HR, 03-02-2004, nr. 00817/03

Het cassatieberoep is gericht tegen een arrest van het Gerechtshof te Amsterdam waarbij verzoeker wegens (1 en 3) "diefstal, meermalen gepleegd", (2 primair) "openlijk met verenigde krachten geweld plegen tegen personen", (4) "het opzettelijk door valse alarmkreten de rust verstoren, meermalen gepleegd" en (5) "diefstal, gevolgd van bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf de vlucht mogelijk te maken" is veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van drie maanden. Tevens is verzoeker veroordeeld aan een benadeelde partij een bedrag te betalen en is hem, ten behoeve van die benadeelde partij, tot hetzelfde bedrag een betalingsverplichting als bedoeld in art. 36f Sr opgelegd, met de gebruikelijke clausule dat betalingen aan de benadeelde partij in mindering zullen strekken op de betalingsverplichting jegens de Staat en omgekeerd.

Namens verzoeker heeft mr. G.P. Hamer, advocaat te Amsterdam, één cassatiemiddel voorgesteld.

Het middel keert zich tegen de bewezen- en strafbaarverklaring ter zake van het onder 4 tenlastegelegde feit met de klacht dat ten onrechte bewezen is verklaard dat verzoeker de rust heeft verstoord als bedoeld in art. 142 Sr.

Ter zake van het onder 4 tenlastegelegde is bewezenverklaard dat verzoeker:

In de toelichting op het middel wordt betoogd dat onder "rust" in de zin van art. 142 Sr moet worden verstaan: de openbare rust, de rust van de buurt of van naaste omwonenden.

Voorts wordt betoogd dat, nu verzoeker blijkens de bewijsmiddelen niets anders heeft gedaan dan valse alarmsignalen geven binnen een gesloten telecommunicatiesysteem, zodat die signalen uitsluitend kenbaar waren voor de beperkte kring van personen die uit hoofde van hun functie toegang tot dat communicatiesysteem hadden, uitsluitend de rust binnen dat communicatiesysteem is verstoord. Dat die verstoring wellicht tot een verstoring van de openbare rust had kunnen leiden (in verband - zo begrijp ik - met de mogelijkheid dat dienstdoende politiefunctionarissen op voor derden zichtbare of hoorbare wijze in actie waren gekomen), moet buiten beschouwing blijven, aangezien uit de bewijsmiddelen blijkt dat het enige effect van verzoekers valse meldingen is geweest dat een politiefunctionaris bij de centrale heeft geïnformeerd wat er aan de hand was.

In Noyon-Langemeijer-Remmelink, Het Wetboek van Strafrecht, art. 142 Sr, aant. 2 (suppl. 107) is aangenomen dat ook de verstoring van de rust van slechts enkele personen onder het bereik van art. 142, eerste lid, Sr valt. Dat is afgeleid uit de omstandigheid dat in het oorspronkelijk voorgestelde art. 431 Sr ('burengerucht', strafbaar gesteld als overtreding) de eis van openbare rustverstoring was gesteld, terwijl die eis nadien is vervallen. Nu de wetsgeschiedenis duidelijk maakt dat de in art. 431 Sr bedoelde rustverstoring door nachtelijk rumoer gestraft moet kunnen worden, ook indien alle openlijkheid daaraan ontbreekt, valt niet in te zien waarom de strafbaarheid van rustverstoring door alarmkreten of signalen beperkt zou moeten worden tot het geval waarin zij openlijk plaatsvindt.

Enige tijd geleden heeft het Gerechtshof te Arnhem in verband met art. 142 Sr geoordeeld dat de rust was verstoord door een telefonische melding betreffende een vreemd pakketje (dat vervolgens een nep-bom bleek te zijn), aangezien de uitwerking van dit valse signaal was geweest dat de politie een grotere activiteit had vertoond dan gebruikelijk, onder meer door de inzet van een bomverkenner (Gerechtshof Arnhem 25 maart 1994, NJ 1994, 632). Eerder had de Rechtbank te Amsterdam al in die zin geoordeeld (NJ 1973, 462).

Het lijkt mij juist om onder "rust verstoren" in de zin van art. 142, eerste lid, Sr de gevallen te brengen waarin de valse alarmkreten of signalen personen die uit hoofde van hun functie gehouden zijn op te treden tegen (dreigende) inbreuken op de rechtsorde in de waan hebben gebracht dat hun bemoeienis werd verlangd, waardoor zij onnodige activiteiten hebben ontplooid.

Ik zie evenwel niet in op welke wijze men de kring van die personen zou kunnen kwantificeren of eisen zou moeten stellen aan de door hen ontplooide activiteiten teneinde een bij de toepassing van deze strafbepaling geboden beperking in het begrip 'rustverstoring' aan te brengen.

Indien verschillende politiemensen, gehoor gevend aan de via telefoon of portofoonverkeer gegeven valse alarmkreet, zich met loeiende sirene en flitsende zwaailichten, en wellicht overschrijding van de maximumsnelheid, naar de opgegeven plek begeven zal er, dunkt mij, geen enkele twijfel over kunnen bestaan dat zich een rustverstoring in de zo-even bedoelde zin heeft voorgedaan.

Maar waarom zou dat anders zijn indien slechts één politiefunctionaris op die manier reageert?

En waarom zou dat anders zijn indien er voor de buitenwereld niets te zien is en de reactie van de opsporingsambtenaren (of opsporingsambtenaar) beperkt blijft tot verifiëren, met de beschikbare vormen van vertrouwelijke telecommunicatie, of optreden werkelijk aangewezen is?

In dat ontbreken van voor de buitenwereld kenbare (en misschien onrust, angst of nieuwsgierigheid wekkende) activiteit kan geen onderscheidend criterium gelegen zijn, ervan uitgaande - zoals ik met het Amsterdamse Hof doe - dat "rust verstoren" in de zin van art. 142, eerste lid, Sr niet is beperkt tot het wekken van gevoelens van onrust, onveiligheid of andere emoties bij omstanders of omwonenden, maar ook in het opwekken van bijzondere en onnodige activiteiten bij degenen wier taak het is (dreigende) verstoringen van de rechtsorde te voorkomen of te beëindigen.

Een bruikbare maatstaf om bepaalde activiteiten, vertoond door een minimaal aantal personen die door het valse alarm daartoe zijn bewogen wèl als verstoren van de rust in de zin van art. 142, eerste Sr te kunnen aanmerken, maar andere activiteiten door te weinig personen niet, lijkt mij niet voorhanden. Tekst en strekking van deze strafbaarstelling nopen naar mijn inzicht ook niet tot het aanbrengen van een dergelijke beperking.

's Hofs oordeel dat verzoeker door het met een portofoon doen van valse oproepen opzettelijk de rust heeft verstoord getuigt mijns inziens niet van een onjuiste rechtsopvatting.

Nu uit bewijsmiddel 4.2. blijkt dat een aantal politiemensen op die valse oproepen heeft gereageerd door bij de meldkamer nadere informatie te vragen omtrent de plaats waar de door verzoeker valselijk gemelde feiten plaatsvonden, meen ik dat dit oordeel niet onbegrijpelijk is.

De bewezenverklaring ter zake van het onder 4 tenlastegelegde is ook ten aanzien van de rustverstoring naar behoren met redenen omkleed.

Naar mijn inzicht kan het middel geen doel treffen.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.