HR, 04-05-2004, nr. 02859/03

Het Gerechtshof te 's-Gravenhage heeft de verdachte op 11 juli 2003 vrijgesproken van het hem bij inleidende dagvaarding tenlastegelegde.

De Advocaat-Generaal bij het Hof heeft cassatie ingesteld en een cassatieschriftuur ingezonden, houdende één middel van cassatie.

Het middel behelst de klacht dat het Hof verdachte ten onrechte heeft vrijgesproken van het hem tenlastegelegde, althans die vrijspraak heeft doen steunen op ontoereikende gronden. Daartoe wordt in de toelichting ten eerste aangevoerd dat het Hof door een onjuiste lezing van de gedingstukken het door de patholoog aangegeven oorzakelijk verband tussen het slaan en/of drukken van een steen op het hoofd en/of de hals en de ingetreden dood van het slachtoffer heeft miskend. Voorts wordt aangevoerd dat ook indien moet worden aangenomen dat de verklaring van verdachte inhoudelijk niet overeenstemt met de bevindingen van de patholoog omtrent de doodsoorzaak, het Hof daaruit niet, althans niet zonder nadere motivering, mocht afleiden dat verdachte het delict niet heeft medegepleegd.

Het Hof heeft bedoelde vrijspraak als volgt gemotiveerd:

Het door de patholoog dr. R. Visser op 5 november 2001 opgemaakte sectierapport houdt onder meer het volgende in:

Voorts heeft voornoemde patholoog in het kader van een verhoor bij de rechter-commissaris d.d. 15 juli 2002 onder meer verklaard dat:

Uit het sectierapport van dr. R. Visser volgt dus dat de dood van het slachtoffer kan worden verklaard op grond van het samendrukkend geweld ter plaatse van de hals. Uit de bij de rechter-commissaris afgelegde verklaring van voornoemde patholoog volgt dat deze in het rapport het begrip "samendrukkend geweld" heeft gebezigd omdat er geen vingersporen zijn aangetroffen die met zekerheid op wurghandelingen duiden. Onder voornoemd begrip valt volgens dr. R. Visser naast wurgen ook het dichtdrukken (ik begrijp: van de luchtpijp van het slachtoffer) met een voorwerp, bijvoorbeeld een steen.

Verdachte, die volgens het PBC-rapport d.d. 9 juli 2002 lijdt aan schizofrenie van het gedesorganiseerde type en als tamelijk vergaand zwakbegaafd moet worden aangemerkt, heeft in verschillende politieverhoren bekend dat hij in meer of mindere mate bij het delict betrokken is geweest.

Zo volgt uit de door verdachte op 27 en 28 november 2001 afgelegde verklaringen dat verdachte het slachtoffer één keer met een baksteen (boven)op haar hoofd heeft geslagen danwel die baksteen op haar gezicht heeft gegooid.1.

Op 21 juni 2002 heeft verdachte tegenover de verhorende agenten verklaard dat hij het slachtoffer niet zelf heeft geslagen, maar dat dit ene [betrokkene 1]2. is geweest. Volgens die verklaring liep verdachte langs de Potterspoort en zag toen dat deze persoon bezig was het slachtoffer te verkrachten. Voorts heeft verdachte verklaard dat die [betrokkene 1] aan verdachte heeft gevraagd hem een baksteen te geven, waarop hij een dergelijke steen in de richting van die persoon heeft gegooid.3. Met die baksteen zou [betrokkene 1] het slachtoffer vervolgens op haar hoofd hebben geslagen.4.

Uit de hiervoor onder 3.2 opgenomen overwegingen volgt dat bij 's Hofs beslissing tot vrijspraak de omstandigheid heeft meegewogen dat de verklaringen van verdachte over zijn eigen betrokkenheid en ook over die van de door hem genoemde [betrokkene 1] bij het delict niet overeenkomen met de bevindingen van de patholoog zoals neergelegd in het sectierapport. Gelet op de door verdachte afgelegde verklaringen enerzijds, inhoudende dat hij danwel [betrokkene 1] met een baksteen op het hoofd van het slachtoffer heeft geslagen danwel die baksteen naar het hoofd van dat slachtoffer heeft gegooid, en de bevindingen van de patholoog anderzijds, te weten dat het slachtoffer is overleden op grond van samendrukkend geweld ter plaatse van de hals, is dat oordeel van het Hof niet onbegrijpelijk. Het één keer slaan danwel gooien met een baksteen houdt immers een geheel andere gedraging in dan het langdurig samendrukken van de keel (al dan niet met een voorwerp). Verdachte heeft, zoals het Hof terecht opmerkt, weliswaar gedragingen geschetst die volgens dr. R. Visser het vastgestelde hoofdletsel kunnen hebben veroorzaakt, maar die hebben niet tot de dood van het slachtoffer geleid. De steller van het middel leest de passage uit het sectieverslag die hierboven is geciteerd anders dan het Hof heeft gedaan. Het Hof las erin dat op basis van de gebleken letsels een combinatie van handelingen afgeleid kan worden, te weten enerzijds samendrukkend geweld door bijvoorbeeld wurghandelingen, en anderzijds slaan of hard duwen met een voorwerp. De steller van het middel vertaalt de passage aldus dat op basis van de gebleken letsels een combinatie van handelingen afgeleid kan worden, te weten samendrukkend geweld door bijvoorbeeld wurghandelingen, of slaan met een voorwerp, of hard duwen met een voorwerp. Het Hof heeft zich wel gerealiseerd dat de deskundige ten overstaan van de rechter-commissaris heeft verklaard dat onder samendrukkend geweld ook het dichtdrukken met een voorwerp is begrepen, maar het Hof heeft kennelijk aan de conclusie van het rapport de voorkeur gegeven. De uitleg van de aangehaalde passage uit het verslag is niet onbegrijpelijk en de nadruk die het Hof op die conclusie heeft gelegd in plaats van op de latere verklaring van de deskundige tegenover de rechter-commissaris is in cassatie ook niet nader te toetsen.

Uit het voorgaande volgt dan ook dat niet kan worden gezegd dat het Hof de door de patholoog in zijn rapport neergelegde bevindingen omtrent de doodsoorzaak heeft miskend.

Ten aanzien van de klacht dat het Hof niet zonder nadere motivering mocht uitsluiten dat verdachte het delict heeft medegepleegd, verdient het volgende opmerking.

De steller van het middel voert terecht aan dat voor medeplegen niet noodzakelijk is dat de verdachte zelf lijfelijk aanwezig is geweest bij het plegen van het delict en ook niet dat hij concrete uitvoeringshandelingen heeft verricht.5. Voor medeplegen is echter wél noodzakelijk dat er sprake is van een nauwe en volledige samenwerking tussen de verdachte en zijn mededader.6.

Uit het (aanvullend) deskundigenrapport d.d. 28 juni 2002 van drs. J.M. Kockx, inhoudende de resultaten van het vergelijkend DNA-onderzoek, volgt dat het op de plaats delict aangetroffen sperma niet van verdachte stamt. Daarnaast is op de plaats delict celmateriaal aangetroffen dat niet "matcht" met verdachtes DNA, maar wél met het aangetroffen sperma. Het aantreffen van voornoemde sporen vormt derhalve een contra-indicatie voor een actieve betrokkenheid van verdachte bij dit delict.

Voorts houdt het deskundigenrapport van ing. R. Eikelenboom d.d. 8 juli 2002 omtrent het sporenonderzoek onder meer in dat - ondanks het groot aantal DNA-onderzoeken van de veiliggestelde sporen op het lichaam en de kleding van het slachtoffer bij het biologische sporenonderzoek - geen aanwijzing is gevonden dat een tweede persoon actief betrokken is geweest bij het strafbare feit.

Gelet op de resultaten van het vergelijkend DNA- en van het sporenonderzoek wijst derhalve niets er op dat verdachte zelf lijfelijk aanwezig is geweest op de plaats delict en daarvan een uitvoeringshandeling heeft begaan. Dat er sprake is geweest van een nauwe en volledige samenwerking ter uitvoering van een gezamenlijk plan tussen de afwezige verdachte en een actief betrokken mededader blijkt ook nergens uit. Sterker nog: uit de stukken kan, behalve uit verdachtes verklaringen, überhaupt niet volgen dat verdachte in enigerlei wijze (rechtstreeks) bij het delict betrokken is geweest.

De hiervoor onder 3.2 weergegeven overwegingen houden in dat het Hof niet aannemelijk heeft geacht dat hetgeen verdachte heeft verklaard omtrent "het slaan met een baksteen" als specifieke daderwetenschap moet worden aangemerkt, kennelijk omdat a. reeds vóór het tijdstip van aanhouding van verdachte op 23 november 2001 via kranten in de publiciteit is gekomen dat het slachtoffer volgens buurtbewoners met ingeslagen schedel is gevonden en b. al spoedig na het delict in Gouda het gerucht de ronde deed dat het slachtoffer met een (bak)steen is geslagen.7. Overigens heeft het Hof bij zijn oordeel - naast het feit dat uit vergelijkend DNA-onderzoek niet is gebleken dat verdachte op enigerlei manier actief betrokken is geweest bij het delict - nog laten meewegen dat ook de door verdachte als "medepleger" aangewezen persoon door een vergelijkend DNA-onderzoek is vrijgepleit van een actieve rol bij het plegen van het strafbare feit, zoals door verdachte geschetst.8.

Uit het voorgaande volgt dat het Hof de mogelijkheid dat verdachte het delict heeft medegepleegd niet enkel - zoals de steller van het middel wil doen geloven - gebaseerd heeft op de omstandigheid dat zijn relaas omtrent de gebeurtenissen die tot de dood van het slachtoffer zouden hebben geleid niet overeenkomt met de door de patholoog in zijn rapport neergelegde bevindingen. Het in de hiervoor onder 3.2 weergegeven overwegingen van het Hof besloten liggende oordeel dat verdachte gelet op alle omstandigheden, in onderling verband bezien, moet worden vrijgesproken van het hem tenlastegelegde, getuigt niet van een verkeerde rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk.

Ambtshalve heb ik geen grond gevonden die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.