HR, 16-10-2007, nr. 02257/06

Nr. 02257/06

Mr. Bleichrodt

Zitting 21 augustus 2007

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Het Gerechtshof te Amsterdam heeft de verdachte op 4 mei 2006 ter zake van 1. "aangifte doen dat een strafbaar feit gepleegd is, wetende dat het niet gepleegd is" en 2. "valsheid in geschrift" veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes maanden, voorwaardelijk met twee jaren proeftijd.

2. Verdachte heeft zelf cassatie ingesteld. Namens hem hebben mr. G.P. Hamer en mr. B.P. de Boer, beiden advocaat te Amsterdam, een schriftuur ingezonden, houdende drie middelen van cassatie.

3.1 Het eerste middel behelst de klacht dat uit de ten aanzien van feit 1 gebezigde bewijsmiddelen niet kan volgen dat de in de bewezenverklaring van dat strafbare feit genoemde diefstal in zijn geheel niet heeft plaatsgevonden, althans dat het Hof zijn oordeel op dit punt ontoereikend heeft gemotiveerd. Daartoe wordt in de toelichting aangevoerd dat uit de bewijsmiddelen niet zonder meer kan worden afgeleid dat verdachte niet op 31 mei 2004 is overvallen door twee mannen die hem geslagen en getrapt hebben en in ieder geval meer dan € 900,- en een laptop hebben gestolen.

3.2 Ten laste van verdachte heeft het Hof onder 1 bewezen verklaard dat hij:

"op 31 mei 2004 in de gemeente Alkmaar aangifte heeft gedaan dat een strafbaar feit was gepleegd, wetende dat dat feit niet was gepleegd, immers heeft verdachte toen en aldaar ten overstaan van [verbalisant 1], brigadier van politie district Noord-Kennemerland, politie Noord-Holland-Noord, opzettelijk in strijd met de waarheid aangifte gedaan van diefstal met geweld."

3.3.1 Die bewezenverklaring berust op de volgende in het proces-verbaal van de terechtzitting waarin het mondelinge arrest is aangetekend, weergegeven bewijsmiddelen:

"2. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 31 mei 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 1].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als verklaring van de aangever [verdachte] (doorgenummerde pagina's 28 e.v.):

Ik doe aangifte van diefstal met geweld, gepleegd op 31 mei 2004. Ik ben eigenaar van '[A]' in [plaats]. Op 31 mei 2004 was ik in mijn winkel. Ik had de bedoeling om vandaag de stellingen schoon te maken en de cosmetische artikelen er op uit te stallen. Die artikelen had ik ongeveer een week geleden binnengekregen. Ik had dit soort artikelen nog niet eerder verkocht en dat was dus nieuw.

Ik zag in mijn winkel twee mannen staan. Ik noem ze de grote en de kleine. Ik zag en voelde dat de grote man mij met zijn rechtervuist tegen de rechterkant van mijn gezicht sloeg. Ik voelde dat ik direct hierna door de grote man van de trap af werd getrokken. Ik voelde dat ik toen ook nog een klap in mijn nek kreeg van die grote man. Ik lag met mijn buik op de grond en ik voelde dat die grote man twee keer krachtig tegen mijn rug aan schopte. Ik zag dat er 900 euro uit mijn portemonnee was gestolen. Er zijn ook een laptop en ongeveer driehonderd dozen met cosmetische artikelen gestolen. De inkoopwaarde van die artikelen was ongeveer € 19.500,- à € 20.000,-. Een lijst van die artikelen kom ik nog wel brengen.

3. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-012381 van 9 september 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 2] en [verbalisant 3].

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven als de mededeling van verbalisanten (doorgenummerde pagina 5):

Door [verdachte] werd op 24 juni 2004 een kopie van een factuur nummer [001] d.d. 25 mei 2004 ter beschikking gesteld van [B] BV, [a-straat 1], [plaats], betreffende drogisterij-artikelen ter waarde van € 19.930,74, die door [verdachte] waren besteld.

4. Een geschrift, zijnde een factuur van [B] BV met factuurnummer [001] gedateerd 25 mei 2004.

Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven (doorgenummerde pagina 34):

Op 25 mei 2004 zijn er op naam van [A] bij [B] BV drogisterijartikelen besteld. De drogisterijartikelen vertegenwoordigden een waarde van € 16.748,52 exclusief BTW. Inclusief BTW is het te betalen bedrag € 19.930,74.

5. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 4 augustus 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 2] en [verbalisant 3].

Dit proces-verbaal houdt, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als verklaring van de verdachte (doorgenummerde pagina 35):

Ik ben op 25 mei 2004 bij [B] BV geweest om drogisterijartikelen te bestellen. Ik heb de drogisterijartikelen op diezelfde dag contant betaald. Ook heb ik op die dag contant BTW betaald.

Nadat ik de goederen had besteld, ben ik naar de ABN-AMRO bank in Alkmaar gegaan om de goederen te verzekeren. Ik had daar een afspraak met [betrokkene 1]. De verzekering moest worden aangepast omdat ik nu ook drogisterijartikelen en cosmetische artikelen ging verkopen.

6. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 9 september 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 2].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als verklaring van [betrokkene 1] (doorgenummerde pagina's 84 e.v.):

Ik werk bij de ABN AMRO Bank te Alkmaar. Op 25 mei 2004 heb ik bij onze bank een gesprek gehad met [verdachte]. Er is toen niet gesproken over een grote bestelling van hem van drogisterijartikelen.

7. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 24 juni 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 4]

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven als verklaring van [betrokkene 2] (doorgenummerde pagina's 60 e.v.)

Ik ben eigenaar van het bedrijf [B] BV. Dit is een groothandel in drogisterijartikelen. Op 25 mei 2004 verscheen bij het bedrijf een man genaamd [verdachte], die een groot aantal drogisterijartikelen wilde kopen. [Verdachte] had geen contant geld bij zich. Omdat [verdachte] voor het eerst een bestelling bij ons deed, wilden wij eerst geld ontvangen voordat hij de goederen zou krijgen. [Verdachte] ging hiermee akkoord en zou ervoor zorgdragen dat het geld zo spoedig mogelijk overgemaakt zou worden. [Verdachte] kreeg wel een factuur van ons mee. Het factuurnummer is [001] en het klantnummer is [002]. De man gaf op dat het voor zijn bedrijf [A] te [plaats] was. Omdat het geld nooit naar ons werd overgemaakt, is er op 7 juni 2004 van deze factuur een creditnota gemaakt. Deze creditnota hebben wij naar [verdachte] opgestuurd.

Op 22 juni 2004 verscheen er een man van de verzekering. Deze man vertelde mij dat [verdachte] was overvallen en dat hij verklaarde dat de goederen, die door ons zijn geleverd onder factuurnummer [001], waren weggenomen. Deze goederen zijn helemaal niet geleverd aan [verdachte].

8. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 5 augustus 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 2].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als verklaring van [betrokkene 2] (doorgenummerde pagina's 66 e.v.)

Omdat hij het geld niet wilde overmaken, verzocht hij mij de factuur mee te geven. [Verdachte] is met de factuur en zonder de goederen weggegaan. Als de goederen geleverd waren, had hij een ontvangstbewijs moeten tekenen.

Als hij contant betaald zou hebben, dan zou ik op de factuur een stempel hebben gezet of "Voldaan" daar op geschreven hebben, met mijn handtekening daar op.

9. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 5 augustus 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 2].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als verklaring van [betrokkene 3] (doorgenummerde pagina's 77 e.v.)

Ik help in het bedrijf [B] BV. Op 25 mei 2004 kwam er een man in onze groothandel om spullen te kopen. Die man heeft zaken gedaan met [betrokkene 2]. Nadat die man was weggegaan, vertelde [betrokkene 2] mij dat die man dacht dat wij achterlijk waren. Hij wilde een grote bestelling goederen meenemen voordat hij die had betaald en zonder dat wij hem kenden. Ik weet dat aan die man geen goederen zijn geleverd, omdat ik die dan klaar had moeten zetten.

10. Een geschrift, zijnde een creditnota van [B] BV, factuurnummer [003], gedateerd 7 juni 2004 en gericht aan [A] te [plaats].

Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Op de creditnota zijn de drogisterijartikelen opgenomen die [verdachte] op 25 mei 2004 bij [B] BV heeft besteld. Het te verrekenen bedrag bedraagt € 16.748,52 exclusief BTW en € 19.930,74 inclusief BTW.

11. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-137255 van 9 september 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 2] en [verbalisant 3].

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven als verklaring van de verdachte:

Ik heb de schade van de diefstal op 31 mei 2004 bij de verzekeringsmaatschappij gedeclareerd. Ik heb van de verzekeringsmaatschappij een formulier gekregen. Ik heb dat formulier ingevuld, ondertekend en naar hen opgestuurd.

12. Een proces-verbaal met nummer PL1010/04-04-159290 van 30 augustus 2004, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 2].

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven, als verklaring van [betrokkene 5] (doorgenummerde pagina 49 e.v.):

Ik ben werkzaam als fraude coördinator bij ABN AMRO Verzekeringen. Door [verdachte] werd op 31 mei 2004 aangifte gedaan van diefstal met geweld. Uit de winkel zou € 900,- uit een portemonnee, € 200,- uit de kassa, een Toshiba laptop en € 16.748,52 exclusief BTW aan drogisterijartikelen zijn weggenomen. Op 15 juni 2004 werd bij ABN AMRO van verzekerde [verdachte] een geschreven en ondertekend schademeldingsformulier ontvangen. Het schademeldingsformulier is gedateerd 11 juni 2004. Onder punt 2c, waarin wordt gevraagd wat er precies is gebeurd, verwees verzekerde [verdachte] naar het politierapport. Onder punt 3, omvang van de schade, werden door verzekerde [verdachte] de ontvreemde goederen en geld genoemd met een bedrag van € 18.348,52.

13. Een geschrift, zijnde een schademeldingsformulier van ABN AMRO Verzekeringen, nummer verzekeringsbewijs/polis [004], ingevuld door [verdachte] en door [verdachte] ondertekend te Alkmaar op 11 juni 2004.

Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven (doorgenummerde pagina 53 e.v.):

[Verdachte] geeft op dat hij op 31 mei 2004 de volgende schade heeft geleden:

drogisterijartikelen ter waarde van € 16.748,52

geld uit portemonnee ter waarde van € 900,-

geld uit de kassa ter waarde van € 200,-

Toshiba laptop ter waarde van € 500,-

Bij de vraag wat er op 31 mei 2004 is gebeurd, verwijst [verdachte] naar het politierapport."

De verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep, voor zover inhoudende:

"A. Op 25 mei 2004 ben ik bij het bedrijf van [betrokkene 2] geweest om goederen te bestellen. Daarna ben ik naar de ABN AMRO Bank gegaan om die goederen te verzekeren."

3.3.2 De aantekening van het mondelinge arrest houdt voorts in:

De in voormelde bewijsmiddelen opgenoemde feiten en omstandigheden leveren de redengevende feiten en omstandigheden op, waarop de beslissing van het hof steunt, dat het tenlastegelegde en hierna bewezenverklaarde feit door verdachte is begaan.

De hiervoor vermelde bewijsmiddelen zijn - ook in hun onderdelen - telkens gebezigd tot het bewijs van de feiten, waarop zij blijkens hun inhoud betrekking hebben en, voorzover het een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef, onder 5° van het Wetboek van Strafvordering betreft, telkens slechts gebezigd in verband met de inhoud van de andere bewijsmiddelen."

3.4 Ten laste van verdachte is - kort gezegd - bewezen verklaard dat hij zich op 31 mei 2004 schuldig heeft gemaakt aan een valse aangifte van diefstal met geweld. Die aangifte had voor wat betreft de beweerdelijk ontvreemde goederen voornamelijk betrekking op een grote hoeveelheid cosmetica/drogisterijartikelen met een inkoopwaarde van bijna € 20.000,-. Daarnaast zou ook nog € 900,- uit de portemonnee van aangever en een Toshiba laptop zijn gestolen. Onder 2 is de verdachte tenlastegelegd dat hij een schademeldingsformulier van ABN AMRO verzekeringen waarop die ontvreemde goederen en dat geld was vermeld, valselijk heeft opgemaakt. Zoals uit het verhandelde ter terechtzitting, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep blijkt, heeft de verdachte aangevoerd dat hij de cosmetica etc. wel degelijk kort voor de overval van [betrokkene 2] heeft gekocht en geleverd gekregen, wat door [betrokkene 2] gemotiveerd, met een beroep op bescheiden, is ontkend. Die verklaring vindt steun in die van [betrokkene 3], de magazijnhulp van [betrokkene 2]. Het Hof heeft die stelling van de verdachte uitvoerig onderzocht maar klaarblijkelijk - en alleszins begrijpelijk - deze onjuist geacht.

Blijkens de bewezenverklaring heeft het Hof klaarblijkelijk geoordeeld dat verdachtes aangifte betreffende de gewelddadige roofoverval die diezelfde ochtend op zijn winkel zou zijn gepleegd in haar geheel onjuist is en niet enkel voor wat betreft verdachtes verklaring dat de dieven (ook) dozen met cosmetica-artikelen zouden hebben weggenomen. Voor zover het middel van de mogelijkheid uitgaat dat het Hof zou hebben geoordeeld dat ook een gedeeltelijk onjuiste aangifte (in die zin dat minder goederen waren meegenomen dan aangegeven, maar dat de diefstal op zichzelf wel was gepleegd), als een valse aangifte in de zin van art. 188 Sr moet worden aangemerkt, mist het feitelijke grondslag.

3.5 Vooropgesteld moet worden dat in cassatie alleen wordt getoetst of het bewezenverklaarde uit de bewijsmiddelen kan worden afgeleid. De stellers van het middel hebben gelijk dat de gebezigde bewijsmiddelen op zichzelf niet uitsluiten dat verdachte op 31 mei 2004 wél bezoek heeft gehad van twee overvallers die hem (slechts) hebben beroofd van zijn laptop en van een geldbedrag van € 900,-; daaruit volgt echter nog niet dat de bewezenverklaring ontoereikend is gemotiveerd. 's Hofs vaststellingen impliceren dat verdachte bewust onwaarheid heeft gesproken over het leeuwendeel van de buit die de overvallers zouden hebben gemaakt. Het heeft, uitgaande van dat gegeven, in zijn bewijsredenering als het ware een "sprongetje" gemaakt en geconcludeerd dat de verdachte, die klaarblijkelijk uit was op financieel gewin, het hele verhaal betreffende de diefstal met geweld heeft verzonnen (teneinde de verzekering op te lichten). De vraag is of die conclusie verantwoord is. Dat is mijns inziens het geval. In het licht van het verhandelde ter terechtzitting, waar door of namens verdachte geen op die door de stellers van het middel geopperde mogelijkheid gericht specifiek verweer is gevoerd, heeft het Hof uit de gebezigde bewijsmiddelen kunnen afleiden dat het tenlastegelegde feit bewezen is en dat verdachte niet alleen valselijk heeft verklaard over de diefstal van de dozen met cosmetica-artikelen die nooit in zijn winkelruimte (een minimarkt) hebben gestaan, maar dat hij de hele diefstal uit zijn duim heeft gezogen.(1)

Bij gebreke van een specifiek verweer - een pleitnota is ook niet overgelegd - was het Hof niet gehouden de bewezenverklaring nader te motiveren.

3.6 Het middel faalt.

4.1 Het tweede middel borduurt voort op het eerste en klaagt dat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet kan volgen dat verdachte, zoals onder 2. bewezenverklaard, valselijk op het schademeldingsformulier heeft ingevuld dat er op 31 mei 2004 aan hem schade was toegebracht doordat hij die dag slachtoffer was geworden van een diefstal met geweld, althans dat het Hof de bewezenverklaring op dit punt onvoldoende heeft gemotiveerd.

4.2 Het Hof heeft ten laste van verdachte onder 2 bewezen verklaard dat hij:

"op 11 juni 2004 in de gemeente Alkmaar een ABN-Amro schademeldingsformulier - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt, immers heeft verdachte valselijk ingevuld dat er op 31 mei aan hem, verdachte, schade was toegebracht doordat hij, verdachte, op 31 mei 2004 slachtoffer was geworden van diefstal met geweld en dit formulier ondertekend, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken."

4.3 Zoals ik hiervoor onder 3.5 al heb uiteengezet, kon het Hof op grond van de gebezigde bewijsmiddelen tot de gevolgtrekking komen dat verdachte bij de politie niet alleen valselijk heeft verklaard omtrent de volgens hem uit zijn winkel weggenomen dozen, maar óók omtrent de overige door hem beschreven gebeurtenissen welke die ochtend zouden hebben plaatsgehad.

Nu het Hof die conclusie mocht trekken, is zijn oordeel dat daaruit noodzakelijkerwijs voortvloeit dat verdachte tevens het schademeldingsformulier van de ABN-AMRO valselijk heeft ingevuld door daarop - onder verwijzing naar het proces-verbaal van zijn aangifte - te vermelden dat hij die 31 mei 2004 is beroofd van drogisterijartikelen, een som geld ter waarde van € 1.100,-- (kasgeld en eigen geld) en een Toshiba laptop niet onbegrijpelijk.

Ook de bewezenverklaring van feit 2 is derhalve toereikend gemotiveerd.

4.4 Het middel treft geen doel.

5.1 Het derde middel klaagt dat het Hof ten onrechte, althans onvoldoende gemotiveerd een onder verdachte inbeslaggenomen memorecorder heeft verbeurd verklaard.

5.2. Het arrest van het Hof houdt dienaangaande in:

" Verklaart verbeurd het inbeslaggenomen en nog niet teruggegeven, te weten: 1 Lervia KH 4110 memorecorder, kleur zwart."

De strafmotivering houdt over die recorder niets naders in.

5.3 De bewuste memorecorder, preciezer geformuleerd de met deze memorecorder door verdachte vervaardigde geluidsopname van een door hem in juni 2005, enkele dagen vóór de terechtzitting in eerste aanleg, gevoerd gesprek met getuige [betrokkene 2], heeft een rol gespeeld in de procedure in eerste aanleg. De kwaliteit van het opgenomene was zo slecht dat de Politierechter een nader onderzoek door het NFI heeft gelast. Dat instituut had daarvoor ook de recorder nodig en die is toen door verdachte ter beschikking gesteld en inbeslaggenomen. De resultaten van dat onderzoek, dat onder meer een schriftelijke weergave van (volgens de Politierechter niet zonder meer ontlastende) gedeelten van het op straat gevoerde gesprek tussen verdachte en [betrokkene 2] heeft opgeleverd, zijn ter terechtzitting in eerste aanleg van 26 oktober 2005 aan de orde geweest.

5.4 Uit wat onder 5.2 is vermeld volgt dat het Hof niet heeft vastgesteld dat aan de wettelijke voorwaarden voor verbeurdverklaring is voldaan. Het Hof heeft noch overwogen dat de recorder aan verdachte of aan een relevante derde toebehoorde, noch aangegeven op grond van welke in art. 33a Sr genoemde gronden de memorecorder vatbaar zou zijn voor verbeurdverklaring. Nu bij verbeurdverklaring uit het vonnis in ieder geval zal moeten blijken dat het inbeslaggenomen goed daarvoor vatbaar was,(2) is de beslissing van het Hof om de memorecorder verbeurd te verklaren ontoereikend gemotiveerd.

5.5 Ik heb mij nog de vraag gesteld op welke in art. 33a, eerste lid, Sr genoemde gronden het Hof mogelijkerwijs bij zijn beslissing tot verbeurdverklaring het oog zou kunnen hebben gehad. De in juni 2005 met de memorecorder gemaakte geluidsopname dateert van meer dan een jaar ná voltooiing van het strafbare feit, toen de vervolging tegen verdachte al was ingesteld. De recorder kan niet worden gerangschikt onder de categorieën voorwerpen als bedoeld onder 33a, eerste lid onder b, c en e, Sr.(3) Voorts voeren de stellers van het middel terecht aan dat de opname door de verdachte pas tijdens de procedure in eerste aanleg als bewijsstuk voor zijn aangevoerde onschuld is ingebracht. Dat betekent dat ook de in art. 33a, eerste lid onder d Sr vermelde grond voor verbeurdverklaring - de belemmering van de opsporing - toepassing mist.(4)

Kortom, hier lijkt mij geen sprake van een voorwerp dat vatbaar is voor verbeurdverklaring.

5.6 Het middel is terecht voorgesteld. Voor een terugwijzing van de zaak naar het Hof zie ik, nu ik ambtshalve geen grond heb aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak behoort te leiden, echter geen noodzaak. Het lijkt mij dat de Hoge Raad om doelmatigheidsredenen het bestreden arrest zal kunnen vernietigen voor wat betreft de uitgesproken verbeurdverklaring, met bevel tot teruggave van de recorder aan de verdachte.

6. De eerste twee middelen falen en lenen zich mijns inziens voor een verwerping met de aan art. 81 RO ontleende korte motivering. Nu het derde middel terecht is voorgesteld, concludeer ik dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak zal vernietigen, doch uitsluitend voor wat betreft de verbeurdverklaring, zal bepalen dat de onder verdachte inbeslaggenomen memorecorder aan hem zal worden teruggegeven, en het beroep voor het overige zal verwerpen.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

1 Bij een blik achter de papieren muur blijkt dat het om een paar honderd dozen moet zijn gegaan en dat niemand in de buurt heeft gezien (het was overdag) dat er dozen uit de winkel zijn gedragen. Volgens opgave van de verdachte zou de overval 30 tot 45 minuten hebben geduurd. Het Hof had dit soort gegevens ook tot het bewijs kunnen bezigen maar nodig was het m.i. niet.

2 Zie voor wat betreft de eis van toebehoren reeds HR NJ 1969, 168. Zie ook G. Knigge, Beslissen en motiveren, p. 195.

3 Zie nader NLR, aant. 3, 4 en 5 op art. 33a Sr.

4 Zie NLR, aant. 5 op art. 33a Sr. NLR vermeldt hier overigens dat er, wil deze grond van toepassing zijn, er een duidelijke stagnatie in het onderzoek moet zijn teweeggebracht; tevens wordt gewezen op de aparte strafbaarstelling van begunstiging, neergelegd in art. 189 Sr.