6.1 Inleiding

In het vorige hoofdstuk kwam aan de orde dat de curator recht heeft op wanprestatie, dat wil zeggen het recht om door de schuldenaar aangegane verbintenissen niet na te komen, met als gevolg dat de wederpartij op de verificatievergadering is aangewezen. In de praktijk doet zich echter geregeld de situatie voor dat de schuldenaar partij is bij overeenkomsten of gebonden is aan bedingen waaruit géén verbintenissen voortvloeien, maar die op andere wijze zijn rechtspositie ten opzichte van de desbetreffende wederpartij bepalen. De vraag die dan rijst, is in hoeverre ook de curator hieraan gebonden is.

Als uitgangspunt geldt ook hier dat het faillissement de overeenkomst niet raakt.1 In het Nebula-arrest overwoog de Hoge Raad dat dit uitgangspunt niet impliceert dat de wederpartij bij een met de gefailleerde gesloten (duur)overeenkomst haar daaruit voortvloeiende rechten geldend kan maken alsof er geen faillissement ware, omdat het beginsel van de gelijkheid van schuldeisers anders op onaanvaardbare wijze zou worden doorbroken. De wederpartij bij een niet-obligatoire overeenkomst is evenwel géén schuldeiser, zodat ook een doorkruising van de gelijkheid van schuldeisers c.q. van de tussen hen geldende rangorde niet aan de orde is.2

Dit betekent echter niet dat de curator zonder meer gebonden is aan alle niet-obligatoire overeenkomsten waarbij de schuldenaar partij is. Ook andere in de Faillissementswet neergelegde regels of daaraan ten grondslag liggende beginselen kunnen meebrengen dat de curator zich aan de werking van een overeenkomst kan onttrekken. In de volgende paragrafen laat ik de belangrijkste niet-obligatoire overeenkomsten de revue passeren. Aan de orde komen diverse contracten van procesrechtelijke aard (§ 6.2), de goederenrechtelijke overeenkomst (§ 6.3), schuld- en contractsoverneming (§ 6.4) en de overeenkomst van afstand van een vorderingsrecht (§ 6.5). De mogelijkheden die de regeling van faillissementspauliana de curator biedt om de hier bedoelde contracten in een voorkomend geval aan te tasten, blijven buiten beschouwing.