HR, 16-09-2003, nr. 00333/03B

"Thans wordt door de Metropolitain police te Londen een corruptieonderzoek ingesteld waaruit moet gaan blijken of Britse opsporingsambtenaren zich schuldig hebben gemaakt aan corrumptieve handelingen in relatie tot leden van de familie [van betrokkene].

Teneinde dit onderzoek te ondersteunen wordt middels een rechtshulpverzoek verzocht om te kunnen beschikken over de fysieke telefoongesprekken waarin [betrokkene] sprak met de Britse opsporingsambtenaren danwel over hen gesproken werd.

(...)

Teneinde de Britse politie in de gelegenheid te stellen een zelfstandig onderzoek uit te voeren waarbinnen alle gewenste bewijsmiddelen onderzocht kunnen worden, met het doel deze eventueel ter beoordeling aan een Britse rechter voor te leggen, verzoek ik U toe te staan dat de bedoelde audiogesprekken ter beschikking worden gesteld aan de Britse politie. Dit onder de restrictie dat het ter beschikking te stellen materiaal alleen ten behoeve van het onderzoek naar vermeende corruptie door Britse opsporingsambtenaren mag worden aangewend."

(...) Bovendien ontvangt de politie graag fysieke artikelen (documenten of andere artikelen) die meegenomen kunnen worden naar het Verenigd Koninkrijk en daar als geheim materiaal gehouden worden voor het doel van "inlichtingen", met andere woorden niet voor gebruik als bewijs op de rechtbank.

Als de situatie zich wijzigt en de informatie of fysieke artikelen later wel als bewijs vereist zijn dan zal de politie via de Crown Prosecution Service voorafgaande toestemming verzoeken van alle betreffende autoriteiten in Nederland.

De Officier van Justitie voor Arnhem, Mr. Raymond van Raaij, heeft verzocht dat het onderzoek aangevraagd wordt door middel van een rechtshulpverzoek."

"Het gaat in de onderhavige zaak niet om de beveiliging van de veroordeelde, maar om het verzoek tot overdracht van zo'n 40 tot 50 telefoongesprekken aan de justitiële autoriteiten in Groot Brittannië. Met Groot Brittannië heeft Nederland een verdragsrelatie en Groot Brittannië is een rechtsstaat waar een gedegen justitieel onderzoek plaatsvindt tegen andere personen dan de veroordeelde [betrokkene]. (...) Zoals gezegd gaat het om de vervolging van derden in Groot Brittannië."

De beoordeling.

Het door de raadsvrouwe gevoerde verweer

Tijdens het onderzoek ter terechtzitting heeft de raadsvrouwe aangevoerd dat het, in het kader van de gevraagde beslissing, van belang is dat de rechtbank weet, welke van de zesduizend telefoongesprekken men wil overdragen aan de Metropolitan Police Service. Zonder deze wetenschap kan de rechtbank op het verzoek niet beslissen. Voorts heeft de raadsvrouwe gesteld dat de voorwaarden, die in het kader van de overdracht van gegevensdragers kunnen worden gesteld, ten doel hebben de privacy van haar cliënt te beschermen. Zij is van mening dat de belangen die aan de orde zijn derhalve de privacy van haar cliënt betreffen, alsmede zijn veiligheid en recht op leven.

Het oordeel van de rechtbank

Uit de wettekst, artikel 552p lid 2 Sv., blijkt dat de rechtbank bij de beoordeling van het verzoek het toepasselijke verdrag in acht dient te nemen.

Onderzocht dient te worden:

of zich niet een dwingende weigeringsgrond tegen inwilliging verzet,

of er een machtiging wordt gevraagd bij een politiek of fiscaal delict en

of het voorbehoud van art. 552p lid 3 Sv. moet worden gesteld.

Ad 1.:

In het onderhavige geval is het verzoek afkomstig van de Director of Public Prosecution, hoofd van de Crown Prosecution te Londen, Groot-Brittannië. De rechtbank is van oordeel dat daarmee wordt voldaan aan de hoofdregel dat het verzoek afkomstig dient te zijn van autoriteiten van politie of justitie van het verzoekende land.

Ad 2., 3. en 4.:

Deze criteria veronderstellen zowel afwezigheid van verdragsrechtelijke imperatieve weigeringsgronden (discriminatoire behandeling en het 'ne bis in idem'-beginsel) als van verdragsrechtelijke facultatieve excepties (politieke en fiscale delicten) die krachtens nationaal recht tot weigering dwingen.

Uit het verzoek blijkt dat de Britse autoriteiten de ter beschikkingstelling van gegevensdragers hebben gevraagd ten behoeve van een in Groot-Brittanië lopend strafrechtelijk onderzoek tegen personen, onder wie overheidsdienaren, die verdacht worden van overtreding van artikel 2 Opiumwet en één of meer ambtsmisdrijven. Het verzoek is reeds hierom voor inwilliging vatbaar. Nu voorts niet is gebleken dat het strafrechtelijk onderzoek in Groot-Brittannië tegen de veroordeelde [betrokkene] is gericht, is de rechtbank van oordeel dat ook op grond daarvan het verzoek voor inwilliging vatbaar is.

Ad. 5.

Het verzoek van de Engelse autoriteiten is niet gericht op inbeslaggenomen stukken van overtuiging op grond waarvan een voorbehoud, als bedoeld in artikel 552p lid 3 Sv., niet aan de orde is.

De rechtbank is op grond van het vorenstaande van oordeel dat het verzoek als op de wet en het toepasselijke verdrag gegrond kan worden toegewezen.

Met betrekking tot hetgeen door de raadsvrouwe werd aangevoerd overweegt de rechtbank dat uit het rapport van de politie Noord & Oost Nederland en uit het verzoek van de officier van justitie is gebleken dat door de Britse autoriteiten wordt gevraagd om de fysieke telefoongesprekken waarin [betrokkene] sprak met Britse opsporingsambtenaren danwel over hen werd gesproken. De rechtbank is van oordeel dat, zonder de feitelijke inhoud van die gesprekken te kennen, zij voldoende is ingelicht omtrent de inhoud van die gesprekken om op het verzoek van de officier van justitie te kunnen beslissen."

"De raadsvrouwe verzoekt de rechtbank, in verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de veroordeelde, op grond van artikel 269 Sv. het onderzoek ter terechtzitting met gesloten deuren te laten plaatsvinden. Zij voegt daaraan toe dat zij op haar verzoek alleen een toelichting kan geven nadat de deuren zijn gesloten.

De officier van justitie merkt op dat het verzoek van de raadsvrouwe op hem wat cryptisch overkomt. Voorts is hij van mening dat de behandeling, materieel gezien, al met gesloten deuren plaatsvindt, nu er geen pers en geen publiek aanwezig is.

De rechtbank trekt zich terug in raadkamer teneinde zich op het verzoek van de raadsvrouwe te beraden.

Na het beraad deelt de voorzitter mee dat de rechtbank als volgt heeft beslist. Zij bepaalt dat de behandeling van het onderzoek ter terechtzitting met gesloten deuren zal plaatsvinden, in verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de veroordeelde. De voorzitter deelt mee dat de raadsvrouwe in de gelegenheid zal worden gesteld een toelichting te geven op het door haar gedane verzoek om het onderzoek ter terechtzitting met gesloten deuren te laten plaatsvinden. De rechtbank zal, zodra zij daartoe redenen aanwezig acht, bepalen dat het onderzoek ter terechtzitting weer in het openbaar zal plaatsvinden.

De raadsvrouwe wil vervolgens weten of de aanwezigheid van de bode en parketpolitie noodzakelijk is voor de behandeling van het verzoekschrift.

De voorzitter legt deze vraag voor aan de aanwezige bode en parketpolitie.

Door een ambtenaar van de parketpolitie wordt meegedeeld dat iedereen ambtshalve aanwezig is. Hij acht het, in het kader van de beveiliging, onwenselijk dat niemand van de parketpolitie in de zittingszaal aanwezig mag zijn.

De veroordeelde stelt voor dat hij dan beter de zittingszaal kan verlaten. Het is dan niet langer noodzakelijk dat er nog iemand van de parketpolitie bij de behandeling van het verzoekschrift aanwezig is.

De voorzitter deelt mee dat de aanwezigheid van veroordeelde bij de behandeling van het verzoekschrift niet noodzakelijk is. Hij vraagt de veroordeelde of hij hetgeen door zijn raadsvrouwe zal worden aangevoerd, met haar heeft besproken.

De veroordeelde antwoordt dat zijn advocate weet dat hij het wenselijk acht dat hetgeen zal worden aangevoerd, achter gesloten deuren zal plaatsvinden.

De raadsvrouwe deelt mee dat zij stukken wil overleggen waarin zeer delicate zaken worden besproken. Zij kan voorts met het voorstel van haar cliënt instemmen.

De officier van justitie merkt op dat hij geen bezwaar kan hebben tegen het voorstel van de veroordeelde dat hij bij de verdere behandeling niet aanwezig zal zijn.

Namens de parketpolitie wordt nogmaals benadrukt dat zij niet kunnen instemmen met het voorstel dat helemaal niemand van hen in de zittingszaal aanwezig zal zijn, ook niet als veroordeelde niet in de zittingszaal aanwezig is. Benadrukt wordt dat zij aanwezig zijn ter beveiliging van eenieder in de zittingszaal en niet alleen van veroordeelde.

De raadsvrouwe merkt nog op -zakelijk weergegeven-:

De rechter-commissaris heeft eerder al besloten dat hetgeen ik thans aan U wil voorleggen vertrouwelijk en geheim moet blijven. Nu de parketpolitie bij de behandeling aanwezig wenst te blijven zal ik twee verklaringen van X en Y aan de rechtbank overleggen met het verzoek deze in de raadkamer te lezen.

Na overlegging van de stukken door de raadsvrouwe trekt de rechtbank trekt zich terug in raadkamer teneinde de overgelegde stukken te lezen.

Na hervatting van het onderzoek ter terechtzitting is veroordeelde niet meer aanwezig. De voorzitter deelt mee dat de rechtbank de door de raadsvrouwe overgelegde stukken heeft gelezen. Voorts deelt hij mee dat het niet aan de rechtbank is om adviezen van de aanwezige parketpolitie met betrekking tot de beveiliging van de zittingszaal te negeren. Hij voegt daar aan toe dat voor de zitting van vandaag informatie was binnengekomen omtrent een ontsnappingspoging. Daarom zijn er extra veiligheidsmaatregelen getroffen."