rechten en plichten.

Bij het liberaliseringsproces wordt rekening gehouden met de nationale beleidsdoelstellingen en het ontwikkelingsniveau van de individuele Leden, zowel globaal als per sector. Voor individuele Leden die ontwikkelingsland zijn wordt in de nodige flexibiliteit voorzien: zij behoeven minder sectoren open te stellen, minder soorten transacties te liberaliseren, zij mogen hun markten geleidelijk openstellen afhankelijk van hun ontwikkelingssituatie en de opening van hun markten voor buitenlandse dienstverleners afhankelijk stellen van voorwaarden die erop gericht zijn de in artikel IV genoemde doeleinden te bereiken.

Voor iedere ronde worden onderhandelingsrichtsnoeren en procedures vastgesteld. Bij de vaststelling van deze richtsnoeren gaat de Raad voor de Handel in Diensten over tot een evaluatie van de handel in diensten, in globale termen en op sectorale basis, door vergelijking met de doelstellingen van deze Overeenkomst, waaronder die van artikel IV, lid 1. In de onderhandelingsrichtsnoeren wordt bepaald op welke wijze de liberalisering wordt behandeld die Leden sinds de vorige onderhandelingen op autonome wijze hebben ondernomen, alsook, op grond van artikel IV, lid 3, wat de speciale behandeling inhoudt van de Leden die minstontwikkelde landen zijn.

Het proces van geleidelijke liberalisering wordt tijdens iedere ronde voortgezet door middel van bilaterale, plurilaterale of multilaterale onderhandelingen die gericht zijn op de verhoging van het algemene niveau van de verbintenissen die de Leden ingevolge deze Overeenkomst zijn aangegaan.

Ieder Lid stelt een lijst op van de specifieke verbintenissen die het op grond van Deel III van deze Overeenkomst aangaat. Met betrekking tot de sectoren waarvoor dergelijke verbintenissen zijn aangegaan, wordt in iedere Lijst het volgende vermeld:

Maatregelen die zowel met artikel XVI als artikel XVII strijdig zijn worden ingeschreven in de kolom betreffende artikel XVI. In dat geval wordt de inschrijving tevens als voorwaarde of kwalificatie voor de toepassing van artikel XVII beschouwd.

De Lijsten van specifieke verbintenissen worden als bijlage bij deze Overeenkomst gevoegd en vormen een onderdeel daarvan.

Elk Lid neemt de eventuele opmerkingen van een ander Lid over aangelegenheden in verband met de uitvoering van deze Overeenkomst in welwillende overweging en biedt voldoende gelegenheid voor overleg. Het Memorandum van Overeenstemming inzake de Beslechting van Geschillen (DSU) is op dit overleg van toepassing.

De Raad voor de Handel in Diensten of het Orgaan voor Geschillenbeslechting (DSB) kan op verzoek van een Lid in overleg treden met een of meer Leden over kwesties waarvoor bij het in lid 1 bedoelde overleg geen bevredigende oplossing kon worden gevonden.

Een Lid mag op grond van dit artikel of op grond van artikel XXIII geen beroep doen op artikel XVII ten aanzien van een maatregel van een ander Lid die onder het toepassingsgebied van een internationale overeenkomst valt die tussen hen is gesloten betreffende de vermijding van dubbele belastingheffing. In geval van onenigheid tussen Leden over de vraag of een maatregel onder het toepassingsgebied van een dergelijke overeenkomst valt, kan elk van beide Leden deze kwestie voor de Raad voor de Handel in Diensten brengen 11), die de kwestie aan arbitrage onderwerpt. De beslissing van de arbiter is definitief en bindend voor de Leden.

Indien een Lid van oordeel is dat een ander Lid zijn verplichtingen of specifieke verbintenissen uit hoofde van deze Overeenkomst niet nakomt, kan het een beroep doen op de DSU om tot een voor beide partijen bevredigende oplossing te komen.

Het DSB kan een of meer Leden toestemming geven de nakoming van verplichtingen en specifieke verbintenissen jegens een of meer andere Leden overeenkomstig artikel 22 van de DSU op te schorten, indien het van oordeel is dat de omstandigheden ernstig genoeg zijn om een dergelijk handelen te rechtvaardigen.

Indien een Lid van oordeel is dat een voordeel waarvan het redelijkerwijs kon verwachten dat het hem krachtens een specifieke verbintenis van een ander Lid ingevolge deel III van deze Overeenkomst zou toekomen, wordt uitgehold of te niet gedaan door de toepassing van een maatregel die niet met de bepalingen van deze Overeenkomst in strijd is, kan het een beroep doen op de DSU. Indien het DSB vaststelt dat de maatregel een dergelijk voordeel heeft uitgehold of te niet gedaan, is het getroffen Lid gerechtigd tot een voor beide partijen bevredigende aanpassing op grond van artikel XXI, lid 2, die een wijziging of intrekking van de maatregel kan inhouden. Kan tussen de betrokken Leden geen overeenstemming worden bereikt, dan is artikel 22 van de DSU van toepassing.

De Raad voor de Handel in Diensten vervult de taken die hem worden opgedragen ter bevordering van de uitvoering en de doelstellingen van deze Overeenkomst te bevorderen. De Raad kan de suborganen oprichten die hij voor de doeltreffende vervulling van zijn taken nuttig acht.

Vertegenwoordigers van alle Leden kunnen zitting hebben in de Raad en, tenzij de Raad anders beslist, in de suborganen van de Raad.

De voorzitter van de Raad wordt door de Leden gekozen.

De in artikel IV, lid 2, bedoelde contactpunten zijn toegankelijk voor dienstverleners van Leden die aan ondersteuning door dergelijke contactpunten behoefte hebben.

Technische bijstand aan ontwikkelingslanden wordt op multilateraal niveau door het Secretariaat verstrekt. Besluiten over technische bijstand worden door de Raad voor de Handel in Diensten genomen.

De Algemene Raad stelt de nodige regels vast voor overleg en samenwerking met de Verenigde Naties en de gespecialiseerde agentschappen van de Verenigde naties, alsmede andere intergouvernementele organisaties die zich met diensten bezighouden.

Een Lid kan weigeren de voordelen van deze Overeenkomst toe te kennen:

Voor de toepassing van deze Overeenkomst:

De Bijlagen bij deze Overeenkomst vormen een integrerend deel van deze Overeenkomst.

(De overeengekomen lijsten van vrijstellingen op grond van artikel II, lid 2, worden bij het verdragsexemplaar van de WTO-Overeenkomst gevoegd.)

Deze Bijlage is van toepassing op natuurlijke personen die dienstverlener van een Lid zijn, en op natuurlijke personen van een Lid die in dienst zijn bij een dienstverlener van een Lid , ten behoeve van de verlening van een dienst.

De Overeenkomst is noch van toepassing op maatregelen betreffende natuurlijke personen die toegang zoeken tot de arbeidsmarkt van een Lid, noch op maatregelen aangaande staatsburgerschap, verblijf of werk op permanente basis.

De Leden kunnen in overeenstemming met Deel III en Deel IV van de Overeenkomst onderhandelen over specifieke verbintenissen betreffende het verkeer van alle categorieën natuurlijke personen die diensten verlenen die onder het toepassingsgebied van de Overeenkomst vallen. Natuurlijke personen die onder een specifieke verbintenis vallen, mogen in overeenstemming met de voorwaarden van die verbintenis diensten verlenen.

Een Lid wordt door de Overeenkomst niet verhinderd maatregelen toe te passen tot regeling van de binnenkomst of het tijdelijke verblijf van natuurlijke personen op zijn grondgebied, daarbij inbegrepen maatregelen ter bescherming van de integriteit van zijn grenzen, of ter verzekering van het ordelijke verkeer van natuurlijke personen over zijn grenzen, maar deze maatregelen mogen niet zo worden toegepast dat de voordelen die een Lid uit op grond van een specifieke verbintenis toekomen, daardoor worden uitgehold of teniet gedaan 13).

Deze Bijlage is van toepassing op maatregelen die de handel in al dan niet in een lijst opgenomen luchtvervoersdiensten, alsmede bijkomende diensten, raken. Bevestigd wordt dat een specifieke verbintenis of verplichting ingevolge deze Overeenkomst de verplichtingen van een Lid ingevolge bilaterale of multilaterale overeenkomsten die op de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst van kracht zijn niet beperken of aantasten.

De Overeenkomst, inclusief de daarbij behorende procedures voor geschillenbeslechting, is niet van toepassing op maatregelen betreffende:

De Overeenkomst is van toepassing op maatregelen betreffende:

De procedures voor geschillenbeslechting van de Overeenkomst kunnen uitsluitend worden ingeroepen wanneer de betrokken Leden verplichtingen of specifieke verbintenissen zijn aangegaan en wanneer de mogelijkheden voor geschillenbeslechting op grond van andere bilaterale of multilaterale overeenkomsten zijn uitgeput.

De Raad voor de handel in diensten evalueert regelmatig, en ten minste iedere vijf jaar, de ontwikkelingen in de luchtvervoersector en de werking van deze Bijlage ten einde de eventuele verdere toepassing van de Overeenkomst op deze sector te overwegen.

Definities:

Deze Bijlage is van toepassing op maatregelen die de verlening van financiële diensten raken. In deze Bijlage betekent verlening van een financiële dienst de verlening van een dienst, zoals gedefinieerd in artikel I, lid 2, van de Overeenkomst.

Voor de toepassing van artikel I, lid 3, onder b. van de Overeenkomst betekent ‘een in de uitoefening van overheidsgezag verleende dienst’ het volgende:

Wanneer een Lid toestaat dat een onder b. ii. of b. iii. van dit punt genoemde activiteit door zijn verleners van financiële diensten in concurrentie met een openbare instantie of een verlener van financiële diensten wordt verricht, valt deze activiteit onder ‘diensten’ in de zin van artikel I, lid 3, onder b. van de Overeenkomst.

Artikel I, lid 3, onder c., van de Overeenkomst is niet van toepassing op diensten die niet onder deze Bijlage vallen.

In afwijking van andere bepalingen van de Overeenkomst wordt een Lid niet verhinderd maatregelen van bedrijfseconomisch toezicht te nemen, daarbij inbegrepen maatregelen ter bescherming van investeerders, spaarders, polishouders of personen jegens wie een financiële dienstverlener een fudicaire verplichting heeft, of ter verzekering van de integriteit en stabiliteit van het financiële systeem. Wanneer deze maatregelen niet in overeenstemming met de bepalingen van de Overeenkomst zijn, mogen zij niet worden gebruikt als middel om aan de krachtens de Overeenkomst op een Lid rustende verbintenissen of verplichtingen te ontkomen.

Niets in de Overeenkomst mag zodanig worden uitgelegd dat van een Lid bekendmaking kan worden geëist van gegevens over de zaken en rekeningen van individuele klanten of van vertrouwelijke informatie of informatie inzake eigendomsrechten die in het bezit van openbare instanties is.

Een Lid kan maatregelen van bedrijfseconomisch toezicht van elk ander land erkennen door te bepalen op welke wijze de maatregelen van het Lid betreffende financiële diensten worden toegepast. Deze erkenning, door harmonisatie of op andere wijze, kan op een overeenkomst of regeling met het betrokken land worden gebaseerd of autonoom geschieden.

Een Lid, partij bij een onder a. genoemde, toekomstige dan wel bestaande overeenkomst of regeling, verleent andere belangstellende Leden voldoende gelegenheid om over toetreding tot die overeenkomst of regeling te onderhandelen of met hem over daarmee vergelijkbare overeenkomsten of regelingen te onderhandelen in omstandigheden die tot gelijkwaardige resultaten leiden op het gebied van regulering, uitvoering, toezicht en, indien van toepassing, procedures voor de uitwisseling van informatie tussen de partijen bij de overeenkomst of regeling. Wanneer een Lid autonoom tot erkenning overgaat, geeft het elk ander Lid voldoende gelegenheid aan te tonen dat deze omstandigheden bestaan.

Artikel VII, lid 4, onder b., is niet van toepassing wanneer een Lid voornemens is maatregelen van bedrijfseconomisch toezicht van een ander land te erkennen.

Panels voor de beslechting van geschillen over voorzorgskwesties of andere financiële aangelegenheden beschikken over de benodigde deskundigheid betreffende de specifieke financiële dienst die voorwerp van geschil is.

Voor de toepassing van deze Bijlage:

In afwijking van artikel II van de Overeenkomst en de punten 1 en 2 van de Bijlage betreffende vrijstellingen van de toepassingen van artikel II kan een Lid, gedurende een periode van 60 dagen die vier maanden na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst aanvangt, in die Bijlage de maatregelen betreffende financiële diensten opnemen die met artikel II, lid 1, van de Overeenkomst onverenigbaar zijn.

In afwijking van artikel XXI van de Overeenkomst kan een Lid, gedurende een periode van 60 dagen die vier maanden na de datum van inwerkingtreding van de WTO-Overeenkomst aanvangt, alle in zijn Lijst opgenomen specifieke verbintenissen betreffende financiële diensten of een gedeelte daarvan uitbreiden, wijzigen of intrekken.

De Raad voor de Handel in Diensten stelt alle procedures vast die voor de toepassing van de punten 1 en 2 nodig zijn.

Artikel II en de bijlage betreffende vrijstellingen van de toepassing van artikel II, alsmede het vereiste om alle met de meestbegunstiging strijdige maatregelen die een Lid handhaaft in de bijlage op te nemen, treden voor de internationale scheepvaart, de ondersteunende diensten en wat de toegang tot en het gebruik van havenfaciliteiten betreft pas in werking op:

Punt 1 is niet van toepassing op specifieke verbintenissen betreffende zeevervoerdiensten die in een Lijst van een Lid zijn opgenomen.

Een Lid kan vanaf de afronding van de in punt 1 genoemde onderhandelingen en vóór de datum van toepassing, in afwijking van artikel XXI, al zijn specifieke verbintenissen voor deze sector of een gedeelte daarvan, wijzigen of intrekken, zonder compensatie aan te bieden.

Gezien de bijzondere kenmerken van de sector telecommunicatiediensten en vooral de dubbele rol van deze sector als afzonderlijke economische activiteit en als fundamenteel transportmiddel ten behoeve van andere economische activiteiten zijn de Leden de volgende bijlage overeengekomen, ter uitbreiding van de bepalingen van de Overeenkomst aangaande maatregelen die de toegang tot en het gebruik van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten raken. Bijgevolg zijn in deze bijlage aantekeningen en aanvullende bepalingen op de Overeenkomst neergelegd.

Deze bijlage is van toepassing op alle maatregelen van een Lid die de toegang tot en het gebruik van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten raken 14..

Deze bijlage is niet van toepassing op maatregelen met betrekking tot de verspreiding van radio- of televisieprogramma's via de kabel of door middel van rechtstreekse uitzending.

Geen bepaling in deze bijlage wordt in die zin uitgelegd dat:

Voor de toepassing van deze bijlage:

Bij de toepassing van artikel III van de Overeenkomst ziet ieder Lid erop toe dat relevante informatie over voorwaarden betreffende de toegang tot en het gebruik van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten voor het publiek beschikbaar is, waaronder informatie over tarieven en andere aan de diensten verbonden voorwaarden; specificaties van technische interfaces met de netwerken en diensten; informatie over de organen die belast zijn met de opstelling en goedkeuring van normen voor toegang en gebruik; voorwaarden voor koppeling van eind- of andere apparatuur; en de eventuele vereisten inzake aanmelding, registratie of vergunningen.

Ieder Lid ziet erop toe dat een dienstverlener van een ander Lid voor de verlening van een in zijn Lijst opgenomen dienst onder redelijke en niet-discriminerende voorwaarden toegang heeft tot en gebruik kan maken van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten. Deze verplichting wordt, onder meer, door toepassing van de punten b) tot en met f) ten uitvoer gelegd (15).

Ieder Lid ziet erop toe dat dienstverleners van andere Leden toegang hebben tot en gebruik kunnen maken van alle binnen of buiten de grenzen van dat Lid aangeboden openbare telecommunicatienetwerken en -diensten, particuliere huurlijnen inbegrepen, en zorgt er te dien einde voor, overeenkomstig de punten e) en f), dat het de verleners is toegestaan:

Ieder Lid ziet erop toe dat dienstverleners van andere Leden openbare telecommunicatienetwerken en -diensten kunnen gebruiken voor het binnenlandse en grensoverschrijdende verkeer van informatie, daarbij inbegrepen de interne bedrijfscommunicatie van deze dienstverleners, en voor toegang tot informatie in gegevensbestanden of tot informatie die op andere wijze in machine-leesbare vorm is opgeslagen op het grondgebied van dit Lid. Alle nieuwe of gewijzigde maatregelen van een Lid die ingrijpende consequenties hebben voor dit gebruik worden aangemeld en vormen het onderwerp van overleg, overeenkomstig de desbetreffende bepalingen van de Overeenkomst.

In afwijking van de vorige alinea kan een Lid de maatregelen nemen die noodzakelijk zijn met het oog op de veiligheid en vertrouwelijkheid van berichten, mits deze maatregelen niet op zodanige wijze worden toegepast dat zij een arbitraire of ongerechtvaardigde discriminatie dan wel een verkapte beperking van de handel in diensten vormen.

Ieder Lid ziet erop toe dat voor de toegang tot en het gebruik van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten uitsluitend voorwaarden worden gesteld die noodzakelijk zijn:

Mits de voorwaarden voor toegang tot en het gebruik van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten aan de in punt e) genoemde criteria voldoen, mogen zij het volgende omvatten:

In afwijking van het bepaalde in de voorgaande punten van deze afdeling kan een Lid dat een ontwikkelingsland is, in overeenstemming met zijn ontwikkelingsniveau, redelijke voorwaarden stellen voor de toegang tot en het gebruik van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten indien dit nodig is voor de versterking van de binnenlandse telecommunicatie-infrastructuur en dienstencapaciteit, alsmede voor de vergroting van zijn deelname aan de internationale handel in telecommunicatiediensten. Deze voorwaarden worden in de Lijst van het Lid omschreven.

De Leden erkennen dat een efficiënte, geavanceerde telecommunicatie-infrastructuur in de landen, met name in ontwikkelingslanden, van wezenlijk belang is voor de expansie van hun handel in diensten. Met het oog hierop hechten de Leden hun goedkeuring aan en stimuleren zij de deelname, voor zover maar enigszins praktisch mogelijk, van ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden, hun leveranciers van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten, alsmede van andere instanties, aan ontwikkelingsprogramma's van internationale en regionale organisaties, waaronder de Internationale Telecommunicatie-unie, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties en de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling.

De Leden stimuleren en ondersteunen samenwerking op het gebied van telecommunicatie tussen ontwikkelingslanden op internationaal, regionaal en subregionaal niveau.

De Leden stellen, in samenwerking met de betrokken internationale organisaties, voor zover praktisch mogelijk, informatie betreffende telecommunicatiediensten, ontwikkelingen op telecommunicatiegebied en informatietechnologie ter beschikking van de ontwikkelingslanden ten einde deze bij de versterking van hun binnenlandse telecommunicatiedienstensector te helpen.

De Leden schenken speciale aandacht aan de mogelijkheden voor de minstontwikkelde landen buitenlandse verleners van telecommunicatiediensten aan te moedigen een bijdrage te leveren aan de overdracht van technologie, opleiding en andere activiteiten waardoor de ontwikkeling van hun telecommunicatie-infrastructuur en de expansie van hun handel in telecommunicatiediensten worden ondersteund.

De Leden erkennen het belang van internationale normen voor de wereldwijde compatibiliteit en interoperabiliteit van telecommunicatie-netwerken en -diensten, en verbinden zich tot bevordering van deze normen via de werkzaamheden, van de betrokken internationale organen, daarbij inbegrepen de Internationale Telecommunicatie-unie en de Internationale Organisatie voor normalisatie.

De Leden erkennen de rol van intergouvernementele en niet-gouvernementele organisaties en overeenkomsten met het oog op het doeltreffend functioneren van binnenlandse en wereldwijde telecommunicatie-diensten, met name van de Internationale Telecommunicatie-unie. Indien van toepassing, stellen de Leden de nodige regelingen op voor overleg met deze organisaties over aangelegenheden die uit de tenuitvoerlegging van deze bijlage voortvloeien.

Artikel II en de bijlage betreffende vrijstellingen van de toepassing van artikel II, alsmede de verplichting iedere door een Lid gehandhaafde en met de meestbegunstiging strijdige maatregel in de bijlage op te nemen, treden wat basistelecommunicatie betreft eerst in werking op:

Punt 1 is niet van toepassing op specifieke verbintenissen op het gebied van basistelecommunicatie die in de Lijst van een Lid zijn opgenomen.